Pneumonia e Derrame Pleural
Pneumonia e Derrame Pleural
Pneumonia e Derrame Pleural
ASPIRAO DE CONTEDO
OROFARNGEO
Acomete indivduos saudveis durante o sono ou
indivduos no saudveis com:
Alterao sensorial
Rebaixamento de conscincia
Anormalidades no reflexo da tosse, e do
vmito
Refluxo gastroesofgico
Tosse
Expectorao
Dispneia
Febre
Anormalidades no exame fsico de trax
Roncos
Estertores
MANIFESTAES CLNICAS CARACTERSTICAS DA
PNEUMONIA LOBAR
SNDROME DE CONDENSAO
Observao: na broncopneumonia sempre ser submacio, mesmo que haja focos grandes, pois sempre haver entre
eles uma rea normal de pulmo.
EXAME FSICO EVIDENCIANDO PNEUMONIA
SNDROME DE CONDENSAO
Etiologia
Epidemiologia
Manifestaes clnicas
Diagnsticos
Prognstico
Profilaxia
PNEUMONIA POR ASPIRAO
Pacientes bastante debilitados;
Aspirao do contedo gstrico;
Pacientes acamados ou com nvel de conscincia
rebaixado; (ex. Aps um derrame)
Vmitos sucessivos;
Indivduos que apresentam reflexos do vmito e da
deglutio anormais (facilitam a aspirao).
Se no for tratada pode evoluir em 4 fases: Exsudato purulento, edema e destruio da parede alveolar e
dos bronquolos.
CONGESTO HEPATIZAO VERMELHA HEPATIZAO CINZENTA
FASE DE RESOLUO. Pode haver as mesmas fases da Pneumonia Lobar, porm, so
mais focais.
PNEUMONIA INTERSTICIAL
Difusa ou em zonas.
Congesto (macroscpico) e edema septos alveolares
alargados (microscpico).
Poucas evidncias macroscpicas.
Presena de membrana hialina indica dano alveolar.
4. CLASSIFICAO DE ACORDO COM A DISTRIBUIO
ANATMICA PELO TERRITRIO PULMONAR
PNEUMONIA LOBAR
o Disseminao uniforme nos lobos pulmonares
o Parnquima possui aspecto padro homogneo de acometimento.
o Streptococcus pneumoniae bastante relacionado com pneumonias bacterianas (comunidade)
PNEUMONIA INTERSTICIAL
o Reao inflamatria afetando predominantemente o interstcio pulmonar.
o Legionella sp. , Mycoplasma sp. , diversos vrus.
o Macroscopicamente o pulmo afetado pode no apresentar alteraes.
RAIO X DO TRAX E LOCALIZAES
EXEMPLO RAIO X DE TRAX NORMAL (P.A)
BRONCOPNEUMONIA
Staphylococcus aureus e bactrias gram negativas
Disseminao pelas vias areas (rvore brnquica).
Aspecto mais difuso e multifocal em comparao a
lobar.
Pequenas zonas de consolidao focais espalhadas
por todo o pulmo, separada pelo tecido pulmonar,
que contm ar.
Pode haver atelectasia em casos de obstruo area.
Inflamao do pulmo centrada nos bronquolos.
Exsudato mucopurulento obstruindo vias areas,
causando consolidaes (distribudas em focos nos
lbulos adjacentes).
PADRES RADIOGRFICOS DA PNEUMONIA
PNEUMONIA INTERSTICIAL
Vrus, micoplasma
Inflamao acomete paredes alveolares e
estruturas intersticiais
Padro reticular ou linear
IMPORTNCIA DO RAIO X DE TRAX NA PNEUMONIA
Deve ser realizado sempre em P. A. e perfil esquerdo
Permite avaliao da gravidade e visualizao de complicaes:
multilobar / abcesso/ derrame pleural
Diagnstico diferencial tuberculose, neoplasia, bronquite aguda, rinossinusite aguda,
neoplasias
Monitoramento teraputico, embora no seja o ideal para avaliao de melhora
No h padro radiolgico preditor do agente causal (vrus, bactrias, germes atpicos).
Permite identificao de condies associadas como:
Tumoraes ou alargamentos hilares ou mediastinais (devido obstruo/compresso dos
bronquolos) levando a infeco pulmonar.
Deve ser repetido nas seguintes situaes:
a- fumantes acima de 50 anos
b- sintomas persistentes
c- persistncia de achados durante exame fsico
DERRAME PLEURAL
Definio
o acmulo anormal de lquido na cavidade
pleural, que o espao virtual entre as pleuras
visceral e parietal, as quais deslizam uma sobre a
outra, separadas por uma fina pelcula de
lquido.
PRINCIPAIS SINTOMAS ASSOCIADOS
DOR TORCICA
TOSSE
DISPNIA
DOR TORCICA
Sintoma mais comum no Derrame Pleural.
Indica acometimento da Pleura Parietal
No indica necessariamente presena de lquido intratorcico.
Tende a ser intensa nas fases iniciais da pleurite, atenuando
com o aumento do derrame pleural.
Em pontada, lancinante, piora com a inspirao profunda e
com a tosse.
Melhora sob repouso do lado afetado; durante a pausa na
respirao e tambm em decbito lateral do lado atingido.
TOSSE
INSPEO
Nos de derrames de maior volume, pode ser notado abaulamento do
hemitrax acometido e de seus espaos intercostais, que inicialmente perdem
suas concavidades habituais, podendo passar a apresentar convexidade;
Outros achados: desvio do ictus cardaco e da traquia, reduo da
expansibilidade torcica.
OS PRINCIPAIS ACHADOS DO EXAME FSICO
RELACIONADOS PRESENA DE DERRAME PLEURAL
PALPAO
Reduo ou ausncia do frmito traco-vocal;
Outros achados: desvio do ictus cardaco e da traquia, reduo da
expansibilidade torcica.
OS PRINCIPAIS ACHADOS DO EXAME FSICO
RELACIONADOS PRESENA DE DERRAME PLEURAL
PERCUSSO
Reduo ou ausncia do frmito traco-vocal;
Outros achados: desvio do ictus cardaco e da traquia, reduo da
expansibilidade torcica.
Macia ou submacia sobre a regio com lquido
OS PRINCIPAIS ACHADOS DO EXAME FSICO
RELACIONADOS PRESENA DE DERRAME PLEURAL
AUSCULTA
Reduo ou abolio do murmrio vesicular sobre a regio com lquido;
Na borda superior do derrame pleural, em seu limite com o parnquima
pulmonar, o murmrio vesicular pode estar aumentado. Nas fases de pleurite
e pouco lquido pleural, no incio do processo, ou em sua fase de resoluo,
pode ser auscultado o atrito pleural.
FISIOPATOLOGIA DO DERRAME PLEURAL
Os critrios de Light so, sem dvida, a melhor maneira de diferenciao entre transudato e exsudato.
Existe a possibilidade deles caracterizarem alguns transudatos como sendo exsudatos, na maioria das
vezes em pacientes que vm em uso de diurticos. Nesses pacientes, tipicamente, os critrios para
exsudatos so alcanados por pequenas margens e o gradiente entre albumina srica e pleural maior
que 1,2 g/dl.
TRANSUDATO
EXSUDATO
PRINCIPAIS CAUSAS DE TRANSUDATOS (MAIS COMUNS)
Insuficincia cardaca congestiva
Embolia pulmonar
Atelectasias
Hipoalbuminemia
Dilise peritoneal
Cirrose heptica
Sndrome nefrtica
Glomerulonefrite
Neoplasias
OUTRAS CAUSAS DE TRANSUDATOS (MAIS RARAS)
Doenas gastrintestinais Pancreatite, abcesso sub-frnico, abcesso intraheptico, abcesso esplnico, perfurao de esfago, hrnia
diafragmtica, esclerose endoscpica de varizes de esfago, aps transplante heptico
Colagenoses e outras condies Artrite reumatide, lpus eritematoso sistmico, febre familiar do mediterrneo, granulomatose de wegener,
imunolgicas sjgren, churg-strauss
Drogas Nitrofurantona, dantrolene, metisergide, amiodarona, bromocriptina, procarbazina, metotrexate, interleucina 2
Outras Exposio ao asbesto, aps infarto miocrdico ou pericardiectomia, aps cirurgia de revascularizao miocrdica,
sndrome de meigs, sndrome das unhas amarelas, aps transplante pulmonar, uremia, radioterapia, pulmo
encarcerado, ps-parto, amiloidose, queimadura eltrica, iatrognico
DIAGNSTICO
Toracocentese:
Diagnstica: Quando o Derrame Pleural fo de causa desconhecida;
De alivio: Indicada nos grandes acmulos de liquido, para alivio do
desconforto respiratrio.
Complicaes da toracocentese:
Hemotrax (lacerao da artria intercostal).
Pneumotrax.
Reao vagal (podendo ocorrer sincope).
Infeco da cavidade Pleural.
Dor no local puncionado.
Puno inadequada do bao, fgado ou rim
TRATAMENTO
Depende da etiologia
Quando se tratar de transudato com causa no definida pela
anlise do LP, realizar, de acordo com os achados do Rx ou
Tomografia de Trax bipsia pleural, broncoscopia ou toracoscopia.
REFERNCIAS BIBLIOGRFICAS
Unifesp. Derrame pleural. So Paulo, 2000. Disponvel em:
www2.unifesp.br/dmed/pneumo/Dowload/Derrame%20pleural.pdf
Pronto Socorro Condutas do Hospital das Clnicas da Faculdade de Medicina da Universidade de So Paulo.
BTS guideline for the diagnosis and management of pleural disease Thorax 2003. Segredos em Pneumologia
de Polly Parsons e John Heffner.
Atualizao Teraputica - 23 edio 2007.
Jornal Brasileiro de Pneumologia 2006 vol. 32 supl. 4
http://www.medmap.uff.br/mapas/derrame_pleural
GOLDMAN L, schafer A I. Cecil: Medicina. 24 ed. Rio de Janeiro: Elsevier, 2014. Vol I.
ABBAS A K, FAUSTO N, KUMAR V, COTRAN R S, ASTER J C, ROBBINS S L. Robbins e Cotran: Patologia - Bases
patolgicas das doenas. 8 ed. Rio de Janeiro: Elsevier, 2008.
ROBBINS, Stanley L. (Stanley Leonard) et al. Patologia: bases patolgicas das doenas. 7. ed. Rio de Janeiro :
Elsevier, 2005. xix, 1592 p, il., 1 CD-ROM. Traduo de: Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease.
BOGLIOLO, Luigi; BRASILEIRO FILHO, Geraldo. Patologia. 6. ed. Rio de Janeiro : Guanabara Koogan, 2000. xiv,
1328p, il.