Sojuz T-13

Sojuz T-13
	Dane misji
Indeks COSPAR	1985-043A
Zaangażowani	ZSRR
Oznaczenie kodowe	Pamir
	Pojazd
Statek kosmiczny	Sojuz-T
Masa pojazdu	6850 kg
Rakieta nośna	Sojuz 11A511U
	Załoga
Dowódca	Władimir Dżanibekow
Załoga	Władimir Dżanibekow (5); Wiktor Sawinych (2)
Załoga powrotna	Władimir Dżanibekow (5); Gieorgij Grieczko (3)
	Start
Miejsce startu	Bajkonur, Kompleks 1
Początek misji	6 czerwca 1985; 06:39:52 UTC
Wyjście w przestrzeń kosmiczną	4 godziny, 58 minut
	Orbita okołoziemska
Liczba orbit	2645
Apogeum	222 km
Perygeum	198 km
Inklinacja orbity	51,6°
	Lądowanie
Miejsce lądowania	220 km SE od Żezkazganu
Lądowanie	26 września 1985; 09:51:58 UTC
Czas trwania misji	112 dni, 3 godziny, 12 minut, 6 sekund
	Program Sojuz
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sojuz T-13 (ros. Союз Т-13) – radziecki załogowy lot kosmiczny, stanowiący ósmą ekspedycję na pokład stacji kosmicznej Salut 7. Kontynuując lot bez załogi stacja 7 marca 1985 przestała reagować na sygnały radiowe z Ziemi. W związku z tym 6 czerwca 1985 wysłano do niej Sojuz T-13.

W 2017 nakręcono rosyjski film Salut 7 opowiadający o misji ratunkowej Sojuz T-13^[1].

Załoga

Przebieg lotu

Dowódca misji kosmonauta Władimir Dżanibekow nie mógł przypuszczać, że powróci na pokład stacji Salut 7 tak szybko po locie na pokładzie kapsuły Sojuz T-12. Sojuz T-13 był pierwszą kapsułą, która przeprowadziła dokowanie z bezwładną stacją Salut. Kapsułę nieco zmodyfikowano, dodając systemy sterowania w module lądownika dla przeprowadzania manewrów w małej odległości. Załoga Sojuza uratowała stację Salut, cierpiącą z powodu poważnych problemów z panelami słonecznymi.

Próba ratowania stacji okazała się jednym z najefektowniejszych wyczynów w historii napraw na orbicie. Podczas zbliżania do stacji, Władimir Dżanibekow i Wiktor Sawinych spostrzegli, że panele słoneczne ustawione były w przypadkowy sposób, a stacja obracała się wzdłuż własnej osi. Wykorzystując ręczny dalmierz laserowy do oceny odległości oblecieli stację i wykonali inspekcję jej poszycia zewnętrznego, aby upewnić się, że kadłub jest nienaruszony. Po zadokowaniu – po raz pierwszy Sojuz połączył się z nieaktywną stacją – załoga potwierdziła, że systemy elektryczne stacji nie działają. Powietrze wewnątrz było bardzo zimne, lecz zdatne do oddychania. Ściany i urządzenia pokrywał szron. Kosmonauci wchodząc na stację mieli na sobie zimowe ubrania.

Z ośmiu akumulatorów stacji, sześć było rozładowanych, a dwa całkowicie zniszczone. Dżanibekow ustalił, że za problem z ustawieniem paneli słonecznych i w konsekwencji za rozładowanie akumulatorów odpowiada zepsuty czujnik, który stale sygnalizował, że akumulatory stacji są naładowane. Doprowadził w ten sposób do całkowitego ich rozładowania, blokując równocześnie dopływ energii z baterii słonecznych. Gdy kosmonauci przywrócili sprawność systemu energetycznego, odżyły i inne systemy stacji. Salut 7 wznowił kontakt radiowy z Ziemią. Problemy z łącznością uniemożliwiły kontroli naziemnej wcześniejsze rozpoznanie usterki^[2].

Przy pomocy silników Sojuza kosmonauci obrócili stację i rozpoczęli ładowanie baterii. 10 czerwca udało się uruchomić system ogrzewania stacji. 13 czerwca udało się ponownie uruchomić system kontroli orientacji Saluta. Dzięki temu do stacji mógł dokować pojazd Progress, wiozący na pokładzie części zamienne. Woda w zbiornikach stacji roztopiła się 16 czerwca i kosmonauci przenieśli się do pomieszczeń stacji, stając się jej czwartą stałą załogą. Dotychczas mieszkali w swoim statku transportowym. Dżanibekow i Sawinych przyjęli dwa statki towarowe: Progress 24 i Kosmos 1669 (zmodyfikowana wersja Progressa). 2 sierpnia odbyli pięciogodzinny spacer kosmiczny w nowych skafandrach Orłan DM, które dostarczono im w Kosmosie 1669. W czasie tego spaceru założyli dodatkowe baterie słoneczne na ostatniej, najtrudniej dostępnej płaszczyźnie^[2].

Sawinych pozostał w kosmosie przez 169 dni, wracając 21 listopada 1985 na pokładzie kapsuły Sojuz T-14. Dżanibekow wrócił wcześniej (26 września), z Gieorgijem Grieczką, po 110 dniach na stacji. Przed wejściem w atmosferę, Sojuz T-13 spędził około 30 godzin na testach zbliżania i dokowania.

Zobacz też

lista załogowych lotów kosmicznych (1981–1990)

Przypisy

↑ Salut 7 w bazie Filmweb.
↑ ^a ^b Jacek Kruk. Epopeja Salutów. „Astronautyka”. 148 (6), s. 10, 1986. Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. ISSN 0004-623X.

Linki zewnętrzne

Encyclopedia Astronautica: Sojuz T-13 (ang.)
Spacefacts: Sojuz T-13 (ang.)

[1] Salut 7 w bazie Filmweb.

[Epopeja-2] Jacek Kruk. Epopeja Salutów. „Astronautyka”. 148 (6), s. 10, 1986. Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. ISSN 0004-623X.

[1]

[2]

Sojuz 7K-OK (1966–1971)	1 2a 3 4 5 6 7 8 9
Sojuz 7KT-OK (1971)	10 11
Sojuz 7K-T (1973–1981)	12 13 14 15 17 18a† 18 21 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40
Sojuz 7K-TM (1975–1976)	16 19 22
Sojuz-T (1976–1986)	T-2 T-3 T-4 T-5 T-6 T-7 T-8 T-9 T-10-1† T-10 T-11 T-12 T-13 T-14 T-15
Sojuz-TM (1986–2003)	TM-2 TM-3 TM-4 TM-5 TM-6 TM-7 TM-8 TM-9 TM-10 TM-11 TM-12 TM-13 TM-14 TM-15 TM-16 TM-17 TM-18 TM-19 TM-20 TM-21 TM-22 TM-23 TM-24 TM-25 TM-26 TM-27 TM-28 TM-29 TM-30 TM-31 TM-32 TM-33 TM-34
Sojuz-TMA (2003–2012)	TMA-1 TMA-2 TMA-3 TMA-4 TMA-5 TMA-6 TMA-7 TMA-8 TMA-9 TMA-10 TMA-11 TMA-12 TMA-13 TMA-14 TMA-15 TMA-16 TMA-17 TMA-18 TMA-19 TMA-20 TMA-21 TMA-22
Sojuz-TMA-M (2010–2016)	TMA-01M TMA-02M TMA-03M TMA-04M TMA-05M TMA-06M TMA-07M TMA-08M TMA-09M TMA-10M TMA-11M TMA-12M TMA-13M TMA-14M TMA-15M TMA-16M TMA-17M TMA-18M TMA-19M TMA-20M
Sojuz-MS (2016–trwa)	MS-01 MS-02 MS-03 MS-04 MS-05 MS-06 MS-07 MS-08 MS-09 MS-10† MS-11 MS-12 MS-13 MS-15 MS-16 MS-17 MS-18 MS-19 MS-20 MS-21 MS-22 MS-23 MS-24 MS-25
Loty planowane	MS-26 MS-27
Loty bezzałogowe	Kosmos 133 Kosmos 140 Kosmos 186 Kosmos 188 Kosmos 212 Kosmos 213 Kosmos 238 Sojuz 2 Kosmos 379 Kosmos 398 Kosmos 434 Kosmos 496 Kosmos 573 Kosmos 613 Kosmos 638 Kosmos 656 Kosmos 670 Kosmos 672 Kosmos 772 Sojuz 20 Kosmos 869 Kosmos 1001 Kosmos 1074 Sojuz T-1 Sojuz TM-1 Sojuz MS-14
Rakiety nośne	Sojuz (1966–1975) Sojuz-U (1973–2017) Sojuz-U2 (1985–1995) Sojuz-FG (2002–2019) Sojuz 2 (2004 – dziś)

Załoga

Start

Rezerwowa

Lądowanie

Przebieg lotu

Zobacz też

Przypisy

Linki zewnętrzne