Przejdź do zawartości

Andrzej Halemba

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Andrzej Halemba
Ksiądz
Ilustracja
Omnia possum in eo qui me confortat
Wszystko mogę w Tym, który mnie umacnia (Flp 4, 13)
Kraj działania

Polska

Data i miejsce urodzenia

19 listopada 1954
Chełm Śląski

Wikariusz
Okres sprawowania

1980–1982

Misjonarz Fidei Donum w Zambii
Okres sprawowania

1983–1993

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Prezbiterat

3 kwietnia 1980

Multimedia w Wikimedia Commons

Andrzej Halemba (ur. 19 listopada 1954 w Chełmie Śląskim) – polski prezbiter katolicki, misjonarz Fidei Donum, tłumacz Nowego Testamentu oraz autor słowników Mambwe↔Angielski, dyrektor Centrum Formacji Misyjnej, sekretarz Komisji Misyjnej Episkopatu Polski, delegat ds. misjonarzy KEP, założyciel Muzeum Misyjnego w Brzęczkowicach. W latach 2006–2020 pracował w Papieskiej Fundacji „Pomoc Kościołowi w Potrzebie” (ACN Intl.) z siedzibą w Niemczech: był odpowiedzialny za pomoc anglo- i portugalskojęzycznym krajom Afryki, a potem za pomoc Kościołowi w 23 krajach na Bliskim Wschodzie i na Półwyspie Arabskim. W 2020 zainicjował międzynarodową inicjatywę ewangelizacyjną „Nasza Droga do Boga”.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Młodość i powołanie kapłańskie

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 19 listopada 1954 roku w Chełmie Śląskim, syn Eryka Halemby i Marii z d. Ryszka, ma dwóch braci Wenancjusza i Bernarda. W swojej rodzinnej miejscowości uczęszczał do szkoły podstawowej, aby w 1969 roku rozpocząć naukę w Liceum Ogólnokształcącym im. Tadeusza Kościuszki w Mysłowicach. Interesował się antropologią i filozofią.

Po zdaniu matury w 1973 roku wstąpił do Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w Krakowie. W 1981 roku uzyskał tytuł magistra teologii na Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. 3 kwietnia 1980 roku z rąk biskupa Herberta Bednorza w katowickiej katedrze przyjął święcenia kapłańskie. Pracując jako wikariusz w parafii św. Piotra i Pawła w Świętochłowicach z wielkim zaangażowaniem pracował z Dziećmi Maryi, grupą wspierającą misjonarzy. Już w tym czasie starał się o wyjazd na misje.

Powołanie misyjne i praca w Zambii

[edytuj | edytuj kod]

Ogromny wpływ na jego decyzję miało spotkanie w 1979 roku, podczas pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski z Senegalczykiem, kardynałem Hyacinthe Thiandoum z Dakaru. Afrykański kardynał zafascynował młodego seminarzystę bezpośredniością, otwartością i wspaniałym poczuciem humoru. Po kilkumiesięcznym przygotowaniu wyjechał do Zambii, gdzie przebywał od 1983 roku, posługując przez 12 lat w diecezji Mbala (obecnie Kasama), w misji Mambwe jako misjonarz „Fidei Donum”[1](1983-1993, 2004-2005).

Służba misyjna Ks. Halemby nie ograniczała się do działań duszpasterskich, ale obejmowała swoim zasięgiem wiele innych dziedzin. Leczenie było jedną z posług, jakie świadczył, mimo bardzo ograniczonych środków oraz trudności. Trzeba się był mierzyć z niedożywieniem pacjentów, epidemią malarii, brakiem antybiotyków i szczepionek, wysoką umieralnością około-porodową, gdzie do najbliższego szpitala było ok. 80 km i nie zawsze udawało się przewieźć pacjenta na czas.

Walcząc z przeciwnościami o życie każdego człowieka, misjonarze wraz z miejscową ludnością, podjęli się budowy charytatywnego szpitala w Mambwe, na peryferiach diecezji i kraju. Dzięki pomocy administracyjnej ks. bp. Adolfa von Fürstenberga, pomocy finansowej dobroczyńców oraz zaangażowaniu lokalnej ludności, która wniosła swój wkład w postaci pracy, szpital w Mambwe powstał w ciągu dwóch lat. Ks. Halemba przyczynił się także do powstania pierwszego przedszkola i pierwszej szkoły średniej w misji Mambwe.

Tłumaczenia w służbie ewangelizacji

[edytuj | edytuj kod]

Lud Mambwe, jako pierwszy spośród 72 plemion przyjął katolickich misjonarzy. W Mambwe Mwela, zatrzymali się w 1881 r. pierwsi Ojcowie Biali, którzy wykupili od arabów 200 niewolników transportowanych starą „drogą niewolników” opisaną przez Stevensona, łączącą Północną Prowincję z Atlantykiem i Oceanem Indyjskim. Tutaj powstała pierwsza osada katolicka i szkoła.

Jednak mimo upływu lat, lud Mambwe nie posiadał nawet uwspółcześnionego tłumaczenia Nowego Testamentu. Protestanckie tłumaczenie z końca XIX wieku się przeżyło, liczne zapożyczenia z języka swahili i przestarzałe formy językowe oraz niespójność gramatyczna sprawiały, że lud Mambwe niechętnie po nie sięgał. Potrzeba więc było nowego tłumaczenia, bardziej zrozumiałego, szczególnie dla młodego pokolenia. Ks. Halemba podjął się zadania tłumaczenia wraz z grupą miejscowych konsultantów i przez dwa lata opracował tłumaczenie Nowego Testamentu na język ludu Mambwe[2]. Wydruk tego dzieła był darem polskich misjonarzy Fidei Donum z okazji jubileuszu stulecia Kościoła katolickiego w Zambii w 1991 roku.

W 1994 roku ks. Halemba opublikował słownik mambwe-angielski, nad którym pracował przez dziesięć lat (1984-1994), który zawiera 17.500 haseł i jest najobszerniejszym słownikiem bantuskiego języka w Zambii. W roku 2007 opublikował dwie ważne pozycje: słownik angielsko-mambwe oparty na Oxford Advanced Learner’s Dictionary zawierający 21.300 haseł oraz gramatykę języka mambwe. Ks. Halemba zredagował też pracę misjonarza Afryki - Ojca Białego Marcela Petitclair'a i wydał Mszał Rzymski w języku mambwe. W 2009 roku ks. Halemba przyczynił się do publikacji Biblii dla dzieci w języku mambwe pt. "Bóg mówi do swoich dzieci" („God Speaks to His Children”) oraz opracował i uzupełnił trzy-tomową pomoc liturgiczną dla katechistów („Mambwe liturgical lectionaries A, B and C”)[3], która również była dziełem wieloletniej pracy O. Marcela Petitclair'a M. Afr..

Zaangażowanie naukowe

[edytuj | edytuj kod]

W latach 1993–1994 na Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie (obecnie UKSW) podjął dodatkowe studia z misjologii, które zakończył pracą licencjacką pt.: „Niektóre aspekty inkulturacji ludu Mambwe w świetle adhortacji Pawła VI Africae terrarum”. Zaś w 2004 r. uzyskał stopień doktora nauk teologicznych broniąc pracę doktorską pt.: „Wartości religijne i etyczne w przysłowiach ludu Mambwe, Zambia”(„Religious and ethical values in the proverbs of the Mambwe people - Zambia”). W 2005 roku wydał w języku mambwe i angielskim bajki i przysłowia ludu Mambwe. Pozycje te pomogły uratować od zapomnienia wiele aspektów tradycji ludu Mambwe. W przygotowaniu są następne dwie publikacje: Drugi tom afrykańskich bajek (po angielsku i w mambwe) oraz „Historia i zwyczaje ludu Mambwe (Zambia)”.

Praca na rzecz misji

[edytuj | edytuj kod]

W 1996 roku został dyrektorem Centrum Formacji Misyjnej w Warszawie oraz sekretarzem Komisji Episkopatu Polski ds. Misji, a w 1999 powierzono mu dodatkowo funkcję delegata ds. misjonarzy[4]. W tym czasie był pomysłodawcą wielu akcji i konkursów m.in. konkursu pt. „Mój szkolny kolega z Afryki” oraz „Olimpiada Misyjna”. Pracę dla Komisji Episkopatu Polski ds. Misji i Centrum Formacji Misyjnej zakończył w 2003 roku.

Podczas swoich podróży duszpastersko-misyjnych gromadził pamiątki w postaci rzeczy codziennego użytku, dzieł sztuki (głównie afrykańskiej, ale też indiańskiej i papuaskiej) oraz przedmiotów kultu. Na bazie licznych zbiorów utworzył Muzeum Misyjne im. Kardynała Augusta Hlonda, które zostało otwarte 12 stycznia 2004 roku przy parafii Matki Boskiej Bolesnej w Brzęczkowicach[5][6]. Co roku powraca do Zambii i organizuje spotkanie polskich misjonarzy[7][8] w Lusace, a także na północy Zambii (Mbala, Mambwe) konkurs kultury Mambwe dla szkół, jako festiwal tradycji języka: sztuki oratorskiej, narracji bajek, poezji, pieśni i tańca[9].

Pomoc Kościołowi w Potrzebie (Aid to the Church in Need International / Kirche in Not)

[edytuj | edytuj kod]

Obecnie ks. dr Halemba kieruje pracą departamentu bliskowschodniego w papieskiej fundacji „Pomoc Kościołowi w Potrzebie” (PKWP) z siedzibą w Königstein im Taunus (niedaleko Frankfurtu nad Menem, Niemcy). Od 2006-2010 roku był odpowiedzialny za pomoc anglo- i portugalskojęzycznym krajom Afryki. Od 2010 r. jest odpowiedzialny za pomoc Kościołowi na Bliskim Wschodzie (Ziemia Święta, tj. Izrael i Palestyna, Liban, Jordania, Syria, Irak, Iran, Afganistan, Turcja, Cypr, Azerbejdżan, Gruzja, Armenia, Egipt, Etiopia, Erytrea) i na Półwyspie Arabskim (Arabia Saudyjska, Jemen, Oman, Kuwejt, Katar, Bahrajn, Zjednoczone Emiraty Arabskie) oraz uczestniczy w pracach Dzieła Pomocy Kościołom Wschodnim (ROACO)[10].

W czasie pogromu Chrześcijan na Bliskim Wschodzie, pospieszył na ratunek dotkniętemu wojną i prześladowaniem Kościołowi, szczególnie w Iraku i w Syrii[11]. Jest autorem programu „Powrót do korzeni” (Plan Marszala dla doliny Niniwy)[12], który uzyskał międzynarodowe wsparcie finansowe i umożliwił odbudowę domów prywatnych oraz infrastruktury Kościoła w Iraku. Dzięki tej inicjatywie blisko połowa wysiedlonych rodzin chrześcijańskich mogła powrócić do swoich mieszkań[13][14]. Podobnie w Syrii[15], jego działalność charytatywna i ekumeniczna pomogła Chrześcijanom przetrwać najgorsze i zachować nadzieję („Świece dla pokoju w Syrii”, „Różaniec pokoju”, „Pocieszajcie mój lud - Peregrynacja ikony Matki Bożej Bolesnej, Pocieszycielki Syryjczyków”[16][17]). Jego praktyczny ekumenizm doprowadził do efektywnej współpracy lokalnej oraz wzmocnienia społeczności Chrześcijan. Działania pomocowe, dyplomatyczne, jak również orędownictwo na rzecz pokoju ocaliły obecność Chrześcijan na ziemiach rdzennie do nich należących, które są kolebką wiary chrześcijańskiej na Bliskim Wschodzie.

W ramach swojej działalności wypromował kilka portali informacyjnych (przede wszystkim „Komitet odbudowy Niniwy” oraz „Chrześcijanie w Syrii”). Ks. Halemba jest twórcą zaawansowanego cyfrowego systemu służącego do zarządzania projektami i audytu "ACNaid". Jako naukowiec, Ks. Halemba prowadzi badania dokumentujące prześladowania i ludobójstwo Chrześcijan na Bliskim Wschodzie oraz badania socjologiczno-etnograficzne.

Międzynarodowa Inicjatywa "Nasza Droga do Boga"

[edytuj | edytuj kod]

Misyjna posługa ks. Halemby zaowocowała powstaniem międzynarodowej inicjatywy ewangelizacyjnej „Nasza Droga do Boga”. Inicjatywa ma na celu pomoc wszystkim, którzy chcą poznać Boga, wiarę chrześcijańską i przyjąć chrzest. Jej celem jest dzielenie się Dobrą Nowiną o Bogu z każdym bez wyjątku. Inicjatywa „Nasza droga do Boga” doprowadziła do uruchomienia cyklu katechez biblijnych zakorzenionych w tradycji Kościoła przeznaczonych dla arabskojęzycznych kandydatów do chrztu[18]. To swoiste vademecum katechumena napisane przez księży: Michela Sakra i Antoine'a Assafa, zostało opublikowane w formie książki, audio-booka i cyfrowo, jako aplikacja internetowa („Nasza droga do Boga”) oraz dodatkowo doczekało się ono tłumaczeń w wersji dwujęzycznej: arabsko -angielskiej, -francuskiej, -niemieckiej, -włoskiej, -hiszpańskiej, - polskiej oraz persko(farsi)-niemieckiej.

Odznaczenia i wyróżnienia

[edytuj | edytuj kod]
  • 200? - Nagroda Złota Stuła św. Krzysztofa (przyznawana przez MIVA Polska w uznaniu za wieloletnie wspieranie misjonarzy i dzieła misyjnego).
  • 2015 - Honorowy tytuł archimandryty (nadany przez J.E. Issama Johna Darwish'a, Greko-Melkickiego metropolitę Archidiecezji Zahleh i Furzol w Libanie).
  • 2019 - Wyróżnienie magazynu „Inside the Vatican” (dla 10 osób, które poprzez swoje słowa i życie są świadkami nadziei, że Bóg istnieje i przychodzi, aby zbawiać Swój lud, przyznawane co roku przez magazyn „Inside the Vatican” dający wgląd w sprawy świata i serce Kościoła)[19].
  • 2019 - Złoty Krzyż Zasługi (za działalność na rzecz osób potrzebujących pomocy i wsparcia, przyznawany przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej).
  • 2019 - Medal Złoty UKSW (w dowód uznania za wspieranie, współpracę i działanie na rzecz rozwoju Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie).
  • 2019 - Nagroda „Pro Redemptione” (za wysiłki pomocowe, dyplomatyczne oraz orędownictwo na rzecz pokoju i ocalenia obecności Chrześcijan na ziemiach rdzennie do nich należących, a szczególnie w Iraku i Syrii, przyznawana przez wydawnictwo i kwartalnik „Homo Dei”, ma na celu promocję ideału pracy na rzecz zbawienia poprzez wskazanie przykładu osób, które swoją pracą i zaangażowaniem ten ideał realizują)[20].
  • 2020 - Honorowy tytuł chorepiscopa (nadany przez J.Em. kard. Louisa Raphaëla I Sako, chaldejskiego patriarchę Babilonii w Iraku).[21]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Krzysztof Błażyca, Tydzień Misyjny: Gdy w buszu boli ząb, „Gość Niedzielny”, 23 października 2011.
  2. ↑ Czesław Ryszka, Bóg przemówił w ich własnym języku, „Niedziela”, listopad 2003.
  3. ↑ Redakcja, Wyjątkowe księgi dla Afryki, „Gość Niedzielny”, 2 lutego 2012.
  4. ↑ Przemysław Kucharczak, Kraj nielicznych misjonarzy, „Gość Niedzielny”, 12 marca 2006.
  5. ↑ Jacek Glanc, Muzeum misyjne w Mysłowicach-Brzęczkowicach, „Concha”.
  6. ↑ Katarzyna Migdoł-Rogóż, Wystawa, że chrum chrum, „Mały Gość Niedzielny”, 19 marca 2012.
  7. ↑ Agencja Informacyjna Fides, Podziękowanie dla polskich misjonarzy za ich 50-letnią obecność w Zambii, „Papieskie Dzieła Misyjne w Polsce”, 7 maja 2018.
  8. ↑ Krzysztofa Mroza, 50 lecia Fidei Donum w Zambii., „Fundację im. Księdza Kardynała Adama Kozłowieckiego ,,Serce bez granic””, 7 czerwca 2018.
  9. ↑ Redakcja, Afrykański wirus mnie nie opuszcza, „Rzeczpospolita”, 24 grudnia 1997.
  10. ↑ Starożytne Kościoły znikają na naszych oczach, „Misyjne.pl”, 23 czerwca 2017.
  11. ↑ Włodzimierz Rędzioch, Nie zostawiajcie nas samych - O pomocy dla chrześcijan w Syrii z ks. Andrzejem Halembą, „Niedziela”, 26 kwietnia 2019.
  12. ↑ Paweł Kucia, Apel o pomoc dla chrześcijan z równiny Niniwy, „Misyjne.pl”, 17 maja 2017.
  13. ↑ Paweł Kucia, Właśnie rozpoczęła się odbudowa Iraku!, „Misyjne.pl”, 9 maja 2017.
  14. ↑ PKWP, Odbudujemy chrześcijańskie domy w Iraku, „Misyjne.pl”, 8 kwietnia 2017.
  15. ↑ Dorota Abdelmoula, Ks. Andrzej Halemba dla KAI po wizycie w Syrii: przede wszystkim trzeba pokoju, „KAI”, 30 sierpnia 2017.
  16. ↑ Krzysztof Ołdakowski SJ, Papież pobłogosławił ikonę Matki Bożej dla Syrii, „Vatican News”, 16 września 2019.
  17. ↑ Papież pobłogosławił ikonę Matki Bożej dla cierpiącego narodu syryjskiego, „Niedziela”, 15 września 2019.
  18. ↑ Antoine Assaf, Michel Sakr, (Tarikuna il Allah) طريقنا إلى الله – كتاب الموعوظين, wyd. Pierwsze, “Our Way to God” is a website that contains scriptural, dogmatic and liturgical teachings. It explains the content of authentic Christian teaching, in order to meet the needs of one who seeks to know the Christian faith that is foreign to him. It guides the reader to understand the depth of the teachings of the gospel, so that he can achieve salvation and discover the values of divine grace, the theological virtues: faith, hope and charity, and the effects of mercy and justice. Unique in its kind, this site will help the candidate for baptism in three main aspects: how to believe, how to pray, and how to live as an authentic Christian. May the reader experience what Pope Francis wrote at the very beginning of his Apostolic Exhortation The Joy of the Gospel: “The joy of the gospel fills the heart and the whole life of those who encounter Jesus; those who allow themselves to be saved by him are freed from sin, sadness, inner emptiness, isolation; with Jesus Christ joy is born and reborn.”, Beirut 2019 (arab.).
  19. ↑ Ks. Andrzej Halemba w top 10 osobowości roku 2018!, „Pomoc Kościołowi w Potrzebie”, 28 stycznia 2019.
  20. ↑ Piotr Koźlak, Nagrody Pro Redemptione 2019 [online].
  21. ↑ KAI, Polski misjonarz ks. A. Halemba został chorepiskopem Kościoła chaldejskiego [online], 2020.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Andrzej Halemba: Religious and ethical values in the proverbs of the Mambwe people, Zambia PART I. Warsaw: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna "Adam", 2005. ISBN 83-7232-627-4.
  • Andrzej Halemba: Religious and ethical values in the proverbs of the Mambwe people, Zambia PART II. Warsaw: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna "Adam", 2005. ISBN 83-7232-628-2.
  • Andrzej Halemba: Amapepo pa Wanda wakwe Leza na manda akulu. Mwaka A. Warsaw: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna "Adam", 2011. ISBN 978-83-7232-985-1.
  • Andrzej Halemba: Amapepo pa Wanda wakwe Leza na manda akulu. Mwaka B. Warsaw: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna "Adam", 2011. ISBN 978-83-7232-990-5.
  • Andrzej Halemba: Amapepo pa Wanda wakwe Leza na manda akulu. Mwaka C. Warsaw: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna "Adam", 2011. ISBN 978-83-7232-991-2.
  • Andrzej Halemba: Umulungu Utakatifu Uwanda ukulu wlpasaka Myaka A,B,C. Warsaw: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna "Adam", 2011. ISBN 978-83-7232-996-7.
  • Andrzej Halemba: English-Mambwe Dictionary and Mambwe Grammar. Warsaw: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna "Adam", 2007. ISBN 978-83-7232756-7.
  • Andrzej Halemba: Amapepo ya Cîta ca Minsa, Mu Cimambwe (Zambia). Mysłowice-Brzęczkowice: MPS, 2006.
  • Andrzej Halemba: Mambwe Folk-tales (English version). Warsaw: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna "Adam", 2005. ISBN 83-7232-625-8.
  • Andrzej Halemba: Mambwe Folk-tales (Mambwe version). Warsaw: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna "Adam", 2005. ISBN 83-7232-626-6.
  • Andrzej Halemba: Wybrane problemy szkolnictwa w Afryce Subsaharyjskiej. Warszawa: Komisja Episkopatu Polski ds. Misji, 2003. ISBN 83-7232-421-2.
  • Andrzej Halemba: Historia i znaczenie przekładu Nowego Testamentu na język Mambwe, w: J. Różański – A. Halemba, Między przekładem biblijnym a teologią afrykańską,. Warszawa: Komisja Episkopatu Polski ds. Misji, 2003. ISBN 83-7232-420-4.
  • Andrzej Halemba: Kościół misyjny, Podstawowe stadium misjologii (original: Following Christ in Mission. A foundational Course in Missiology, Sebastian Karotempler). Warsaw: Missio-Polonia, 1997. ISBN 83-8627-115-9.
  • Andrzej Halemba: Wkład polskich misjonarzy i misjonarek w dzieło misyjne Kościoła powszechnego, w: J. Guzowski, Misyjne zadania Kościoła w Polsce. Olsztyn: 1997.
  • Andrzej Halemba: Oczekiwania Kościoła w Afryce u progu roku 2000 w świetle Synodu Afryki i Adhortacji Apostolskiej Ecclesia in Africa, Nurt SVD 30(1996), s. 3-32;. Warszawa: Verbinum, 1996. ISSN 1233-9717.
  • Andrzej Halemba: Diecezjalne dzieło misyjne a udział diecezji katowickiej w misji ad gentes Kościoła powszechnego, w: W. Świątkiewicz, Kościół śląski wspólnotą misyjną. Katowice: Societas Scientiis Favendis Silesiae Superioris - Instytut Górnośląski, 1995.
  • Andrzej Halemba: Mambwe-English Dictionary. Ndola: Franciscan Mission Press Ndola, 1994. ISBN 9982-07-047-9.
  • Andrzej Halemba: Zagadnienia inkulturacji w Afryce w okresie powstania orędzia Africae terrarum" Pawła VI”, SSHT 25/26(1992/93).
  • Andrzej Halemba: Niektóre aspekty inkulturacji ludu Mambwe w świetle adhortacji Pawła VI Africae terrarum. mps, 1993.
  • Andrzej Halemba: Icipangano Cipya (New Testament in Mambwe). Ndola: Mission Franciscan, Mission Press Ndola, 1991.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Andrzej_Halemba&oldid=74391284”