Przejdź do zawartości

Jacob Ludwig Karl Grimm

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jacob Grimm
ilustracja
Państwo działania

 Niemcy

Data i miejsce urodzenia

4 stycznia 1785
Hanau

Data i miejsce śmierci

20 września 1863
Berlin

profesor
Specjalność: Językoznawstwo
Alma Mater

Uniwersytet w Marburgu

Doktor honoris causa
Uniwersytet w Marburgu – 1819
Nauczyciel akademicki
uczelnia

Uniwersytet w Getyndze

Stanowisko

profesor

Okres zatrudn.

1830-1837

uczelnia

Uniwersytet w Berlinie

Okres zatrudn.

1841-1863

podpis

Jacob Ludwig Karl Grimm (ur. 4 stycznia 1785 w Hanau, zm. 20 września 1863 w Berlinie) – niemiecki filolog, leksykograf, członek Akademii Nauk w Berlinie, brat Wilhelma Karla Grimma[1].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Hanau w rodzinie prawnika Philippa Grimma. Dzieciństwo spędził w Steinau an der Straße. W latach 1798–1802 uczęszczał do gimnazjum Fridericianum w Kassel. 1802-1805 studiował prawo na uniwersytecie w Marburgu. Jego profesorem prawa był Friedrich Carl von Savigny. W 1805 Jacob Grimm odwiedził Savigny’ego w Paryżu, dzięki niemu zapoznał się z pracą w archiwach i uzyskał dostęp do średniowiecznych rękopisów. W roku 1806 wraca do Kassel i zostaje urzędnikiem administracyjnym w sekretariacie kolegium wojennego, które wkrótce zostaje rozwiązane przez francuskich okupantów. Razem z bratem Wilhelmem pracują anonimowo nad zbiorami pieśni Achima von Arnim i Clemensa Brentano. Jako wysłaniec heskiego elektora oraz (później) Prus kilkakrotnie wyjeżdża do Paryża w sprawie zwrotu zagarniętych przez Francję rękopisów. Bierze udział jako sekretarz w Kongresie Wiedeńskim. W roku 1815 odchodzi ze służby w dyplomacji, poświęcając się badaniom starych niemieckich tekstów. Pracuje jako bibliotekarz w bibliotece elektora w Kassel (1816-29). W 1819 roku zostaje doktorem honoris causa uniwersytetu w Marburgu[1].

W latach 1830–1837 jest profesorem języka niemieckiego i literatury na uniwersytecie w Getyndze oraz bibliotekarzem w bibliotece uniwersyteckiej. Wraz z Wilhelmem zostają wydaleni z uniwersytetu po podpisaniu rezolucji protestacyjnej, której sygnatariusze (tzw. Göttinger Sieben) domagali się większych swobód obywatelskich. Opuszcza Getyngę i w roku 1841 zostaje profesorem uniwersytetu w Berlinie oraz członkiem Pruskiej Akademii Nauk. W 1842 otrzymuje Pruski Order „Pour le Mérite”. Poświęca się badaniom naukowym i pracy nad słownikiem języka niemieckiego Deutsches Wörterbuch. Przewodniczy zjazdom germanistów niemieckich (1847 i 1848) we Frankfurcie n.M. i w Lubece.W 1848 składa swój mandat posła do zgromadzenia narodowego (Nationalversammlung) i wycofuje się z działalności politycznej[1][2].

Działalność naukowa

[edytuj | edytuj kod]

Działalność naukowa Jacoba Grimma koncentrowała się na badaniach historii języka niemieckiego i pragermańskiego w porównaniu z innymi językami. Badając teksty niemieckie i nordyckie z różnych okresów historycznych dostrzegł pewne regularne zmiany fonetyczne, do których należy pierwsza przesuwka spółgłoskowa (zwana prawem Grimma, 1822). Jakob Grimm utworzył takie terminy jak: Umlaut, althochdeutsch (język staro-wysoko-niemiecki), mittelhochdeutsch (język średnio-wysoko-niemiecki) itd. Należy do prekursorów językoznawstwa historyczno-porównawczego. Uchodzi też za twórcę filologii niemieckiej (germanistyki) jako nauki[3]. Publikował liczne teksty średniowiecznej literatury niemieckiej: Lieder der alten Edda, Deutsche Sagen (1816–1818). Był autorem dzieł: Deutsche Grammatik (1819–1837, 4 tomy), Deutsche Rechtsaltertümer (1828) i Deutsche Mythologie (1835), Weisthümer (7 tomów) (1840–1872), Geschichte der deutschen Sprache (2 tomy) (1848). Osobny rozdział to obszerna (licząca wiele tomów) korespondencja braci Grimm, opracowana przez współczesnych badaczy[4].

Słownik Grimmów

[edytuj | edytuj kod]

W 1838 Jakob i Wilhelm Grimm rozpoczęli pracę nad monumentalnym słownikiem języka niemieckiego Deutsches Wörterbuch, którego pierwszy tom został ukończony w roku 1852 (opublikowany w 1854). Jacob Grimm zdążył opracować cztery tomy: hasła A, B, C, F do Frucht. (Wilhelm opracował tylko literę D)[5][2].

Dzieło braci Grimm (z większym wkładem Jacoba) ma charakter historyczny, prezentuje historię słownictwa niemieckiego. Powołuje się na wielką ilość tekstów z okresu od Lutra do czasów współczesnych. Bracia Grimm wygrali konkurencję ze strony Daniela Sandersa, który z perspektywy oświeceniowej po ukazaniu się pierwszego tomu poddał słownik Grimmów bardzo szczegółowej krytyce. Jacob Grimm i jego współpracownicy zareagowali na tę krytykę z dużym rozdrażnieniem, nie odpowiadając na poszczególne zarzuty[6]. Bracia Grimm, kierując się romantycznymi ideami zamierzali stworzyć słownik narodowy – w dobie rozbicia regionalnego – dzieło jednoczące naród niemiecki i wzmacniające tożsamość narodową poprzez wskazanie na wspólne językowe dziedzictwo Niemców[7].

Praca nad słownikiem była kontynuowana od roku 1908 przez Preussische Akademie der Wissenschaften zu Berlin, Akademie der Wissenschaften der DDR i Göttinger Akademie der Wissenschaften. Po roku 1961 opracowano nową wersję słownika (do litery F)[3][8].

Słownik Grimmów jest największym objętościowo słownikiem języka niemieckiego, liczy obecnie 33 tomy i stanowi ważne źródło do badań nad historią języka niemieckiego.

Baśnie braci Grimm

[edytuj | edytuj kod]

Największy rozgłos przyniosło braciom Grimm zebranie i opracowanie baśni ludowych, które jako Baśnie braci Grimm zyskały duży rozgłos zarówno w Niemczech, jak i innych krajach, w których były tłumaczone. Ich zbieranie rozpoczęto w roku 1806. W latach 1812–1815 ukazały się dwa tomy Kinder- und Hausmärchen Jacoba i Wilhelma Grimmów. Większy udział w opracowaniu baśni miał Wilhelm[1].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Jacob Grimm był kawalerem, nigdy się nie ożenił[2].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d Stiftung Deutsches Historisches Museum, Gerade auf LeMO gesehen: LeMO Biografie [online], www.dhm.de [dostęp 2024-01-01] (niem.).
  2. ↑ a b c Brothers Grimm – Fairy Tales, Collecting, Scholarship | Britannica [online], www.britannica.com [dostęp 2024-01-01] (ang.).
  3. ↑ a b J Stedje, Deutsche Sprache gestern und heute, 2001, s. 153, ISBN 3-7705-2514-0 [dostęp 2024-01-01] (niem.).
  4. ↑ Alan Kirkness, Briefwechsel der Brüder Grimm ..., 2010, 1 nn, ISBN 978-3-7776-1800-5.
  5. ↑ U Haß-Zumkehr, Deutsche Wörterbücher, 2001, 119 nn, ISBN 3-11-014885-4 [dostęp 2014-01-01] (niem.).
  6. ↑ J Haß-Zumkehr, Deutsche Wörterbücher, 2001, s. 145, ISBN 3-11-014885-4 [dostęp 2024-01-01].
  7. ↑ J. Haß-Zumkehr, Deutsche Wörterbücher, 2001, s. 122–123, ISBN 3-11-014885-4 (niem.).
  8. ↑ Deutsche Wörterbücher, s. 135–141, ISBN 3-11-014885-4.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Pisarze świata. Słownik encyklopedyczny, wyd. PWN, 1999.
  • Tadeusz Januszewski, Słownik pisarzy i lektur dla szkół podstawowych, wyd. Delta.
  • Ulrike Haß-Zumkehr: Deutsche Wörterbücher. Berlin, New York: Walter de Gruyter, 2001. ISBN 3-11-014885-4, s. 143–161. Rec. R. Lipczuk, [w:] Germanistik. Internationales Referatenorgan mit bibliographischen Hinweisen. Bd. 42, 3-4. Tübingen: Niemeyer, 2001, s. 504–505. ISBN 3-11-014885-4
  • Alan Kirkness. Stuttgart: S. Hirzel, 2010. ISBN 978-3-7776-1800-5.
  • Astrid Stedje: Deutsche Sprache gestern und heute. 5. Aufl. München: Wilhelm Fink Verlag, 2001. ISBN 3-7705-2514-0.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jacob_Ludwig_Karl_Grimm&oldid=75375674”