Przejdź do zawartości

Tanzanit

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tanzanit
Ilustracja
Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny

Ca2Al3(SiO4)3OH

Twardość w skali Mohsa

6,5-7

Przełam

nierówny

Łupliwość

doskonała

Układ krystalograficzny

rombowy

Gęstość

3,35 g/cm³

Właściwości optyczne
Barwa

niebieska, niebieskofioletowa i fioletowa[1][2], czasami brązowa, bladoszara[1], żółta, brunatna lub bezbarwna

Rysa

biała

Połysk

szklisty

Zdjęcie tej samej próbki tanzanitu oglądanej wzdłuż różnych osi kryształów. Różne barwy są wynikiem pleochroizmu tego minerału[3]

Tanzanit (tanganit) – przezroczysta, niebieska w odcieniach odmiana zoisytu. Nieprawidłowo nazywany „szafirem Meru” – pierwsi jego odkrywcy mylnie uznali go za szafir.

Nazwa pochodząca od Tanzanii, gdzie minerał ten został odkryty, została wprowadzona przez firmę jubilerską Tiffany z Nowego Jorku.

Do gemmologii został wprowadzony dopiero w 1967 r. przez hinduskiego poszukiwacza drogich kamieni Manuela de Souza. Kamień stał się znany przede wszystkim dzięki biżuterii noszonej przez Elizabeth Taylor.

Charakterystyka

[edytuj | edytuj kod]

Właściwości

[edytuj | edytuj kod]

Tworzy kryształy o pokroju słupkowym z wyraźnym pionowym prążkowaniem. Zawiera domieszki wanadu, strontu, chromu. Jest kruchy, niektóre okazy po oszlifowaniu wykazują efekt kociego oka.

Niebieską barwę zawdzięcza śladowym ilościom jonów wanadu. Naturalne kryształy są często brązowe lub bladoszare[1]. W celu zmiany barwy na niebieską lub zwiększenia jej intensywności, kryształy są wygrzewane w temperaturze 400–500 °C. Nasilenie niebieskiej barwy związane jest z utlenianiem jonów V3+
do V4+
[3][1]. Większość tanzanitów oferowanych handlowo zostało poddanych tego typu obróbce cieplnej[3]. Naturalne pochodzenie barwy można rozpoznać po czerwonym odcieniu widocznym wzdłuż jednej z osi[1].

Inne właściwości:

Istnieje możliwość pomylenia z ametystem, kordierytem, lazulitem, szafirem, spinelem i syntetycznym korundem. Znane są też imitacje tanzanitu.

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Spotykany w żyłach pegmatytowo-hydrotermalnych w gnejsach.

Miejsca występowania: TanzaniaGerevi Hills (rejon Arusza i Moshi).

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]
  • do wyrobu wszystkich typów biżuterii,
  • jest bardzo rzadkim i wyjątkowo atrakcyjnym kamieniem jubilerskim,
  • kamień kolekcjonerski.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f Tanzanite, [w:] Mindat.org [online], Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2020-06-25] (ang.).
  2. a b Zoisite, [w:] WebMineral.com [online] [dostęp 2020-06-25] (ang.).
  3. a b c d e f Tanzanite [online], geology.com (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • W. Heflik, L. Natkaniec-Nowak: Zarys Gemmologii, Wyd. AGH 1996
  • C. Hall: Klejnoty, Kamienie szlachetne i ozdobne, Wyd. Wiedza i Życie 1996 r.
  • W. Schuman: Kamienie szlachetne i ozdobne, Wyd. „Alma-Press” 2004 r.