Pałac we Włodowicach
 nr rej. A/1254/23 z 31 sierpnia 2023[1]
| |
 Ruiny Pałacu we Włodowicach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Styl architektoniczny | |
| Rozpoczęcie budowy |
1669 |
| Ukończenie budowy |
1681 |
Położenie na mapie Włodowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu zawierciańskiego  | |
Położenie na mapie gminy Włodowice  | |
| 50°32′58,9200″N 19°27′16,5600″E/50,549700 19,454600 | |
Pałac we Włodowicach – zrujnowany pałac, położony we Włodowicach.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwotnie był tu modrzewiowy dwór należący do rodziny Firlejów, spalony podczas potopu szwedzkiego. Na jego miejscu w drugiej połowie XVII wieku (prawdopodobnie w latach 1669–1681) kasztelan krakowski Stanisław Warszycki wzniósł murowany pałac w stylu polskiego baroku. Zgodnie z informacją zawartą w Dyariuszu wyprawy wiedeńskiej królewicza Jakuba Sobieskiego, 26 lipca 1683 r. w pałacu przebywał król Jan III Sobieski. Pierwotny piętrowy budynek, podpiwniczony i kryty dachem mansardowym był przebudowywany w kolejnych stuleciach, nie tracąc jednak swojego barokowego charakteru. Od frontu ulokowany był dziedziniec, za budynkiem rozciągał się natomiast ogród, co sprawia, iż w całym założeniu możemy dopatrywać się nawiązań do francuskich zespołów Entre cour et jardin.
W XVIII w. pałac należał do rodziny Męcińskich, którzy zmienili wystrój wnętrz, nadając im wygląd klasycystyczny. W tym samym stuleciu, a dokładnie 12 marca 1734 r. nocował tu król August III Sas. W wieku XIX przeszedł w ręce rodziny Poleskich. Michał Antoni Kazimierz Poleski, przyrodnik, uczestnik powstania styczniowego, który osiadł we Włodowicach ok. 1870 r., utworzył tu wyższą szkołę agronomiczną z laboratorium chemicznym i fizycznym, obszerną biblioteką oraz kolekcją minerałów i okazów flory jurajskiej. Najprawdopodobniej na przełomie XIX i XX wieku dokonano przebudowy, która nadała budowli cechy neogotyckie. Na skutek pożarów z 1924 i 1956 r. (ten drugi trwał 6 dni)[2] oraz wieloletnich późniejszych zaniedbań pałac znajduje się w stanie ruiny. Obecnie obiekt jest własnością skarbu państwa.
Pałac i oficyna figurowały w rejestrze zabytków nieruchomych od 1967 roku, ale zostały z niego skreślone odpowiednio 10 września 1989 roku i 10 lutego 2010 roku. Od tego momentu w rejestrze zabytków figurowały jedynie pozostałości parku pałacowego (nr rej. A/1255/23). Ruiny pałacu ponownie wpisano do rejestru zabytków nieruchomych decyzją z 31 sierpnia 2023[3] (nr rej. A/1254/23)[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 27 listopada 2023 r.) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2023-12-02]
- ↑ Anna Jurkiewicz, Stanisław Ziemba: Województwo katowickie. Przewodnik. Warszawa: Sport i Turystyka, 1962, s. 439.
- ↑ Michał Bulsa, Decyzje dotyczące wpisów i skreśleń w rejestrze zabytków nieruchomych województwa śląskiego w 2023 roku (w:) „Wiadomości Konserwatorskie Województwa Śląskiego” 2024, t. 16, s. 427.
- ↑ Spis obiektów wpisanych do rejestru (tabela) (pol.) bip.katowice.wkz.gov.pl [dostęp 2024-12-07]
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- U. J. Górski, Zamek ogrodzieniecki w Podzamczu i okolice, Prodrym, Sosnowiec 1993.
- Katalog zabytków sztuki w Polsce t. 6: Województwo katowickie, z. 15: Powiat zawierciański, red. K. Dżułyńska, A. M. Olszewski, Instytut Sztuki PAN – Wojewódzki Konserwator Zabytków, Warszawa – Katowice 1962.
- A. Muc, Zespół pałacowo-parkowy we Włodowicach, „Wiadomości konserwatorskie województwa śląskiego”, t. 3, Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków – Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego, Katowice 2011, ISBN 978-83-85871-62-0, s. 203–224.