Maria Rutkiewicz

Maria Rutkiewicz

Data i miejsce urodzenia	22 lipca 1917 Brześć
Data śmierci	27 czerwca 2007
Kierownik Biura Sekretariatu KC PPR
Okres	od 1948
Przynależność polityczna	PPR
Kierownik Biura Sekretariatu KC PZPR
Okres	od 1948 do 1949
Następca	Eugenia Kubowska
Sekretarz ZG ZMP
Okres	od 1949 do 1951
Przynależność polityczna	PZPR
Odznaczenia

Grób Marii Rutkiewicz na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Maria Rutkiewicz, także: Rutkiewiczowa, Rutkiewicz-Starewicz, ps. „Górska” (ur. 22 lipca 1917 w Brześciu, zm. 27 czerwca 2007) – działaczka komunistyczna, członkini Grupy Inicjatywnej PPR, radiotelegrafistka, funkcjonariusz partyjny.

Życiorys

Była córką Mieczysława i Teresy Kamienieckich. Od 13 roku życia należała do nielegalnej organizacji szkolnej ZMS, w ramach której zasiadła w zarządzie głównym. W 1931 wstąpiła do KZMP, z ramienia której prowadziła pracę wychowawczą dzieci i młodzieży w Pionierze i ZMS. W latach 1936–1938 była członkiem KPP.

Po klęsce wrześniowej 1939 wraz z grupą warszawskich komunistów przeniosła się do Białegostoku, gdzie pracowała na kolei. Po ataku Niemiec na ZSRR wyjechała na wschód i trafiła do Nowosybirska, gdzie podjęła pracę w kolejarskiej bibliotece. Starając się u tamtejszych władz partyjnych o powrót za ziemie polskie została skierowana do Moskwy. W 1941 przeszkolona w ZSRR, weszła w skład Grupy Inicjatywnej PPR w miejsce zmarłego pod koniec września 1941 Jana Turlejskiego. Objęła funkcję radiotelegrafistki. W nocy z 27 na 28 grudnia 1941 zrzucona na spadochronie na okupowanych przez Niemców ziemiach polskich koło wsi Wiązowna pod Warszawą (podczas lądowania zagubieniu uległa zrzucona na osobnym spadochronie stacja radiowa nadawczo-odbiorcza grupy). Była organizatorką łączności radiowej Polskiej Partii Robotniczej, utworzonej w styczniu 1942. W 1943 wyszła za mąż za Wincentego Rutkiewicza, z którym pozostawała w związku od 1938. 14 września 1943 będąc w ciąży została aresztowana i po torturach uwięziona na oddziale kobiecym Pawiaka, „Serbii”, otrzymując wyrok śmierci. W więzieniu urodziła bliźnięta Małgorzatę i Jana, późniejszego urbanistę i burmistrza dzielnicy Warszawa-Śródmieście. Zwolniona 31 lipca 1944.

Po wojnie i śmierci męża wyszła za mąż za Artura Starewicza. We wrześniu 1948 została kierowniczką Biura Sekretariatu Komitetu Centralnego PPR (później PZPR); zajmowała to stanowisko do 23 grudnia 1949. Następnie była sekretarzem Zarządu Głównego ZMP, a od 20 lutego 1951 pełniła funkcję starszego instruktora Wydziału Kadr KC PZPR. 1952–1953 kierowała Państwowym Wydawnictwem „Iskry”. W latach 1953–1955 pracowała w Instytucie Nauk Społecznych przy KC PZPR. W 1956 była redaktorem „Gromady – Rolnika Polskiego”. Później starszym instruktorem w sekretariacie sekretarza KC Jerzego Albrechta, a od 1957 sekretarzem Prezydium Centralnego Zespołu do Walki o Oczyszczenie Szeregów Partyjnych.

Pochowana na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera C33-6-12).

Odznaczenia

• Medal 10-lecia Polski Ludowej (24 stycznia 1955)
• Złota Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1967)

Bibliografia

• Maria Rutkiewicz: I. Zanim narodziła się PPR. Sprawa osobista. W: Czas wielkiej próby. Wspomnienia bojowników o Ojczyznę Ludową 1939–1945. Warszawa: Książka i Wiedza, 1969, s. 57–69.
• Ryszard Nazarewicz: Armii Ludowej dylematy i dramaty, Warszawa 2000.
• Włodzimierz Janowski, Aleksander Kochański: Informator o strukturze i obsadzie personalnej centralnego aparatu PZPR, 1948–1990, Instytut Studiów Politycznych PAN Warszawa 2000, 166 s., ISBN 83-88490-03-6.
• Piotr Gontarczyk: Polska Partia Robotnicza. Droga do władzy 1941–1944, Warszawa 2003.

Linki zewnętrzne

• biogram w katalogu IPN. katalog.bip.ipn.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-28)].
• anegdoty.