Dżihan as-Sadat
| |
| Data i miejsce urodzenia |
29 sierpnia 1933 |
|---|---|
| Data śmierci |
9 lipca 2021 |
| Zawód, zajęcie |
działaczka społeczna, wykładowczyni |
| Alma Mater | |
| Stanowisko |
pierwsza dama Egiptu (1970–1981) |
| Małżeństwo | |
Dżihan Safwat as-Sadat, zd. ar-Ra’uf (ur. 29 sierpnia 1933[1] w Kairze, zm. 9 lipca 2021[2]) – egipska literaturoznawczyni, działaczka społeczna, wykładowczyni akademicka, pierwsza dama Egiptu w latach 1970–1981 jako małżonka Anwara as-Sadata.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Była córką Egipcjanina i Brytyjki[1], kucharza i pokojówki w ambasadzie Wielkiej Brytanii[3]. Edukację podstawową i średnią odebrała w szkole prowadzonej przez chrześcijańskich misjonarzy[1].
W wieku piętnastu lat poznała Anwara as-Sadata, egipskiego oficera działającego w czasie II wojny światowej w organizacji antybrytyjskiej. W 1949 r.[2] wyszła za niego za mąż (sama również była patriotką egipską)[4].
Ukończyła studia licencjackie w zakresie arabistyki na Uniwersytecie Kairskim (1973), a następnie magisterskie w zakresie badań literaturoznawczych. Pracę końcową poświęciła poezji Percy’ego Shelleya i jej recepcji w Egipcie[1].
W 1970, po śmierci Gamala Abdel Nasera, jej mąż został prezydentem Egiptu. Gdy po wojnie Jom Kipur zyskał znaczną popularność w społeczeństwie, Dżihan as-Sadat jako pierwsza dama rozwinęła szeroką działalność społeczną i kulturalną. Składała wizyty w wojskowych szpitalach oraz w oddziałach stacjonujących na egipsko-izraelskiej granicy. W 1975 przejęła po śmierci Umm Kulsum założoną przez nią fundację charytatywną „Wiara i Nadzieja” i sama zaczęła kierować jej pracami[3]. Miała znaczący wpływ na politykę męża. Szczególnie interesował ją problem emancypacji kobiet[3]. W 1975 reprezentowała Egipt na Międzynarodowej Konferencji Kobiet w Meksyku. Utworzyła prywatną fundację, której celem było ułatwianie kobietom podejmowania pracy zarobkowej poprzez naukę koniecznych umiejętności[1]. Odegrała znaczącą rolę w opracowywaniu wprowadzonego w 1979 prawa rodzinnego. Zobowiązywało ono mężów do rejestrowania rozwodów oraz poszerzało uprawnienia kobiet, pozwalając im dłużej opiekować się dziećmi po rozstaniu z mężem i ubiegać się o alimenty od byłego małżonka. Wprowadzało także ustawowy obowiązek zgody pierwszej żony na zawarcie przez mężczyznę kolejnego małżeństwa. Prawo z 1979, z uwagi na jej znaczny udział w jego sformułowaniu i wprowadzeniu w życie, było popularnie określane jako prawo Dżihan. Ustawa ta została źle przyjęta przez egipskie organizacje muzułmańskie; niektóre jej postanowienia w 1985 wycofano[1].
Po zabójstwie Anwara as-Sadata w 1981 Dżihan as-Sadat kontynuowała działalność charytatywną w Egipcie[5]. Następnie wyjechała do Stanów Zjednoczonych, gdzie była wykładowczynią uniwersytecką[1]. W 1985 została honorową przewodniczącą organizacji kobiecej Women’s International Center[6]. Wróciła do Egiptu w 1993 i kontynuowała pracę naukowo-dydaktyczną, uzyskując doktorat w zakresie literatury angielskiej na Uniwersytecie Kairskim[1]. Od 1993 pracowała także na Uniwersytecie Maryland, gdzie prowadziła wykłady z zakresu stosunków międzynarodowych[6].
Autorka autobiografii zatytułowanej A Woman of Egypt[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h A. Goldshmidt, Biographical Dictionary of Modern Egypt, Lynne Rieger Publishers 2000, ISBN 978-1-55587-229-8, s.175
- ↑ a b Egypt: Widow of assassinated President Sadat dies in Cairo [online].
- ↑ a b c Stępniewska-Holzer i Holzer 2006 ↓, s. 175.
- ↑ Stępniewska-Holzer i Holzer 2006 ↓, s. 173.
- ↑ Stępniewska-Holzer i Holzer 2006 ↓, s. 214.
- ↑ a b c Jehan Sadat
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- B. Stępniewska-Holzer, J. Holzer, Egipt. Stulecie przemian, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog, 2006, ISBN 978-83-89899-58-3.