Radomierz (województwo dolnośląskie)

Radomierz

wieś
Kościół pw. Matki Bożej Różańcowej
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	karkonoski
Gmina	Janowice Wielkie
Wysokość	390-523 m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	488
Strefa numeracyjna	75
Kod pocztowy	58-520
Tablice rejestracyjne	DJE
SIMC	0189724
Położenie na mapie gminy Janowice Wielkie Radomierz
Położenie na mapie Polski Radomierz
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Radomierz
Położenie na mapie powiatu karkonoskiego Radomierz
50°54′06″N 15°54′27″E

Dawny kościół w Radomierzu, obecnie punkt widokowy

Dwór w Radomierzu

Radomierz (niem. Seiffersdorf) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie karkonoskim, w gminie Janowice Wielkie, w Górach Kaczawskich w Sudetach Zachodnich.

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie jeleniogórskim.

Położenie

Duża wieś łańcuchowa ciągnąca się na przestrzeni 3,6 km wzdłuż górnego biegu Radomierki od Kotliny Jeleniogórskiej po Przełęcz Radomierską w Górach Kaczawskich.

Historia

Wzmiankowana była w 1305 roku jako Sifridi villa. Jej dzieje są słabo udokumentowane. Początkowo była to wieś rycerska. Na przełomie XV i XVI w. we wsi wzniesiono murowany kościół, który wkrótce został przejęty przez ewangelików. Za zmianę wyznania mieszkańcy zostali dotkliwie ukarani podczas wojny trzydziestoletniej – najpierw przez kwaterujący we wsi pododdział rotmistrza Dehna, a w 1632 r. przez Lisowczyków. Opisał to w swoim dzienniku w czasie od 1625 do 1654 (w tym okresie miejscowi ewangelicy należeli do parafii w Janowicach Wielkich) Jeremias Ullmann. Bydło zabierano z chlewów, zboże skarmiano, kazano płacić ogromne sumy na rzecz wojska. Zdzierano dachy wykorzystując je jako słomę obozową. Drzwi i okna palono w obozowych ogniskach. Ludzie musieli ciągle uciekać i miesiącami przebywać w lesie. Także duchowni ewangeliccy chowali się w lesie. Opatrywali chorych, chrzcili dzieci (mówi o tym ciechanowska gazeta kościelna). Umierającym czynili ostatnią posługę podając im Ciało Pańskie. Umarłych odprowadzali nocą na cmentarz. Mimo to ewangelicy się nie poddali i mimo iż w połowie XVII w. władze przekazały kościół parafialny katolikom, został on jedynie filią parafii w Miedziance, a w 1849 r. został rozebrany z wyjątkiem wieży przekształconej w dzwonnicę, natomiast w roku 2011 – w punkt widokowy.

Nazwy historyczne

• 1305 Sifridi villa
• Seiffersdorf
• 1945 Radomierz

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty:

• Kościół ewangelicki pw. Przemienienia Pańskiego, obecnie rzymskokatolicki parafialny pw. Matki Boskiej Różańcowej; murowany kościół ewangelicki z lat 1748-1750 charakteryzuje się dość typową dla śląskich kościołów ewangelickich tego okresu konstrukcją założoną na planie wydłużonego ośmioboku (lub prostokąta ze ściętymi narożami) przykrytą łamanym dachem wielopołaciowym. Elewacje dzielone lizenami w tynku ze stosunkowo wysoko umieszczonymi oknami o wykroju koszowo-uszakowatym w fantazyjnych kamiennych opaskach. Portale o podobnym kształcie z naczółkami, pod którymi są ozdoby o charakterze dekoracji sztukatorskiej. W 1804 r. kościół wzbogacił się o kwadratową sygnaturkę z prześwitem, zwieńczoną hełmem iglicowym. Sygnaturka i górna część dachu kryte są blachą, a część dolna dachu dachówką. Jeszcze niedawno w opisach radomierskiego kościoła podawano, że wnętrze przekryte jest drewnianym, pozornym sklepieniem kolebkowym wspartym na słupach podtrzymujących 2-kondygnacyjne drewniane empory. Dzisiaj po emporach nie pozostał już żaden ślad. Nie widać również sklepienia pozornego, gdyż zasłania je strop podwieszany. Wyposażenie wnętrza jest skromne: XIX-wieczny drewniany, polichromowany ołtarz, klasycystyczna drewniana, polichromowana chrzcielnica i 2 szklane żyrandole z końca XIX w. Na uwagę zasługują 16-głosowe organy z około 1800 r. ze świdnickiej firmy Schlag und Söhnen. Obecnie kościół pełni funkcję kościoła parafialnego pw. MB Różańcowej dla miejscowej parafii rzymskokatolickiej
• wieża dawnego kościoła katolickiego, z przełomu XV/XVI w. Najprawdopodobniej fundatorami kościoła była rodzina Schaffgotschów, która wybudowała dwór w dolnej części wsi. Kościół był orientowany, budowany z kamienia, z drewnianą podłogą. Podczas remontu w 2010 r. zachowano najstarszy wygląd wieży. Dzięki temu widoczne są dziś gotyckie łuki okien – kotarowe, oraz w kształcie oślego grzbietu; a także ostrołukowe wejście. Na szczycie wieży znajdują się 3 spiżowe, dekorowane dzwony (z 1576, 1795 oraz 1612 roku), z herbami Schaffgotschów i Zedlitzów. Początkowo katolicki, pod wpływem reformacji stał się na krótko świątynią protestancką. Jednak pod wpływem wydarzeń wojny trzydziestoletniej, na powrót służył katolikom przez ponad 300 lat. W roku 1849 kościół został rozebrany, a zabytkowe stele i epitafia przewieziono do klasztoru pocysterskiego w Cieplicach (obecnie Jelenia Góra). Ostatnią tablicę, w latach 90. XX wieku, przeniesiono do działającego kościoła pw. Matki Boskiej Różańcowej, w celu ochrony przed rabunkiem. Dziś dzwonnicę powiększono o budynek Informacji Turystycznej, w której można także obejrzeć wystawy.
• cmentarz przy wieży, na którym znajdują się pozostałości po tablicach nagrobnych oraz średniowieczna brama sklepiona podwójnym łukiem.
• zespół dworski, z XVII-XVIII w.:
  • Dwór w Radomierzu, obecnie dom nr 3
  • park

Demografia

• 1939 – 777
• III 2011 – 488

Zobacz też

• Radomierz, Radomierzyce