Przejdź do zawartości

Deklaracja (informatyka)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Deklaracja – konstrukcja programistyczna w określonym języku programowania, służąca związaniu z określonym identyfikatorem jego znaczenia i atrybutów.

Elementy podlegające deklarowaniu

[edytuj | edytuj kod]

W różnych językach programowania wymagania dotyczące deklaracji określonych obiektów programowych są bardzo zróżnicowane. Deklarowaniu ogólnie podlegać mogą:

W nomenklaturze informatycznej, czasem od deklaracji rozróżnia się definicję w odniesieniu do takich elementów jak między innymi:

przy czym deklaracja i definicja może występować razem, lub oddzielnie w różnych miejscach kodu źródłowego.

Miejsce deklaracji

[edytuj | edytuj kod]

Deklaracje w kodzie źródłowym, zwykle musi poprzedzać pierwsze użycie danego identyfikatora w definiowanym algorytmie. Deklaracja stanowi więc informację dla translatora, która nie generuje kodu wykonywalnego (lecz często powoduje rezerwację pamięci).

Składnia większości języków programowania narzuca umieszczanie deklaracji w określonym miejscu kodu źródłowego. Jest to albo specjalna sekcja programu (modułu, podprogramu, pakietu), albo początek określonego bloku (czyli wszystkie deklaracje muszą zostać umieszczone w tekście programu przed pierwszą instrukcją danego bloku).

Rodzaje deklaracji

[edytuj | edytuj kod]

Deklaracje mogą być:

  • niejawne
  • jawne
    • kompletne
    • częściowe

Deklaracje niejawne

[edytuj | edytuj kod]

Deklaracje niejawne występują w językach programowania, które umożliwiają użycie identyfikatora bez jego jawnej deklaracji. W tym przypadku translator musi posiadać mechanizm przypisania do identyfikatora atrybutów na podstawie określonych metod:

  • domyślnej
  • niejawnej
  • kontekstowej

Deklaracje niejawne mogą prowadzić do błędów, np. błąd literowy w identyfikatorze spowoduje utworzenie nowej zmiennej, a tym samym błąd w działaniu programu.

Deklaracje jawne

[edytuj | edytuj kod]

Deklaracje jawne mogą być kompletne lub częściowe. W przypadku deklaracji częściowych mogą wystąpić następujące przypadki:

  • niesymetryczna struktura atrybutów (np. w deklaracji wystąpienie atrybutu EXTERNAL może oznaczać obiekt zewnętrzny (zmienną, procedurę itp.) zdefiniowany w innym module, a brak jego specyfikacji oznacza obiekt wewnętrzny (tworzony daną deklaracją w danym module), przy czym brak jest możliwości jawnej specyfikacji atrybutu przeciwstawnego dla EXTERNAL (np. o nazwie INTERNAL),
  • aparat atrybutów domyślnych, obowiązują tu zasady uzupełniania atrybutów według metod jak dla deklaracji niejawnych (np. mogą istnieć atrybuty EXTERNAL i INTERNAL, przy czym brak jawnej specyfikacji któregokolwiek z tych dwóch przeciwstawnych atrybutów oznaczać będzie wystąpienie jednego z nich, np. INTERNAL).

Przykłady deklaracji

[edytuj | edytuj kod]

deklaracje zmiennych

[edytuj | edytuj kod]

Deklaracja zmiennej może zawierać oprócz samej deklaracji, także inicjalizację zmiennej, tj. nadanie zmiennej wartości początkowej.

C, C++

[edytuj | edytuj kod]

Deklaracje występują[1][2][3]:

  • poza funkcją, klasą, metodą – dla zmiennych globalnych
  • na początku instrukcji blokowej { } dla zmiennych lokalnych.
  • jako wyrażenie w dalszych częściach instrukcji blokowej { } dla zmiennych lokalnych (nie w języku C)
 int global_var;
 main()
  {
    int y;
    ...
    {
       int z=1;
       getch();
       int x=5; /*nie w języku C*/
       ...
    }
    ...
  }

Pascal

[edytuj | edytuj kod]

Deklaracje występują w programie lub podprogramie w specyfikacji bloku, zawartej pomiędzy nagłówkiem (program, procedure, function, unit (Turbo Pascal)), a słowem rozpoczynającym instrukcję grupującej danego bloku (begin)[4][5]. 

 program Przykład;
   var globar_var;
   ...
   procedure Licz();
     var local_var;
   begin

   end; {procedure}
 begin

 end. {program}

PL/1

[edytuj | edytuj kod]

Deklaracja ma postać instrukcji DECLARE (lub skrótowe DCL) I może wystąpić w dowolnym miejscu wnętrza bloku (w PL/1 takim blokiem jest albo procedura od nagłówka PROCEDURE do słowa END albo instrukcja blokowa BEGIN … END) i dotyczy obiektów dostępnych w danym bloku. Język ma bardzo rozbudowaną składnię atrybutów i rozbudowany mechanizm atrybutów domyślnych i deklaracji niejawnych[6][7]. 

 Przykład: PROC;
   ...
   /* użyto zmiennej X zadeklarowanej dalej */
   X=1;
   ...
   /* deklaracja w bloku może wystąpić po użyciu identyfikatora lecz
      deklarowana zmienna dostępna jest od początku bloku */
   DCL X FIXED DECIMAL(5,0);
   ...
 END Przykład;

deklaracje etykiet

[edytuj | edytuj kod]

Pascal[4][5]: 

 {Pascal}
 program DclLabel;
   label Etykieta;
   …
 begin
   …
   Etykieta: …;
   …
   goto Etykieta;
   …
 end.

deklaracje modułów

[edytuj | edytuj kod]

Turbo Pascal

[edytuj | edytuj kod]

Turbo Pascal[5]: 

 program DclUnit;
   uses Crt, Graph, MyUnit;
   ...
 begin
   ...
    Write('Użyto procedury modułu Crt');
   ...
 end.

Modula 2

[edytuj | edytuj kod]

Modula 2[8]: 

 MODULE DclUnit;
   FROM InOut IMPORT
     Read, Write, ...;
   ...
   Write('Użyto procedury modułu InOut');
   ...
 END DclUnit.

deklaracje podprogramów

[edytuj | edytuj kod]

Deklaracja podprogramu ma postać nagłówka podprogramu definiującego oprócz identyfikatora przypisanego podprogramowi, także inne, wymagane przez dany język programowania elementy, jak np. parametry. Może także zawierać opcjonalne frazy i modyfikatory, np. dotyczące rozmieszczenia w pamięci, czy sposobu pobrania podprogramu zewnętrznego z biblioteki.

C, C++

[edytuj | edytuj kod]

W języku C[1][2][3], C++[3] deklaracje podprogramów (nazywane prototypem) umieszcza się najczęściej w plikach nagłówkowych, definiujących określone moduły. 

 /* prototyp funkcji trunc */
 int trunc(double x);

Pascal

[edytuj | edytuj kod]

Deklaracje podprogramów stosuje się, gdy podprogram ma być wywołany, a nie został jeszcze zdefiniowany[4][5]. 

 { Pascal }
 procedure Proc_1; forward;
 procedure Proc_2;
 begin
    …
    {wywołanie procedury, która nie została jeszcze zdefiniowana,
     wymagana była deklaracja}
    Proc_1;
    …
 end;
 …
 {Późniejsza definicja procedury}
 procedure Proc_1;
 begin
    …
 end;

Delphi

[edytuj | edytuj kod]

Deklarację wyprzedzającą podprogramu stosuje tak jak w Pascalu. W Delphi deklaracje występują także w modułach (stanowiących rozszerzenie Delphi w stosunku do Pascala) w sekcji interface. 

 { Delphi }
 unit Przykład;
 interface
   { deklaracja podprogramu dostępnego w innych modułach i programach }
   function trunc(x : real): integer;
 implementation
   { definicja zadeklarowanego wyżej podprogramu
     ponieważ parametr i wartość zwracana zostały zdefiniowane w deklaracji
     podporgramu w sekcji interface, nie jest wymagane ich powtórzenie }
    function trunc;
    begin
       …

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Brian W. Kernighan, Dennis M. Ritche: Język C. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1988, seria: Biblioteka Inżynierii Oprogramowania. ISBN 83-204-1067-3. (pol.).
  2. ↑ a b Jan Bielecki: Turbo C z grafiką na IBM PC. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1990, seria: Mikrokomputery. ISBN 83-204-1101-7. (pol.).
  3. ↑ a b c Jan Bielecki: Od C do C++, programowanie obiektowe w języku C. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1990. ISBN 83-204-1332-X. (pol.).
  4. ↑ a b c Michał Iglewski, Jan Madey, Stanisław Matwin: Pascal. Język wzorcowy – Pascal 360. Wyd. trzecie – zmienione. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1984, seria: Biblioteka Inżynierii Oprogramowania. ISBN 83-85060-53-7. ISSN 0867-6011. (pol.).
  5. ↑ a b c d Andrzej Marciniak: Borland Pascal 7.0. Poznań: Nakom, 1994, seria: Biblioteka Użytkownika Mikrokomputerów. ISBN 83-85060-53-7. ISSN 0867-6011. (pol.).
  6. ↑ Jan Bielecki: Rozszerzony PL/I i JCL w systemie OS/RIAD. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986, seria: Biblioteka Informatyki. ISBN 83-01-06146-4. (pol.).
  7. ↑ M. I. Auguston i inni: Programowanie w języku PL/1 OS JS. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988. ISBN 83-01-07463-9. (pol.).
  8. ↑ Niklaus Wirth: Modula 2. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1987, seria: Biblioteka Inżynierii Oprogramowania. ISBN 83-204-0828-8. ISSN 0867-6011. (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Michael Marcotty, Henry Ledgord, tłumaczenie: Krystyna Jerzykiewicz: W kręgu języków programowania. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1980, seria: Biblioteka Inżynierii Oprogramowania. ISBN 83-204-1342-7. (pol.).
  • John E. Nicholls: Struktura języków programowania. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1980, seria: Informatyka. ISBN 83-204-0246-8. (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Deklaracja_(informatyka)&oldid=69350994”