Spyhopping
Spyhopping, spy hopping – pionowe wynurzanie głowy z wody przez walenie bądź inne morskie zwierzęta, o niepewnym znaczeniu.
Funkcja tego zachowania podlegała debacie. Wieloryby mają nozdrza na szczycie głowy, nie muszą więc jej wystawiać nad wodę, by zaczerpnąć powietrza. Jedna z hipotez stanowi, że walenie po prostu wystawiają głowę znad wody, bo rozejrzeć się po okolicy, zwłaszcza w sytuacji zagrożenia[1]. Niebezpieczeństwo takie mogą dla wielorybów stanowić orki bądź łodzie[2]. Niekiedy też, jak długopłetwiec oceaniczny, wydają się rozglądać ze zwykłej ciekawości[3]. Jednakże część badaczy wskazuje na i tak ograniczone pole widzenia wystawiającego z wody głowę walenia, na przykład pływacza szarego[1]. Ponadto zachowanie zaobserwowano także u orek nieobawiających się drapieżników[4]. Te jednak najpewniej wypatrują w ten sposób ofiar, na przykład płetwonogich, szczególnie par matka i dziecko. Obserwatorzy podkreślają szeroko otwarte oczy orek poszukujących wylegujących się na lodzie płetwonogich. W razie niewielkiej kry lodowej orce wystarczało pojedyncze spy hopping, podczas gdy zdobycz spoczywała na większej tafli lodu, sytuacja wymagała kilkukrotnej oceny wzrokowej przez wynurzanie głowy, często z różnych miejsc. Młode orki uczyły się tego, wynurzając się razem z matką. Następnie dochodziło do właściwego polowania obejmującego zsuwanie zdobyczy z kry[5].
Z drugiej strony zachowanie takie występuje również podczas interakcji społecznych, wraz z innymi obserwowanymi wtedy zachowaniami, jak wyskakiwanie z wody (breaching) czy uderzanie płetwami (lobtailing, flipper-slaping), jak to często czynią walowate[1]. W latach 70. XX w. pojedynczy autor zaproponował, że w przypadku pływacza szarego chodzi raczej o zmuszenie pokarmu do grawitacyjnego opadnięcia w dół do czterokomorowego żołądka walenia. Krytycy odpowiedzieli mu, że pływacz szary często wystawia głowę nad wodę niezależnie od jedzenia, w czasie okresu rozrodczego, kiedy to zwierzę pości. Ponadto istnieją eksperymenty i obserwacje wspierające pierwszą z hipotez, rozglądania się. Mianowicie samicy pływacza szarego puszczano nagrane odgłosy wydawane przez orki. Wywołano w ten sposób u niej spy hopping[2]. Podobne doświadczenia przeprowadzano z udziałem kaszalota spermacetowego[6]. Obserwowano też nasilony spy hopping u samicy pływacza szarego po zabiciu jej młodego przez orki, które następnie pożarły jego ciało. W tym czasie matka wielokrotnie z oddali dokonywała spy hopping, jakby spoglądała na pożerane dziecko[2]. Wystawiający głowę nad wodę kaszalot spermacetowy, z racji wielkiej, kwadratowej głowy z narządem spermacetowym dysponujący ograniczonym polem widzenia, często rozgląda się na boki. Wcześniej powoli podpływa do powierzchni, unikając chlapania wodą[6]. Humbaki częściej przeprowadzają spy hopping w towarzystwie łodzi, także związanych z turystyką opartą na obserwacjach wielorybów, o czym świadczą doniesienia z Alaski, Hawajów, Kanady i Australii. By nie niepokoić waleni i nie zmieniać ich zachowania, rekomenduje się niezbliżanie do nich na odległość większą niż 100 m, choć organizacje sozologiczne rekomendują raczej 200 m[3].
Spy hopping często obserwuje się u waleni. Spy hopping podczas socjalizacji obserwowano u wala grenlandzkiego i walenia[1], podczas wypatrywania zagrożeń u pływacza szarego[2] czy długopłetwca oceanicznego, robiącego to też z ciekawości[3]. Zachowanie to obserwowano też u kaszalota spermacetowego[6] i orki oceanicznej[4]. Zachowanie jest typowe dla waleni, lecz obserwuje się je także u innych zwierząt, także ryb. Odnotowano je choćby u rekinów Notorynchus cepedianus, Carcharias taurus, Mustelus henlei czy koleniokształtnego Squalus acanthias[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d B.E. Curry, R.I. Brownell jr., Family Balaenidae (Right and Bowhead Whales), [w:] D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, Handbook of the Mammals of the World, cz. 4 Sea Mammals, Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 186–213, ISBN 978-84-96553-93-4 (ang.).
- ↑ a b c d S.I. Swartz, Family Eschrichtiidae (Gray Whale), [w:] D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, Handbook of the Mammals of the World, cz. 4 Sea Mammals, Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 222–241, ISBN 978-84-96553-93-4 (ang.).
- ↑ a b c T.A. Deméré, Family Balanopteridae (Rorguals), [w:] D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, Handbook of the Mammals of the World, cz. 4 Sea Mammals, Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 242–299, ISBN 978-84-96553-93-4 (ang.).
- ↑ a b Ryan DeMares, Kevin Krycka, Transpersonal Aspects, „The Journal of Transpersonal Psychology”, 30 (2), 1998, s. 161 (ang.).
- ↑ Robert L. Pitman, John W. Durban, Cooperative hunting behavior, prey selectivity and prey handling by pack ice killer whales (Orcinus orca), type B, in Antarctic Peninsula waters, „Marine Mammal Science”, 28 (1), 2012, s. 16–36 (ang.).
- ↑ a b c S.L. Mesnick, Family Physeteridae (Sperm Whale), [w:] D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, Handbook of the Mammals of the World, cz. 4 Sea Mammals, Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 300–317, ISBN 978-84-96553-93-4 (ang.).
- ↑ D.A. Ebert, Observations on the predatory behaviour of the sevengill shark ''Notorynchus cepedianus'', „South African Journal of Marine Science”, 11 (1), 1991, s. 455–465 (ang.).