Ognizierka

Ognizierka
	; Eustephia coccinea
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	amarylkowate
Rodzaj	Ognizierka
	Nazwa systematyczna
	Eustephia Cavanilles; Icon. 3: 20 (1795)
	Typ nomenklatoryczny
	Eustephia coccinea Cav.
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ognizierka (Eustephia Cav.) – rodzaj roślin z rodziny amarylkowatych. Obejmuje sześć gatunków, występujących w Peru i Boliwii^[3].

Morfologia

Pokrój: Wieloletnie rośliny zielne^[5].

Pęd: Cebula z wydłużoną szyjką osłaniającą pąk wierzchołkowy^[5].

Liście: Równowąskie, sezonowe, zwykle kanalikowate^[5].

Kwiaty: Zebrane w kwiatostan, wyrastający na głąbiku, wsparty dwiema podsadkami. Opadające do zwisłych. Okwiat rurkowaty, różnobarwny, zwykle z zielonymi wierzchołkami. Listki okwiatu zrośnięte w krótką rurkę. Pręciki wolne lub krótko zrośnięte u nasady. Nitki oskrzydlone w dolnej części, ze smukłym ząbkiem po obu stronach w powyżej połowy długości. Szyjka słupka zakończona lekko trójwrębnym znamieniem^[5].

Owoce: Trójwrębne, beczułkowate, pękające torebki. Nasiona dyskowate, o czarnej łupinie^[5].

Systematyka

Pozycja systematyczna: Rodzaj z plemienia Eustephieae, podrodziny amarylkowych Amaryllidoideae z rodziny amarylkowatych Amaryllidaceae^[6].

Wykaz gatunków^[3]

Nazewnictwo

Etymologia nazwy naukowej: Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckiego słowa στέφανος (stephanos – wieniec, korona) i przedrostka ευ- (eu- – dobrze)^[7].

Nazwy zwyczajowe w języku polskim: Polska nazwa rodzaju Eustephia: ognizierka, wskazana została w Słowniku nazwisk zoologicznych i botanicznych polskich... Erazma Majewskiego z 1889 r.^[8] i Słowniku polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin, poprzedzony historyczną rozprawą o źródłach z roku 1900, pod redakcją Józefa Rostafińskiego^[9], a także w Słowniku języka polskiego Jana Karłowicza, Adama Kryńskiego i Władysława Niedźwiedzkiego z 1902 r.^[10] W wydanym w 2008 Słowniku roślin zielnych łacińsko-polskim Wiesława Gawrysia rodzaj nie został ujęty^[11].

Zastosowanie

Rośliny lecznicze: Eustephia coccinea jest stosowana w tradycyjnej medycynie peruwiańskiej do leczenia stanów zapalnych żołądka i macicy, choroby wrzodowej, torbieli, ran i krwotoków^[12].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-18] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-02-20]. (ang.).
↑ Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2021-02-20]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e A.W. Meerow, D.A. Snijman: Amaryllidaceae. W: Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons: Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 107-108. DOI: 10.1007/978-3-662-03533-7. ISBN 978-3-662-03533-7. (ang.).
↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2021-02-20]. (ang.).
↑ David Gledhill: The names of plants. Wyd. 4. Cambridge University Press, 2008. ISBN 978-0-511-47376-0.
↑ Erazm Majewski: Słownik nazwisk zoologicznych i botanicznych polskich. T. 1: Słownik polsko– łaciński. Warszawa: Druk Noskowskiego, 1889, s. 263. (pol.).
↑ Józef Rostafiński: Słownik polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin, poprzedzony historyczną rozprawą o źródłach. Kraków: Akademia Umiejętności, 1900, s. 272. (pol.).
↑ Jan Aleksander Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki: Słownik języka polskiego. T. 2. Warszawa: Drukarnia E. Lubowskiego i s-ki, 1902.
↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych: łacińsko-polski. Kraków: Officina Botanica, 2008. ISBN 978-83-925110-5-2.
↑ Rainer W. Bussmann, Ashley Glenn, Douglas Sharon. Antibacterial activity of medicinal plants of Northern Peru – can traditional applications provide leads for modern science?. „Indian Journal of Traditional Medicine”. 9 (4), s. 742-753, 2010. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-18] (ang.).

[kew-3] Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-02-20]. (ang.).

[ing-4] Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2021-02-20]. (ang.).

[kub-5] A.W. Meerow, D.A. Snijman: Amaryllidaceae. W: Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons: Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 107-108. DOI: 10.1007/978-3-662-03533-7. ISBN 978-3-662-03533-7. (ang.).

[grin-6] USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2021-02-20]. (ang.).

[nop-7] David Gledhill: The names of plants. Wyd. 4. Cambridge University Press, 2008. ISBN 978-0-511-47376-0.

[maj-8] Erazm Majewski: Słownik nazwisk zoologicznych i botanicznych polskich. T. 1: Słownik polsko– łaciński. Warszawa: Druk Noskowskiego, 1889, s. 263. (pol.).

[rostaf-9] Józef Rostafiński: Słownik polskich imion rodzajów oraz wyższych skupień roślin, poprzedzony historyczną rozprawą o źródłach. Kraków: Akademia Umiejętności, 1900, s. 272. (pol.).

[slownik-10] Jan Aleksander Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki: Słownik języka polskiego. T. 2. Warszawa: Drukarnia E. Lubowskiego i s-ki, 1902.

[gawrys-11] Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych: łacińsko-polski. Kraków: Officina Botanica, 2008. ISBN 978-83-925110-5-2.

[med-12] Rainer W. Bussmann, Ashley Glenn, Douglas Sharon. Antibacterial activity of medicinal plants of Northern Peru – can traditional applications provide leads for modern science?. „Indian Journal of Traditional Medicine”. 9 (4), s. 742-753, 2010. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]