Rozsobnik
Rozsobnik delikatny | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj |
rozsobnik | ||
Nazwa systematyczna | |||
Chorispora R.Br. ex DC. Syst. Nat. 2: 435 (1821)[3] | |||
Typ nomenklatoryczny | |||
C. tenella (Pallas) A. P. de Candolle[4] | |||
Synonimy | |||
|
Rozsobnik (Chorispora R.Br. ex DC.) – rodzaj roślin należący do rodziny kapustowatych. Obejmuje 13 gatunków występujących od Europy Wschodniej (Bułgaria, Ukraina), Azji Mniejszej i Bliskiego Wschodu po wschodnią Azję[3]. Rozsobnik delikatny Ch. tenella jest poza tym obszarem szeroko rozprzestrzenionym, inwazyjnym chwastem[5] (rośnie w Ameryce Północnej i Południowej, w północno-zachodniej Afryce, w środkowej i północno-wschodniej Europie oraz na Dalekim Wschodzie[3]). Odnotowany został jako gatunek przejściowo zawlekany (efemerofit) także w Polsce[6]. Owoce Chorispora sabulosa są jadane w Himalajach[7].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Rośliny jednoroczne, rzadziej byliny, zwykle owłosione, często gruczołowato. Włoski proste[5].
- Liście
- Odziomkowe zebrane zwykle w rozetę przyziemną, pierzasto klapowane do ząbkowanych. Liście łodygowe występują u gatunków rocznych, są krótkoogonkowe, kształtem podobne do odziomkowych[5][8].
- Kwiaty
- Zebrane w grona silnie wydłużające się w czasie owocowania, ale u niektórych gatunków wyrastają także z rozet pojedynczo na długich szypułkach[8]. Działki kielicha jajowate, prosto wzniesione, boczna para silnie woreczkowato rozdęta. Płatki korony 4, w różnych odcieniach fioletu, żółte lub białe, łopatkowate do podługowatych[5][8], wyraźnie dłuższe od działek[8]. Pręcików 6, są wyraźnie czterosilne[8], z podługowatymi, równowąskimi, rzadko jajowatymi pylnikami. Zalążnia górna z 5–30 zalążkami[5].
- Owoce
- Równowąskie łuszczyny walcowate lub przewęziste, rozpadające się na jednonasienne człony, zwykle silnie odgięte od osi kwiatostanu[5].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]- Pozycja systematyczna
Rodzaj należy do rodziny kapustowatych (Brassicaceae), a w jej obrębie do plemienia Chorisporeae[9].
- Wykaz gatunków[3]
- Chorispora bungeana Fisch. & C.A.Mey.
- Chorispora gracilis Ernst
- Chorispora greigii Regel
- Chorispora iberica (M.Bieb.) DC.
- Chorispora insignis Pachom.
- Chorispora macropoda Trautv.
- Chorispora persica Boiss.
- Chorispora purpurascens (Banks & Sol.) Eig
- Chorispora sabulosa Cambess.
- Chorispora sibirica (L.) DC.
- Chorispora songarica Schrenk
- Chorispora tashkorganica Al-Shehbaz & al.
- Chorispora tenella (Pall.) DC. – rozsobnik delikatny
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-12-12] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-12-12] (ang.).
- ↑ a b c d Chorispora R.Br. ex DC.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-12-12].
- ↑ Chorispora. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2021-12-12].
- ↑ a b c d e f Klaus Kubitzki (red.), Flowering plants, Dicotyledons: Malvales, Capparales, and non-betalain Caryophyllales, Berlin: Springer, 2003, s. 116, ISBN 3-540-42873-9, OCLC 49493577 .
- ↑ B. Tokarska-Guzik, Z. Dajdok, M. Zając, A. Zając, A. Urbisz, W. Danielewicz: Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. Warszawa: Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, 2012. ISBN 978-83-62940-34-9.
- ↑ David J. Mabberley , Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 197, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ a b c d e Chorispora R. Brown ex de Candolle. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-12-12].
- ↑ Genus Chorispora R. Br. ex DC.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2021-12-12].