Przejdź do zawartości

Balaenognathus

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Balaenognathus
Martill et al., 2023
Okres istnienia: kimeryd
154.2/149.2
154.2/149.2
ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

diapsydy

Nadrząd

archozaury

Rząd

pterozaury

Podrząd

Pterodactyloidea

Nadrodzina

Ctenochasmatoidea

Rodzina

Ctenochasmatidae

Rodzaj

Balaenognathus

Typ nomenklatoryczny

Balaenognathus maeuseri

Balaenognathusrodzaj późnojurajskiego pterozaura z grupy pterodaktyli i rodziny Ctenochasmatidae.

Skamieniałości nieznanego zwierzęcia znaleziono w Wattendorfie, w Bawarii w południowych Niemczech. Spoczywały wśród wapieni płaskich pochodzących z epoki jury późnej, z kimerydu, należących do formacji Torleite wchodzącej w skład Jury Frankońskiej, gdzie od XVIII wieku znajdywano liczne szczątki pterozaurów. Nowe skamieniałości również okazały się świetnie zachowanymi pozostałościami pterozaura, wraz z połączeniami stawowymi i zębami, a nawet odciskami tkanek miękkich, w tym odciskiem błony tworzącej pterozaurze skrzydła[1].

Uwagę badaczy przykuł pysk zwierzęcia. Jego czubek rozszerzał się szpatułkowato, bocznie wklęsły, z zębami rozmieszczonymi jedynie po bokach, jednak nie na przedzie. Tam znajdowała się przerwa, przez którą zwierzę przepuszczało wodę. Zębów było w sumie 480, leżały po bokach i tworzyły coś w rodzaju drobnego sitka, służącego odcedzaniu pokarmu z wody. Zwierzę musiało pływać bądź brodzić w płytkiej wodzie, zanurzając w niej pysk dzięki ruchom szyi. Woda wpływała przodem pyska, wypływała zaś między zębami, na których odcedzał się pokarm[1].

Znalezisko zaliczone zostało do rodziny Ctenohasmatidae. Umieszczono je w osobnym rodzaju. Nazwę rodzajową Balaenognathus zaczerpnięto od nazwy naukowej wala, rodzaju walenia obejmującej wala grenlandzkiego, żywiącego się w nieco podobny sposób[1]. Znacznie większy, niekiedy stutonowy wieloryb, żywi się, otwierając otwór gębowy i następnie pozwlając, by woda przepływała przez zwieszakące się z jego podniebienia fiszbiny, na których osadza się pokarm[2]. W rodzaju umieszczono pojedynczy gatunek Balaenognathus maeuseri. Upamiętnia on Matthiasa Mäusera, jak piszą autorzy publikacji, ich współautora i przyjaciela, który zmarł w trakcie pisania tej pracy. Holotyp, przechowywany w Muzeum HIstorii Naturalnej w Bamberg, skatalogowano jako NKMB P2011-633[1].

Badacze przeprowadzili analizę filogenetyczną, przy czym metodą ścisłego konsensusu z 1683 rozważanych drzew uzyskano następujące[1] (uproszczono):



Euparkeria




Dimorphodon




Cuspicephalus



Darwinopterus



Allkaruen



Ramphorynchus



Douzhanopterus




Ramphodactylus




Pterodactylus




Eosipterus



Ctenochasma



Pterodaustro



Gnathosaurus



Liaodactylus




Balaenognatus




Aurorazdharcho




Gladocephaloideus



Feilongus, Moganopterus, Lonchodectes








Cycnorhamphus





Haopterus



Nurhachius



Istiodactylus, Liaoxipterus





Ludodactylus




Ornitocheirus



Anhanguera, Coloborhynchus






Boreopterus




Guidraco




Pteranodon



Muzquizopteryx, Nyctosaurus









Altmuehlopterus




Germanodactylus




Dsungaripterus, Noripterus





Tupuxuara




Chaoyangopteruys




Shenzhoupterus



Azhdarcho, Quetzalcoatlus, Bakonydraco, Zhejiangopterus







Aymberedactylus




Caiuajara, Caupedactylus




Sinopterus















Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e David M. Martill i inni, A new pterodactyloid pterosaur with a unique filter-feeding apparatus from the Late Jurassic of Germany, „PalZ”, 2023, DOI10.1007/s12542-022-00644-4 (ang.).
  2. 4. Bowhead Whale, s. 212-213 w: B.E. Curry, R.I. Brownell jr., Family Balaenidae (Right and Bowhead Whales), [w:] D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, Handbook of the Mammals of the World, cz. 4 Sea Mammals, Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 186-213, ISBN 978-84-96553-93-4 (ang.).