فرانس
| فرانس | |
| French Republic | |
| République française | |
 |
|
| راجگڑھ: | پیرس |
| تھاں: | 674,843 مربع کلومیٹر |
| لوک گنتی: | 65,821,885 |
| کرنسی: | یورو |
| بولی: | فرانسیسی |
| |
| |
فرانس یا فرانسیسی لوکراج لیندے یورپ دا اک دیس اے جیدے سمندروں پار وی تھاں تے جزیرے نیں۔ اسدا راجگڑھ پیرس ہے ۔ پیرس ایہدا سب توں وڈا شہر وی ہے۔ فرانس اک لوک راج ہے اتے ایہہ یورپی یونین دا سنگی ہے اتے ایتھے یورپ دا کٹھا ٹھیپا یورو چلدا ہے۔ فرانس دریاۓ رہائن توں لے کے وڈا سمندر اوقیانوس، بحیرہ روم توں لے کے اتلے سمندر تک پھیلیا ہویا ہے۔ فرانس دی مورت جیومیٹری دے چھ کونیاں وانگوں بندی ہے۔ ایہہ لہندے یورپ دا وڈا دیس تے پورے یورپ وچ تیجا وڈا دیس ہے۔
پچھلے 500 وریاں وچ فرانس اک وڈی فوجی سیاسی تے رہتلی طاقت رہیا ہے۔ ایہنے اتلے امریکہ کریبین افریقہ ایسیاء تے اوشیانا وچ کلونیاں بنائی رکھیاں۔ فرانس اک سیکولر تے لوکراجی دیس ہے۔ فرانس اک اگے ودوانواں دیس ہے اتے ایہدی ایکانمی پنجویں نمبر تے ہے۔ فرانس یورپ دا امیر دیس ہے تے ایہہ اچے رہن سہن دے ول ناں ریندے نیں۔ فرانس دی پڑھائی وی دنیا وچ ودھیا تے ایتھے لوکاں دیاں عمراں و لمیاں ہوندیاں نیں۔
ناں
[سودھو]فرانس دا ناں لاطینی شبد"فرانسیہ" توں نکلیا اے جیدا مطلب اے فرینکاں دا دیس[۱]۔ فرینک اک جرمن قبیلہ سی جینے 5ویں صدی وچ فرانس تے مل ماریا۔ فرانس دا پرانا ناں گال اے۔ اک ہور کاہڈ ایہ اے جے پرانی جرمن وچ ویری تے سٹے جان والے نیزے نوں فرینکون کیندے سن تے اوس توں فرانسسکا بنیا۔
تریخ
[سودھو]
انسان دے فرانس وچ رہن دے سب توں پرانے نشان 1,800,000 ورے پرانے نیں[۲]۔ ایہہ کھلے پھرن والے پکھی واس شکاریاں دی تھاں سی. دوردون وچ 17300 ورھے پرانیاں غاراں وچ کندان تے پینٹنگ بنیاں لبھیاں نیں لاسکو دیاں سب توں مشہور نیں[۳]۔ آخری برفانی ویلے دے مکن تے (10,000 م پ) محول نرم ہویا 7000 م پ پہلاں لہندے یورپ دے اس پاسے ول نیولتھک ویلے دا مڈھ بندا ہے انسان کسے تھاں تے ٹک کے رہن لگ جاندا ہے۔ 3 توں 4 ہزار ورھے پہلے ایتھے وائی بیجی ٹردی ہے۔ 3 ہزار ورھے پہلے ایتھے سونے کانسے تے لوہے نال کم کیتا جان لکیا۔ موربیہان وچ کارناک پتھراں دی تھاں 3,300 م پ ورھے پرانی ہے.
600 م پ وچ یونانی بحیرہ روم دے کنڈے تے اک نگری مارسیلز وساندے نیں تے ایہہ فرانس دا سب توں پرانا شہر ہے۔ 5ویں تے 3ری م پ دے وچلے ویلے وچ فرانس وج گالی سیلٹ قبیلے پھیل جاندے نیں۔ ایس ویلے وچ ہی گال دیس دی سوچ ابھردی ہے۔ اوہ گال پیرینیز توں رہائن بحر اوقیانوس تے بحیرہ روم دے وشکار سی۔ فرانس دا بارڈر ہن اوہی ہے جیہڑا پرانے گال ویلے سی۔ گال ویلے فرانس اک کھاندا پیندا دیس سی تے ایدے دکھنی انگ تے رومی، یونانی اثر سی ایس تے 390 م پ وچ اک گالی آگو برنوس الپس پار کردا ہے تے الیا دی لڑائی وچ رومیاں نوں ہرا دیندا ہے۔ 345 م پ وچ گال تے رومیاں وچ امن ہوجاندا اے۔ 125 م پ وچ دکھنی گال تے رومی مل مارلیندے نیں تے ایہ تھاں ہلے وی اوس ویلے وچ رکھے گۓ ناں پاروں پراونس اکھواندی ہے۔ جولیس سیزر ریندے گال تے مل مار لیندا ہے تے ورسنجترکس اک گال آگو دی بغاوت نوں 52 م پ وچ کچل دیندا ہے۔ گال نوں وکھرے صوبیاں وچ ونڈ دتا جاندا ہے۔ رومی کئی نویں شہر وساندے نیں۔ رومی رہتل گال وچ چلدی ہے تے لاطینی بولی عام ہوجاندی ہے جیہڑی مگروں فرانسیسی وچ پلٹ جاندی ہے۔ رومی مذہب سیلٹ مذہب نال رل مل جاندا ہے۔ تیسری صدی وچ گالی رومی روم توں وکھرے ہوندے نیں پر اوہناں نوں 274 وچ ملو زوری فیر رومی سلطنت وچ رلا لیا جاندا ہے۔ 312 وچ رومی شہنشاہ قسطنطین سائی ہوجاندا ہے تے ہولی ہولی ساری رومی سلطنت سائی ہوجاندی ہے۔ چوتھی صدی دے انت تے جانگلی قبیلے رومی سلطنت تے ہلہ بولدے نیں تے جرمن قبیلے رہائن پار کرکے گال، سپین تے رومی سلطنت دیاں ہور تھانواں وچ وس جاندے نیں۔
کلووس جرمن فرینک قبیلے دا آگو اتلے فرانس وچ رومی فوج نوں ہرا کے 498 وچ اتلے فرانس وج فرینک راج دی نیونہہ رکھدا ہے۔ گال دا ناں فرانسیہ پے جاندا ہے تے کلوس پیرس نوں اپنا راجگڑھ بناندا ہے پر اوہدی سلطنت اوہدے مرن تے ماڑی ہو جاندی ہے۔ 732 وچ اسلامی عرب بنو امیہ دی اک فوج فرانس تے ہلہ بولدی ہے پر ٹورز دی لڑائی وچ چارلس مارٹل عرب فوج نوں ہرادیندا اے۔چارلس مارٹل دا پتر پپن کارولنگی ٹبر دی نیو رکھدااے۔ ایس ٹبر دا اگلا بادشاہ شارلمین لیندے تے وچلے یورپ نوں اک سلطنت بناندا ہے۔ 800 وچ روم وچ پوپ لیو شارلمین نوں پاک رومی شہنشاہ بناندا اے۔
9ویں تے 10ویں صدی وچ وائی کنگ فرانس وچ اجاڑا پاندے نیں۔ بادشاہ دی طاقت ماڑی پے جاندی اے۔ جگیردار من مانی کردے نیں۔ بادشاہ دا اوہناں تے وس نئیں چلدا۔ 1066 وچ ہیسٹنگز دی لڑائی مگروں نارمنڈی دا ڈیوک انگلینڈ دا بادشاہ وی سی تے اینج اوہ فرانس دے بادشاہ دے برابر سی پر دوجے پاسے نارمنڈی دا ڈیوک ہون توں اوہ فرانس دے بادشاہ دا تابعدار وی سی۔ 1095 توں 1291 تک لڑیاں جانوالیاں صلیبی لڑائیاں وچ فرانس نے ودھ کے حصہ لیا۔ 1337 وچ فرانس دے راج دے والی وارث دے جھگڑے تے انگلینڈ نال سو سالہ لڑائی دا مڈھ پیندا ہے۔ 1454 تک ایہ لڑائی چلدی اے۔ جون آف آرک اک فرانسیسی زنانی انگریزاں نال لڑائی وچ جیداری نال لڑدی اے۔ 14ویں صدی وچ باقی یورپ وانگوں کالی موت آٶندی جیہدے وچ ادھے فرانسیسی مارے جاندے نیں۔
16ویں صدی وچ فرانسیسی کھوجی جیکوئی کارٹیر کینیڈا تے فرانس دا کلیم کردا اے تے اینج فرانس دی کلونیاں دی نیو رکھی جاندی اے۔ پر فرانس دے اندر کیتھولکاں تے پروٹسٹنان دے وشکار مذہبی لڑائیاں اک وڈی سر پیڑ بن جاندیاں نیں۔ فرانسیسی پروٹسٹنٹ جنہاں نوں ہیوجیناٹ وی کہیا جاندا اے لئی جیون اوکھا ہوجاندا اے تے 1572 نوں سینٹ بارتھولومیو دے دن ہزاراں ہیوجیناٹ قتل کردتے جاندے نیں[۴]۔ نانت دا حکم کجھ سکون لیاندا ہے۔
بادشاہت فرانس وچ اپنی اتلی انت تے 17ویں صدی چ اپڑی۔ اوس ویلے فرانس دی یورپ چ سب توں چوکھی لوک گنتی سی۔ فرانس نے سائینس، ساہت تے سیاست چ یورپ چ بہت وڈے کم کیتے تے امریکہ، ایشیاء تے ہور تھاواں تے فرانس دیاں کلونیاں سن۔ اے فرانس دے فلسفی سن جنھاں نے ایہہ سوچ دتی جے سیانف ای قنون تے راج دی نیونہہ اے تے اوہناں نے انقلاب فرانس دی نیونہہ رکھی۔
14 جولائی 1789 نوں پیرس وچ اک جیل باستیل تے ہلہ بول دتا جاندا اے ایہہ ہلہ انقلاب فرانس دا مڈھ سی۔ بادشاہ نوں اپنے کئی اختیارات چھڈنے پیندے نیں۔ انقلاب لوکاں نوں اوہناں دے مڈھلے حق برابری دی بنا تے دیندا اے۔ لوکاں دی ازادی، جائیداد، جان بچان تے ظلم توں بچن دی ضمانت دتی گی۔ نوکری لئی جمن دے بجاۓ سیانف نوں ناپ بنایا گیا۔ ہر بندہ قنون بنان دے کم وچ شریک ہوسکدا سی تے بادشاہت نوں حداں وچ کیتا گیا۔ آسٹریا تے پرشیا اے دس دیندے نے جے شاہی ٹبر نوں کجھ کیا گیا تے پیرس نوں اجاڑ دتا جائیگا۔ ایس گل تے فرانس دے لوک خفکی کھاگۓ۔ 22 ستمبر 1789 نوں بادشاہت دی تھاں لوکراج لاگو کردتاگیا۔ 1793 چ لوئی XVI تے ملکہ میری اینتوینت نوں قتل کر دتا گیا۔ فرانس وچ افراتفری تے قتلام سی۔ 1793 تے 1794 دے وشکار 16,000 توں 40,000 لوکاں نوں قتل کردتا گیا۔لیندے فرانس وچ 1793 تے 1796 دے وشکار بادشاہ دا ساتھ دین والیاں تے اوہدے ویریاں وشکار لڑائی وچ 450,000 بندے مارے گۓ۔ فررانس دے اندر تے فرانس دے باہر انقلاب دے دشمناں نوں ہار ہولدی ہے۔
1799 وچ نپولین بونا پارٹ نے فرانس دے لوکراج نوں اپنے ہتھ چ لیلیا تے فیر فرانسیسی سلطنت (1804–1814/1815) دا شہنشاہ بن گیا۔ یورپ دے دیساں نال پہلے ای لڑائیاں چل رئیاں سن تے اوہنے سارے براعظمی یورپ تے مل مارلیا۔ نپولین اپنے ٹبر دے لوکاں نوں یورپ دے وکھریاں دیساں دا بادشاہ بنادیندا اے۔ اینج انقلاب فرانس دیاں سوچاں یورپ دے دوجے دیساں تک وی اپڑ گیاں۔ نیپولین دیاں ایناں لڑائیاں وچ دس لکھ دے نیڑے فرانسیسی لوک مارے گۓ۔ 1815 چ واٹرلو چ نپولین دے ہارن باجوں بوربن بادشاہت فرانس وچ دوبارہ آگئی۔ پر ایس بوربن ٹبر نے ناں ای کج بھلایا تے ناں ای کج سکھیا۔ 1830 وج جولائی شاہی آندی اے جیہڑی 1848 تک چلدی اے۔ یورپ وج انقلاب دے رولے گولے وچ فرانس وچ دوجا فرانسیسی لوکراج بندا اے۔ 1870 چ جرمن فرانس لڑائی ج ہار باجوں اے بادشاہت وی مک کئی۔ تیسرا فرانسیسی لوک راج بندا ہے۔
فرانس نے کلونیاں بنانادا مڈ 17ویں صدی توں رکھیا۔ برطانوی الجیڑیا سلطنت دے مگرون ایہہ دوجی وڈی سلطنت سی۔ 1920 تے 1930 د وشکار اوہ تھاں جیہدے تے فرانس دا راج سی 12,898,000 مربع کلومیٹر (4,980,000 مربع میل) تک اپڑ گیا جیہڑا کے زمینی تھاں دا 8.6% بندا اے۔
پہلی وڈی لڑائی فرانس نے برطانیہ تے امریکہ دی سنگت ج جرمنی دے خلاف لڑی تے جتی۔ فرانس نوں 1870 وچ کھواۓ گۓ صوبے السائس تے لورین واپس لبھ جاندے نیں پر ایس لڑائی وچ 14 لکھ فرانسیسی فوجی مارے گۓ۔ ایہہ لوک گنتی دا 4.29% بندا اے[۵]۔ دوجی وڈی لڑائی وچ فرانس تے جرمن فوجاں نے مل مار لیا۔ وشی فرانس ازاد رہیا۔ فرانس 1944 وچ ازاد ہویا۔ دوجی وڈی لڑائی مگروں چوتھا فرانسیسی لوکراج بندا اے۔ فرانس ترکھے پیراں نال اگے ودھدا اے۔ تے 1949 وچ نیٹو دے موڈی سنگیاں وچوں سی۔ 1954 وچ فرانس نوں ہندچینی وچ ویٹ مہن ہتھوں ڈین بین پھو دی لڑائی وچ ہار ہوندی ہے۔ کجھ چر مگروں الجیریا وچ رپھڑ بن جاندا اے تے فرانس نوں ہولی ہولی اپنیاں کلونیاں چھڈنیں پیندیاں نیں۔ 1962 وچ الجیریا وکھرا ہویا تے 1980 وچ آخری کلونی وینوآتو وکھری ہوئی۔ فرانس کول ہلے وی سمندرپار کلونیاں ہے نیں۔ فرانس یورپی یونین دے کماں وچ اگے اگے ریندا ہے۔
سرکار
[سودھو]فرانسیسی لوکرج وچ گوڑیاں لوکراجی ریتاں ملیاں ہویاں نیں۔ 5ویں لوکراج دا قنون 28 ستمبر 1958 نوں اک ریفرنڈم وچ منیا گیا۔ ہن پارلیمنٹ کول تھوڑا اختیار اے۔ صدر کول اختیار ودا دتا گیا اے۔ فرانس دے صدر نوں اوہدے لوک سدا چندے نیں۔ صدر 5 ورے لی چنیا جاندا اے تے اوہ سرکار بناندا تے وزیراعظم چندا اے۔ فرانس دی پارلیمنٹ دو انگاں نیشنل اسمبلی تے سینٹ نال بندی اے۔ نیشنل اسمبلی دا سنگی 5 ورے لئی تے سینٹ دا 6 ورے لئی چنیا جاندا اے۔ اسمبلی کابینہ نوں مکا سکدی اے۔ سینیٹ کول زیادہ زور نئیں ہوندا آخر تے نیشنل اسمبلی دی گل منی جاندی اے۔ فرانس وچ دو تکڑیاں پارٹیاں نیں۔ سوشلسٹ پارٹی راج وچ اے۔
جغرافیہ
[سودھو]فرانس دے اتر وچ بیلجیم ، لکسمبرگ تے اتلا سمندر، چڑھدے ول جرمنی تے سویٹزرلینڈ تے اٹلی، دکھن ول بحیرہ روم، انڈورہ تے سپین تے لیندے ول بحر اوقیانوس نیں۔ فرانس دے کج تھاں یورپ توں باہر اتلے تے دکھنی امریکہ ، بحرالکاہل تے وڈا سمندر ہند چ وی ہیگے نیں ۔ یورپ توں باہر فرانس دے باڈر برازیل تے سورینام نال رلدے نیں۔ فرانس دا یورپی تھاں 547,030 مربع کلومیٹر (211,209 مربع میل)[۶] اے، ایہ یورپی یونین وچ سب توں چوکھے تھاں والا دیس اے۔ فرانس دی زمین کئ مورتاں دی اے۔ اتر تے لینے ول سمندری کنڈے نیں تے جڑھدے ول الپس اے۔ وچلا ماسف دکھنی وشکار تے پیرینیز دکھن وچ اے۔ ماؤنٹ بلانک 4,810.45 میٹر (15,782 فٹ) دی اچائی تے لیندے یورپ وچ سب توں اچی تھاں اے۔ماؤنٹ بلانک الپس وچ اٹلی تے فرانس دے بارڈر تے اے۔ فرانس دے وڈے دریاواں وچ دریائے سین، دریائے رون، لوائر تے گارون نیں۔
فرانس دا کل زمینی تھاں سارے سمندر پار تھان رلا کے(ایڈیلی لینڈ نوں چھڈ کے) 674,843 مربع کلومیٹر (260,558 مربع میل) بندا اے تے ایہ کل زمین دے سکے تھاں دا 0.45% اے۔
| فرانس دے حغراقیائی تھاں | ||||
|---|---|---|---|---|
|
|
|
|
|
| پراونس | مونٹنسورياو | نارمنڈی | لوائر | السائس |
|
|
|
| |
| برگنڈی | پراونس | برٹنی | فرانسیسی پولینیشیا | |
بارلے ساک
[سودھو]فرانس یونائیٹڈ نیشنز دا سنگی ا ے تے سیکوٹی کونسل دا پکا سنگی جیدے کول کسے گل یا کم نوں روکن دا اختیار یا ویٹو ہیگا اے۔ یونیسکو دا ہیڈکواٹر ایتھے اے۔ ایہ یورپی یونین دا موڈی سنگی اے۔ جرمنی نال ایدے گوڑے ساک نیں۔ برطانی نال 1904 توں نیڑے دے ساک نیں۔ فرانس نیٹو دا سنگی اے تے امریکہ مگروں دنیا وچ سب توں چوکھے سفارتی مشن نیں۔
فرانس 2009 وچ دوجے دیساں دی ہتھ ونڈائی کرن تے امریکہ مگروں دوجے نمبر تے تے جرمنی برطانیہ تے جپان توں اگے سی۔ ایہ ایدے جی ڈی پی دا 0.5 % بندا اے۔
فوج
[سودھو]فرانس دی فوج جیدے وچ زمینی ہوائی تے سمندری فوجاں آندیاں نیں دنیا دی 13ویں وڈی فوج اے۔ سمندری فوج دنیا دی 6ویں وڈی تے زمینی فوج نیٹو وچ جوتھی وڈی فوج اے۔ فرانس دی ہوائی فوج دنیا دی سب توں پرانی اے تے ایہ نیٹو وچ چوتھی وڈی اے۔ فرانس دا صدر فرانس دیاں فوجاں دا کمانڈر اے۔ فرانس یونائیٹڈ نیشنز دی سیکیورٹی کونسل دا پکا سنگی تے 1960 توں اک ایٹمی طاقت اے۔ فرانس دا 2010 وچ فوج تے سلانہ خرچہ 61.3 ارب امریکی ڈالر سی جیہڑا ایدے جی ڈی پی دا 2.5% بندا اے تے اینج فرانس چین تے امریکہ مگروں فوج تے خرچہ کرن والا تیجا وڈا دیس اے۔
فرانس دا بچاؤ پربندھ پورا پورا ایدے اپنے آپ تے اے تے اپنے ہتھ وچ اے۔ ایدی ایٹمی فوج چار ٹرائیمفنٹ کلاس پنڈبیاں تے اے جناں تے دور مار میزائل لگے ہوۓ نیں۔ ایس دے نال فرانس کول 60 وشکارلے پینڈے تک ہوا توں زمین تے مار کرن والے ایٹمی میزائل وی ہے نیں. جناں وچوں 50 میراج ہوائی جہاز توں چلاۓ جاسکدے نیں تے 10 فرانس دے ہوائی جہازاں والے سمندری جہاز چارلس ڈیگال توں چلاۓ جاسکدے نیں۔
فرانس کول اسلحہ بنان دے اپنے ونسونے کارخانے نیں تے فرانس دنیا وچ اسلحہ ویچن والا اک وڈا دیس اے۔ 14 جولائی نوں پیرس وچ فرانس دے قومی دن تے یورپ دی سب توں پرانی دے وڈی فوجی پریڈ ہوندی اے۔
پربندھک ونڈ
[سودھو]فرانس دے 27 انتظامی انگ یا صوبے نیں جناں چوں 21 میٹروپولیٹن فرانس وچ نیں۔ 22واں کارسیکا اے تے دوجے 5 سمندر پار نیں۔ ایناں 27 پاسیاں نوں 101 ضلعیاں/ڈیپارٹمنٹس وچ ونڈیا ہویا اے[۷]۔ جناں نوں نمبر دتے گۓ تے ایہ نمبر گڈیاں دیاں نمبر پلیٹاں تے ڈاک کوڈ لئی وی ورتے جاندے نیں۔ ایہ 101 ضلعے 341 ارونڈسمنٹ یا تصیلاں وچ ونڈے ہوۓ نیں جیہڑے اگے 4,051 کینٹن وچ ونڈے نیں تے ایہ کینٹن اگے 36,697 کمیون وچ ونڈے ہوۓ نیں۔ تن کمیون پیرس مارسیلز تے لیون 45 ارونڈسمنٹ وچ ونڈے ہوۓ نیں۔
سمندر پار تھاں
[سودھو]فرانس دے 101 ضلعیاں وچوں 5 سمندر پا ر نیں: فرانسیسی گیانا، گواڈلوپ، مارٹینیک، مایوٹ تے ریونین۔ ایدے نال فرانس کول ایہ تھاں نیں: فرانسیسی پولینیشیا، سینٹ بارتھلمی، سنٹ مارٹن، سینٹ پیرے تے مائکلیون، والیس تے فوٹونا، نیو کیلیڈونیا، کلپرٹن جزیرہ، فرانسیسی دکھنی تے انٹارکٹک تھاں۔
محول
[سودھو]
فرانس اوہناں پہلے دیساں وجوں سی جنہاں محول دی وزارت 1971 وچ بنائی۔ فرانس اک کارخانیاں والا دیس اے پر محول وچ کاربن ڈائی آکسائڈ پھیلان وچ ایدا نمبر 17واں اے تے ایہ تھوڑی لوک گنتی والے دیساں کینیڈا، آسٹریلیا، سعودی عرب توں وی پچھے اے۔ 1973 وچ تیل دا مل ودن تے فرانس نے بجلی بنان لئی ایٹمی پانٹ لان بارے 1974 وچ سوچ لیا سی تے ہن فرانس دی 78٪ بجلی ایٹمی پلانٹ توں بندی اے جس نال محول صاف ریندا اے۔ 2010 وچ دو امریکی یونیورسٹیاں کولمبیا تے یالے نے ایہ کھوج لائی جے محول نوں صاف رکھن بارے کج کرن والے دیساں وچ فرانس 7ویں نمبر تے اے۔ فرانس دے 28% تھاں تے جنگل نیں تے ایس کم وچ فرانس یورپی یونین وچ دوجے نمبر تے اے۔ فرانس دے جنگلاں وچ اک نویکلی گل ایہ جے ایتھے 140 ونڈاں دے رکھ ملدے نیں۔ ایتھے 9 نیشنل پارک تے 46 نیچرل پارک نیں۔
وائی بیجی
[سودھو]فرانس اک پرانا منیا پرمنیا وائی بیجی والا دیس اے۔ ایدی ودیا زمین، نویں ٹیکنالوجی تے یورپی یونین دی ہتھ ونڈائی نے فرانس نوں وائی بیجی دا سمان بنان والا تے باہر پیحن والا اک وڈا دیس بنادتا اے۔ فرانس یورپی یونین وچ 20٪ دے نیڑے وائی بیجی دا سمان بناندا اے تے ایہ دنیا وچ ایہنوں باہر کلن والا تیجا وڈا دیس اے۔ 2007 وچ فرانس نے وائی بیجی توں بنن والیاں 33.4 ارب یورو دیاں شیواں ویچیاں۔ وائی بیجی اینج فرانس دی ایکانومی دا اک وڈا انگ اے تے فرانس دے 3.5% لوک ایس کم وچ لگے ہوۓ نیں ۔
لوک
[سودھو]6 کروڑ 58 لکھ لوکاں نال فرانس لوک گنتی وج دنیا دا 20واں وڈا دیس اے۔ 2006 توں 2011 دے وشکار فرانس وچ +0.58% نال لوک گنتی وچ وادا ہویا۔ 2010 وچ فرانس وج جمن والے جواکاں وچوں 27.3% دے ماپیاں وچوں اک بدیسی سی۔ 2008 وچ فرانس وچ اک کرور 18 لکھ بدیس وچ جمن والے تے اوناں دے جواک فرانس دے لوکاں دا 19٪ بندے سن۔ 50 لکھ جناں وچوں یورپی تے 40 لکھ افریقی نیں۔ 2008 وچ 137,000 لوکاں نوں فرانس دا شہری بنایا گیا۔
بولی
[سودھو]فرانس دے قنون وچ قرانس دی سرکاری بولی فرانسیسی اے۔ ایہ اک رومانوی بولی اے جیہڑی لاطینی توں بنی اے۔ 1635 توں فرانسیسی اکیڈمی فرانسیسی بولی تے سرکار دا درجا رکھدی اے تے ایہ ایدے ورتن، شبداں تے گریمر نوں ویکھدی اے۔ فرانسیسی دا ورتن کم کاج دی تھاں تے کاروبار وچ لازمی اے۔ فرانس دی سرکار فرانسیسی بولی نوں یورپی یونین تے دنیا وچ پھیلان وچ لگی ریندی اے تے ایس لی فرانکوفونی اک ادارہ وی بنایا ہویا اے۔ فرانس وچ 77 نکیاں بولیاں وی نیں جناں وچ 8 فرانس وچ تے 69 سمندر پار فرانس وچ بولیاں جاندیاں نیں۔
17ویں صدی توں لے کے 20ویں صدی دے وشکار تک فرانسیسی سفارت، سیاست تے یورپ دے پڑھے لکھے لوکاں دی آپس دی بولی سی۔ فرانسیسی دی ایہ تکڑی حالت 20ویں صدی وچ امریکہ دے وڈی طاقت بنن نال مکی تے ایہدی تھاں انگریزی نے لیلئی۔ فرانس دیاں سمندر پار کلونیاں باجوں ایہ دنیا دے کئی دیساں وچ سمجی جاندی اے تے سرکاری بولی وی اے۔ اک کھوج باجوں ایہ پتہ چلیا اے جے ساری دنیا وچ فرانسیسی نوں 30 توں 50 کروڑ دے نیڑے لوک ماں بولی لی یا دوجی بولی لئی ورتدے نیں۔
مذہب
[سودھو]فرانس اک سیکولر دیس اے تے ہر اک نوں اپنی مرضی دا مذہب رکھن دی ازادی اے۔ فرانس وچ گرجا تے سرکار بالکل وکھرے نیں۔ تریخی پکھ نال فرانس اک کیتھولک دیس ریا اے۔ انقلاب فرانس مگروں لوکاں نوں ملو زوری مذہب توں دور لجایا گیا۔ بادشاہی نوں پسند کرن والے مذہب ول تے لوکراج نوں چاہن والے سیکولر ول کھچدے سن پر انت تے ایہو ای منیا گیا جے مذہب دا سرکاری کماں وچ دخل نئیں ہونا چاہیدا۔
2009 وچ 64% لوکاں نے آکھیا جے اوہ کیتھولک نیں 28% نے کیا جے اوہناں دا کوئی مذہب نئیں 3% نے اپنے آپ نوں پروٹسٹنٹ آکھیا۔ 2003 دی فرانسیسی سرکار دی جانچ وچ 50 توں 60 لکھ لوک (8–10%) مسلمان سن۔ فرانس وچ یہودی برادری دی گنتی 600,000 اے جیہڑی کے یورپ وچ سب توں وڈی اے۔ مذہب نوں دب کے رکھن لئی فرانس وچ وڈے دسن والے مذہبی نشاناں تے روک اے جناں وچ مشلماناں دا حجاب سکھاں دی پگڑی تے سائیاں دی صلیب ہیگے نیں۔
پڑھائی
[سودھو]1802 وچ نپولین نے پڑھائی دا پربندھ لائسی پربندھ لاگو کیتا۔ جولیس فیری نوں فرانس وچ پڑھائی دے پربندھ دا موڈی کیا جاندا اے۔ اوہنے 1882 وچ 13 ورے تک پڑھائی نوں مفت سیکولر تے لازمی کردتا۔پڑھائی تن انگاں پرائمری سیکنڈری تے ہائر پدھراں وچ ونڈی ہوئی اے۔
فیشن
[سودھو]
فیشن 17ویں صدی توں اک وڈا کم تے باہر پیجی جان والی اچیچی فرانسیسی سغات اے۔ پیرس; میلان، لندن تے نیو یارک شہر نال فیشن دا اک گڑھ اے تے فیشن دے وڈے بنان والے ایتھے ای نیں۔ شینل، کرسچن ڈیور تے یونشی فیشن دی دنیا دے وڈے تے پرانے ناں نیں۔ ایو سینٹ لارنٹ نے 1960 دے دھاکے وچ نویں تے عام فیشن دی نیو رکھی۔ تھائیری مگلر تے کرسچن لاکروا نویں ول دے فیشن کڈن والیاں وچوں نیں۔
کپڑے، خشبو، شنگار دا سمان فرانسیسی فیشن دیاں چونویاں شیواں وجوں نیں۔
ساہت / لکھتاں
[سودھو]وکٹر ہیوگو نوں سب توں ودیا فرانسیسی شاعر، ناول تے ڈرامہ لکھاری منیا جاندا اے۔ الیگزنڈر ڈوما، ایمل زولا، اونرے دا بالزاک تے گائی ڈی موپساں فرانسیسی لکھتاں دے منے پرمنے ناں نیں۔ کسے وی ہور دیس دے مقابلے وچ فرانس نے 2010 تک ساہت دے سب توں زیادہ نوبل انعام جتے نیں۔
فلاسفی
[سودھو]
نویں فلاسفی دا مڈ 16ویں صدی وچ فرانس توں رینے ڈیکارٹ، پاسکل تے نکولس مالبرانش دی فلاسفی نال پیا۔ڈیکارٹ نے لیندی فلاسفی وچ نویں جان پائی جیہڑی یونانی تے رومی ویلیاں دے مگروں پچھے ول جارئی سی۔ اوہنے فلسفیانہ سوچاں دا مکھ ای پلٹ چھڈیا تے بدیسی فلسفیاں سپینوزا، گوٹفرائیڈ لیبنز، ڈیوڈ ہیوم، جارج برکلے تے کانٹ لئی مڈلے مسلے کھڑے کر دتے۔
18ویں صدی وچ مونٹیسکیو نے جے سرکار اکو بندے ہتھ ہون دے بجاۓ وکھرے لوکاں وچ ونڈی ہونی چاہیدی اے۔ ایس سوچ نوں پہلے امریکہ وچ جلایا گیا تے فیر سارے لوکراجاں وچ۔ سوشل کنٹریکٹ وچ روسو نے بادشاہواں دے خدائی اختیارات دی نندا کیتی تے لوکراج اتے زور دتا۔ والٹیئر نے مذہبی لوکاں دی ہیرا پھیریاں تے سرکاری اداریاں تے انگلی چکی۔ اوہنے شہریاں دے حقاں دی گل کیتی جے لوکاں نوں مذہبی ازادی ہونی چائیدی اے۔ کسے بندے دا عدالت وچ کھلا مقدمہ چلنا چائیدا اے۔
20یں صدی دے مڈ تے مائن دی بیراں، ہنری برگساں تے لوئس لاول نے برطانوی امریکی سوچاں نوں موڑیا۔
پھرن ترن
[سودھو]
2007 وچ 8 کروڑ 19 لکھ لوک باہر توں پھرن ترن لئی فرانس آۓ[۸]۔ فرانس پھرن ترن والیاں دا ساری دنیا وچ سب توں زیادہ پسند کیتا جان والا دیس اے ایس دے مگروں سپین وچ (58.5 ملین 2006 وچ) تے فیر امریکہ (51.1 ملین 2006 وچ)۔ ایہناں 8 کروڑ 19 لکھ لوکاں وج اتلے یورپ دے اوہ لوک نئیں ہیگے جیہڑے 24 کینٹے وچ فرانس پار کرکے اٹلی سپین چلے جاندے نیں۔ فرانس وچ 37 تھانواں یونیسکو دیاں تریخی تھانواں دیاں لسٹ وچ نیں۔ سوہنے شہر (پیرس، تولوز، شٹراسبرگ، لیون، بورڈیکس تے ہور) سمندری کنڈے، سمندر کںڈے رہن تھانواں، برف تلکن تھانواں تے پنڈ تھاں جتھے سوہناپے تے سکون لی لوک جاندے نیں۔ایہناں پنڈاں دی اک ٹولی فرانس دے سوہنے پنڈ وی بنی جناں وچ ہنزپاخ یا مونفلینکوئن ورگے پنڈ آندے نیں۔ فیر ویکھن والیاں پھلواریاں دے ناں تھلے 200 توں ود پھلواریاں نیں۔ لسٹ بناں نال ایناں دی چنگی ویکھ چاک ہوجاندی اے۔ کج تھانواں مذہبی پکھ نال وی منیاں پرمنیاں تے لکھاں لوک اوہناں نوں ویکھدے نیں۔
2003 وچ سب توں زیادہ ویکھیاں جان والیاں تھانوں ویکھن گنتی نال ایہ سن[۹]:آئیفل ٹاور (6.2 ملین), لوور(5.7 ملین),ورسائی(2.8 ملین),اورسے میوزیم (2.1 ملین),جت دی محراب(1.2 ملین),سنٹر پومپیدو(1.2 ملین),ماؤنٹ سینٹ مائیکل (1 ملین),شیتیو ڈی شیمبورڈ (711,000)،سینٹ شیپل (683,000),اوٹ کونگزبورگ (549,000), پائی ڈی ڈوم (500,000), میوزی پکاسو (441,000), کارکسن (362,000)۔
کھان پین
[سودھو]
فرانس ودیا کھان پین وچ دنیاوچ منیا ہویا اے دنیا وچ سوہنے کم دے پنج انگ نے فرانس وچ کھانے نوں سوہنے ول نال سجا کے اگے رکھنا چھیواں سوہنا کم گنیا جاندا اے۔ فرانسیسی کھان پین وچ ان گنت ونڈاں نیں جینے لیندے دیساں دے کھاں پین نوں وی اپنے رنگ وچ رنگیا اے۔ فرانس دے ہر تھاں دے کھانا پکان دے ول وکھرے نیں۔ فرانس دے اتر ول مکھن پکان لئی ورتیا جاندا اے تے دکھن ول زیتون دا تیل۔ فرانس دے ہر تھاں دے اچیچے کھانے وی نیں: کاسولی دکھن لیندے ول، شوکروٹ گارنی السائس ول، کیش لورین ول، بیف بورگینجین برگنڈی وچ تے، ٹاپیناڈ پروانس ول۔
شراب فرانس دی سب توں مشہور سغات اے۔شیمپائن، برگنڈی بویولے تے کئی ہور منیاں پر منیاں نیں۔فرانس وچ پنیر دیاں 400 دے نیڑے ونڈاں نیں۔ کاممبرٹ، روکوفرٹ تے برائی ودیا منیاں گیاں نیں۔
فرانسیسی کھانے اک ودیا جیون دی نیو تے فرانس دی اچیچی کھچ نیں۔ مشلن گائیڈ، ودیا ہوٹلاں دے ناپ دی کتاب 2006 تک فرانس دے 620 ہوٹلاں نوں (دنیا وچ سب توں زیادہ) ودیا ہوٹل دا نشان تارہ دے چکی سی۔
آرکیٹیکچر
[سودھو]فرانس دا کوئی خاص آرکیٹیکچر تے نئیں پر گوتھک آرکیٹیکچر جیہڑا اصل وچ فرانسیسی ای سی فرانس دا پہلا ارکیٹیکچر اے جیہڑا فیر سارے یورپ وچ پھیل گیا۔ سینٹ ڈینس بیسیلیکا، شارٹرے گرجا، آمیاں گرجا ایدے ادھارن نیں۔ رائمز گرجا وچ فرانس دے بادشاہواں نوں تاج پواۓ جاندے سن۔ گوتھک آرکیٹیکچر وچ گرجیاں نال محل وی بنے۔ ایوگناں وچ پوپ دا محل ایدھی وڈی ادھارن اے۔
وشکارلے ویلیاں وچ وڈے قلعے جگیرداراں نے اپنی طاقت دسن لئی بناۓ۔ فرانسیسی بادشاہواں دے بناۓ شتو شینن، شتو اینگرز، شتو ونسن تے کٹھار قلعے ہجے وی ہیگے نیں۔
سوسالہ لڑائی مگروں فرانس وچ گوتھک دی تھاں رینیساں آرکیٹیکچر دا فیشن ہوندا اے. شتو مونٹنسورياو، شیتیو ڈی شیمبورڈ تے شتو شنونسو ایس آرکیٹیکچر دے وڈے نشان نیں۔ ایس دے مگروں بارک ارکیٹیکچر دا فیشن ہوندا اے ای مذہبی دے بجاۓ دوجیاں تھانواں تے چوکھا ورتیا جاندا اے۔ورسائی دا محل وچ بارک دے نشان دسدے نیں۔ واؤبان اوس ویلے دا منیا پرمنیا فوجی آرکیٹیکٹ سی اوہنے یورپ دے سب توں ودیا تے پینڈے قلعے بناۓ۔ انقلاب مگروں نیو کلاسیکی ول نال بنان دا فیشن ٹریا۔ جت دی محراب، تے لا میڈلین ایدی ودیا ادھارن اے۔ 19ویں صدی دے انت وچ گستاف آئفل نے جدوں لوۓ دا فیشن سی گارابٹ وائیاڈکٹ تے آئیفل ٹاور بناۓ۔
20وین صدی وچ ل کاربسے نے نویں ول دیاں بلڈنگاں ڈیزائن کیتیاں۔ نویاں اچیاں بلڈنگاں نوں پرانیاں نال کھڑا کرنا اوکھا کم اے۔ لوور اہرام اک نویں ول نال بنیا اے پر پرانے دے وشکار پیا اے۔
پینٹنگ
[سودھو]
فرانس وچ مورتاں بنان دا ول فلیمی تے اطالوی پینٹراں ولوں رینیساں ویلے آیا۔ 1648 وچ فرانسیسی پینٹراں تے بتیاں بنان والیاں دی ہتھ ونڈائی لئي 1648 وچ اک اکیڈیمی بنائی۔ 18ویں صدی وچ فرانس رکوکو سٹائل دی نیو رکھی گئی۔ایہ پچھلے بیرک سٹائل توں ہٹ کے سی۔ جین اونرے فریگونارڈ، فرینکوئز بوشے انٹوئن وٹو تے میری وجے لیبرن ایس ویلے دے وڈے ناں نیں۔ انقلاب فرانس دے مگروں نپولین نے نیوکلاسیکی سٹائل نوں اگے کیتا۔ یاکلوی ڈیوڈ ایسدا آگو پینٹر اے۔ 19ویں صدی دے مڈ تے فرانس آرٹ دا گڑھ بن جاندا اے۔ آرٹ دیاں دو تحریکاں ایس ویلے وچ چلدیاں نیں:رومانوی ٹیوڈر گریکو تے یوجین ڈیلاکراہ دے نال تے رئیلزم۔
19ویں صدی دے دوجے حصے وچ مورتاں بنان یا پینٹنگ وچ فرانس دی مانتا امپریشنزم تے سمبولزم ورگے آرٹ دے نویں ول بنن نال ہور وی وددی اے۔ کاملے پسارو، ایڈورڈ مانی، پال سیزان تے رینوار امپریشنزم دے سرکڈویں پینٹر سن۔ ایہ تے فاؤزم والے ہنری ماٹس، آندرے دیریں تے مارس ڈی ولامنک ارٹ نوں اگے ودان وچ آگو سن۔
20ویں صدی دے مڈ تے جارج براک تے ہسپانوی پیبلو پکاسو پیرس وچ ریندیاں ہویاں کیوبزم دا ول کڈ دے نیں۔ ونسنٹ فان گوگ تے وسیلی کانڈنسکی ورگے بدیسی وی پیرس وس گۓ سن۔
میوزیم آف موڈرن آرٹ - شتو مونٹنسورياو, سنٹر پومپیدو, لوور, اورسے میوزیم, گرینڈ پیلس تے ہور کئی میوزماں وچ پیرس وچ تے ہور شہراں دے آرٹ میوزماں وچ لکھاں لوک دنیا دا ودیا آرٹ ویکھن آندے نیں۔
کھیڈاں
[سودھو]
فٹبال جوڈو ٹینس باسکٹبال فرانس وج شوق نال کھیڈیاں جان والیاں کھیڈاں نیں۔ 1938 تے 1998 دے فیفا ورلڈ کپ فرانس وچ کھیڈے جا چکے نیں۔ 2007 دا رگبی یونین ورلڈ کپ وی فرانس وچ ہویا۔ سٹڈے ڈی فرانس، پیرس وچ سب توں وڈا سٹیڈیم اے۔ ٹور ڈی فرانس دنیا دی مشہور سیکل ریس فرانس تے نال والے دیساں وچ ہون والی اک سلانہ سیکل دوڑ اے۔ لی مانس دے 24 کینٹے کاراں دی دنیا تے فرانس دی اک مشہور دوڑ اے جیہڑی ضلع سارٹ وچ ہوندی اے ایدے وچ گڈیاں دا ودیاپا ناپیا جاندا اے۔ ٹینس دے کئی ٹونامنٹ فرانس وچ ہوندے نیں۔ پیرس ماسٹر تے گرینڈ سلام وچوں اک فرینچ اوپن وی ایتھے ہوندے نیں۔
اجکل ہون والیاں اولمپک کھیڈاں دی صلا 19ویں صدی دے انت تے اک فرانسیسی پیری ڈی کوبرٹن نے دتی سی۔ ایدا مڈ یونان وچ ہون باجوں پہلیاں کھیڈاں ایتھنز وچ تے اگلیاں 1900 وچ پیرس وچ ہویاں سن۔1900 دیاں کھیڈاں مگروں فرانس وچ فیر 1924 دیاں گرمیاں دیاں اولمپک کیھڈاں فیر پیرس وچ تے تن پالے دیاں TourDeFrance 2005 07 09.jpg (1924 دیاں شامونی وچ، 1968 دیاں گرینوبل وچ تے 1992 دیاں البرٹول وچ)۔
فرانس نے فٹبال فیفا ورلڈ کپ 1998 وچ جتیا تے 2006 وج دوجے نمبر تے ریا۔
بارلے جوڑ
[سودھو]- فرانس دی سرکار دی ویب سائٹ Archived 2008-05-25 at the وے بیک مشین
- فرانس دیاں خبراں لئ Archived 2009-09-04 at the وے بیک مشین
- لندن چ فرانس دا سفارت خانہ
- رہتل Archived 2008-04-24 at the وے بیک مشین
- فرهنگ لغت فرانس دا حصہ لکھ رہے او Archived 2012-05-18 at the وے بیک مشین
مورت نگری
[سودھو]
.jpg)
.jpg)
 |
وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: فرانس |
فرانس دے شہرپیرس · شٹراسبرگ · مارسیلز · اورلینز · بورڈو · نیس · نانتیز · مونٹپلائیر · للی · رینے · رائیم · لی ہاور · ساں اتین · طولون · گرینوبل · اینگرز · ڈیجون · بریسٹ · نائیم · لی مانس · ایکس این پرونس · کلیمون-فیراند · سینٹ ڈینس · ٹورز · فورٹ ڈی فرانس · کریٹیل · ولےاربین · آمیاں · میٹز · بیسانکاں · پرپگناں · ٹورکونگ · ملہاؤز · کین · بولون-بلانکور · رؤن · نینسی · ارجنٹیل · مونتریول · ساں پال · روبے · ساں ڈینس · ایوگناں · لیموگے · پوئیٹیرز · نانتیرے · ورسائی · کوربیوۓ · پاؤ · کالے
عین · ضلع ایسنے · ضلع الائیغ · ضلع الپس دی ہوٹے پرونس · اود · اوب · ایویرون · بوچے دو رہون · کالوادوس · کنٹال · شارنتے · شارنتے-میریٹائیم · شر · کوریزی · کورسے دو سد · ہاؤتے کورسے · کوٹے ڈی اور · کوٹے ڈی ارمر · کروز · دوردون · دوبس · دروم · یورے · یورے ات لویر · فنستر · گارد · اوت گارون · یرس · یروند · ایرو · الے ولیں · اندرے · اندرے لوئر · آئیزیر · جورا · لانڈی · لوآره شر · لوار · ہواتے-لوار · لوار اٹلانٹک · لوائرے · لاٹ · لاٹے گرون · لوزر · مین ے لوار · مانچے · ماغنے · ہاؤتے ماغنے · ماجین · مورتھے موزل · موز · موربیہان · موزل · نیور · نورڈ · واز · اورنے · پا ڈی کالے · پائی ڈی ڈوم · پیرینیز اٹلانٹک · اوٹ پیرینیز · پیرینیز اورینٹلز · بیس رہائن · اوٹ رہائن · اوٹ ساونے · رہون · سارٹ · سیواۓ · اوٹ سیواۓ · پیرس · سین میریٹائم · سین تے ماغنے · اولائن · دو سورے · سوم · ٹارن · ٹارن تے گیرون · وار · وکلائز · ونڈی · وجیں · اوٹ وجیں · وآئز · جون · ٹیراٹری ڈی بیلفورٹ · ایسون · اوٹ ڈی سین · سین سینٹ ڈینس · وال ڈی ماغنے · وال ڈواز
· فرانس دے تھاںالسائس · اکیتین · اوورن · برگنڈی · برٹنی · سنٹر · شیمپین-اردن · کارسیکا · فرانش-کومتے · ال ڈ فغاس · لانگدوک-روسیون · لورین · وشکارلا پیرینیز · اتلا کالے · تھلواں نارمنڈی · اتلا نارمنڈی · لوائیر وادی · پکارڈی · پواتو شارنت · پروانس الپ-کوت دازور · رون-الپ · لیموزین
آئس لینڈ · جرمنی · البانیا · اندورہ · آرمینیا · آسٹریا · آذربائیجان · بیلارس · بیلجیم · بوسنیا تے ہرزیگوونا · بلغاریہ · کروشیا · قبرص · چیک · ڈنمارک · اسٹونیا · فنلینڈ · فرانس · یونان · ھنگری · اٹلی · آئرلینڈ · قازقستان · کوسوو · لیٹویا · لیختنشٹاین · لیتھوینیا · لکسمبرگ · مقدونیہ · مالٹا · مولڈوا · موناکو · مونٹی نیگرو · نیدرلینڈز · ناروے · پولینڈ · پرتگال · رومانیہ · روس · سان مرینو · سربیا · سلویکیا · سلوینیا · سپین · سویڈن · ترکی · سویٹزرلینڈ · برطانیہ · یوکرین · ویٹیکن · جارجیا
اتہ پتہ
[سودھو]- ↑ "History of France". Discoverfrance.net. Retrieved 17 July 2011.
- ↑ Jean Carpentier (dir.), François Lebrun (dir.), Alain Tranoy, Élisabeth Carpentier et Jean-Marie Mayeur (préface de Jacques Le Goff), Histoire de France, Points Seuil, coll. « Histoire », Paris, 2000 (1re éd. 1987), p. 17 ISBN 2-02-010879-8
- ↑ Jean Carpentier (dir.), François Lebrun (dir.), Alain Tranoy, Élisabeth Carpentier et Jean-Marie Mayeur (préface de Jacques Le Goff), Histoire de France, Points Seuil, coll. « Histoire », Paris, 2000 (1re éd. 1987), p. 17 ISBN 2-02-010879-8
- ↑ Massacre of Saint Bartholomew’s Day". Britannica.com. Retrieved 21 July 2011
- ↑ "France's oldest WWI veteran dies". BBC News (London). 20 January 2008.
- ↑ "The World Factbook : France". Cia.gov. Retrieved 23 January 2011
- ↑ "Departments of France" (in (French)). Myfrenchproperty.com. Retrieved 21 July 2011.
- ↑ "Tourisme international en France en 2007" (PDF). Direction du Tourisme (French government's tourism agency). Archived from the original on 24 June 2008. Retrieved 5 June 2008.
- ↑ "Fréquentation des musées et des bâtiments historiques".
- ↑ Si