Sieczychy
52°43′01″N 21°29′43″E/52,716944 21,495278| wieś | |
 Chata białokurpiowska | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
29 |
| Kod pocztowy |
07-211[4] |
| Tablice rejestracyjne |
WWY |
| SIMC |
0509778[5] |
Położenie na mapie gminy Długosiodło  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu wyszkowskiego  | |
| 52°43′01″N 21°29′43″E/52,716944 21,495278[1]
| |
Sieczychy – wieś w Polsce, położona w województwie mazowieckim, w powiecie wyszkowskim, w gminie Długosiodło[6][5]. Leży na skraju Puszczy Białej. Miejscowość zajmuje podnóże skarpy doliny rzeki Narwi, od której odgradza ją rozległe bagno Pulwy. Wyjątkiem jest położone na skarpie Zagórze.
Integralne części wsi
[edytuj | edytuj kod]| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0509784 | Bagno | część wsi |
| 0509790 | Zagórze | część wsi |
| 0509809 | Zdrój | część wsi |
Historia
[edytuj | edytuj kod]
W 1827 wieś należała do parafii Długosiodło. Istniało tu 16 domostw, w których mieszkało 114 osób[7]. Około 1889 we wsi był wiatrak, mieszkało tu 505 osób w 69 domach[8].
W latach 1921–1931 wieś leżała w województwie białostockim, w powiecie ostrowskim, w gminie Długosiodło. Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku wieś zamieszkiwało 466 osób, 427 było wyznania rzymskokatolickiego, 1 prawosławnego, a 38 mojżeszowego. Jednocześnie 436 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, a 30 żydowską. Było tu 85 budynków mieszkalnych[9]. Miejscowość należała do parafii rzymskokatolickiej w Porządziu. Podlegała pod Sąd Grodzki w Ostrowi Mazowieckiej i Okręgowy w Łomży; właściwy urząd pocztowy mieścił się w Długosiodle[10].
W 1925 powstała Powszechna Szkoła w Sieczychach. Funcjonowała w wynajętych od chłopów pomieszczeniach. Parterowy drewniany budynek szkolny ukończono w 1932, poświęcenia dokonał ks. Jan Trzaskoma[11]. W 1982 otwarto murowany budynek szkolny zbudowany staraniem mieszkańców. W 2003 szkole nadano imię Tadeusza Zawadzkiego „Zośki”[12].
W wyniku agresji III Rzeszy na Polskę we wrześniu 1939 wieś znalazła się pod okupacją niemiecką i przez cały okres jej trwania wchodziła w skład Landkreis Ostenburg Regierungsbezirk Zichenau (rejencja ciechanowska)[13].
W nocy z 20 na 21 sierpnia 1943, w czasie dowodzonego przez Andrzeja Romockiego „Andrzeja Morro” ataku w ramach akcji „Taśma” na niemiecką strażnicę graniczną w Sieczychach, zginął harcmistrz Tadeusz Zawadzki „Zośka”, bohater książki Aleksandra Kamińskiego pt. Kamienie na szaniec. W akcji wzięli udział harcerze z Grup Szturmowych z Warszawy i Wyszkowa oraz Bojowych Szkół z Wyszkowa przy wsparciu miejscowej placówki Armii Krajowej. Koncentracja bojowców miała miejsce w lesie koło jednej z gajówek Nadleśnictwa Wyszków, po czym nocą przemaszerowano do Sieczych. Na samą strażnicę uderzono z czterech stron równocześnie, zarazem szturmując budynek szkoły, gdzie nocowała część załogi. „Zośka” był jedynym poległym ze strony polskiej w czasie walki. Ponadto w jej trakcie oraz przed nią łącznie 3 osoby zostały lekko ranne. Strażnica została zdobyta i zniszczona, licząca prawdopodobnie ok. 10 ludzi załoga zginęła lub ratowała się ucieczką z wyjątkiem zastępcy dowódcy nazwiskiem Adolf Królczyk, który dostał się w ręce polskich żołnierzy i darowano mu życie. Uratował on następnie wieś przed pacyfikacją. Odsiecz z sąsiedniej strażnicy w Porządziu wpadła w zasadzkę miejscowego oddziału Armii Krajowej i po stracie kilku zabitych oraz rannych wycofała się. Niemcy aresztowali jednak później trzech miejscowych chłopów, którzy udzielili dywersantom podwód, a następnie, mimo ostrzeżenia, zbyt wcześnie wrócili do domów, oraz krewnego dwóch z nich. Wszyscy czterej zostali zamordowani[14][15].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ostrołęckiego.
Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Teresy od Dzieciątka Jezus w Porządziu[16].
W 1998 mieszkało tu 462 osób, w 2002 – 449 osób, w 2009 – 426 osób, zaś według spisu powszechnego z 2011 – 416 osób. Z kolei według spisu powszechnego z 2021 żyło tu 391 osób[17].
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Dawniej wieś była ośrodkiem folkloru Kurpiów Białych[18]. Z Sieczych pochodzili najlepsi cieśle w regionie. Ich dziełem jest wyjątkowo cenny zespół domów drewnianych[19]. Wyróżnia je oryginalność i pomysłowość dekoracji oraz częste występowanie detalu o charakterze religijnym[18].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 121778
- ↑ Wieś Sieczychy w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-04-09], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1138 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Tabella miast, wsi, osad Królestwa Polskiego z wyrażeniem ich położenia i ludności alfabetycznie ułożona w Biórze Kommissyi Rządowey Spraw Wewnętrznych i Policyi, t. 2: M–Z, Warszawa 1827, s. 166 [dostęp 2024-10-28].
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 10, dir.icm.edu.pl, Warszawa 1889, s. 496 [dostęp 2024-10-28].
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych, t. 5: województwo białostockie, 1924, s. 61.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 250.
- ↑ Szkoła Podstawowa im. hm. ppor. AK "Zośki" T. Zawadzkiego w Sieczychach - Historia szkoły w latach 1925-1939 [online], sieczychy.szkolnastrona.pl [dostęp 2024-10-28].
- ↑ Szkoła Podstawowa im. hm. ppor. AK "Zośki" T. Zawadzkiego w Sieczychach - Historia szkoły w latach 1945 - 2008 [online], sieczychy.szkolnastrona.pl [dostęp 2024-10-28].
- ↑ Karte: Distrikt Warschau 1. 1. 1944 - Kreisgliederung [online], www.territorial.de [dostęp 2020-05-31].
- ↑ Anna Borkiewicz-Celińska: Batalion „Zośka”. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1990, s. 272-275, 278, 280-281, 283, 285-287, 289-292, 335. ISBN 83-06-01851-6.
- ↑ 80 lat temu w akcji pod Sieczychami poległ Tadeusz Zawadzki „Zośka” [online], dzieje.pl [dostęp 2024-10-28] (pol.).
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ Wieś Sieczychy (mazowieckie) » mapy, GUS, nieruchomości, regon, kod pocztowy, atrakcje, wypadki drogowe, kierunkowy, edukacja, demografia, tabele, zabytki, statystyki, linie kolejowe, liczba ludności [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-10-28] (pol.).
- ↑ a b Wieś Sieczychy [online], mazowsze.szlaki.pttk.pl [dostęp 2024-10-28] (pol.).
- ↑ Lechosław Hertz: Podwarszawskie szlaki piesze. T. 17: Pułtusk – Puszcza Biała – część zachodnia. Warszawa: Sport i Turystyka, 1975, s. 44.
| Wsie |
|
|---|---|
| Kolonia | |
| Osada | |
| Osady leśne | |
| Integralne części wsi |
|
