Rozruchy Gordona

Rozruchy Gordona, obraz Johna Seymoura Lucasa

żołnierz z pułku Regimentu Queen’s Regiment of Foot, który tłumił rozruchy

Rozruchy Gordona (ang. Gordon Riots) – niepokoje społeczne w Londynie w 1780 roku. Radykalni protestanci, którym przewodził lord George Gordon (1751–1793), protestowali przeciwko ustępstwom na rzecz katolików, które uzyskali przez Roman Catholic Relief Act, 1778. Wydanie tego aktu miało na celu uspokoić napiętą sytuację w Irlandii.

29 maja 1780 zaczął się zbierać tłum sympatyków Gordona i wrogów „papistów”. 2 czerwca tłum, którego liczebność oceniano na ok. 40–60 tys. ludzi, krzyczących „No Popery” próbował wtargnąć do Izby Gmin, co mu się jednak nie udało. Gordon wraz z kilkoma stronnikami przystrojonymi w niebieskie kokardy wszedł do Izby i przedstawił petycję o odwołanie aktu z 1778. Nie obyło się bez obelg rzucanych w stronę pobłażliwych wobec papistów biskupów i zdzierania peruk lordom. Wtedy tłum wymknął się spod kontroli: splądrowano więzienie Newgate, a także uszkodzono budynek Bank of England, rabowano domy nie tylko katolików, lecz również sędziów i urzędników.

Zajścia trwały tydzień i zostały stłumione przez wojsko. Szacuje się, że zabito i raniono koło 500 osób. Wystąpienia te pod względem skali porównywalne są do początków Wielkiej Rewolucji Francuskiej. Była to jednak bardziej żywiołowa eksplozja, niemająca politycznego programu. Wielu historyków uważa, że zamieszki były bardziej skutkiem spożycia nadmiernych ilości alkoholu przez uczestników i zwykłej bigoterii, niż jakichś przemian świadomości w społeczeństwie, wykorzystywanych przez zwalczające się frakcje.

Bibliografia

• George Rudé, The Gordon Riots: A Study of the Rioters and their Victims, „Transactions of the Royal Historical Society”, 5th series, no. 6 (1956), 93-114.
• Nicholas Rogers, Crowds, Culture and Politics in Georgian Britain (Oxford: Clarendon Press, 1998), ch. 5, „The Gordon Riots,” s. 152–175.
• John Nicholson, The Great Liberty Riot of 1780, Bozo, 1985, ISBN 0-904063-16-X.
• Jeremy Black, Europa XVIII wieku 1700-1789
• Emanuel Rostworowski, Historia powszechna: wiek XVIII

Linki zewnętrzne

• Article „Gordon Riots” by J.H. Pollen from 1909, transcribed by Joseph P. Thomas in: The Catholic Encyclopedia / ed. by Charles George Herbermann. – New York: Robert Appleton Co., 1907-14 ; Online Edition © 2003 by K. Knight
• Prof. Uwe Boeker: The Gordon Riots. – Essay in English Language (Dresden University of Technology – TU Dresden, Institute for English and American Studies)
• Contemporary illustrations: burning of the Newgate Prison and proclamation of George III. of June 5, 1780 (Corporation of London). cityoflondon.gov.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-03-12)].
• Barnaby Rudge A Tale of the Riots of 'Eighty, Charles Dickens, from Project Gutenberg.