Jagielno (województwo dolnośląskie)
50°38′01″N 17°12′18″E/50,633611 17,205000| wieś | |
 Pałac w Jagielnie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) |
223[2] |
| Strefa numeracyjna |
74 |
| Kod pocztowy |
57-130[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DST |
| SIMC |
0854653 |
Położenie na mapie gminy Przeworno  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu strzelińskiego  | |
| 50°38′01″N 17°12′18″E/50,633611 17,205000[1]
| |
Jagielno (niem. Deutsch Jägel[4]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie strzelińskim, w gminie Przeworno.
Podział administracyjny
[edytuj | edytuj kod]W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Nazwa wywodzi się od polskiej nazwy kaszy jaglanej – jagieł. Historię powstania nazwy miejscowości opisuje spisana po łacinie w latach 1269–1273 Księga henrykowska podając dwie zlatynizowane staropolskie nazwy Iagelno oraz Gagelno. W łacińskim tekście księga wyjaśnia genezę powstania nazwy Jagielno: "In diebus autem antiquis stabat in villam Ianusow quedam arbor, magno platanus, que arbor in Polonico uocatur Iawor. Ad cuius arboris radicem oriebatur fons, qui fons ab ipsa arbore appellabatur tunc temporis Iauworica. De illo fonte egreditur riuulus, qui hodierna die transit villam Heinrichow, sed ipse riuulus uocatur Iagelno, ea uidelicet racione, quia Poloni antiquitus in connallibus eiusdem riuuli sepe seminabant milium. Unde eciam castellum, quod nunc est inter Wadichowiz et claustrum, appellatur Gagelno."[5] czyli w tłumaczeniu na język polski: "W dawnych czasach stało we wsi Januszów pewne wielkie drzewo, które po polsku zwie się jawor. U konarów tego drzewa biło źródło, które od tego drzewa zwane było wówczas Jaworzyca. Z tego źródła płynie potok, który dzisiaj przepływa przez wieś Henryków, lecz sam potok zwie się Jagielno, a to z tego mianowicie powodu, ponieważ Polacy od dawna w dolince tego potoku często siali jagły. Stąd też i gród, który obecnie znajduje się między Wadochowicami, a klasztorem, nazywa się Jagielno"[6][7].
W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w staropolskiej formie Jagelno.[8][9]
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[10]:
- zespół pałacowy:
- pałac, z pierwszej połowy XVII w., przebudowany w XVIII w., końcu XIX w.
- park, z XVIII w., 1840 r., początku XX w.
Szlaki turystyczne
[edytuj | edytuj kod]
droga Szklary-Samborowice
(szlak zielony) – Jagielno – Krynka – Przeworno – Strużyna – Kaszówka – Jegłowa kop. – Gromnik – Biały Kościół – Nieszkowice – Czerwieniec – Kowalskie – Żelowice – Piotrkówek – Ostra Góra – Niemcza – Gilów – Piława Dolna – Góra Parkowa – Bielawa – Kalenica – Nowa Ruda – Tłumaczów – Radków – Pasterka – Karłów – Skalne Grzyby – Batorów – Duszniki-Zdrój – Szczytna – Zamek Leśna – Polanica-Zdrój – Bystrzyca Kłodzka – Igliczna – Międzygórze – Przełęcz Puchacza[11]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 43157
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 369 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ Gustav Adolf Stenzel 1854 ↓, s. 17.
- ↑ Stanisław Michalkiewicz 1964 ↓, s. 21.
- ↑ R. Grodecki 1949 ↓, s. 86.
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
- ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, "Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis", Breslau 1889
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 146. [dostęp 2012-09-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
- ↑ Informacje zawarte na stronie PTTK Strzelin; dostęp: 3.08.2015
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Gustav Adolf Stenzel: Liber Fundationis Claustri Sanctae Mariae Virginis in Henrichow. Breslau: Josef Max & Komp., 1854.
- Michalkiewicz Stanisław: Dzieje Śląska w wypisach. Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych: 1964, s. 21.
- Grodecki R.: Księga Henrykowska. Poznań-Wrocław: 1949, s. 86.
