Esperanto Mazi en Gondolando - Livro Do Aluno

Kurso de Esperanto
MAZI EN GONDOLANDO
Livro do Aluno
INTRODUÇÃO
Esta série de exercícios foi desenvolvida para que você possa reforçar o vocabulário e as estruturas que foram introduzidas a você por meio do vídeo-curso Mazi en
Gondolando. O vídeo é facilmente disponibilizado na internet (no youtube, por exemplo). Se você estiver participando de um curso em sala de aula, este livro será
utilizado em junção às aulas, e sua professora ou professor lhe dirá quando usá-lo. Se você é autodidata, faça os exercícios aqui apresentados somente após assistir às
cenas correspondentes e ler a transcrição dos diálogos no livro-texto.
As lições deste livro são divididas em cinco partes:
a) Vortaro (Vocabulário) – Consulte a lista de vocabulário no fim do livro e traduza as palavras conforme o contexto. Pesquisas mostram que aprendemos melhor o
vocabulário de uma língua não por meio de palavras isoladas, mas sim com vocábulos inseridos em um contexto. Palavras isoladas estão fora do enunciado lingüístico, ou
seja, fora da comunicação. Língua é comunicação em contexto e não palavras isoladas. Por isso o contexto é tão importante na prática do vocabulário.
b)Bildoj (Figuras) – Nesta parte você irá descrever as figuras. Ora você indicará qual é a ação, ora você escreverá em Esperanto o nome do objeto, animal ou pessoa.
c) Gramatiko (Gramática) – As notas gramaticais aqui apresentadas englobam as estruturas básicas da língua. Leia atentamente e aplique as regras ao responder os
exercícios. Não se esqueça de ler também as notas gramaticais no livro-texto, onde se encontram os diálogos.
d) Respondu (Responda) – Se você estiver participando de um curso em sala de aula, provavelmente sua professora ou professor lhe fará várias perguntas em Esperanto –
agora é a hora de respondê-las por escrito. Portanto só faça este passo após a prática de conversação. Tente responder da forma mais completa possível, e não apenas
“sim” ou “não”.
e) Demandu (Pergunte) – Neste passo você deve criar perguntas que se encaixem perfeitamente com as respostas.
Ao fim de cada lição, você encontrará as respostas dos exercícios B, D e E, exceto aquelas que forem pessoais. Isso facilitará bastante seus estudos especialmente se você
é autodidata. Se sua resposta não corresponder exatamente à solução sugerida, lembre-se de que podem existir outras possibilidades, além do mais, o Esperanto é uma
língua bastante flexível.
Além de tudo isso, ao final do livro você encontrará uma revisão, textos complementares e o vocabulário geral.
Então, você está pronto para começar e entrar no mundo do Esperanto?

Bons estudos!
Edvaldo Sachett da Silva

Lages, fevereiro de 2009.
Quero expressar minha gratidão a Fernando Maia Jr. e Vitor Mendes,

que contribuíram para diminuir as imperfeições do material.
Por favor, comunique erros e dê sugestões: [email protected] Seu auxílio foi de fundamental importância e valia para a realização deste trabalho.
2
ÍNDICE - INDEKSO
LECIONO 1....................................................................................................... 4 LECIONO 8................................................................................................... 33

Cumprimentos, substantivos, kiu, kio, ĉu Futuro, números ordinais, kioma, pronome “si”,
terminação –n para indicar movimento
LECIONO 2....................................................................................................... 6
Pronomes pessoais, presente, adjetivos, kia, prefixo “mal-”, ĉu LECIONO 9.................................................................................................... 39
Sufixo “–iĝ”, preposição “je” , preposição “de”,
LECIONO 3....................................................................................................... 9 kies/ties, kiel, dias da semana,
Passado, plural, acusativo, flexibilidade na meses do ano, estações do ano
ordem das palavras, concordância do adjetivo,
imperativo, infinitivo, kiom da, números cardinais LECIONO 10.................................................................................................. 48
Tiuj, ĉiuj, kial/ĉar
LECIONO 4....................................................................................................... 14
Tio, ĉi, ne, possessivos LECIONO 11................................................................................................... 54
Sufixo “ -ul”, comparações, sufixo “-ig”
LECIONO 5....................................................................................................... 18
Pronúncia das letras, advérbios, -eg, ĉu ne? REVISÃO........................................................................................................ 61
Exercícios de tradução
LECIONO 6....................................................................................................... 22
Sílaba tônica, kiu (no sentido de “qual”), kiel e tiel LEITURA COMPLEMENTAR.......................................................................... 66
Sobre o Esperanto, Ana Pana, La Zagreba Metodo
LECIONO 7....................................................................................................... 28
Cores, tiu, ĉiu, mais sobre advérbios, VOCABULÁRIO............................................................................................... 74
sentenças com mais de um verbo, verbos sem sujeito
PALAVRAS FINAIS........................................................................................... 80
As notas gramaticais, os exercícios de tradução e a lista de vcabulário foram retirados e traduzidos do site da Universidade de Rochester, onde o mesmo curso é aplicado.
http://esperanto.lodestone.org/kursoj/2006-auxtuno/notoj/sep/
3
LECIONO 1_________________________________________________________ kiu =
Cenas 1 e 2
“Kio vi estas?” - Mi estas ĝardenisto.
kio =
a) Vortaro:
Bonan matenon! = b) Bildoj:

Bonan tagon! =
Bonan vesperon! =
Bonan nokton! =
1. Bonan ___________! 2. Bonan _____________!
Mi estas Reĝo.
mi =
estas =
reĝo = 3. __________________4. ________________
Mi estas la Reĝo de Gondolando.

la =
Gondolando =
5. 6. 7. 8.
Bonan tagon! Mi estas Reĝino.
reĝino =
c) Gramatiko:
Saluton! Mi estas princino Silvja!
saluton = • Cumprimentos:
princino =
o Saluton!
Saluton! Mi estas Karlo. Mi estas ĝardenisto. o Bonan matenon! – Bom dia! (Usado pela manhã.)
ĝardenisto = o Bonan tagon! – Bom dia! Boa tarde! (Usado pela
tarde.)
Dankon, Korvaks. o Bonan vesperon! – Boa noite! (Usado à noite
dankon = quando se encontra.)
o Bonan nokton! – Boa noite! (Usado à noite na
Mi estas Mazi! Granda Mazi! despedida.)
granda = • Substantivos terminam em -o: Reĝo, ĝardenisto, princino.
• Kiu? para se perguntar “quem”, ou “qual”.
“Kiu vi estas?” - Mi estas Karlo.
4
o Saluton! Mi estas ____. Kiu estas vi? e) Demandu:
o Kiu estas ŝi? —Ŝi estas Silvja.
• Kio? para se perguntar “o que...?” Uma pergunta com kio 1. Mi estas Marko.
espera uma resposta com -o:
o Kiu estas ŝi? —Ŝi estas Silvja.
2. Mi estas instruisto.
Kio estas ŝi? —Ŝi estas princino.
o Kiu estas li? —Li estas Karlo.
Kio estas li? —Li estas ĝardenisto.
3. Jes, Karlo estas ĝardenisto.
• Ĉu para perguntas cuja resposta é sim/não:
o Ĉu ŝi estas ____? —Jes, ŝi estas ____.
o Ĉu li estas ____? —Ne, li ne estas ____. Li estas 4. Ne, Karlo ne estas reĝo.
___.
• Toda pergunta em Esperanto deve começar por uma palavra interrogativa
como kiu, kio.... ou por ĉu. Não se pode dizer: “Vi komprenas?” Mas sim: 5. Silvja estas princino.
“Ĉu vi komprenas?” O mesmo vale para perguntas indiretas: Mi ne scias, ĉu
vi komprenas.(Eu não sei se você compreende.) Li demandis, ĉu mi havas
tempon. (Ele perguntou se eu tenho tempo.) 6. Paŭlo estas lernanto.
• Atente para a estrutura ĉu... aŭ, quando há alternativas:
Ĉu vi deziras teon aŭ kafon? (Você quer chá ou café?) Respostas da lição 1
b) Bildoj
d) Respondu: 1. Bonan matenon. 2. Bonan tagon.
3. Bonan vesperon. 4. Bonan nokton.
1. Kiu vi estas? 5. reĝo 6. reĝino
7. princino 8. ĝardenisto
d) Respondu
2. Kio vi estas? 1. Mi estas (seu nome).
2. Mi estas lernanto.
3. Mi estas lernanto.
4. Ne, Karlo ne estas reĝo. Karlo estas ĝardenisto.
3. Ĉu vi estas lernanto aŭ instruisto? 5. Jes, Silvja estas princino.
e)Demandu
1. Kiu vi estas?
4. Ĉu Karlo estas reĝo? 2. Kio vi estas?
3. Ĉu Karlo estas ĝardenisto?
4. Ĉu Karlo estas reĝo?
5. Kio estas Silvja?
6. Kio estas Paŭlo?
5. Ĉu Silvja estas princino?
5
LECIONO 2________________________________________________________ domo =
1.3 até 1.5
La ĉemizo estas granda.
ĉemizo =
a) Vortaro:
Jen sako. Granda sako! Jen mapo. Jen sandviĉo.
La Reĝo estas forta. jen =
forta = sako =
mapo =
La reĝino estas dika. sandviĉo =
dika =
Kio estas ĝi? - Ĝi estas motorciklo.
La princino estas bela. ĝi =
bela = motorciklo =
Karlo estas kuraĝa.
kuraĝa = Kio estas ĝi? - Ĝi estas komputilo.
komputilo =
Korvaks estas saĝa.
saĝa = b) Figuras:
Mi estas forta, vi estas dika, ŝi estas bela kaj li estas kuraĝa.

mi =
1. Li estas f__________
vi =
ŝi =
li =
kaj =
2. ________ estas d_________.
Vi pravas! =
Mazi estas granda.

granda = 3. _______ estas b___________.
La kato estas malgranda.

malgranda =
La palaco estas granda. La domo estas malgranda.

palaco = 4. Ĝi estas g__________.
6
5. _______ estas m____________.
15. 16. 17.
c) Gramatiko:
6. Li estas s___________. • Pronomes pessoais: mi (eu), vi (você), li (ele), ŝi (ela), ĝi

(ele/ela/isto – pronome neutro), ni (nós), vi (vocês), ili
(eles/elas), oni (se, a gente - pronome indefinido, usado
quando não se quer mencionar, ou não se sabe o que ou
quem comete a ação do verbo. Ex.: Oni diras ke... – Diz-se
que..., Dizem que..., A gente diz que...)
7. La kato estas k____________.
• est- é a raíz do verbo “ser, estar”. -as expressa o tempo
presente:
o Karlo estas ĝardenisto.
o Kiu estas vi?
8. Li ne estas ____________.
• Adjetivos terminam em -a: Bona, bela, dika, forta, kuraĝa,
saĝa.
o Karlo estas kuraĝa.
o Silvja estas bela.
9. La p_________ estas g________.
• Kia singifica “como, de que tipo, de que natureza”. Uma
pergunta com kia espera uma resposta com -a:
o Kiu estas li? —Li estas Karlo.
Kio estas Karlo? —Li estas ĝardenisto.
Kia estas Karlo? —Li estas kuraĝa.
10. La ________ estas __________. • O prefixo mal- dá a idéia oposta.
o Mazi estas granda.
o La kato estas malgranda.
• Perguntas que começam com ĉu não mudam a ordem das
palavras:
11. 12. 13. 14. o Ĉu Karlo estas ĝardenisto? —Jes, Karlo estas
ĝardenisto.
• Jen ___. (Eis um ___.)
• Jes, vi pravas. (Sim, você tem razão.)
7
d) Respondu: 13. Kia estas la palaco?
1. Ĉu vi estas forta?
14. Kia estas vi?
2. Ĉu la reĝo estas dika?

e) Demandu:
3. Kiu estas dika? 1. Mi estas forta.
4. Ĉu Silvja estas dika? 2. Jô Soares estas dika.
5. Kia estas Silvja? 3. Rambo estas kuraĝa.
6. Kia estas Korvaks? 4. Jes, Silvja estas bela.
7. Kia estas Karlo? 4. Jes, mi estas saĝa.
8. Ĉu vi estas bela aŭ malbela? 5. Ne, mi ne estas forta.
9. Ĉu Albert Einstein estas saĝa? 6. Ne, la kato ne estas granda, la kato estas malgranda.
10. Ĉu la kato estas granda? 7. La palaco estas granda.
11. Kia estas Mazi? 8. Mia ĉemizo estas bela.
12. Kia estas la domo? 9. Ĝi estas sandviĉo.
8
10. Ĝi estas komputilo. LECIONO 3______________________________________________________
1.6 até 2.2
11. Jes, ĝi estas sako.

a) Vortaro:
12. Ne, ĝi ne estas sandviĉo. Jen ĝardeno. Rigardu! Jen prunoj. Jen persikoj. Jen vinberoj.
ĝardeno =
rigardi =
13. La mapo estas granda. pruno =
persiko =
vinbero =
Respostas da lição 2
Mi ŝatas vinberojn. - Ankaŭ mi ŝatas vinberojn.
b) Bildoj ŝati =
1. Li estas forta. 2. Li estas dika. 3. Ŝi estas bela. 4. Ĝi estas granda. 5. Ĝi estas malgranda.
6. Li estas saĝa. 7. kuraĝa. 8. kuraĝa. 9. La palaco estas granda. ankaŭ =
10. La domo estas malgranda. 11. kato 12. ĉemizo 13. sako
14. mapo 15. sandviĉo 16. motorciklo 17. komputilo Saluton, Panjo! Saluton, Paĉjo. Mi petas persikon.
d)Respondu panjo =
1.Jes, mi estas forta. / Ne, mi ne estas forta. 2. Ne, la reĝo ne estas dika. paĉjo =
3. La reĝino estas dika. 4. Ne, Silvja ne estas dika.
5. Silvja estas bela. 6. Korvaks estas saĝa.
peti =
7. Karlo estas kuraĝa. 8. Mi estas bela/malbela.
9. Jes, li estas tre saĝa. 10. Ne, la kato ne estas granda. Ĝi estas malgranda. Petro: Mi estas malsata. (al la kelnero) Bonvolu doni al mi salaton. Dankon.
11. Mazi estas granda. 12. La domo estas malgranda.
13. La palaco estas granda. 14. Mi estas...saĝa/kuraĝa/bela, ktp.(etc.) malsata =
kelnero =
e) Demandu bonvolu =
1. Kia vi estas? 2. Kia estas Jô Soares?
3. Kia estas Rambo? 4. Ĉu Silvja estas bela? doni =
5. Ĉu vi estas forta? 6. Ĉu la kato estas granda? salato =
7. Kia estas la palaco? 8. Kia estas via ĉemizo?
9. Kio estas ĝi? 10. Kio estas ĝi?
11. Ĉu ĝi estas sako? 12. Ĉu ĝi estas sandviĉo? Bonvolu doni al mi sukon ...glaciaĵon ...akvon.
13. Kia estas la mapo? suko =
glaciaĵo =
akvo =
La kelnero ridas.
ridi =
9
Kiom da arboj estas? Kalkulu! iri =
kiom da = sekvi =
kalkuli = ĝis revido =
Kiom da arbustoj estas? Karlo: Mi amas princinon Silvja.

arbusto = Reĝo: Arestu lin!
aresti =
Kaj kiom da floroj estas? – Floroj? Mi ne scias!
floro = En la malliberejo.
scii = Oficiro: Nomo?
Karlo: Karlo.
Karlo, donu al mi rozon. Oficiro: Aĝo?
rozo = Karlo: Dudek.
Oficiro: Profesio?
Mi amas vin. Karlo: Ĝardenisto.
ami = Oficiro: Forkonduku lin.
Mi havas rozon. Mi havas prunon, persikon kaj vinberojn. Korvaks: Numero dek naŭ.
havi = malliberejo=
oficiro =
Karlo: Kaj mi havas... motorciklon! Mi amas vin! nomo =
Silvja: Mi amas vin! aĝo =
Ambaŭ: Ek! Ek! profesio =
Korvaks: Ne! Ne! Ne! forkonduki =
ambaŭ = numero =
ek =
b) Bildoj:
Silvja: A, E, I, O, U... Ni forkuru! A, U, O, I, E... Kuraĝe!
Karlo: A, E, I, U, O... Ek antaŭen do! I, O, U, E, A
Ambaŭ: Hura, hura, hura!
forkuri = 1. 2. 3.
kuraĝe =
antaŭen =
do =
hura =
Reĝo: Ni iru. Sekvu min! Ek!

Reĝo kaj Korvaks: Ĝis revido! 4. 5. 6.
10
• Acusativo - com verbos transitivos (como ŝatas ou petas),
objetos diretos levam o final –n, mostrando que são os
receptores da ação verbal:
7. 8. 9. o Ĝi estas persiko. Mi ŝatas persikon.

o Jen pruno. Mi petas prunon.
o Jen vinberoj. Mi ŝatas vinberojn.
o Li ŝatas prunojn, sed li ne ŝatas persikojn.
Palavras estrangeiras e nomes que não foram esperantizados, cujas

terminações dificultam o acréscimo da marca do acusativo (-n), como
Korvaks, não precisam necessarimante receber a terminação –n.
10. 11. 12.
Contudo, pode-se adaptar a grafia ao Esperanto, como por exemplo,
dizer Korvakson. Os autores do vídeo preferiram não usar o acusativo no
nome Korvaks.
• Flexibilidade na ordem das palavras:

o A ordem mais típica é sujeito-verbo-objeto, mas
não necessariamente.
13. 14.
Karlo estas ĝardenisto. Karlo ĝardenisto estas.
Ĝardenisto estas Karlo. ... etc.
o Independente da ordem das palavras, o (-n)mostra
c) Gramatiko: o receptor da ação verbal.
Karlo come maçã:
Karlo manĝas pomon.
• A terminação -is expressa o passado.
Pomon manĝas Karlo.
o La reĝino estis maldika. (A rainha era magra.) Manĝas Karlo pomon.
o Nun ŝi estas dika. (Agora ela é gorda.) ... etc.
o Mi gajnis! (Eu ganhei!) A maçã come Karlo(!):
Karlon manĝas pomo.
• Plural -j. Pomo manĝas Karlon.
Manĝas Karlon pomo.
o Unu pruno + unu pruno = du prunoj. ... etc.
o Jen unu persiko. Jen kvin persikoj. • Adjetivos concordam com o sujeito em número e caso:
o Jen unu vinbero. Jen dek vinberoj. Jen ruĝa pomo.
11
Jen ruĝaj pomoj. 4. Ĉu vi havas ĝardenon en via domo?
Mi ŝatas ruĝajn pomojn.
• Imperativo –u: 5. Ĉu vi havas persikojn en via ĝardeno?

o Donu al mi ____on.
o Donu al mi sandviĉon.
o 6. Kiom da libroj estas?
• Quando dois verbos estão juntos, o segundo deve estar no
infinitivo.
o Mi volas manĝi pomon. 7. Kalkulu kiom da krajonoj estas.
o Ĉu vi povas kuri?
• Pedidos: Bonvolu -i ou -u, mi petas
o Bonvolu doni al mi sukon.
o Donu al mi sukon, mi petas. 8. Kiom da plumoj estas?
• Quantidades
o Quantos, que quantidade de: Kiom da...?
Kiom da arboj estas?
Kiom da floroj estas en la ĝardeno? 9. Kiom da kajero estas?
o Números até 10: unu, du, tri, kvar, kvin, ses, sep,
ok, naŭ, dek
o 11-19: dek unu ... dek naŭ 10. Ĉu vi estas malsata?
o 20 - 100: dudek (20), dudek unu (21) ... naŭdek naŭ
(99), cent
11. En la filmo, kiu ridas, Petro aŭ la kelnero?
d) Respondu:
12. Kiu numero estas ĉi tiu?
1. Ĉu vi ŝatas prunojn?
13. Kiu estas la nomo de via Panjo kaj de via Paĉjo?

2. Ĉu via amiko ŝatas vinberojn?
14. Kiom da florojn vi havas en via ĝardeno?

3. Ĉu via instruisto ankaŭ ŝatas glaciaĵon?
12
15. Ĉu vi amas vian Panjon? 2. Jen la plumo.
16. En la filmo, kiu forkuras? 3. Jen la libro.
17. Ĉu la princino amas la ĝardeniston? 4. Jen ĝi.
18. Ĉu Silvja kaj Karlo forkuras kuraĝe? 5. Jes, mi ŝatas glaciaĵon.
19. Kiu estas via nomo?* 6. Jes, mi ankaŭ havas komputilon.
20. Kiu estas via aĝo? 7. Estas ok rozoj.
21. Kiu estas la aĝo de Karlo? 8. Mi havas kvar krajonojn.
22. Kiu estas la profesio de Karlo? 9. La kelnero ridas.
23. Ĉu ĝi estas pruno, vinbero aŭ persiko? 10. La ĝardenisto amas la princinon.

e) Demandu:
1. Jen la gumo. 12. Mi havas dudek kvin jarojn.
*
“Kiu estas via nomo?” ou “Kio estas via nomo?” – Apesar da discussão sobre qual forma é melhor, Bertilo 13. Dankon.
Wennergren, membro da Academia de Esperanto, afirma que as duas formas estão corretas. Pode-se perguntar
ainda Kiel vi nomiĝas? (Como você se chama?). O mesmo é válido para outras questões como "Kio/Kiu estas via
adreso?". http://cs.lernu.net/lernado/gramatiko/demandoj/kio_kiu_estas_via_nomo.php
14. Ne, li ne forkuras.
13
15. Karlo estas malsata. LECIONO 4_______________________________________________________
2.3 - 2.9
a) Vortaro:
b) Bildoj
1. pruno 2. persiko 3. vinbero 4. ĝardeno 5. kelnero 6. salato 7. arbo 8. floroj 9. arbusto
10. rozo 11. malliberejo 12. akvo 13. glaciaĵo 14. suko La kosmoŝipo de Mazi foriras.
kosmoŝipo =
d) Respondu
1. Jes, mi ŝatas prunojn. / Ne, mi ne ŝatas prunojn. foriri =
2. Jes, mia amiko ŝatas vinberojn. / Ne, mia amiko ne ŝatas vinberojn.
3. Jes, mia instruisto ŝatas glaciaĵon. / Ne, mia instruisto ne ŝatas glaciaĵon.
4. Jes, mi havas ĝardenon en mia domo. / Ne, mi ne havas ĝardenon en mia domo.
Mazi malfermas skatolon kaj manĝas horloĝon.
5. Jes, mi havas persikojn en mia ĝardeno. / Ne, mi ne havas persikojn en mia ĝardeno. malfermi =
6. Estas tri libroj. fermi =
7. Estas kvin krajonoj.
8. Estas kvar plumoj.
skatolo =
9. Estas unu kajero. manĝi =
10. Jes, mi estas malsata. / Ne, mi ne estas malsata. horloĝo =
11. La kelnero ridas.
12. Ĉi tiu numero estas ok.
13. La nomo de mia panjo estas..., kaj la nomo de mia paĉjo estas... Mmmm! Bongusta! Mi ŝatas horloĝojn!
14. Mi ne scias!
15. Jes, mi amas ŝin. / Certe mi amas ŝin!
bongusta =
16. Karlo kaj Silvja forkuras.
17. Jes, la princino amas la ĝardeniston. La skatolo estas malplena kaj Mazi serĉas manĝaĵon.
18. Jes, ili forkuras kuraĝe.
19. Mia nomo estas...
malplena =
20. Mia aĝo estas (número) jaroj. plena =
21. La aĝo de Karlo estas dudek jaroj. serĉi =
22. Karlo estas ĝardenisto.
23. Ĝi estas pruno. manĝaĵo =
e) Demandu
1. Bonvolu doni al mi la gumon.
Vendisto: Fruktoj, fruktoj! Bongustaj fruktoj!
2. Bonvolu doni al mi la plumon. vendisto =
3. Bonvolu doni al mi la libron. frukto =
4. Bonvolu doni al mi la ...n.
5. Ĉu vi ŝatas glaciaĵon?
6. Mi havas komputilon, ĉu vi ankaŭ havas? - Kio estas ĝi?
7. Kiom da rozoj estas? - Mi ne scias.
8. Kiom da krajonojn vi havas?
9. Kiu ridas? / Kion faras la kelnero? - Ĝi estas biciklo. Kio estas ĝi?
10. Kiu amas la princinon? - Ĝi estas horloĝo.
11. Kio vi estas?
12. Kiu estas via aĝo?
- Ne. Ĝi estas parkhorloĝo.
13. Jen plumo/libro/glaciaĵo... - Kio estas ĝi?
14. Ĉu li forkuras? 15. Kiu estas malsata? - Ĝi estas skribmaŝino.
14
- Ne. Ĝi estas komputilo. porti =
biciklo = letero =
parkhorloĝo =
skribmaŝino = Petro: Ĉu vi estas Korvaks?
Korvaks: Jes, ĝuste, jes!
Kato: Kio estas ĝi? Kio estas ĝi? ĝuste =
Petro: Ĝi estas mia sonorilo. Ĝis
mia = b) Bildoj:
soronilo =
ĝis =
Mazi: Kio ĝi estas? 1. Ŝi m__________ f_________. Ĝi estas bo____________.

Vendisto: Ĝi estas persiko. Gustumu ĝin! Ĝi estas bongusta! Manĝu ĝin!
Mazi: Terure! Mi ne ŝatas tion! Ĝi estas malbongusta! Mi ne ŝatas ĉi tion, kaj mi
ne ŝatas tion!
gustumi =
manĝi =
terure =
malbongusta = 2. fruktob_______
tio =
ĉi tio/tio ĉi =
3. ma_____________
Mazi estas ĉe la fruktobudo.
ĉe =
fruktobudo =
La vendisto fuĝas. 4. 5. 6. 7.
fuĝi =
Mazi: (li manĝas la skribmaŝinon) Bongusta!

Oficiro: Forportu lin! Forportu lin! Forportu lin! 8. 9. 10. 11.
forporti =
Mi estas Mazi! Saluton! Mi estas amiko.

amiko =
Karlo portas leterojn. 12. 13. 14. 15.
15
c) Gramatiko: 4. Ĉu vi havas biciklon?
• DEMONSTRATIVO: TIO (“ISSO, AQUILO”) 5. Ĉu vi ŝatas manĝi vinberojn?

o KIO ESTAS TIO? —TIO ESTAS FRUKTO.
o MI ŜATAS TION.
6. Ĉu Mazi ŝatas manĝi fruktojn?
• PROXIMIDADE: ĈI ANTES OU DEPOIS DE TIO:
o TIO (ISSO, AQUILO)
o ĈI TIO = TIO ĈI . (ISTO) 7. Kion Mazi ŝatas mangi?
o ĈU VI ŜATAS TION ĈI?
• NEGAÇÃO DOS VERBOS COM NE:
8. Ĉu vi estas vendisto?
o MI ŜATAS TION, SED MI NE ŜATAS ĈI TION.
o NE MANĜU ĜIN!
• POSSESSIVO = PRONOME + TERMINAÇÃO ADJETIVA -A: 9. Mazi manĝas parkhorloĝon. Kion faras la vendisto?
o JEN LIBRO POR VI.
o ĈU ĜI ESTAS MIA LIBRO? NE, ĜI ESTAS VIA LIBRO.
• COMO OUTROS ADJETIVOS, OS POSSESSIVOS CONCORDAM COM OS 10. Ĉu Mazi fermas aŭ malfermas lian skatolon?
SUBSTANTIVOS QUE MODIFICAM.
o MI ŜATAS VIAN LIBRON. 11. Mazi manĝas horloĝon. Ĉu la skatolo de Mazi estas plena aŭ malplena?
o NE MANĜU MIAJN VINBEROJN!
12. En la malliberejo, la oficiro demandas al Mazi lian nomon kaj aĝon. Kion faras
Mazi?
d) Respondu:
1. Ĉu vi estas sata aŭ malsata? 13. Ĉu la gardistoj forportas Mazin?
2. Ĉu vi pensas ke horloĝoj estas bongustaj aŭ terure malbongustaj? 14. Ĉu la letero estas ĝuste por la princino aŭ ĝuste por Korvaks?
3. Kiu frukto estas bongusta por vi?
16
e) Demandu: Respostas da lição 4
1. Dankon, sed mi estas sata. b) Bildoj

1. Ŝi manĝas frukton. Ĝi estas bongusta.
2. fruktobundo
3. manĝaĵo
2. Ne, mi ne havas skribmaŝinon. 4. skatolo
5. horloĝo
6. biciklo
7. parkhorloĝo
8. sonorilo
3. Mia paĉjo estas gardisto. 9. kosmoŝipo
10. skribmaŝino
11. komputilo
12. letero
4. Ĉi tio estas letero. 13. oficiro
14. gardisto
15. vendisto
5. La gardistoj forportas Mazin. d) Respondu

1. Mi estas sata. / Mi estas malsata.
2. Mi pensas, ke horloĝoj estas terure malgustaj.
3. Persikoj/prunoj/vinberoj estas bongustaj por mi.
6. Ĝi estas horloĝo. 4. Jes, mi havas biciklon. / Ne, mi ne havas biciklon.
5. Jes, mi ŝatas manĝi vinberojn. Ne, mi ne ŝatas manĝi vinberojn.
6. Ne, Mazi ne ŝatas manĝi fruktojn.
7. Mazi ŝatas manĝi horloĝojn, parkhorloĝojn, skribmaŝinojn...
7. Ne, ne ekzistas parkhorloĝoj en ĉi tiu urbo. 8. Ne, mi ne estas vendisto. / Jes, mi estas vendisto.
9. La vendisto fuĝas.
10. Li malfermas lian skatolon.
11. La skatolo de Mazi estas malplena.
8. La skatolo de Mazi estas malplena. 12. Mazi manĝas la skribmaŝinon.
13. Jes, la gardistoj forportas Mazin.
14. La letero estas ĝuste por Korvaks.
9. Mia komputilo estas malgranda. e) Demandu

1. Jen manĝaĵo.
2. Ĉu vi havas skribmaŝinon?
3. Kio estas via paĉjo?
4. Kio estas ĉi tio?
5. Kiu forportas Mazin? / Kion faris la gardistoj?
6. Kio ĝi estas?
7. Ĉu ekzistas parkhorloĝoj en ĉi tiu urbo?
8. Kia estas la skatolo de Mazi?
9. Kia estas via komputilo?
17
LECIONO 5________________________________________________________ Haltu! Venu! Rigardu! Aŭskultu! Foriru!
2.10 – 3.2 rigardi =
aŭskulti =
a) Vortaro: Korporpartoj sur la ekrano.

ekrano =
Mazi: Nu, kiu vi estas?
Karlo: Mi estas Karlo, ĝardenisto. Kiu vi estas? De kie? Korvaks: Bone! Bone! Mia Silvja! Nun mi havas vin! Ek! Bone! Bonege!
Mazi: De tie! De la kosmo! bone =
nu= bonege =
kie =
tie = Korvaks kisas la bildon.
kosmo = kisi =
Petro intervjuas biciklistojn. b) Bildoj:

Petro: El kiu lando vi estas?
Biciklisto: El Francio!
intervjui =
biciklisto =
el =
lando =
Mazi: Mi venis de tie. Nun mi estas ĉi tie.

veni =
nun =
Korvaks: Silvja
Silvja: Ĉesu, Korvaks! Foriru! Mi amas Karlon!
Korvaks: Mi amas vin, Silvja!
Silvja: Ho, iru for!
Korvaks: Haltu! Silvja! Haltu! Revenu! Ho Silvja, haltu! Revenu!
ĉesi =
foriri =
iri =
for =
halti =
reveni =
18
9.
1.
2.
10.
3.
11.
4.
12. Li in_________ ŝin.
5.
13. Li kuras r___________.

6.
14. __________isto. 15.
7.
8.
19
c) Gramatiko: 3. El kiu urbo vi venas?
• NOME DAS LETRAS. VOGAIS: O MESMO SOM. CONSOANTES: SOM +

“O”: A, BO, CO, ĈO, DO, E, FO, GO, ĜO, HO, ĤO, I, JO, ĴO, KO, LO, MO, 4. De kie venas via paĉjo kaj via panjo?
NO, O, PO, RO, SO, ŜO, TO, U, ŬO, VO, ZO
• TERMINAÇÃO ADVERBIAL: -E:

5. Kie estas via libro?
o BONE! (BEM, MUITO BEM!)
o VENU RAPIDE! (VENHA RAPIDAMENTE!)
• SUFIXO -EG AUMENTA A INTENSIDADEOU TAMANHO DAQUILO QUE 6. Kiun parton de via korpo vi uzas por manĝi?
EXPRESSA A RAÍZ.
o BONEGE! (EXCELENTE!) 7. Kiujn partojn de via korpo vi uzas por preni?

o MI ŜATAS VINBEROJN, SED MI ŜATEGAS PERSIKOJN!
• ĈU NE?
o VI ŜATAS PERSIKOJN, ĈU NE? (VOCÊ GOSTA DE PÊSSEGOS, 8. Kiujn partojn de via korpo vi uzas por vidi?
NÃO É?)
o ĜI ESTAS KOSMOŜIPO, ĈU NE? (É UMA NAVE ESPACIAL, NÃO
É?) 9. Kiun parton de via korpo vi uzas por flari?
10. Kiujn partojn de via korpo vi uzas por paŝi ?

d) Respondu:
preni – pegar 11. Kiujn partojn de via korpo vi uzas por aŭdi?
manĝi – comer
paŝi – caminhar
flari – cheirar 12. Diru al mi la partojn de la korpo kiujn vi scias en Esperanto.
vidi – ver
aŭdi – ouvir
13. Diru al mi la nomon de bonega filmo.
1. Nu, de kie venas Mazi?

14. Ĉu vi estas bonega lernanto?
2. El kiu lando vi venas?

15. Ĉu vi manĝas rapide?
20
11. k-o-s-m-o .
16. Kiu intervjuas biciklistojn?
e) Demandu: b) Bildoj
(Partes do corpo - respostas na página 23 do livro-texto)
1. Britio 2. Francio
3. Germanio 4. Italio
1. Mi venis de San Paŭlo. 5. Japanio 6. Grekio
7. Haltu! 8. Venu!
9. Rigardu! 10. Aŭskultu!
11. Foriru! 12. intervjuas
13. rapide 14. biciklisto
2. Mia krajono estas ĉi tie. 15. kosmo
d) Demandoj
1. Mazi venas de la kosmo.
3. Mi uzas mian nazon por flari. 2. Mi venas el Brazilo/Germanio...
3. Mi venas el...
4. Ili venas el...
5. Ĝi estas sur la tablo./ Ĝi estas en mia sako.
4. Mi uzas miajn krurojn por paŝi. 6. Mi uzas mian buŝon por manĝi.
7. Mi uzas miajn manojn por preni.
8. Mi uzas miajn okulojn por vidi.
9. Mi uzas mian nazon por flari.
5. Mi uzas miajn orelojn. 10. Mi uzas miajn krurojn kaj piedojn por paŝi.
11. Mi uzas miajn orelojn por aŭdi.
12. (Respostas pág. 23)
13. (Resposta pessoal)
6. Mi uzas mian buŝon. 14. Jes, mi estas bonega lernanto. / Ne, mi ne estas bonega lernanto.
15. Jes, mi manĝas rapide./ Ne, mi ne manĝas rapide.
16. Petro intervjuas la biciklistojn.
7. Mi uzas miajn okulojn. e) Respondoj

1. El kiu urbo vi venis?
2. Kie estas via krajono?
3. Kiun parton de via korpo vi uzas por flari?
8. Mi uzas miajn manojn. 4. Kiujn partojn de via korpo vi uzas por paŝi?
5. Kiujn partojn de via korpo vi uzas por aŭdi?
6. Kiun partojn de via korpo vi uzas por manĝi?
7. Kiujn partojn de via korpo vi uzas por vidi?
8. Kiujn partojn de via korpo vi uzas por preni?
9. Jes, mi pensas ke ĝi estas bonega.
9. Ĉu vi pensas, ke (nome de algum filme, banda, etc.) estas bonega?
10. Ĉu vi kuras rapide?
11. Literumu la vorton "kosmo".
10. Jes, mi kuras rapide.
21
LECIONO 6_______________________________________________________ Virino: Pardonu!
3.3 - 3.8 soifi =
soifa =
soifo =
a) Vortaro: trinki =
akvo =
Ambaŭ (Karlo kaj Mazi): Kune vi kaj mi... Amikoj estas ni. Mi kaj vi, pli kaj pli, varma =
amikoj estas ni!
ambaŭ = Petro: Mi ŝvitas!
kun = Virino: Duŝu vin!
kune = ŝviti =
ni = duŝi =
pli =
Petro: Mi malsekas!
Karlo: Rigardu! Virino: Viŝu vin!
Mazi: Kion? seka =
Karlo: Jen, tion, supre! malseka =
Mazi: Kion? viŝi =
Karlo: Jen, bongustaj stangoj!
Mazi: Ho, ne. Dankon, ne! Petro: Mi sentas malvarmon.
Karlo: Jes! Manĝu la stangojn! Unu, du, tri, kvar, kvin! Ni estas liberaj! Virino: Surmetu puloveron.
supre = surmeti =
stango = pulovero =
libera =
Petro: Mi estas laca!
Ili saltas el la malliberejo. Virino: Ripozu!
ili = laca =
ripozi =
Mi estas libera! Mi sentas... malvarmon, malsaton, sed mi estas libera!
malvarma = Karlo: Mi estas ĉi tie, sur la arbo.
sata = Mazi: Sur kiu arbo?
malsata = Karlo: Sur la arbo... sub kiu vi staras? Aj! (li falas)
sed = sur =
sub =
Petro: Mi soifas! stari =
Virino: Trinku akvon! fali =
Petro: Tre varma!
22
Karlo kaj Mazi estas apud la rivero.
apud =
rivero =
Karlo: Kiel vi fartas? 1. Karlo kaj Mazi nun estas am__________. Ili estas
Mazi: Tre bone! Kvankam mi estas malseka kaj malsata! k________ en la mall_____________.
kiel vi fartas? =
kiel =
farti =
tre =
kvankam = 2. Karlo diras al Mazi por manĝi la ____________ .
Portu ĝin tiel.

Vi manĝis tiel rapide!
tiel =
b) Bildoj:
3. Nun, Mazi kaj Karlo estas _____________ kaj ili saltas
k_______ el la malliberejo.
4. 5.
6. 7.
8. 9.
23
17. Ili ne sidas, ili s_________________.
10. Li ___________ sin.
11. Ŝi ____________ sin.

18. 19. 20.
c) Gramatiko:
• PRONÚNCIA: A SÍLABA TÔNICA É SEMPRE A PENÚLTIMA.
12. Li __________________ ĉemizon. o AMIKO.

o MANĜU.
o ĜARDENISTO.
• MAIS SOBRE KIU: ATÉ AGORA USAMOS KIU NO SENTIDO DE “QUE
PESSOA?”, MAS TAMBÉM PODE SIGNIFICAR “QUAL?”
13. Li ____________. 14. Ŝi _____________ akvon. o MI ESTAS EN LA ARBO! —EN KIU ARBO? (EM QUAL
ÁRVORE?)
o EN LA ARBO, SUB KIU VI STARAS! (NA ÁRVORE, SOB A QUAL
VOCÊ ESTÁ DE PÉ!)
• KIEL E TIEL
o KIEL SIGNIFICA “COMO, DE QUE FORMA, DE QUE MANEIRA”.
15. Li estas ________________.
o TIEL SIGNIFICA “DESSE JEITO, DESSA MANEIRA, TÃO, ASSIM”
o KIEL VI FARTAS? (COMO VOCÊ VAI?)
o KIEL RAPIDE LI KURIS? (O QUÃO RÁPIDO ELE CORREU?)
o PORTU ĜIN TIEL. (CARREGUE ISTO ASSIM.)
o VI MANĜAS TIEL RAPIDE! (VOCÊ COME TÃO RÁPIDO!)
16. Li r_______________.
24
d) Respondu: 12. Kion vi volas fari, kiam vi estas malsata?
1. Ĉu vi havas multajn amikojn?

13. Kion vi volas fari, kiam vi estas soifa?
2. Ĉu vi ŝatas kafon kun sukero aŭ sen sukero?

14. Ĉu vi volas trinki akvon nun?
3. Ĉu vi ŝatas kafon kun aŭ sen lakto.

15.Ĉu vi ŝvitas.
4. Ĉu vi kaj viaj amikoj ŝatas studi kune?

16. Kion vi devas fari, kiam vi multe ŝvitas?
5. Kion Karlo diras al Mazi por manĝi?

17. Ĉu vi havas puloverojn? Kiom?
6. Kiom da stangojn manĝas Mazi?
18. Ĉu vi estas laca?

7. Ĉu Mazi kaj Karlo estas liberaj?
19.Kion vi devas fari, kiam vi estas tre laca?
20. Ĉu Mazi varmas aŭ malvarmas?

8. Kiuj estas ili?
21. Mazi ne vidis Karlon. Kie estis Karlo?

9. Mazi manĝis la stangojn. Kiel ili forkuris el la malliberejo?
22. Sur kiu arbo estis Karlo?

10. Ĉu vi sentas varmon aŭ malvarmon?
23. Ĉu vi sidas aŭ staras?

11. Ĉu vi estas seka aŭ malseka?
25
24. En la filmo, Mazi estis sub la arbo. Kio okazis al Karlo? 36. Diru al mi nomon de muziko, kiun vi tre ŝatas.
37. Diru al mi frukton, kiun vi tre ŝatas.
25. Kio okazas al li?
e) Demandu:
26. Kio estas Nilo, en Afriko?
1. Mi fartas tre bone, dankon.
27. Mazi kaj Karlo saltis el la malliberejo. Kien falis Mazi?

2. Mia paĉjo kaj mia panjo fartas bone, dankon.
28. Ĉu Karlo falis ankaŭ en la riveron? Kien falis Karlo?

3. Jes, mi havas multajn amikojn.
29. Kio estas antaŭ via domo?

4. Mi ŝatas mian kafon kun sukero kaj lakto.
30. Kio estas malantaŭ via domo?

5. Jes, mi kaj miaj amikoj ŝatas studi kune.
31. Ĉu via amiko fartas bone?

6. Ne, mi ne ŝvitas.
32. Kiel vi fartas?

7. Mi havas kvin puloverojn.
33. Kvankam mi manĝis, mi estas malsata. Nun kompletigu: Kvankam mi trinkis

akvon.... 8. Jes, mi estas laca.
34. Kompletigu: Kvankam mi ripozis... 9. Mi sidas.
35. Kompletigu: Kvankam mi surmetis puloveron... 10. Ĝi estas sub la libro.
26
11. Malantaŭ mia domo estas alia domo. 7. Jes, li estas liberaj.
8. Ili estas reĝo kaj reĝino.
9. Ili saltas el la malliberejo.
10. Mi sentas malvarmon/varmon.
12. Ĝi estas en la libro. 11. Mi estas seka/malseka.
12. Kiam mi estas malsata, mi volas manĝi.
13. Kiam mi estas soifa, mi volas trinki akvon.
14. Ne, mi ne volas trinki akvon. / Jes, mi volas trinki akvon.
15. Ne, mi ne ŝvitas. / Jes, mi ŝvitas.
13. Ĝi falis. 16. Kiam mi multe ŝvitas, mi devas duŝi min.
17. Jes, mi havas (número) puloverojn. / Ne, mi ne havas puloverojn.
18. Jes, mi estas laca. / Ne, mi ne estas laca.
19. Kiam mi estas tre laca, mi devas ripozi.
14. Nilo estas rivero en Afriko. 20. Mazi malvarmas.
21. Li estis sur la arbo.
22. Li estis sur la arbo sub kiu Mazi staris.
23. Mi sidas. / Mi staras.
24. Karlo falis el la arbo.
Respostas da lição 6 25. Li falis.
26. Nilo estas granda rivero.
27. Mazi falis en la riveron.
b) Bildoj 28. Ne, Karlo ne falis en la riveron. Li falis sur la arbo.
(Posições - respostas na página 27 do livro-texto.) 29. Antaŭ mia domo estas... (alia domo, budo – “tenda”).
1. Karlo kaj Mazi nun estas amikoj. Ili estas kune en la malliberejo. 30. Malantaŭ mia domo estas... (arboj, alia domo).
2. stangojn. 31. Jes, mia amiko fartas bone./ Ne, mia amiko ne fartas bone.
3. liberaj - kune 32. Mi fartas bone. / Mi fartas malbone./Mi ne fartas bone.
4. malvarma 33. Kvankam mi trinkis akvon, mi estas soifa.
5. varma 34. Kvankam mi ripozis, mi estas laca.
6. malsata 35. Kvankam mi surmetis puloveron, mi estas malvarma.
7. soifa 36. (Resposta pessoal)
8. malseka 37. (Resposta pessoal)
9. seka
10. Viŝu vin! e) Demandu
11. duŝas 1. Kiel vi fartas?
12. surmetas 2. Kiel fartas via paĉjo kaj via panjo?
13. ŝvitas 3. Ĉu vi havas multajn amikojn?
14. trinkas 4. Kiel vi ŝatas vian kafon?
15. laca 5. Ĉu vi kaj viaj amikoj ŝatas ludi kune?
16. ripozas 6. Ĉu vi ŝvitas?
17. staras 7. Kiom da puloverojn vi havas?
18. rivero 8. Ĉu vi estas laca?
19. pulovero 9. Ĉu vi sidas aŭ staras?
20. kesto 10. Kie estas... (la plumo)?
11. Kio estas malantaŭ via domo?
d) Respondu 12. Kie estas... (mia gumo)?
1. Jes, mi havas multajn amikojn. / Ne, mi ne havas multajn amikojn. 13. Kio okazis kun... (mia krajono)?
2. Mi ŝatas kafon kun/sen sukero. 14. Kio estas Nilo?
3. Mi ŝatas kafon kun/sen lakto.
4. Jes, ni ŝatas studi kune. / Ne, ni ne ŝatas studi kune.
5. Karlo diras al Mazi por manĝi stangojn.
6. Li manĝis kvin stangojn.
27
LECIONO 7_______________________________________________________
3.9 - 4.1 Pseŭdo-Silvja 1: Saltas mi.
Pseŭdo-Silvja 2: Naĝas mi.
Pseŭdo-Silvja 3: Kuras mi.
a) Vortaro: Pseŭdo-Silvja 4: Dancas mi.
naĝi =
Korvaks: Mi estas Korvaks! Aŭskultu! Ĉu vi aŭdas min? danci =
Pseŭdo-Silvja: (kapjesas) Mmmm.
aŭdi = Petro: Kiu estas vi?
kapjesi = Pseŭdo-Silvjaj 1-6: Mi estas Silvja! Mi estas Silvja! ...
pseŭdo = Petro: Ĉiu estas Silvja?
Ĉiuj: Jes, ĉiu!
Korvaks: Ĉu vi parolas? ĉiu =
Pse!do-Silvja: Esperante! ĉiuj =
paroli =
esperante = Pseŭdo-Silvja 1: Via robo verda.
Pseŭdo-Silvja 2: Via robo ruĝa.
Korvaks: Nun, provu iri! Pseŭdo-Silvja 3: Ŝia robo blua.
Pseŭdo-Silvja: Mi ne povas. Pseŭdo-Silvja 4: La brunan havas mi!
provi = Pseŭdo-Silvja 5: Vere moda, bela, rava estas mia robo flava!
povi = Pseŭdo-Silvja 6: Tute plaĉa estas ankaŭ mia robo nigra-blanka.
Pseŭdo-Silvja 1: La brunan ŝatas mi!
Korvaks: Mi provas denove! Nun. Ĉu vi povas paŝi? robo =
Pseŭdo-Silvja: Jes, mi povas. ruĝa =
paŝi = blua =
bruna =
Korvaks: Ĉu vi povas kuri? flava =
Pseŭdo-Silvja: Ne, mi ne povas. nigra =
kuri = blanka =
vere =
Korvaks: Silvja! Haltu! Revenu! (Li batas la komputilon.) Kio okazas? (La moda =
komputilo produktas 6 Silvja-kopiojn.) rava =
bati = tute =
kio okazas? = plaĉa =
okazi =
produkti = Silvja: (ŝi kantas) Kapo, ŝultroj, kruroj du, piedoj du! Vidu, aŭdu, spiru plu, pli kaj
kopio = plu! Por muskoloj, por artikoj, bona estas gimnastiko...
28
kanti = b) Bildoj:
spiri =
muskolo =
artiko =
gimnastiko =
1. Li p__________ 2. Li_______________
Silvja: Ŝŝ! Kaŝu vin malantaŭ tio!
Karlo: Malantaŭ kio?
Silvja: Malantaŭ la statuo. Ĉu vi fartas bone?
Karlo: Ne, malbone! Ni estas malsataj. Ĉu vi havas ion por manĝi?
kaŝi =
3. Li p___________ ĵeti la balon en la kesto.
statuo =
io =
Silvja: Ŝŝ! Iu venas!

Mazi: Kiu paŝas?
Karlo: Mi ne scias. Mi vidas nenion. Ŝŝ! Bone! Ho ne! Pluvas. 4. Ili k____________ sin malantaŭ la s___________.
Silvja: Rigardu. Atendu min tie!
iu =
nenio =
pluvi =
antedi =
5. Ili at___________ la buson.
Silvja: Atendu! Mi venos.
Karlo: Kiam?
Silvja: Vespere, je la sepa horo vespere.
Karlo: Je la sepa. Bone.
6. Ili___________________
Mazi: Kioma horo estas nun?
kiam =
je la sepa horo =
kioma horo estas? =
7. Ŝi ne povas s____________ nun.
29
17. 18. 19.
8. Ŝi _________________ 9. Li p______________
20. 21.
10. Li__________________ la komputilon.
c) Gramatiko:
• KOLOROJ: NIGRA, BLANKA, GRIZA, RUĜA, ORANĜA, FLAVA, VERDA,

BLUA
11. Ŝi _________________
• TIU
o ALÉM DE SIGNIFICAR “AQUELA PESSOA”, TIU PODE
SIGNIFICAR “AQUELE”.
• ĈIU
12. Ŝi_________________
o ĈIU (TODO/CADA UM - SINGULAR.)
• EM ESPERANTO, É COMUM USAR ADVÉRBIOS ONDE USAMOS
PREPOSIÇÃO+SUBSTANTIVO EM PORTUGUÊS.
13. Li __________ 14. Li _________ oMI PAROLAS ESPERANTE. (...EM ESPERANTO)

oLI LABORAS NOKTE. (...À NOITE)
oEKZEMPLE... (POR EXEMPLO...)
• SENTENÇAS COM MAIS DE UM VERBO: -AS -I, -U -I
o ĈU VI POVAS KURI?
o NUN, PROVU IRI!
o KION VI VOLAS MANĜI?
15. Ili _____________ 16. Ŝi________________ • VERBOS SEM SUJEITO: VERBOS IMPESSOAIS. ASSIM COMO EM
PORTUGUÊS, EM ESPERANTO TAMBÉM HÁ VERBOS IMPESSOAIS.
o PLUVAS. (ESTÁ CHOVENDO.)
o ESTAS SUNE. (ESTÁ ENSOLARADO, FAZ SOL.)
30
11. Ĉu vi dancas bone?12. Ĉu vi povas kuri rapide?
d) Respondu:
13. Kiuj lernantoj havas librojn? Ĉiuj lernantoj havas librojn. Kiuj lernantoj havas
1. Ĉu vi aŭdas bone? plumojn?
14. Ĉu vi havas robojn? Kiom da robojn vi havas?
2. Kion faras la princino?

15. Kiun koloron vi preferas?
3. Ĉu via paĉjo vidas bone?

16. Ĉu vi pensas ke via ĉemizo estas moda kaj rava?
4. Ĉu vi parolas multe kun viaj amikoj?

17. Ĉu vi havas modan robon?
5. Ĉu vi parolas la anglan lingvon?

18. Ĉu vi havas fortajn muskolojn?
6.Ĉu vi parolas esperante?

19. Kion oni povas fari por havi fortajn muskolojn?
7. Ĉu vi povas kuri dek kilometrojn?

20. Ĉu vi faras gimnastikon?
8. Via amiko ne estas feliĉa kaj ploras (chora). Vi ne scias kiu estas la problemo.
Kion vi povas demandi? 21. Gimnastiko estas bona por kio?
9. Ĉu vi paŝas multe? 22. Kion vi ne povas fari kiam vi estas sub la akvo?
10. Ĉu vi scias naĝi? 23. Ĉu vi kantas bone?
31
24. Kio estas “Cristo Redentor”? 8. Jes, mi vidas kaj mi aŭdas bone.
9. Ne, mi ne parolas la ĉinan lingvon.

25. Ĉu pluvas nun?
10. Jes, mi ŝatas danci.

26. Kiam venos la princino, ĉu matene, vespere, aŭ nokte? Je kioma horo?
11. Ne, mi ne kantas tre bone.

27. Kiu estas la koloro de viaj haroj (cabelos)?
12. Jes, ĝi estas moda kaj rava.
e) Demandu:
13. Jes, mi faras gimnastikon por muskoloj kaj artikoj.
1. Mi preferas la bluan koloron.

14. Jes, mi havas tre fortajn muskolojn.
2. Ŝi preferas la ruĝan koloron.
3. La koloro de miaj haroj estas flava.

b) Bildoj
4. La koloro de la haroj de mia panjo estas nigra. 1. paŝas
2. aŭdas
3. provos/provas
4. kaŝos - statuo
5. “Bom Dia Brasil” estas matene. 5. atendas
6. kantas
7. spiri
8. kapjesas
6. “Vídeo Show” estas tage. 9. parolas
10. batas
11. vidas
12. saltas
7. “Fantástico” estas nokte. 13. naĝas
14. kuras
15. dancas
16. gimnastikas
32
17. robo LECIONO 8____________________________________________________
18. muskoloj
19. artiko 4.2 – 4.7
20. statuo
21. pluvas/pluvo
d) Respondu a) Vortaro:
1.Jes, mi aŭdas bone. / Ne, mi ne aŭdas bone.
2. Ŝi kapjesas.
3. Jes, ŝi vidas bone. / Ne, ŝi ne vidas bone.
Horloĝo sonas.
4. Jes, mi parolas multe kun miaj amikoj. / Ne, mi ne parolas multe kun miaj amikoj. soni =
5. Jes, mi parolas la anglan ligvon./ Ne, mi ne parolas la anglan lingvon.
6. Jes, mi parolas esperante./ Ne, mi ne parolas esperante.
7. Ne, mi ne povas kuri dek kilometronj./ Jes, mi povas kuri dek kilometrojn. Voĉo: Estas la oka horo.
8. Kio okazis? Petro: (telefone) Halo? Ne, mi ne havas tempon. Mi matenmanĝas.
9. Jes, mi paŝas multe./ Ne, mi ne paŝas multe. voĉo =
10. Jes, mi scias naĝi. / Ne, mi ne scias naĝi.
11. Jes, mi dancas bone./ Ne, mi ne dancas bone. halo? =
12. Jes, mi povas kuri rapide./ Ne, mi ne povas kuri rapide. matenmanĝi =
13. Ĉiuj lernantoj havas plumojn.
14. Ne, mi ne havas robojn. / Jes, mi havas robojn. Mi havas (número) robojn.
15. Mi preferas la bluan/verdan/ruĝan... koloron. Voĉo: Estas la unua horo.
16. Jes, ĝi estas moda kaj rava./ Ne, ĝi ne estas moda kaj rava. Petro: Halo? Ne, mi ne havas tempon. Mi tagmanĝas.
17. Jes, mi havas modan robon. /Ne, mi ne havas modan robon.
18. Jes, mi havas fortajn muskolojn./Ne, mi ne havas fortajn muskolojn. tagmanĝi =
19. Oni povas gimnastiki.
20. Jes, mi faras gimnastikon./Ne, mi ne faras gimnastikon. Voĉo: Estas la sepa horo.
21. Gimnastiko estas bona por muskoloj kaj artikoj.
22. Kiam mi estas sub la akvo, mi ne povas spiri. Petro: Halo? Ne, mi ne havas tempon. Mi vespermanĝas.
23. Jes, mi kantas bone./Ne, mi ne kantas bone. vespermanĝi =
24. Ĝi estas statuo.
25. Jes, pluvas./Ne, ne pluvas.
26. Ŝi venos vespere, je la sepa horo. Voĉo: Estas la naŭa horo.
27. Mia haroj estas nigraj/grizaj/blankaj/flavaj/ruĝaj. Petro: Halo? Ne, mi ne havas tempon. Mi banas min.
e) Demandu bani =
1. Kiun koloron vi preferas?
2. Kiun koloron ŝi preferas? Voĉo: Estas la deka horo.
3. Kiu estas la koloro de viaj haroj?
4. Kiu estas la koloro de la haroj de via panjo? Petro: Halo? Ne, ne! Mi iras dormi. Bonan nokton!
5. Kiam estas Bom Dia Brasil? dormi =
6. Kiam estas Vídeo Show?
7. Kiam estas Fantástico?
8. Ĉu vi vidas kaj aŭdas bone? Reĝino: La unua horo. Estas tempo por tagmanĝi! (Al la Reĝo) Tagmanĝo, kara!
9. Ĉu vi parolas la ĉinan lingvon? Reĝo: Tuj mi venos!
10. Ĉu vi ŝatas danci?
11. Ĉu vi kantas bone? kara =
12. Ĉu ... estas moda kaj rava? / Ĉu vi pensas ke mia ĉemizo estas moda kaj rava? / Ĉu ĝi estas moda kaj rava? tuj =
13. Ĉu vi faras gimnastikon por muskoloj kaj artikoj?
14. Ĉu vi havas fortajn muskolojn?
Silvja: Mi fartas malbone. Mi manĝos en mia ĉambro.
33
Reĝino: Kio doloras vin?
Silvja: Mi havas fortan kapdoloron. Reĝo: (Al la Reĝino) Silvja jam pli bone fartas. Ŝi ludas tenison.
ĉambro = Reĝino: Ĉu ŝi ludas tenison? Ne, tute ne! Ŝi naĝas nun!
dolori = Tria Pseŭdo-Silvja preter-rajdas sur ĉevalo.
kapdoloro = jam =
teniso =
Petro: Sekva! Envenu! Kio doloras vin? rajdi =
Paciento 3: Mi havas dorsdoloron. ĉevalo =
Petro: Dorsdoloron? Jen medikamento.
sekva = b) Bildoj:
enveni =
medikamento =
Reĝino: Ŝi havas kapdoloron. Ŝi tagmanĝos en sia ĉambro.

sia =
Ekster la palaco unu Pseŭdo-Siljva paŝas preter la Reĝino.

ekster =
preter =
Reĝino: Saluton, Silvja! Ĉu vi ankoraŭ malsanas?

Pseŭdo-Silvja: Mi? Malsanas?! Ne, mi estas tute sana!
ankoraŭ =
tute =
Reĝino: Kien vi iras?

Pseŭdo-Silvja: Mi iras al la naĝejo. Ĝis!
Reĝino: Agrablan naĝadon, kara!
naĝejo = 1. Ŝi havas __________________.
naĝado =
Reĝo: Kien vi iras nun?

Pseŭdo-Silvja2: Mi iras al la tenisludejo. Ĝis! 2. Li havas ____________________.
Reĝo: Agrablan ludadon, kara!
nun =
tenisludejo = 3. Li havas ____________________.
ludado =
34
4. Li havas ____________________.
14. Estas la deka horo nokte. Li iras __________.
5. ______ nomo estas Silvja.
6. ______ nomo estas Karlo. 15. Li___________________
7. La Reĝino havas ________ sur la kapo.
16. 17. 18.
8. La telefono ______________
19. 20.
9. Mariah Carey havas belan v____________.
Kioma horo estas?
10. Estas la oka horo matene. Li______________
21. 22.
11. Estas la unua horo tage. Li _______________
12. Estas sepa horo vespere. Li____________ 23. 24.
13. Li b______________ sin.

25.
35
c) Gramatiko: • -N PODE INDICAR DIREÇÃO OU MOVIMENTO EM DIREÇÃO A ALGO.
COMPARE:
o SILVJA ESTAS EN LA ĜARDENO. ŜI ESTAS TIE.
• FUTURO – ACRESCENTA-SE A TERMINAÇÃO -OS À RAIZ DO VERBO.
o SILVJA IRAS AL LA ĜARDENO. ŜI IRAS TIEN.
o MI MANĜOS EN MIA ĈAMBRO.
COMPARE:
o LA PRINCINO TAGMANĜOS EN SIA ĈAMBRO.
• NÚMEROS ORDINAIS (PRIMEIRO, SEGUNDO, TERCEIRO) SÃO ADJETIVOS, o MAZI SALTIS EN LA RIVERO. (MAZI ESTAVA DENTRO DO RIO,
PORTANTO LEVAM O FINAL -A: PULANDO.)
o MAZI SALTIS EN LA RIVERON. (MAZI PULOU PARA DENTRO DO
TRI = TRÊS
o
RIO.)
TRIA = TERCEIRO
o
• KIOMA? —LA ...-A
ENQUANTO KIOM? (QUANTOS?) PEDE POR UMA QUANTIDADE OU UM

d) Respondu:
NÚMERO CARDINAL (UNU, DU, TRI), KIOMA? PEDE POR UM NÚMERO
ORDINAL.(UNUA, DUA, TRIA).
1. Kioma horo estas nun?
o KIOM DA ARBOJ ESTAS EN LA ĜARDENO? —NAŬ ARBOJ.

o KIOMA HORO ESTAS? —LA NAŬA HORO. 2. Je kioma horo vi matenmanĝas?
• SI
SI É UM PRONOME REFLEXIVO PARA A TERCEIRA PESSOA QUE SE REFERE 3. Je kioma horo vi tagmanĝas?
AO SUJEITO DA SENTENÇA.
o MI MANĜAS EN MIA ĈAMBRO. 4. Je kioma horo vi vespermanĝas?

o VI MANĜAS EN VIA ĈAMBRO.
o LI MANĜAS EN SIA ĈAMBRO. (SEU PRÓPRIO QUARTO)
o ŜI MANĜAS EN SIA ĈAMBRO. (SEU PRÓPRIO QUARTO) 5. Je kioma horo vi banas vin?
COMPARE:
6. Je kioma horo vi iras dormi?
o LI MANĜAS SIAN POMON. ELE COME SUA (PRÓPRIA) MAÇÃ.
o LI MANĜAS LIAN POMON. ELE COME SUA MAÇÃ (SUA=DE
OUTRA PESSOA). 7. Kion ni diras, kiam ni respondas la telefonon?
36
8. Ĉu vi havas tempon por iri al la domo de via amiko hodiaŭ? 21. Ĉu vi malsanas aŭ ĉu vi tute sanas?
9. Ĉu Silvja tagmanĝos kun la reĝo kaj la reĝino? 22. Ĉu ni ankoraŭ studas la trian lecionon?
10. Ĉu Silvja diris, ke ŝi fartis bone aŭ malbone? 23. Ĉu ni ankoraŭ studas la okan lecionon?
11. Kion ŝi diris, ke estis sia problemo? 24. Kien vi iras je la sepa horo?
12. Kie Silvja diris, ke ŝi manĝos? 25. Ĉu vi havas naĝejon en via domo?
13. Ĉu vi havas grandan aŭ malgrandan ĉambron? 26. Kie oni povas naĝi?
14. Kio doloras vin? 27. Kien iras la unua Pseŭdo-Silvja?
15. Kio estas “Benegripe”? 28. Ĉu vi faras naĝadon?
16. Kion vi uzas por matenmanĝi, tagmanĝi kaj vespermanĝi? 29. Ĉu vi havas tenisludejon en via domo?
17. Kion oni uzas por trinki kafon? 30. Kien iras la dua Pseŭdo- Silvja?
18. Kion oni uzas por trinki sukon? 31. Kie oni povas ludi tenison?
19. Kion oni uzas por trinki vinon? 32. Ĉu vi scias ludi tesinon?
20. Kion reĝo kaj reĝino portas sur la kapo? 33. Ĉu vi scias naĝi?
37
34. Ĉu vi scias rajdi sur ĉevalo? 12. Mi naĝas en naĝejo kaj rivero.
13. Jes, mi scias rajdi sur ĉevalo.

e) Demandu:
1. Estas la oka horo nun. 14. Jes, ni ankoraŭ studas la okan lecionon.
2. Mi tagmanĝas je la unua horo. 15. Ne, mi ne havas naĝejon en mia domo.
3. Mi vespermanĝas je la sepa horo. 16. Jen ĝi. (Uzu la vorto “tuj” en via demando.)
4. Mi uzas tason por trinki kafon. 17. Ne, mi ne faras naĝadon.
5. Mi uzas teleron, forkon kaj tranĉilon. 18. Jes, mi ludas tenison.
6. Ili portas kronojn. 19. Mi havas grandan dormĉambron.
7. Mi uzas glason por trinki akvon. 20. Mi banas min je la naŭa horo.
8. Ne, mi ne havas tempon.
9. Mi havas stomakdoloron.
10. Mi uzas kalikon por trinki vinon.
11. Mi tute sanas.
38
Respostas da lição 8 LECIONO 9____________________________________________________
5.1 – 5.8
b) Bildoj:
(Respostas da primeira parte no livro-texto.)
1. kapdoloron 2. dentdoloron 3. stomakdoloron 4. dorsdoloron 5. Ŝia
6. Lia 7. kronon 8. sonas 9. voĉon 10. matenmangâs a) Vortaro:
11. tagmanĝas 12. vespermanĝas 13. banas 14. dormi 15. rajdas sur ĉevalo
16. ĉambro/dormĉambro 17. medikamento 18. dento 19. stomako
20. naĝejo 21. Estas la sesa horo. 22. Estas la tria horo. 23. estas la deka horo. Korvaks: Ĉu ĝi ankoraŭ funkcias? Ho! Jes, ĝi funkcias.
24. Estas la naŭa horo. 25. Estas la kvara horo. funkcii =
d) Respondu
1. Estas la unua/dua/tria... horo. 2. Mi matenmanĝas je la sepa/oka/naŭa... horo. Karlo kaj Mazi estas en la dometo de la palaca ĝardeno.
3. Mi tagmanĝas je la dek-dua... horo. 4. Mi vespermanĝas je la sepa/oka/naŭa horo. dometo =
5. Mi banas min je la... horo. 6. Mi iras dormi je la... horo.
7. Ni diras "Halo!".
8. Jes, mi havas tempon por iri al la domo de mia amiko./ Ne, mi ne havas tempon por iri al la domo de mia Karlo: Ĉu ankoraŭ pluvas?
amiko.
Mazi: Ne, nun estas bela vetero.
9. Ne, Silvja ne tagmanĝos kun la reĝo kaj la reĝino. 10. Ŝi diris, ke ŝi fartis malbone.
11. Ŝi diris ke ŝi havis kapdoloron. 12. Ŝi diris, ke ŝi manĝos en sia ĉambro. vetero =
13. Mi havas grandan/malgrandan ĉambron. 14. Nenio doloras min./ Mi havas
kapdoloron/somakdoloron...
15. Ĝi estas medikamento.
En aŭtuno malheliĝas je la sepa.
16. Mi uzas forkon, tranĉilon, kuleron, teleron, glason, tason... En vintro malheliĝas je la kvina.
17. Oni uzas tason. 18. Oni uzas glason. En printempo malheliĝas je la sepa.
19. Oni uzas kalikon. 20. Ili portas kronojn.
21. Mi tute sanas./ Mi malsanas. 22. Ne, ni ne studas la trian lecionon. En somero malheliĝas je la naŭa.
23. Jes, ni ankoraŭ studas la okan lecionon. 24. Mi iras al mia domo./ Mi ne scias./... aŭtuno =
25. Jes, mi havas naĝejon en mia domo. / Ne, mi ne havas naĝejon en mia domo. vintro =
26. Oni povas naĝi en naĝejo, en rivero, en la maro. 27. Ŝi iras al la naĝejo.
28. Ne, mi ne faras naĝadon./ Jes, mi faras naĝadon. printempo =
29. Ne, mi ne havas tenisludejon en mia domo./Jes, mi havas tenisludejon en mia domo. somero =
30. Ŝi iras al la tenisludejo. 31. Oni povas ludi tenison en tenisludejo.
32. Ne, mi ne scias ludi tenison./Jes, mi scias ludi tenison.
hela =
33. Jes, mi scias naĝi. / Ne, mi ne scias naĝi. 34. Jes, mi scias rajdi sur ĉevalo. / Ne, mi ne scias rajdi sur haliĝas =
ĉevalo. malheliĝas =
e) Demandu sezono =
1. Kioma horo estas nun? 2. Je kioma horo vi tagmanĝas?
3. Je kioma horo vi vespermanĝas? 4. Kion vi uzas por trinki kafon? Meses = Monatoj
5. Kion vi uzas por tagmanĝi? 6. Kion reĝo kaj reĝino portas sur la kapo?
7. Kion vi uzas por trinki akvon? janeiro =
8. Ĉu vi havas tempon?/ ĉu vi havas tempon por tagmanĝi/nadi/rajdi sur ĉevalo/ktp.? fevereiro =
9. Kion doloras vin? 10. Kion vi uzas por trinki vinon?
11. Ĉu vi sanas aŭ malsanas? 12. Kie vi naĝas?
março =
13. Ĉu vi scias rajdi sur ĉevalo? 14. Ĉu ni ankoraŭ studas la okan lecionon? abril =
15. Ĉu vi havas naĝejon en via domo? 16. Tuj donu al mi... (vian krajonon, libron, ktp.) maio =
17. Ĉu vi faras naĝadon? 18. Ĉu vi ludas tenison?
19. Ĉu vi havas grandan al malgrandan dormĉambron? / Kia estas via dormĉambro? / Kia estas la dormĉambro, junho =
kiun vi havas? 20. Je kioma horo vi banas vin? julho =
39
agosto = golfo =
setembro =
outubro = Ĵurnalisto: Kiam vi ludas tenison?
novembro = Petro: Dimanĉe. Dimanĉo estas hodiaŭ.
dezembro = Edzino: Hodiaŭ ni ludas tenison.
teniso =
Nomes dos dias da semana = Nomoj de la semajnotagoj hodiaŭ =
segunda =
terça = Mazi: Kie estas la ĉambro de Silvja?
quarta = Karlo: Tie!
quinta = Mazi: Kie? En la unua etaĝo?
sexta = Karlo: Ne! En la dua.
sábado = Mazi: En la dua etaĝo estas tri ĉambroj. Kiu estas ŝia? Ĉu tiu maldekstra?
domingo = Karlo: Tiu ne!
Mazi: Ĉu tiu dekstra?
Karlo: Ankaŭ ne tiu.
Ĵurnalisto: Kiam vi ludas futbalon? Mazi: Ĉu tiu meza?
Petro: Lunde. Karlo: Jes, tiu estas ŝia ĉambro. Ŝia ĉambro estas tiu meza.
ĵurnalisto = Mazi: Kies estas tiu ĉambro? Tiu en la supra etaĝo?
ludi = Karlo: Tiu estas la ĉambro de Korvaks, la komputilejo.
futbalo = etaĝo =
maldekstra =
Ĵurnalisto: Kiam vi ludas korbopilkon? dekstra =
Edzino: Marde. kies =
korbopilko = supra =
edzino = komputilejo =
Ĵurnalisto: Kiam vi rulsketas? Pli da Pseŭdo-Silvjaj kopioj aperas en la komputila ĉambro.

Petro: Merkrede. Korvaks: Ĉesu! Ĉesu! Ne! Ne! Ne!
rulsketi = aperi =
ĉesi =
Ĵurnalisto: Kiam vi kutimas naĝi?
Petro: Vendrede. Silvja: Ĉio... estas... en ordo! Mi havas manĝaĵon. Mi havas horloĝojn. Jam estas
kutimi = preskaŭ la sepa. Bone! Mi malfermu la pordon... mallaŭte, ĉirkaŭrigardu...
atente! Kuru malsupren... rapide!
Ĵurnalisto: Kiam vi ludas golfon? en ordo =
Edzino: Sabate. manĝaĵo =
40
preskaŭ =
pordo =
mallaŭte =
ĉirkaŭrigardi =
kuri =
malsupre = 4. ko_________________ejo
Silvja renkontas Pseŭdo-Silvja-aron.

renkonti =
Silvja: Saluton! ...Alia mi? Ho, estas la sepa. Karlo atendas min! Ho! Mi... ree mi!
alia = 5. La sono estas tre____________________.
ree =
b) Bildoj: 6. Ili l__________ f______________.
7. 8. 9. 10.
1. Estas bela v_______________.
11. Ŝi iras s___________.

2. La____________________ ne bone f_________________.
12. 13. 14.
3. La luno estas h___________.
41
JE POSSUI UM SENTIDO INDEFINIDO COMO “A, POR, EM, ETC.” E É
USADO QUANDO OUTRA PREPOSIÇÃO MAIS ESPECÍFICA NÃO SE APLICA.
KIOMA HORO ESTAS? —ESTAS LA SESA HORO.

JE KIOMA HORO MALHELIĜAS? —JE LA SEPA HORO.
15. 16. DE SILVJA – DE INDICA POSSE.

TIU ĈAMBRO ESTAS DE SILVJA.
DE INDICA TAMBÉM MOVIMENTO DE UM PONTO DE PARTIDA.

( MI VENIS DE BRAZILO - EU VIM DO BRASIL)
KIES/TIES
17. 18.
KIES = DE QUEM; TIES = DESSA PESSOA
KIES ESTAS TIU ĈAMBRO? —TIU ĈAMBRO ESTAS DE KORVAKS.
JEN SILVJA. ĈU TIES ĈAMBRO ESTAS TIU? — NE, TIES ĈAMBRO ESTAS
EN LA PALACO.
19. 20. 21.
KIEL? ...-E.
c) Gramatiko:
PERGUNTAS COM KIEL (COMO, DE QUE MANEIRA)FREQÜENTEMENTE
PEDE UMA RESPOSTA COM UM FINAL DE ADVÉRBIO -E:
O SUFIXO -IĜ
KIEL LI KURIS? —LI KURIS RAPIDE.
-IĜ SIGNIFICA TORNAR-SE, FICAR, TRANSFORMAR-SE, CRESCER, VIR A KIEL VI FARTAS? —MI FARTAS BONE.
SER.
-E EXPRESSANDO TEMPO
MALHELA = ESCURO; MALHELIĜI = FICAR ESCURO, ESCURECER
KIAM VI LUDAS FUTBALON? —MI LUDAS LUNDE.
PLENA = CHEIO; PLENIĜI = FICAR CHEIO, ENCHER
DIAS DA SEMANA
A PREPOSIÇÃO JE
42
LUNDO (SEGUNDA) iu – alguém
MARDO (TERÇA) neniu - ninguém
MERKREDO (QUARTA)
ĴAŬDO (QUINTA) 1. Ĉu vi havas komputilon? Ĉu ĝi funkcias bone?
VENDREDO (SEXTA)
SABATO (SÁBADO)
DIMANĈO (DOMINGO) 2. Laŭ la komputilo de Korvaks, kiom da princinoj ekzistas?
MESES DO ANO
3. Kie estis Mazi kaj Karlo kiam pluvis?
JANUARO (JANEIRO)
FEBRUARO (FEVEREIRO) 4. En la rakonto, ĉu je la sepa horo ankoraŭ pluvis? Kia estis la vetero?
MARTO (MARÇO)
APRILO (ABRIL)
MAJO (MAIO) 5. En la rakonto, ĉu je la sepa horo vetere heliĝas aŭ malheliĝas?
JUNIO (JUNHO)
JULIO (JULHO)
AŬGUSTO (AGOSTO) 6. (6:58) Kioma horo estas? (Uzu la vorto “preskaŭ” en via respondo.)
SEPTEMBRO (SETEMBRO)
OKTOBRO (OUTUBRO)
NOVEMBRO (NOVEMBRO) 7. (7:59) Kioma horo estas? (Uzu ankaŭ “preskaŭ”.)
DECEMBRO (DEZEMBRO)
ESTAÇÕES DO ANO 8. Kia estas la vetero hodiaŭ?
PRINTEMPO, SOMERO, AŬTUNO, VINTRO

9. En kiu sezono estas ni?
d) Respondu: 10. Kiuj estas la kvar sezonoj de la jaro?
naskiĝtago – aniversário
universitato – universidade 11. Kiun sezonon de la jaro vi pli ŝatas?
lernejo – escola
labori – trabalhar
ĝeni – incomodar 12. En kiu monato ni estas?
43
13. En kiu monato estas via naskiĝtago? 26. Ĉu vi kutimas studi ĉiujn tagojn?
14. Kiuj estas la nomoj de la monatoj? 27. Ĉu vi kutimas manĝi fruktojn ĉiujn tagojn?
15. Kiu tago de la semajno estas hodiaŭ? 28. Ĉu la ĉambro de Silvja estas en la unua aŭ en la dua etaĝo?
16. Kiuj estas la sep semajnotagoj? 29. Kiom da ĉambroj estas en la dua etaĝo de la palaco?
17. Kiun semajnotagon vi pli ŝatas? 30. Kie estas la ĉambro de la princino, tiu dekstra, tiu maldesktra aŭ tiu meza?
18. Kiam ni studas Esperanton? 31. Ĉu vi skribas per via dekstra aŭ per via maldesktra mano?
19. Kiam vi laboras? 32. Kies estas la ĉambro en la supra etaĝo?
20. Kiam vi iras al la universitato/lernejo? 33. Kiom da etaĝoj havas via domo?
21. Ĉu iu en via familio ludas futbalon? Kiam? 34. Ĉu vi havas apartamenton? En kiu etaĝo estas via apartamento?
22. Ĉu vi scias ludi korbopilkon? 35. En la rakonto, kies estas la komputilo?
23. Ĉu vi pensas, ke korbopilko estas interesa ludo? 36. Ĉu vi havas komputilejon en via domo?
24. Ĉu vi scias rulsketi? 37. Ĉu ĉio estas en ordo en via domo?
25. Je kioma horo vi kutimas bani vin? 38. Kion Silvja havas por doni al Karlo?
44
39. Kion Silvja havas por doni al Mazi? 51. Ĉu vi povas kuri tre rapide?
40 . Ĉu vi ŝatas aŭdi laŭtan aŭ mallaŭtan muzikon? 52. Kio okazis al Silvja, kiam ŝi kuris malsupren?
41. Ĉu vi kutimas paroli laŭte aŭ mallaŭte? 53. Kiujn la Reĝino kaj la Reĝo renkontis kiam ili iris voki Silvjan por vespermanĝi?
42. Vi provas studi, sed via amiko ĝenas vin (te incomoda). Kion vi povas diri al via 54. Ĉu vi volas studi la unuan lecionon ree?
amiko?
55. Diru al mi urbon kien vi volas iri ree.

43. Vi provas rigardi televidon, sed via amiko laŭte parolas. Kion vi povas diri al
via amiko?
e) Demandu:
44. Ĉu la princino malfermas la pordon laŭte aŭ mallaŭte? 1. Jes, mia komputilo bone funkcias.
45. Ĉu la princino ĉirkaŭrigardis atente? 2. Estas preskaŭ la deka.
46. Ĉu ŝi kuris supren aŭ malsupren? 3. Ne, nun estas bela vetero.
47. Ĉu ŝi kuris malsupren rapide aŭ malrapide? 4. En aŭtuno malheliĝas je la sepa.
48. Kiel la princino malfermis la pordon? 5. Mi skribas per mia dekstra mano.
49. Kiel la princino ĉirkaŭrigardis? 6. Mia naskiĝtago estas en Januaro.
50. Kiel ŝi kuris? 7. Hodiaŭ estas lundo.
45
8. Mi laboras de lundo ĝis vendredo. 21. Ŝi kuris malsupren.
9. Mi kutimas bani min je la deka horo. 22. Ŝi kuris malsupren rapide.
10. La ludoj, kiujn mi ŝatas, estas: futbalo, korbopilko, teniso kaj golfo. 23. La princino kuris malsupren rapide. (Uzu “kiu”.)
11. Mi studas Esperanton preskaŭ ĉiujn tagojn. 24. Ne, mi ne havas alian.
12. Marde. (Uzu “kiam” en via demando.) 25. Jes, mi havas komputilejon en mia domo.
13. Merkrede. (Uzu “kiam” ree.) 26. Mi kutimas aŭdi muzikon mallaŭte.
14. Tie. (Nun, uzu “kie”.)

15. En la unua etaĝo. b) Bildoj:

1. vetero
2. komputilo - funkcias
3. hela
4. komputilejo
16. Tiu estas la libro de Petro.
5. laŭta
6. ludas futbalon
7. korbopilko
8. Li rulsketas./rulsketo
17. Tiu estas la plumo de Marko. 9. golfo
10. tenison
11. supren
12. maldekstra
18. Tiu estas la krajono de Johano. 13. dekstra
14. rekta
15. printempo
16. somero
19. Lia ĉambro estas en la supra etaĝo. 17. aŭtuno
18. vintro
19. dometo
20. manĝajo
20. Ŝi ĉirkaŭrigardis atente. 21. pordo
46
46. Ŝi kuris malsupren.
d) Respondu: 47. Ŝi kuris malsupren rapide.
1. Jes, mi havas komputilon, kaj ĝi funkcias bone. / Ne, mi ne havas komputilon. 48. Ŝi malfermis la pordon mallaŭte.
2. Laŭ la komputilo de Korvaks, ekzistas ses princinoj. 49. Ŝi ĉirkaurigardis atente.
3. Ili estis en la dometo de la palaca ĝardeno. 50. Ŝi kuris rapide.
4. Ne, je la sepa horo ne pluvis. La vetero estis bela. 51. Jes, mi povas kuri tre rapide./Ne, mi ne povas kuri tre rapide.
5. Je la sepa horo vetere malheliĝas. 52. Ŝi renkontis aliajn Silvjajn.
6. Estas preskaŭ la sepa. 53. Kiam ili iris voki Silvjan por vespermanĝi, ili renkontis multajn Silviajn.
7. Estas preskaŭ la oka. 54. Jes, mi volas studi la unuan lecionon ree./Ne, mi ne volas studi la unuan lecionon ree.
8. Hodiaŭ pluvas./Estas suna vetero./Estas varma/ malvarma vetero, ktp. 55. Mi volas iri ree al San Paŭlo/Rio-de-Ĵanejro/Florianópolis, ktp.
9. Ni estas en somero/vintro/printempo/ aŭtuno.
10. La kvar sezonoj de la jaro estas printempo, somero, aŭtuno kaj vintro. e) Demandu:
11. La sezono de la jaro, kiun mi pli ŝatas, estas... 1. Ĉu via komputilo bone funkcias?
12. Ni estas en (mês do ano). 2. Kioma horo estas?
13. Mia naskiĝtago estas en (mês). 3. Ĉu pluvas?
14. La nomoj de la monatoj estas: Januaro, Februaro, Marto, Aprilo, Majo, Junio, Julio, Aŭgusto, Septembro, 4. Je kioma horo malheliĝas en aŭtono?
Oktobro, Novembro kaj Decembro. 5. Ĉu vi skribas per via dekstra aŭ per via maldesktra mano?
15. Hodiaŭ estas (dia da semana). 6. En kiu monato estas via naskiĝtago?
16. La sep semajnotagoj estas: lundo, mardo, merkredo, ĵaŭdo, vendredo, sabato kaj dimanĉo. 7. Kiu tago de la semajno estas hodiaŭ?
17. La semajnotago, kiun mi pli ŝatas, estas... 8. Kiam vi laboras?
18. Ni studas Esperanton lunde/marte, ktp. 9. Je kioma horo vi kutimas bani vin?
19. Mi laboras lunde,marde.../de lundo ĝis vendredo/ĉiujn tagojn/ktp. 10. Kiuj estas la ludoj, kiujn vi ŝatas?/Kiujn ludojn vi ŝatas?
20. Mi iras al la universitato/lernejo de lundo ĝis vendredo/ktp. 11. Kiam vi studas Esperanton?
21. Jes, mi ludas futbalon...mia fratino/patro/frato/patrino/ktp. ludas futbalon. Mi/li/ŝi/ni ludas futbalon 12. Kiam... vi iras al la universitato/ktp.?
lunde/dimanĉe... 13. Kiam...
Ne, neniu en mia familio ludas futbalon. 14. Kie... estas mia libro/ktp.?
22. Jes, mi scias ludi korbopilkon. / Ne, mi ne scias. 15. Kie... estas via ĉambro?/ktp.?
23. Jes, ĝi estas (tre) interesa./Ne, ĝi ne estas interesa. 16. Kies estas tiu libro?
24. Jes, mi scias rulsketi./Ne, mi ne scias rulsketi. 17. Kies estas tiu plumo?
25. Mi kutimas bani min je la naŭa/deka/dek-unua... horo. 18. Kies estas tiu krajono?
26. Jes, mi kutimas studi ĉiujn tagojn./Ne, mi ne kutimas studi ĉiujn tagojn. 19. Kie estas la ĉambro de Korvaks?
27. Jes, mi kutimas manĝi fruktojn ĉiujn tagojn. 20. Kiel la princino ĉirkaŭrigardis?
28. La ĉambro de la princino estas en la dua etaĝo. 21. Kien la princino kuris?
29. En la dua etaĝo estas tri ĉambroj. 22. Kiel la princino kuris malsupren?
30. Ŝia ĉambro estas tiu meza. 23. Kiu kuris malsupren rapide?
31. Mi skribas kun mia dekstra/maldekstra mano. 24. Ĉu vi havas alian plumon/krajonon/ktp.
32. La ĉambro en la supra etaĝo estas de Korvaks, la komputilejo. 25. Ĉu vi havas komputilejon en via domo?
33. Mia domo havas unu/du/tri etaĝojn. 26. Ĉu vi kutimas aŭdi muzikon laŭte aŭ mallaŭte?/Kiel vi kutimas aŭdi muzikon?
34. Jes, mi havas apartamenton. Ĝi estas en la unua/dua/tria/kvara/dek-dua... etaĝo./ Ne, mi ne havas
apartamenton.
35. La komputilo estas de Korvaks.
36. Jes, mi havas komputilejon. / Ne, mi ne havas komputilejon.
37. Jes, ĉio estas en ordo. /Ne, ne ĉio estas en ordo./Ne, mi havas problemon./Ktp.
38. Ŝi havas manĝaĵon por doni al Karlo.
39. Ŝi havas horloĝojn por doni al Mazi.
40. Mi ŝatas aŭdi laŭtan/mallaŭtan muzikon.
41. Mi kutimas paroli laŭte/mallaŭte/normale.
42. Ĉesu!/Ĉesu ĝeni min!
43. Ĉesu!/Ĉesu laŭte paroli!
44. Ŝi malfermas la pordon mallaŭte.
45. Jes, ŝi ĉirkaurigardis atente.
47
LECIONO 10 ____________________________________________________ Reĝino: Ili kreskas sen fin’!
5.9 – 6.2 Ambaŭ: Ho, terura afero!
Vera plag’ trafis nin!
danĝero =
a) Vocabulário: kreski =
fino =
Tri kuiras sen ĝeno. terura =
Akrobatas jen kvar, afero =
Unu - apud kameno, vera =
Kontraŭ mur’ - plia par’. plago =
kuiri = trafi =
ĝeno =
akrobati = Silvja: Helpu!
apud = Karlo: Vokas Silvja!
kameno = Silvja: Ho, Karlo, mi tre timas!
muro = Mazi: Kial?
paro = Karlo: Kial vi timas?
Silvja: Ĉar estas multaj mi en la palaco.
Tiu ĉi sur foteloj Karlo: Multaj vi?
Saltas kiel simi’. Mazi: Pardonu! Ĉu vi kunportis horloĝojn?
Pluraj kuras sen celo, Karlo: Nu, Mazi!
Sen respekto al mi! voki =
fotelo = timi =
simio = kial =
ĉar =
Mia kor’! Miaj nervoj! kumporti =
Restis nek unu flor’! nu =
Ĉiuj akvorezervoj,
Certe tuj estos for! Petro: Ho, ve! Li ploras. Kial vi ploras?
koro = Knabo: Ĉar mi ne povas atingi la pomon.
resti = Petro: Kial vi ne povas atingi ĝin?
floro = Knabo: Ĉar mi estas malalta.
akvorezervo = ve =
certe = plori =
tuj = atingi =
for = pomo =
Reĝo: La palac’ en danĝero! alta =
48
malalta =
Nun redonu mian pomon!

redoni = 5. La knabo estas m_______________.
Reĝo: Korvaks! Haltigu la komputilon!

Korvaks: Mi ne povas, Via Majesto!
haltigi =
majesto =
6. 7. 8.
b) Bildoj:
9. 10. 11.
1. A________ la dometo estas arbo.
12. Li k_________________ 13.
2. La Biblio rilatas pri p________ kiuj tr________ Egiption.

c) Gramatiko:
tiuj = eles, aqueles, esses
Kiuj estas tiuj? Tiuj estas princinoj.

3. Ŝi t_________ la monstron.
ĉiuj = todos (plural)
Ili ĉiuj venas el la ĉambro de Korvaks.
4. La bebo p_________. Kial? Ĉar...

Kial Mazi manĝas horloĝojn? —Ĉar ili estas
bongustaj!
49
d) Respondu: 11. Ĉu vi havas kamenon en via domo?
laŭ – de acordo com, segundo

interreto – internet 12. Ĉu via amiko havas kamenon en sia domo?
ni imagu – vamos imaginar
tablo - mesa
13. Kiom da Silvjaj estis kontraŭ la muro?
1. Laŭ la Reĝino, kiom da Silvjaj kuiris sen ĝeno?
14. Kiu estas la koloro de la muroj de via ĉambro?

2. Ĉu vi kuiras bone?
15. La Reĝo diris, ke kontraŭ la muro estas plia paro da Silvjaj. Aŭskultu tiun
3. Ĉu via patrino kuiras bone? frazon kun alia ekzemplo de la vorto “paro”. “Esperanto kaj Interreto estas tre
bona paro por tutmonda komunikado, ĉar ambaŭ estas facile uzeblaj kaj
atingeblaj por ĉiuj”. Ĉu vi ankaŭ pensas, ke Esperanto kaj Interreto estas bona
4. Ĉu vi havas fratojn kaj fratinojn? Ĉu ili (li, ŝi) ĝenas vin? paro? Kial?
5. Kion vi povas diri, kiam iu ĝenas vin? (Uzu la vorto “ĉesu”.) 16. Laŭ la Reĝo, kiel saltas Silvja, kiu estas sur la fotelo?
6. Laŭ la Reĝino, kiom da Silvjaj akrobatis? 17. Ĉu vi havas fotelon en via domo? Kiom da foteloj vi havas?
7. Ĉu vi scias akrobati? 18. Diru al mi nomon de kontinento, kie oni povas trovi multajn simiojn.
8. Ĉu vi pensas, ke esti akrobato estas interesa afero por vi? 19. Kio estas la celo de tiu kurso?
9. Kiom da Silvjaj estis apud la kameno? 20. Laŭ la Reĝo, kiel pluraj Silvjaj kuras?
10. Ĉu vi sidas apud via amiko? 21. Skribu pri celo, kiun vi havas.
50
22. Laŭ la Reĝino, kiom da floroj restis en la ĝardeno? 34. Kia estas la vera plago, kiu trafis la palacon?
23. Ni imagu, ke mi havas naŭ pomojn. Mi manĝas du pomojn. Kiom da pomoj 35. Kio trafis la palacon?
restis?
36. Kion vi povas fari, kiam la malfeliĉo trafas vin?

24. Kion pensas la Reĝino pri la akvorezervoj?
37. De kie ĉiuj Silvjaj venas?

25. De kie venas la akvo por la akvorezervoj de la tuta mondo?
38. Ĉu la reĝino volas iri al la ĉambro de Korvaks malrapide aŭ ŝi volas iri tuj kaj
26. Post nia leciono hodiaŭ, ĉu vi iros tuj al via domo? rapide?
27. Leono estas besto. Kato estas ankaŭ besto. Ĉu vi pensas, ke leono estas 39. Kiam la Regô demandis al Korvaks kion li faras, ĉu li diras ke li faras ĉion aŭ
danĝera besto? Kaj kato? nenion?
28. Ĉu vi pensas, ke la ekonomio de Brazilo kreskas rapide? 40. Kiam vi havas problemon, kiun vi vokas por helpi vin?
29. Ĉu vi havas malgrandajn filojn (fratojn)? Ĉu ŝi/li/ili kreskas rapide? 41. Ĉu vi timas, kiam vi estas en malhela ĉambro?
30. Kiam estos la fino de nia kurso? 42. Ĉu vi timas araneojn, bufojn, hundojn kaj serpentojn? (araneo – aranha; bufo
– sapo; hundo – cão; serpento – serpente)
31. Ĉu vi pensas, ke horloĝoj estas bongustaj aŭ teruraj por manĝi?

43. Kial Silvja timas?
32. Kiu terura afero okazis en la palaco?

44. Kial vi volas studi Esperanton?
33. Ĉu vi havas multajn aferojn por fari hodiaŭ?
45. Kion kunportis Silvja al la dometo, kie estis Mazi kaj Karlo?
51
46. Kial Mazi manĝas horloĝojn? 4. Ĝi estas mia gumo.
47. En la filmo, ĉu la knabo povas atingi la pomon? 5. Mi estas ĉi tie.
48. Kial la knabo ploras? 6. Mi fartas bone.
49. Kial la knabo ne povas atingi la pomon? 7. Ĉar mi estas malsata.
50. Ĉu vi estas alta aŭ malalta? 8. Ŝi estas Silvja.
51. Ĉu Petro povas atingi la pomon? Kial? 9. Ŝi estas lernanto.
52. Ĉu la knabo redonis la pomon al Petro? 10. Ŝi estas bela.
53. Ĉu Korvaks povas haltigi la komputilon? 11. Ŝi estas apud la fotelo.
54. Se iu fumas apud vi, ĉu tio ĝenas vin? 12. Ŝi fartas bone.
e) Demandu: 13. Ĉar mi soifas.
1. Mi estas Karlo.
14. Ĉar mi ŝvitas.
15. Ĉar mi sentas malvarmon.
3. Mi estas alta kaj bela.

16. Ĉar mi estas malseka.
52
17. Jes, mia patrino kuiras tre bone. 30. Ne, mi ne havas kamenon en mia domo.
18. Ne, mia frato ne ĝenas min.

19. Mi povas diri “Ĉesu ĝeni min!” b) Bildoj:

1. Apud 2. plagoj – trafis 3. timas 4. ploras
5. malalta 6. akrobatoj/Ili akrobatas. 7. kameno
8. fotelo 9. simio 10. koro 11. akvorezervo
20. Jes, mi pensas, ke esti akrobato estas interesa afero. 12. kuiras 13. pomo
d) Respondu:
1. Tri kuiris sen ĝeno.
2. Jes, mi kuiras (tre) bone./Ne, mi ne kuiras bone./Ne, mi kuiras terure.
21. Ĝi estas kontraŭ la muro. 3. Jes, ŝi kuiras (tre) bone./Ne, ŝi ne kuiras bone.
4. Jes, mi havas fraton/fratinon kaj ŝi/li (ne) ĝenas min.
5. Ĉesu ĝeni min!
6. Kvar Silvja akrobatis.
22. Jes, mi pensas ke interreto kaj Esperanto estas interesa paro. 7. Ne, mi ne scias akrobati./Jes, mi scias akrobati.
8. Ne, esti akrobato ne estas interesa afero por mi. /Jes, esti akrobato estas tre interesa por mi.
9. Unu Silvja estis apud kameno.
10. Jes, mi sidas apud mia amiko./Ne, mi ne sidas apud mia amiko.
23. Mi havas du fotelojn en mia domo. 11. Jes, mi havas kamenon en mia domo./Ne, mi ne havas kamenon en mia domo.
12. Jes, ŝi/li havas kamenon en sia domo.
13. Kontraŭ muro estis plia paro. / Du Silvja estis kontraŭ la muro.
14. La koloro de la muroj de mia ĉambro estas...
24. Kiam la malfeliĉo trafas min, mi ŝatas aŭdi muzikon. 15. (Resposta pessoal.)
16. Ŝi saltas kiel simio.
17. Jes, mi havas (número) fotelojn. / Ne, mi ne havas fotelojn.
18. Ni povas trovi multajn simiojn en Afriko.
25. La celo de tiu kurso estas lerni Esperanton. 19. La celo de tiu kurso estas lerni/studi Esperanton.
20. Pluraj Silvjaj kuras sen celo.
21.Resposta pessoal - escreva sobre um de seus objetivos. Por exemplo: Mi volas lerni Esperanton. Mi volas
studi en universitato. Mi deziras geedziĝi kaj havi multajn filojn.
26. Jes, mi pensas, ke la ekonomio de Brazilo kreskas rapide. 22. Restis nek unu floro en la ĝardeno.
23. Restis sep pomoj.
24. Ŝi pensas, ke certe tuj ĉiuj estos for.
25. La akvorezervoj de la tuta mondo venas de la pluvoj kaj de la riveroj.
27. Jes, mi pensas, ke multaj Silvjaj estas terura afero. 26. Jes, mi iros tuj al mia domo. / Ne, mi ne iros tuj al mia domo.
27. Jes, leono estas danĝera besto. Kato ne estas danĝera.
28. Jes, mi pensas, ke la ekonomio de Brazilo kreskas rapide./Ne, mi pensas, ke la ekonomio de Brazilo ne
kreskas rapide.
29. Jes, mi havas malgrandajn filojn/fratojn, kaj ili kreskas rapide.
28. Jes, mi timas araneojn kaj serpentojn.
30. La fino de nia kurso estos en (dia, mês)
31. Mi pensas, ke horloĝoj estas teruraj por manĝi.
32. La komputilo de Korvaks faris multajn Silvjaj.
33. Jes, mi havas multajn aferojn por fari hodiaŭ./Ne, mi ne havas multajn aferojn por fari hodiaŭ.
29. Ĉiuj Silviaj venas de la komputilejo.
53
34. La vera plago, kiu trafis la palacon estas la multaj Silvjaj. LECIONO 11 _____________________________________________________
35. Vera plago trafis la palacon.
36. Kiam la malfeliĉo trafas min, mi povas... aŭdi muzikon/legi libron/iri al festo kun miaj amikoj/promenadi 6.3 /6.13
(passear)/ktp.
37. Ĉiuj Silvjaj venas de la komputilo de Korvaks.
38. Ŝi volas iri al la ĉambro de Korvaks tuj kaj rapide. (Lasta leciono! - Última lição!)
39. Li diras, ke li faras nenion.
40. Kiam mi havas problemon mi vokas... mian amikon/mian patrinon/ktp. por helpi min.
41. Ne, mi ne timas, kiam mi estas en malhela ĉambro. / Jes, mi timas, kiam mi estas en malhela ĉambro. a) Vortaro:
42. Jes, mi timas...
43. Ŝi timas ĉar estas multaj ŝi en la palaco. Pseŭdo-Silvja1: Mi estas granda.
44. Mi volas studi Esperanton ĉar... mi volas paroli kun personoj de la tuta mondo/mi ŝatas lerni aliajn
lingvojn/mi pensas, ke Esperanton estas bona ideo/mi pensas, ke Esperanto estas bela lingvo/ktp. Pseŭdo-Silvja2: Mi... pli granda!
45. Ŝi kunportis manĝaĵon por Karlo kaj horloĝojn por Mazi. pli =
46. Mazi manĝas horloĝojn ĉar, laŭ li, ili estas bongustaj.
47. Ne, la knabo ne povas atingi la pomon.
48. La knabo ploras ĉar li ne povas atingi la pomon. Petro: La unua estas granda. La dua estas pli granda.
49. La knabo no povas atingi la pomon ĉar li estas malalta. Pseŭdo-Silvja3: Mi estas malgranda.
50. Mi estas alta/malalta.
51. Jes, li povas atingi la pomon ĉar li estas alta. Petro: Jes, la tria estas malgranda,
52. Ne, li ne redonis la pomon al Petro. sed la kvara estas pli malgranda.
53. Ne, li ne povas haltigi la komputilon. La kvina estas alta,
54. Jes, tio ĝenas min./Ne, tio ne ĝenas min.
kaj la sesa estas pli alta.
e) Demandu: La sepa estas... dika,
1. Kiu vi estas? 2. Kio vi estas?
3. Kia vi estas? 4. Kies estas la/(ĉi)tiu gumo?
kaj la oka estas...
5. Kie vi estas? 6. Kiel vi fartas? Pseŭdo-Silvja8: ...pli dika! Haha! La plej dika!
7. Kial vi manĝas? 8. Kiu ŝi estas? unua=
9. Kio ŝi estas? 10. Kia ŝi estas?
11. Kie ŝi estas? 12. Kiel ŝi fartas? dua =
13. Kial vi trinkas akvon? 14. Kial vi duŝas vin? tria =
15. Kial vi surmetas puloveron? 16. Kial vi viŝas vin? kvara =
17. Ĉu via patrino kuiras bone? 18. Ĉu via frato ĝenas vin?
19. Kion vi povas diri, kiam iu ĝenas vin? kvina =
20. Ĉu vi pensas, ke esti akrobato estas interesa afero? sesa =
21. Kie estas la seĝo/la mapo/ktp.?
22. Ĉu vi pensas ke interreto kaj Esperanto estas interesa paro?
sepa =
23. Kiom da foteloj vi havas en via domo? oka =
24. Kion vi povas fari, kiam la malfeliĉo trafas vin? plej
25. Kio estas la celo de tiu kurso?
26. Ĉu vi pensas, ke la ekonomio de Brazilo kreskas rapide?
27. Ĉu vi pensas, ke multaj Silvja estas terura afero? Reĝo: Helpu min, Korvaks!
28. Ĉu vi timas araneojn kaj serpentojn? Kovaks: Mi ne povas, Via Majesto.
29. De kie venas ĉiuj Silvjaj?
30. Ĉu vi havas kamenon en via domo? Reĝo: Malsaĝulo, vi!
Korvaks: (al si mem) Ho, kion mi povas fari?
Ho, mi povas forkuri... Ho, jes, per helikoptero!
majesto =
54
malsaĝulo = vivi =
mem =
helikoptero = Silvja: Jen kopioj miaj
Karlo: Iras al maŝin’.
Karlo: Hej, haltu! Mazi, iru supren al la komputilejo. Silvja: Unu post alia.
Helpu la reĝinon! Mi haltigos Korvaks! Ambaŭ: Sep, ses, kvin!
halti = Karlo: Ili multaj estis,
haltigi = Karlo: Fine unusola restis.
maŝino =
Reĝino: Ho! Kio estas tio? lasta =
Silvja: Ne timu! Tio estas Mazi, nia amiko. Mazi, prezentu vin! sola =
prezenti =
Korvaks: Kompatinda mi!
Mazi: Ho, mi komprenas. Ĝi eniras tien. Ho, ve! Ho, ve! Ho, ve! Ho, ve!
Ĝi eniras ĉi tien. Ho, ne! kompatinda =
eniri = ho =
ve =
Mazi: Bone, Via Majesto. Mi estas preta.
Reĝo: Ankaŭ mi! Terura varmo! Petro: Kiu estas tiu knabino?
Reĝo: (ekster la komputilo) Ho! Nun estas pli bone! knabino =
preta=
ekster =
Reĝo: Nu, bone! Ni kaptis lin! Korvaks, Korvaks! Vekiĝu!

kapti =
vekiĝu =
Karlo: Ili reiras! Rigardu! Ili malaperas! Mazi: Enpaku ĉiujn ĉi!
malaperi = enpaki =
Silvja: Kopioj tiuj.

Karlo: Estis eble mil.
Silvja: Nun reiras ĉiuj
Karlo: Al la komputil’.
Reĝo: Ĝojas Gondolanda reĝo...
Reĝino: ...kaj reĝin’. Vivu Mazi Granda!
eble =
55
b) Bildoj:
8. La kato volas k___________ la muson.
1. La knabino estas ______alta ______ la knabo. 9. Li v_______________________
2. La cirklo dekstre estas ______ granda ______ la cirklo 10. La komputilo estas tipo de m_____________.
maldesktre.
3. La cirklo meze estas _________ granda _____ ĉiuj.

11. 12.
4. La viro estas ___________ alta ______ ĉiuj.

13. 14.
5.La viro pr________________ lia filino al la virino.
c) Gramatiko:
6. Ĉi tiu manĝaĵo estas p________por manĝi.

• -ul faz da pessoa aquilo expresso na raiz.
o Tiu, kiu estas malsaĝa, estas malsaĝulo.

7. Ĉi tiu manĝaĵo ne estas __________________. • Comparações: pli... (ol) e plej... (el)
o Silvja estas pli alta ol Karlo.

o Mazi estas la plej alta el ĉiuj.
o Pli alta. Malpli alta. Pli malalta. Malpli malalta.
56
• -ig fazer com que alguém ou algo faça aquilo expresso na 4. Komparu la princinon al Korvaks. Uzu la vorton “bela”.
raiz.
o Bonvolu plenigi mian tason da kafo. (plenigi – 5. Komparu vian urbon kun San Paŭlo. Uzu “granda”.
encher, fazer ficar cheio)
o La komputilo ne haltas, do la reĝo provas haltigi ĝin. 6. Kio estas pli interesa por vi, legi libron aŭ aŭskulti muzikon?
o La reĝino igis Mazi ruĝa. Ŝi ruĝigis lin.
• La lumilo plividebligas la biciklon en la pluvo.
7. Leono estas besto. Kato estas ankaŭ besto. Kiu besto estas pli danĝera, leono
o vidi = ver aŭ kato?
o videbla = visível
o pli videbla = mais visível 8. Kiu estas la plej bela persono en via familio?
o plividebligi = tornar mais visível
9. Kiu estas la plej interesa libro, kiun vi jam legis?
d) Respondu:
10. Kiu estas la plej interesa urbo, kiun vi vizitis?
semajnfino – fim de semana
geedziĝi – casar-se
vojaĝi – viajar 11. En nia rakonto, kie estis la reĝo? (Uzu “interne de”)
12. Kiel la Reĝo eniris en la komputilon?
1. Kiu estas pli alta, la knabo aŭ la knabino? (Resposta completa!) 13. Ĉu Korvaks povas helpi la Reĝon?
2. Kiu estas pli granda, palaco aŭ dometo? 14. Ĉu la Reĝo pensas, ke Korvaks estas saĝulo aŭ malsaĝulo?
3. Nun komparu la Reĝon al la princino. Uzu la vorton “forta”. 15. Diru al mi nomon de persono, kiu laŭ vi estas malsaĝulo.
57
16. Korvaks ne povas helpi la Reĝon. Kion li faris poste? 28. Ĉu pli da kopioj de Silvja aperas aŭ ĉiuj malaperas?
17. Ĉu Mazi iris haltigi Korvaks aŭ iris al la komputilejo helpi la Reĝon kaj la 29. Kiom da Silvjaj restis?
Reĝinon?
30. Ĉu la Reĝo kaj la Reĝino timas aŭ admiras Mazin?

18. Kiu iris haltigi Korvaks?
31. Kio okazis al Karlo kaj Silvja?

19. Ĉu la Reĝino timis Mazin?
32. Ĉu Korvaks laboris por Mazi? Kion li faris?

20. Ĉu Mazi manĝis partojn de la komputilo?
33. Kion Korvaks pensas pri si mem?

21. Laŭ la Reĝo, kia estas la komputilo interne?
34. Kio okazis al Mazi en la fino de la rakonto?

22. Ĉu Mazi metis la komputilon en ordo kaj helpis la Reĝon?
35. Ĉu ĉiuj adiaŭis Mazin?

23. Ĉu la Reĝo iris ekster la komputilon?
36. Ĉu vi pensas, ke la fino de nia rakonto estas feliĉa aŭ malfeliĉa?

24. Ĉu Karlo batis en Korvaks en helikoptero?
37. Kion vi faros en la semajnfino? Uzu “eble” en via respondo.

25. Ĉu li kaptis Korvaks?
38. Kion vi faros hodiaŭ post nia klaso? (Eble...)

26. Kion diris Karlo al la gardistoj por fari al Korvaks?
39. Kion vi faros Dimanĉe? (Eble...)

27. Ĉu kopioj de Silvja reiras ĉiuj en la komputilon?
40.Ĉu vi jam vojaĝis per helikoptero?
58
41. Diru al mi nomon de persono, kiu laŭ vi estas kompatinda. e) Demandu:
42. Ĉu Mioĵo estas preta en unu aŭ en tri minutoj? 1. La plej bela persono en mia familio estas mia panjo.2. La Reĝino estas pli dika
ol la princino.
43. Ĉu vi estas preta por iri al via domo nun?

3. Karlo estas pli brava ol Korvaks.
44. Ĉu ni estas nun ekster aŭ interne de la ĉambro?

4. Petro estas la plej alta persono el ĉiuj ni.
45. Ĉu komputilo estas tipo de insekto aŭ maŝino?

5. Mi pensas ke Karlo estas la plej saĝa el ĉiuj ni.
46. Kiam vi kaj via familio vojaĝas, kiu enpakas viajn objektojn?
6. Mi ne scias. Ĝi malaperis.
47. Ĉu vi volas geedziĝi tuj?

7. Eble mi iros al festo en la semajnfino.
48. Diru al mi pri objekto, kiu malaperis en via domo.

8. Mi kutimas vekiĝi je la sepa horo.
49. Je kioma horo vi kutime vekiĝas?

9. Jes, helikoptero estas tipo de maŝino.
50. Je kioma horo vi vekiĝis hodiaŭ?

10. Ne, mi ne volas geedziĝi.
51. Je kioma horo vi kitume vekiĝas en la semajnfinoj?

11. Mi mem enpakas miajn objektojn, kiam mi vojaĝas.
12. Ne, mi ne estas preta por iri al mia domo nun.
59
13. Ni estas interne de la ĉambro. 21. La komputilo estas terure varma.
22. Jes, Mazi metis la komputilon en ordo kaj helpis la Reĝon.
23. Jes, la Reĝo iris ekster la komputilon.
24. Jes, Karlo batis en Korvaks en helikoptero.
14. Mia libro malaperis. 25. Jes, Karlo kaptis Korvaks.
26. Karlo diris al la gardistoj por aresti Korvaks.
27. Jes, ĉiuj kopioj de Silvja reiras en la komputilon.
28. Ĉiuj kopioj de Silvja malaperas.
29. Unusola restis.
30. La Reĝo kaj la Reĝino admiras Mazin.
31. Ili geedziĝas.
Respostas da lição 11 32. Jes, Korvaks laboris por Mazi. Li enpakis horloĝojn.
33. Li pensas, ke li estas kompatinda.
34. Li iris for en sia kosmoŝipo.
b) Bildoj: 35.Jes, ĉiuj adiaŭis Mazin.
1. La knabino estas pli alta ol la knabo. 36. Mi pensas, ke la fino de la rakonto estas feliĉa.
2. ... estas pli granda ol la cirklo maldekstre. 37. Eble... mi promenados kun miaj amikoj/mi studos Esperanton/mi faros nenion/ktp.
3. ... estas la plej granda el ĉiuj. 38. Eble... mi manĝos ion/mi trinkvos ion/mi iros al mia domo/ktp.
4. ... estas la plej alta el ĉiuj. 39. Eble... (resposta pessoal).
5. prezantas 40. Jes, mi jam vojaĝis per helikoptero./Ne, mi neniam vojaĝis per helikoptero.
6. preta 41. Mi pensas, ke (nome de alguém) estas kompatinda.
7. preta 42. Mioĵo estas preta en tri minutoj.
8. kapti 43. Ne, mi ne estas preta por iri al mia domo nun ĉar mi devas studi.
9. vekiĝas 44. Nun, ni estas interne de la ĉambro.
10. maŝino 45. Komputilo estas tipo de maŝino.
11. malsaĝulo 46. Mi mem empakas miajn objektojn./Mia patrino enpakas miajn objektojn./ktp.
12. helikoptero 47. Ne, mi ne volas geedziĝi tuj./Jes, mi volas geedziĝi tuj.
13. knabo 48. Pluvombrelo (guarda-chuva), monujo (carteira de dinheiro), ŝlosilo (chave), mono (dinheiro), telefunkciigo
14. knabino (controle remoto)...
49. Mi kutime vekiĝas je la sepa/oka/naŭa horo.
d) Respondu: 50. Hodiaŭ mi vekiĝis je la sesa/sepa/oka/ktp. horo.
1. La knabino estas pli alta ol la knabo. 51. En la semajnfinoj mi kutimas vekiĝi je la naŭa/deka/dek-unua/dek-dua/ktp. horo.
2. Palaco estas pli granda ol dometo.
3. La Reĝo estas pli forta ol la princino.
4. La princino estas pli bela ol Korvaks. e) Demandu:
5. San Paŭlo estas pli granda ol mia urbo./Mia urbo estas pli granda ol San Paŭlo./Mi loĝas en San Paŭlo! 1. Kio estas la plej bela persono en via familio?
6. Legi libron estas pli interesa ol aŭskulti muzikon./Aŭskulti muzikon estas pli interesa ol legi libron. 2. Komparu la Reĝinon al la princino./Kiu estas pli dika ol la princino?/Kio estas pli dika, ĉu la Reĝino aŭ la
7. Leono estas pli danĝera ol kato. princino?
8. La plej bela persono en mia familio estas... 3. Komparu Karlo al Korvaks./Kiu estas pli brava ol Korvaks. /Kiu estas pli brava, ĉu Karlo aŭ Korvaks?
9. La plej interesa libro, kiun mi jam legis, estas... 4. Kiu estas la plej alta persono el ĉiuj ni
10. La plej interesa urbo, kiun mi vizitis, estas... 5. Kiu estas la plej saĝa el ĉiuj ni?
11. La reĝo estis interne de la komputilo de Korvaks. 6. Kie estas... mia plumo/krajono/libro/ktp.?
12. La reĝo eniris en la komputilon, kiam li provis haltigi ĝin. 7. Kion vi faros en la semajnfino?
13. Ne, Korvaks ne povas helpi la Reĝon. 8. Je kioma horo vi kutimas vekiĝi?
14. La Reĝo pensas, ke Korvaks estas malsaĝulo. 9. Ĉu helikoptero estas tipo de maŝino?
15. Mi pensas, ke (nome de alguém) estas malsaĝulo. 10. Ĉu vi volas geedziĝi?
16. Li forkuris per helikoptero. 11. Kiu empakas viajn objektojn, kiam vi vojaĝas?
17. Mazi iris al la komputilejo helpi la Reĝon kaj la Reĝinon. 12. Ĉu vi estas preta pr iri al via domo nun?
18. Karlo iris haltigi Korvaks. 13. Ĉu ni estas ekster aŭ interne de la ĉambro?
19. Jes, ŝi timis Mazin. 14. Kio malaperis?/Kio okazis?
20. Jes, Mazi manĝis partojn de la komputilo.
60
REVISÃO
EXERCÍCIOS DE TRADUÇÃO
Parabéns! Você chegou até aqui! Muita informação, não é? Pois este é o momento de reforçar todas essas informações adquiridas com uma boa revisão. Isso permitirá
que você avelie seu aprendizado e perceba aonde você conseguiu chegar até agora.
Como revisão, assista atentamente ao filme do começo ao fim, sente-se e relaxe. Depois faça os exercícios de tradução.
Lembre-se de que traduzir de uma língua para outra não é escrever a tradução literal de cada palavra. Traduzir é interpretar o que se diz em uma língua e achar a melhor
forma de dizer a mesma coisa em outra, ou seja, é estabelecer uma relação de equivalência entre elas. Portanto não tente traduzir tudo ao pé da letra, isso seria
inadequado. Lembre-se também de que a mesma frase pode apresentar mais de uma possível tradução, e que a ordem das palavras em Esperanto não é exatamente a
mesma em Português. Além do mais, como vimos nas lições, o Esperanto muitas vezes apresenta flexibilidade na ordem das palavras. Por exemplo, “Kia kato ĝi estas?”
poderia ser escrito “Kia kato estas ĝi?”; “Donu al mi vinberon” poderia ser escrito “Donu vinberon al mi”... etc.
Para analisar o que soa melhor ao traduzir, use sua intuição lingüística baseando-se no que você aprendeu até agora. Se não lembrar todas as palavras, consulte o
vocabulário, mas não cole as respostas!
Então, mãos à obra!
61
Parte 1 Traduza para o Esperanto:
Traduza para o Português: Boa noite (quando se está chegando). Boa noite (na despedida). Bom dia (usado
(Dica: fique atento onde ocorre a terminação –n em sentenças com verbos pela manhã). Eu sou Petro. Ela é sábia. Ele é tolo(dica: pense no oposto de
transitivos como ŝatas, amas e havas). “sábio”). Karlo é um rei? Não, Karlo não é um rei. Quem é a rainha? O que eu
sou? O que é isso? Como ele é? Eu não sei. O gato é grande? Não, o gato é
Bonan tagon! Mi estas Karlo. Li estas ĝardenisto. La reĝo estas patro, kaj la reĝino pequeno. Que tipo de gato é ele? Eis um pêssego. Obrigado. Eis ameixas. Eu não
estas patrino. La princino estas la filino. Silvja estas virino. Kiu vi estas? Kio estas gosto de pêssego, mas eu gosto de ameixas. A ameixa é boa. Dê-me uma uva. Eu
ŝi? Mi estas kuraĝa, kaj li estas forta. Kia estas ĝi? La pruno estas bona. La prunon gosto de uvas. Por favor, dê-me um sanduíche. Dê-me um sorvete, por favor. Eu
ŝatas ŝi. Jen mapo. Rigardu! Ĝi estas malgranda. Silvjan amas Karlo. Ĉu Silvja gostaria de (ou: eu peço) água. Aqui está. Eis um jardim. Olhe! Quantas árvores
amas Karlon? Mi ne ŝatas prunojn, sed mi ŝatas la vinberojn. Bonvolu doni al mi há? Calcule! Três, seis, nove. Dê-me uma rosa. Dê-me duas. Você me ama? Siga-
la persikon. Jen ĝi. Dankon. Donu al mi vinberojn, mi petas. Ŝi havas tri rozojn kaj o. Até a vista! Vamos!
naŭ persikojn. Kiom da floroj estas en la ĝardeno? Mi ne scias. Ni iru. Ĝis revido!
Corrija:
Bom dia/ boa tarde! Eu sou Karlo. Ele é jardineiro. O rei é um pai, e a rainha é uma mãe. A princesa é a filha. Corrija:
Silvja é uma mulher. Quem é você? O que é ela? Eu sou corajoso, e ele é forte. Como ele é? / Como é isso? A Bonan vesperon. Bonan nokton. Bonan matenon. Mi estas Petro. Ŝi estas saĝa. Li estas malsaĝa. Ĉu Karlo estas
ameixa é boa. Ela gosta da ameixa. Eis um mapa. Olhe! Ele(isso) é pequeno. Karlo ama Silvja. Silvja ama Karlo? reĝo? Ne, Karlo estas ne reĝo. Kiu estas la reĝino? Kio estas mi? Kio estas ĝi? Kia estas li? Mi ne scias. Ĉu la kato
Eu não gosto de ameixas, mas eu gosto das uvas. Por favor, dê-me o pêssego. – Aqui está. – Obrigado. Dê-me estas granda? Ne, la kato estas malgranda. Kia kato ĝi estas? Jen persiko. Dankon. Jen prunoj. Mi ne ŝatas la
uvas, por favor/eu peço. Ela tem três rosas e nove pêssegos. Quantas flores há no jardim? – Eu não sei. Vamos. persikon, sed mi ŝatas la prunojn. La pruno estas bona. Donu al mi vinberon. Mi ŝatas vinberojn. Bonvolu doni al
Até a vista!/Tchau! mi sandviĉon. Donu al mi glaciaĵon, mi petas. Mi petas akvon. Jen ĝi. Jen ĝardeno. Rigardu! Kiom da arboj estas?
Kalkulu! Tri, ses, naŭ. Donu al mi rozon. Donu al mi du. Ĉu vi amas min? Sekvu lin. Ĝis la revido! Ek!
62
Traduza para o Português: Número dezessete. Onze. Vinte. Estou com fome. Eles estão cheios (satisfeitos)?
Arestu lin. Forkonduku ilin. Ĉu numero dek naŭ? Ĝuste, jes. Numero dek tri. Dek Mazi come o relógio? Eu não gosto de relógios grandes. Nossos relógios são
ok. Dek du. Dudek. Ĉu la fruktoj estas bongustaj? Ĉu vi havas mian skatolon? gostosos. Não coma seu relógio, por favor. O que é isso? Isto é gostoso.
Malfermu ĝin, mi petas. Mi estas malsata. Ni estas malsataj. La frukto estis Experimente-o. Por favor, não o coma. Isto é bom, mas aquilo é ruim. Eu gosto
bongusta. Jen bongusta kaj malbongusta persikoj. Jen bongustaj pruno kaj daquilo, mas não gosto disto. Isto é para mim? Para quem é isto? O que você
vinbero. Gustumu ilin. Ne manĝu ilin, mi petas. Ĉesu! Ĉu ili ŝatas bongustajn come? Pare! De onde ele é? Ele é da Itália, mas agora ele está aqui. Vamos! Pare!
prunojn? Aŭskultu! La grandajn sonorilojn aŭskultis ŝi. Mi ne manĝis tion. Tion mi Venha. Vá embora! Quem é você. Qual é seu nome? O seu sanduíche é bom?
ne ŝatis, sed mi ŝatas tion ĉi. Kiu vi estas? Kio estas via nomo? Kio estas via aĝo? Você gosta da minha motocicleta? Volte!
Ĉu ĉi tio estas por mi? Ne, tio ĉi ne estas por vi, sed tio estas por ni. Ĝi estas nia.
De kie vi estas? Mi venis de tie. Nun mi estas ĉi tie. Ankaŭ ŝi estas de tie. Tio. Ĉi
tio. Ĉu ili estas el Germanio? Ne, ili estas el Japanio.. Venu! Foriru! Haltu! Iru for!
Revenu!
Prendam-no! Levem-no embora./Levem-no daqui. Número dezenove? Sim, justamente. Número treze. Dezoito.
Doze. Vinte. As frutas são gostosas? Você tem minha caixa? Abra-a, por favor. Eu estou com fome. Nós estamos Numero dek sep. Dek unu. Dudek. Mi estas malsata. Ĉu ili estas sataj? Ĉu Mazi manĝis la horloĝon? Mi ne ŝatas
com fome. A fruta era gostosa. Eis pêssegos gostosos e ruins. Eis uma ameixa e uma uva gostosas. Experimente- grandajn horloĝojn. Niaj horloĝoj estas bongustaj. Ne manĝu ilian horloĝon, mi petas. Kio estas tio? Ĝi estas
as. Não as experimento, por favor. Pare! Eles gostam de ameixas gostosas? Escute! Ela ouviu os grandes sinos. bongusta. Gustumu ĝin! Bonvolu ne manĝi ĝin. Ĉi tio estas bona, sed tio estas malbona. Mi ŝatas tion, sed mi ne
Eu não comi isso. Eu não gosto daquilo, mas eu gosto disto.Quem é você? Qual é seu nome? Qual é sua idade? ŝatas ĉi tion. Ĉu tio estas por mi? Por kiu estas ĉi tio? Kion vi manĝas? Ĉesu! De kie estas li? (or “El kiu lando li
Isto é para mim? Não, isto não é para você, mas aquilo é para nós. É nosso. De onde você é? Eu venho de lá. estas?”) Li estas de (or “el”) Italio, sed nun li estas ĉi tie. Ni iru. Haltu! Venu. Foriru. (or, “Iru for.”) Kiu estas vi?
Agora estou aqui. Ela também é de lá. Aquilo. Isto. Eles são da Alemanha? Não, ele são do Japão. Venha! Vá Kio estas via nomo? Ĉu via sandviĉo estas malbongusta? Ĉu vi ŝatas mian motorciklon? Revenu!
embora! Pare! Vá embora. Volte.
63
Traduza para o Português: Ela tem dois braços e duas pernas. Ela tem seis vestidos. O vestido verde é dela.
Viaj okuloj estas belaj. Ŝia kapo estas granda, ĉu ne? Manoj kaj piedoj. Nazo kaj Cada um é dela? (Todos são dela?) Esse é meu, não é? Não, os vestidos amarelos
buŝo. Ni ne havis ĝin, sed nun ili havas ĝin. Bone! Bonege! Kiel vi fartas? Ne bone. são seus. Esse é preto. Qual é marrom? Como vocês vão? Nós vamos bem,
Mi sentas malsaton. Mi soifas. Mi estas malvarma kaj malseka. Ĉu ili estas obrigado. Estou livre. Estamos livres. Estou com frio. Quem são eles? Eles estão
varmaj? Ne ili malvarmas. Li estas malvarmega! Kio okazas? Petro, kie vi estas? com fome? Estamos com sede. Estou suando. Tome banho(Tome uma ducha).
Mi estas ĉi tie, en la kesto! En kiu kesto? Li estas tie, en tiu kesto. Ĉu li estas en la Estou cansado e molhado. O que está contecendo? As orelhas de Petro são
kesto, antaŭ kiu mi staras? Ne, li estas en la kesto antaŭ vi. Ĉu Mazi estis en la pequenas. Os olhos dele são grandes. Você pode me ouvir? Você fala? Nós
arbo? Ĉu Karlo estis sub la arbo? Kiu estas inter la arboj? Ĉu vi aŭdas min? Ĉu vi podemos ouvir. Todos podem ouvir? Não, nem todos podem ouvir. Onde você
povas aŭdi min? Ĉu vi povis vidi ŝin? Ĉu ili povas kuri? Jes, kaj ili povas ankaŭ está? Estou aqui, entre as duas árvores. Em qual caixa está Petro? Ele está lá? Ele
naĝi. Ĉu ĉiu povas naĝi? Ne, ne ĉiu povas naĝi. Kiu estas vi? Kiuj estas ili? Kian está aqui? Ele estava na caixa sob a árvore? Não, ele estava na caixa sobre a qual
robon ŝi ŝatas? Ŝi ŝatas la brunan robon, ĉu ne? Kiajn robojn ŝi havas? Verdan, você está sentado. Agora ele está atrás da árvore.
bluan, ruĝan kaj flavan. Ĉu la robo nigra-blanka estas ankaŭ ŝia? Ne, tiu estas mia.
Seus (teus) olhos são belos. Sua cabeça (dela) é grande, não é? Mãos e pés. Nariz e boca. Nós não o tínhamos,
mas agora eles o tem. Bom! Excelente! Como vai você? Não bem. Estou com fome. Estou com sede. Estou com
frio e molhado. Eles estão com calor? Não, eles estão com frio. Ele está muito frio/congelando. O que está
acontecendo? Petro, onde está você? Estou aqui, na caixa. Em qual caixa? Ele está lá, naquela caixa. Ele está na Ŝi havas du brakojn kaj du krurojn. Ŝi havas ses robojn. La verda robo estas ŝia. Ĉu ĉiu estas ŝia? Tiu estas mia, ĉu
caixa, na frente da qual eu estou de pé? Não, ele está na caixa em frente de você. Mazi estava na árvore? Karlo ne? Ne, la flavaj roboj estas viaj. Tiu estas nigra. Kiu estas bruna? Kiel vi fartas? Ni fartas bone, dankon. Miestas
estava debaixo da árvore? Quem está entre as árvores? Você me ouve? Você pode me ouvir? Você pôde/podia libera. Ni estas liberaj. Mi estas malvarma (or, “Mi malvarmas.”) Kiuj estas ili? Ĉu ili estas malsataj? (or “Ĉu ili
ouvi-la? Eles podem correr? Sim, e eles podem nadar também. Todos podem nadar? Não, nem todos podem malsatas?”) Ni estas soifaj (“Ni soifas.”) Mi ŝvitas. Duŝu vin! Mi estas laca kaj malseka. (“Mi lacas kaj malsekas.”)
nadar. Quem é você? Quem são eles? De que tipo de vestido ela gosta? Ela gosta do vestido marrom, não é? Kio okazas? La oreloj de Petro estas malgrandaj. Liaj okuloj estas grandaj. Ĉu vi povas aŭdi min? Ĉu vi parolas?
Que tipos de vestidos ela tem? Verde, azul, vermelho e amarelo. O vestido preto-e-branco também é dela? Ni povas aŭdi. Ĉu ĉiu povas aŭdi? Ne, ne ĉiu povas aŭdi. Kie vi estas? Mi estas ĉi tie, inter la du arboj. En kiu
Não, esse é meu. kesto estas Petro? Ĉu li estas tie? Ĉu li estas ĉi tie? Ĉu li estis en la kesto sub la arbo? Ne, li estis en la kesto, sur
kiu vi sidas. Nun li estas malantaŭ la arbo.
64
Traduza para o Português: Que horas são agora? São sete horas. O que você está fazendo? Estou fazendo
Kion vi faras? Kiu paŝas tie? Ĉu vi povas vidi ion? Ne, mi vidas nenion, sed atendu. ginástica. Ginástica é boa para os músculos e para as articulações. Você não está
Jes, ĝuste! Vi pravas: iu venas! Kaŝu vin malantaŭ la statuo. Bone, mi kaŝos min. fazendo nada. Estou doente. O que dói em você? Meus dentes me doem. Eu
Ĉu ŝi kaŝos sin? Ĉu li kaŝos sin? Ne, sed li kaŝos lin. Ho, ve. Pluvas. Sed morgaŭ tenho uma forte dor de dentes. A que horas vamos comer o jantar? Às sete horas
estos sune. Je kioma horo ni matenmanĝos morgaŭ? Mi ne scias, sed hieraŭ ni da noite. Você tem uma xícara? Aqui está minha faca. Aqui estão seus pratos.
tagmanĝis je la unua horo posttagmeze (ptm) kaj hodiaŭ ni vespermanĝos je la Aqui estão seu garfo e sua colher. Eu te agredeço. Você terá tempo para comer?
sesa horo vespere. Kioma horo estas nun? Estas la kvina horo. Ne, pardonon. Mi Não, não terei tempo. A que horas você tomou banho (você se banhou) ontem?
malpravis. Estas kvarono antaŭ la kvara. Je kioma horo vi iras dormi? Je la deka Às oito e meia (metade depois das oito). Você ouve algo? Espere. Deixe-me
horo. Mi fartas malbone. Ĉu vi havis ion por escutar (Pense como se fosse um comando para si mesmo: “eu, escute!”). Não,
manĝi? Ĉu via stomako doloras vin? Ne, sed mi havas fortan kapdoloron. Mia não ouço nada. Eu estarei em meu quarto. Ele estará no quarto dele. Ela estará
kapo doloras min. Jen medikamento. Iru en vian ĉambron kaj ripozu. La reĝino no quarto dela. Vá para seu quarto! O gato pulou sobre a mesa (para cima da
estas en sia ĉambro. Ĉu Silvja estas en ŝia ĉambro? Ne, sed ŝi iros en sian mesa). Ela comeu no jardim. Ela correu para o (para dentro do) jardim.
ĉambron. Ni manĝu la tagmanĝon. Vi manĝu vian, kaj li manĝu sian.
O que você está fazendo? Quem está caminhando lá? Você pode ver algo? Não, não vejo nada, mas espere.
Sim, justamente! Você tem razão (você está certo): alguém está vindo. Esconda-se atrás da estátua. Bom, vou
me esconder. Ela se esconderá? Ele se esconderá? Não, mas ele o esconderá (Ele vai escondê-lo). Oh, não! Está Kioma horo estas nun? Estas la sepa (horo). Kion vi faras? Mi faras gimnastikon. Gimnastiko estas bona por
chovendo, mas amanhã vai fazer sol. A que horas vamos tomar o café da manhã amanhã? Eu não sei, mas muskoloj kaj por artikoj. Vi faras nenion. Mi estas malsana. Kio doloras vin? Miaj dentoj doloras min. Mi havas
ontem almoçamos à uma da tarde (p.m.) e hoje vamos jantar às sete da noite. Que horas são agora? São cinco fortan dentdoloron. Je kioma horo ni manĝos la vespermanĝon? Je la sepa (horo) vespere. Ĉu vi havas tason?
horas. Não, desculpe. Eu estava errado. É quinze para as quatro (um quarto antes das quatro). A que horas Jen mia tranĉilo. Jen viaj teleroj. Jen viaj forko kaj kulero. Mi dankas vin. Ĉu vi havos tempon por manĝi? Ne, mi
você vai dormir? Às dez horas. Não estou bem. Você tinha algo para comer? Seu estômago dói? Não, mas eu ne havos tempon. Je kioma horo vi banis vin
tenho uma forte dor de cabeça. Minha cabeça dói. Aqui está um remédio. Vá para o seu quarto e repouse. A hieraŭ? Je duono post la oka (horo). Ĉu vi aŭdas ion? Atendu. Mi aŭskultu. Ne, mi aŭdas nenion. Mi estos en
rainha está em seu quarto. Silvja está em seu quarto (da rainha)? Não, mas ela vai para seu (próprio) quarto. mia ĉambro. Li estos en sia ĉambro. Ŝi estos en ŝia ĉambro. Iru en vian ĉambron! La kato saltis sur la tablon. Ŝi
Vamos comer o almoço. Você come o seu, e ele como o dele (próprio). manĝis en la ĝardeno. Ŝi kuris en la ĝardenon.
65
LEITURA COMPLEMENTAR
Com tudo o que você já sabe de Esperanto, vai ficar fácil entender este texto, extraído do livro bilíngüe Baza Esperanto (Esperanto Básico) de Evaldo Pauli. O livro online está hospedado no
site da UFSC, e você pode acessá-lo por este link: http://www.cfh.ufsc.br/~simpozio/Esperanto/Baza/Baza.htm
PRI ESPERANTO SOBRE O ESPERANTO
Esperanto estas lingvo kun regula gramatiko, sen esceptoj. O Esperanto é uma língua de gramática regular, sem exceções.
La radikoj de la vortoj, finaĵoj, prefiksoj kaj sufiksoj estas sen esceptoj. As raízes das palavras, terminações, prefixos e sufixos são sem exceção.
El ĉi tio sekvas notinda avantaĵo por la rapida lernado kaj perfekta esprimo Disso segue notável vantagem, para a aprendizagem rápida, e expressão
de la pensoj. perfeita dos pensamentos.
Tre frue ĉiu lernanto povas diri: Mi parolas Esperante. Aŭ: Mi parolas iomete. Kaj Muito cedo cada aluno pode dizer: Eu falo em Esperanto. Ou: Eu falo um
vi? Vi povas respondi: Mi parolas iomete. Nun mi ekzercas min nur en la pouquinho. E você? Você pode responder: eu falo um pouquinho. Agora estou
prononco. apenas exercitando a pronúncia.
La iniciatinto de Esperanto estis la juna medicinisto-okulisto Doktoro O iniciador do Esperanto foi o jovem médico oculista Doutor Luís Lázaro
Ludoviko Lazaro Zamenhof, aŭtoro de la unua gramatiko (en mil okcent okdek Zamenhof autor em mil oitocentos e oitenta e sete (1887) da primeira
sep – 1887). Eble iu jam diris al vi, antaŭ statuo en placo de via urbo: Tiu estas la gramática. Possivelmente alguém disse a vocês, ante uma estátua na praça de
fondinto de Esperanto. sua cidade: Este é o fundador do Esperanto.
La internacia lingvo devas esti sen diskriminacio. Do, ĝi devas esti neŭtrala A língua internacional deve ser sem discriminação. Logo, ela deve ser uma
lingvo. Neniu nacia lingvo taŭgas por esti internacia. língua neutra. Nenhuma língua nacional se presta para ser internacional.
Jen la devizo de la esperantistaro: "Por ĉiu popolo sia idiomo, Esperanto por Eis o lema dos esperantistas: "Para cada povo seu idioma, o Esperanto
ĉiuj popoloj". para todos os povos".
Esperanto estas la lingvo de la internacia kulturo. Nia unua cirklo kun propraj O Esperanto é a língua da cultura internacional. Nosso primeiro círculo
uzoj kaj kutimoj estas la familio. Poste venas la cirklo de amikoj, la urbo, la com usos e costumes próprios é a família. Depois vem o circulo de amigos, a
regiono, la provinco, la nacio. Fine venas la internacia cirklo. cidade, a região, a província, a nação. Finalmente vem o círculo internacional.
Via personeco ne estos kompleta, se vi forgesos la homaron. Ni uzu do la A personalidade de vocês não estará completa se esquecerem a
verdan stelon de Esperanto sur nia brusto. humanidade. Usemos, portanto, a estrela verde do Esperanto sobre nosso
Vidu, mi havas verdan stelon; do mi estas esperantisto. peito.
Veja, eu tenho uma estrela verde; portanto, eu sou esperantista.
Tiu estas LUDOVIKO LAZARO ZAMENHOF

fondinto de Esperanto - lingvo internacia - en 1887.
66
No site do Lernu você encontrará muitos cursos para continuar seus estudos. Eis alguns textos do site (www.lernu.net) para você enriquecer seu vocabulário e praticar o que já sabe. Se
preferir, acesse o Lernu e faça os cursos detalhadamente. Lá você encontrará explicações, exercícios e também poderá ouvir os textos do curso “Ana Pana”.
ANA PANA
1 - Saluton!
adreso – endereço loĝas - morar (no tempo presente) 3 – Familio

persono – pessoa poŝto – correio
reto - rede alia – outro do – portanto
ĝemelo – gêmeo posedi – possuir
Saluton! sama – mesmo simila - semelhante
Mia nomo estas Ana Pana. ge- prefixo: para ambos os sexos. gefratoj (irmãos de ambos os sexos)
Mia persona nomo estas Ana.
Mia familia nomo estas Pana. Jen mia familio!
Mi loĝas en Novjorko, Usono. En mia familio estas 5 (kvin) personoj. Estas mi, mia
Mia adreso estas: 1234 Long-strato. patrino kaj mia patro. Mi havas ankaŭ fraton kaj
Mia retpoŝt-adreso estas: [email protected]. fratinon. Mi do havas du gefratojn. Ili estas pli junaj ol
Mi estas 18-jara. mi. Mia patrino estas la plej aĝa en nia familio.
Kio estas via nomo? Kie vi loĝas? Miaj gepatroj posedas apartamenton. En tiu
Ĝis! apartamento ni loĝas. La apartamento havas 4 (kvar)
Ana ĉambrojn. Miaj gefratoj loĝas en unu ĉambro kaj mi
loĝas en alia ĉambro.
2 - Pri Ana Miaj gefratoj tre similas. Ili fakte estas ĝemeloj. Mia fratino havas 12 (dek du) jarojn. Kiom
da jaroj havas mia frato? Ankaŭ dek du. Ĝemeloj ja estas samaĝaj :-).
bildo - figura, pintura ekzemple - por exemplo
juna – jovem kelkaj - alguns, algumas 4 – Ŝatokupoj
strato – rua pri – sobre, a respeito de
bicikli - andar de bicicleta ĉefe – principalmente
Sur la bildo estas knabino. Ŝia nomo estas Ana. Ŝia tuta nomo fiŝaĵo - peixe (partes para comer) fiŝo – peixe
estas Ana Pana. foje - numa vez legi – ler
Ana estas juna. Ana estas 18-jara. libro – livro lingvo – língua
La adreso de Ana estas: 1234 Long-strato. La retpoŝt-adreso ofte – freqüentemente okupo – ocupação
de Ana estas: [email protected]. ŝati – gostar ŝatokupo - passatempo, "hobby"
Ana loĝas en Novjorko. Novjorko estas urbo en Usono. Usono spekti - assistir a vegetare – vegetarianamente
estas lando en Ameriko. Ameriko estas mondoparto. em - Sufixo - tendência, inclinação. Sportema (pessoa que gosta de esportes)
En la mondo estas kelkaj mondopartoj, ekzemple: Ameriko, ad - Sufixo - ação contínua ou repetida. kuirado (ação de cozinhar, cozinhamento)
Afriko, Azio, Eŭropo kaj Oceanio. kaj... kaj – tanto... quanto. Kaj mi kaj vi.
67
Ana ŝatas kanti. 6 – Studoj
Ŝi ofte kantas. Kaj ŝi bone kantas!
Kanti estas ŝia ŝatokupo. akiri – adquirir aspekti - aparentar, ter aspecto
Ŝi ankaŭ ŝatas ludi tenison kaj bicikli. ĉe - junto a, próximo a eĉ - até mesmo
Do, Ana estas kaj muzikema kaj sportema. fariĝi - tornar-se flegi - cuidar
Al Ana ankaŭ plaĉas legi librojn kaj spekti filmojn. fremda – estrangeiro instrui – ensinar
La gefratoj de Ana ofte naĝas. interese - com interesse kosti – custar
Ili tre ŝatas ludi en akvo. kuraci – curar laboro – trabalho
Ŝatokupo de la patrino de Ana estas lerni lingvojn. lasta - último/a mono – dinheiro
Ŝi jam bone parolas sep lingvojn! noto – nota pagi – pagar
La patro de Ana ne ŝatas lerni novajn lingvojn. paŭzo – pausa sukcesi - conseguir, ter bom resultado
Lia ŝatokupo estas kuirado. ŝajne – aparentemente venonta - que virá
Ĉefe li kuiras vegetare, sed iufoje li kuiras ankaŭ fiŝaĵon. vero – verdade venontjare – no próximo ano
vojaĝi - viajar
5 – Vetero - us - Terminação para verbos na forma condicional. Mi ŝatus studi (Eu gostaria de
estudar)
aero – ar agrable – agradavelmente - ist - Sufixo - profissão, ocupação. Programisto (programador)
Celsio – Celsius Farenhejto – Farenheit
dum – enquanto espero – esperança
freŝa – fresco, recente grado – grau
hieraŭ – ontem hodiaŭ – hoje Mi nun estas en la lasta jaro antaŭ ol mi povos studi ĉe
morgaŭ – amanhã iom – um pouco universitato. Estas iom malfacile scii kion mi ŝatus studi
kontrasto – contraste neĝo – neve tie... Eĉ malpli facile scii kio mi ŝatus fariĝi! Ĉu
ofte – freqüentemente tiam - então programisto, ĉu instruisto, ĉu ĵurnalisto, ĉu flegisto? Eble
tro – demais ĉirkaŭ – cerca de, ao redor de mi ŝatus fariĝi kuracisto, se mi sukcesos eniri tiun
ebl - Sufixo - possibilidade, possibilidade se se fazer. espereble (esperadamente) universitaton. Momente miaj notoj ne estas sufiĉe bonaj,
sed mi provas studi tre diligente nun. Mi ankaŭ pripensas
fari paŭzon en la studoj dum iom da tempo. Estus tre interese povi vojaĝi en fremdaj
Estas vintro nun en Novjorko. Pluvas... Hieraŭ neĝis kaj landoj kaj renkonti novajn kulturojn! Sed tio kostus multe da mono kaj mi ne scias kiel
hodiaŭ pluvas. Bona vetero por legi libron... Espereble la akiri tiun monon... Ankaŭ studi en universitato kostas multe da mono ĉi tie, sed miaj
suno brilos morgaŭ, ĉar tiam mi biciklos kun amiko. Fakte gepatroj pretas pagi por tio. Trovi iun laboron estas tre malfacile, do mi plej verŝajne
al mi pli plaĉas somero ol vintro. Dum somero ofte estas studos ion venontjare... Sed kion?
varma vetero ĉi tie. Mi tre ŝatas kiam la suno brilas! Kiam
estas ĉirkaŭ 25 gradoj celsiaj (77 farenhejtaj) estas "Aspektigisto" é uma pessoa que dá aspecto a algo. Freqüentemente é usado para uma
perfekte, laŭ mi. Por mi estas tro varme kiam estas sune pessoa que dá aspecto a uma página da Internet ou alguma outra coisa (por exemplo
kaj super 30 gradoj celsiaj (86 farenhejtaj). Post somero uma roupa).
estas agrable kiam aŭtuno venas kun freŝa aero kaj iom da pluvo. Kaj post vintro estas
agrable kiam printempo venas kun pli varma vetero. Kontrastoj bonas... Suno venu!
68
7 - Longa vojaĝo
8 – Lingvoj
afabla – afável bedaŭri - lamentar
buso – ônibus ĉefurbo – capital angla - inglês/a aperi – aparecer
ĉina – chinês ekveturi – partir (de viagem) babili – tagarelar baldaŭ – brevemente
flugi – voar haveno – porto elparolo – pronúncia evoluo – evolução
flughaveno – aeroporto gaja – contente forgesi – esquecer glate - facilmente, sem atritos
kontroli – verificar krii – gritar ĝoji - alegrar-se konsenti – consentir
miri - surpreender-se montri – mostrar morti – morrer parolanto - falante
paki – empacotar pakaĵo - bagagem tamen – entretanto tero – terra
pasi – passar pasporto – passaporte tuj – imediatamente vorto - palavra
post - após, depois de rideto – sorriso
rido – riso ŝoforo – motorista
taksio – táxi trajno – trem
vico – fila veturi - locomover-se por veículo
viro – homem vizo - visto
ind - Sufixo - digno/a de ser feito/a, meritório/a. Miri (admirar) Mirinda urbo (cidade
maravilhosa, admirável – digna de ser admirada)
ial - Por algum motivo/causa.Ial ŝi ne venis.
iam – alguma vez, em algum tempo.
eg – sufixo: grande. Urbego (cidade grande)
et – sufixo: pequeno. Rideto (sorriso)
Lingvoj estas interesaj por mi. Mi ne ŝatas lerni novan lingvon. Sed mi ĝojas aŭdi tute
fremdan lingvon. La evoluo de lingvoj estas interesa, mi pensas. Mi aŭdis ke ekzistas pli ol
Antaŭ iom da tempo mi faris longan kaj interesan vojaĝon 2000 (du mil) lingvoj sur la tero hodiaŭ. Multaj baldaŭ mortos kaj kelkaj novaj aperas. Kaj
kun amiko. Ni ekveturis de ĉi tie per trajno al la preskaŭ ĉiuj lingvoj evoluas. Kiam mi estis en Ĉinio, mi provis lerni kelkajn vortojn de la
flughaveno. Poste ni flugis dum 11 (dek unu) horoj! Kiam ĉina. Sed mi tuj forgesis ilin. Por mi la ĉina estas tre bela lingvo, sed ege malfacila... Kaj
ni alvenis ni estis lacaj sed tre gajaj. Ni devis stari en longa por ili mia lingvo estas tre malfacila. Kelkaj provis paroli angle kun mi en Ĉinio, sed estis
vico por montri la pasporton kaj vizon. La kontrolado pasis malfacile kompreni ilin. Ilia elparolo estis terura. Sed tamen multe pli bona ol mia ĉina
senprobleme. Finfine en Pekino, la ĉefurbo de Ĉinio - kia elparolo! Mia ĉina amikino parolas Esperanton. Ankaŭ mi estas Esperanto-parolanto. Per
mirinda urbego! Ial nia ĉina amikino ne estis en la tiu lingvo ni povas glate komuniki. Ni ofte skribas kaj babilas per Interreto. Ŝajnas al mi ke
flughaveno por renkonti nin. "Kion fari nun?" ni pensis. Multaj viroj kriis "Taksio, Esperanto kaj Interreto estas perfekta paro por tutmonde komuniki facile kaj rapide!
taksio?!". Ĉar ni ne vidis iujn busojn ni decidis preni taksion. Ni montris adreson al unu
taksiŝoforo kaj li afable helpis pri la pakaĵo. Bedaŭrinde ni ne komprenis kion li diris kaj li
ne komprenis nin... Post preskaŭ unu horo en la taksio ni alvenis kaj nia amikino salutis
nin kun granda rideto. Montriĝis ke ŝi ne povis veni al la flughaveno ĉar ŝia frateto estis
iom malsana kaj ŝiaj gepatroj laboris. Ho, mi havis vere bonan tempon en Pekino kun miaj
geamikoj! Iam mi ŝatus reveni...
69
LA ZAGREBA METODO 3 - En kafejo
1 - Amiko Marko denove - de novo; novamente kompreneble – claro, compreensivelmente

fine - por fim; afinal; finalmente guldeno – florim
hotelo – hotel ĝoja - contente; alegre kuko – bolo
instrui – instruir loko - lugar; local longe - muito tempo; longamente
seĝo – cadeira nu - pois bem porti - carregar ; levar
-ist – Sufixo que indica profissão, ocupação contínua/maneira de pensar. Labori serĉi - procurar; investigar ; buscar strato – rua
(trabalhar) – laboristo (trabalhador). sufiĉa - suficiente; bastante tra - através de; por ; por entre
- in – Sufixo que indica o feminino. Knabo (menino) – knabino (menina). vizaĝo - rosto; semblante; cara; face
- ul – significa “pessoa assim”. Juna(jovem) – junulo (o jovem).
- ej – singifica “lugar, onde”. Kuiri (cozinhar) – kuirejo (cozinha). Lerni (aprender) – lernejo
Marko estas mia amiko. Li estas lernanto kaj sportisto. Li nun sidas en (escola).
ĉambro kaj lernas. Sur tablo estas paperoj kaj libroj. Ĝi estas - ebl – singifica “pode-se fazer”. Legi (ler) – legebla (legível, que se pode ler). Kompreni
skribotablo. La libroj sur la tablo estas lernolibroj. (compreender) – kompreneble (que se pode compreender).
La patro kaj la patrino de mia amiko ne estas en la ĉambro. Ili nun
laboras. Lia patro estas laboristo, li laboras en hotelo. La patrino Ana kaj Marko longe parolis antaŭ la lernejo. Poste ili ĝoje iris tra la
instruas. Ŝi estas instruistino. strato. Estis varma tago. Ili vidis kafejon kaj en ĝi kukojn.
- Ni eniru kaj manĝu - diris Marko.
2 - La amikino de Marko - Ĉu vi havas sufiĉan monon?
- Kompreneble, mi havas cent eŭrojn.
hejme - em casa juna - jovem; adolescente - Ho, vi estas riĉa!
eniri – entrar kafo – café La kelnero alportis multajn kukojn. Ili manĝis kaj post la manĝo la
mono – dinheiro nur - apenas; somente kelnero denove venis.
voli – querer, ter vontade Marko serĉis en unu loko... serĉis en alia... Lia vizaĝo estis malĝoja. Fine
ge – prefixo que indica os dois sexos. Patro (pai) – gepatro (pai e mãe). li diris per malforta voĉo:
- Mi ne havas monon.
Marko havas amikinon. Ŝia nomo estas Ana. Ŝi estas juna kaj bela. Ana kaj Marko estas Kio okazis poste? Ĉu vi scias?
geamikoj.
Ana venis al la hejmo de Marko.
- Bonvolu eniri, amikino. 4 - Miaj leteroj
- Saluton Marko. Kion vi faras?
- Saluton. Mi legis, sed nun mi volas paroli kun vi. ĉe - junto de ; junto à; junto; em fariĝi - fazer- se; tornar-se
- Ĉu vi havas bonan libron? koleri - encolerizar-se lasta - último; derradeiro
- Jes, mi havas. Mi ŝatas legi nur bonajn librojn. Ĉu vi volas trinki montri - mostrar ; assinalar; apontar nacio – nação
kafon? poŝo – bolso preni - pegar; tomar ; tirar
- Jes. Ĉu viaj gepatroj kaj gefratoj estas en via hejmo? ricevi - obter ; receber trankvila - calmo ; sereno ; tranquilo
- Ne. Jen la kafo, ĝi estas ankoraŭ varma. Mi nun kuiris ĝin.
- Dankon. Mi povas trinki ankaŭ malvarman kafon.
Marko rigardis la belajn okulojn de Ana. Mi vidas, ke li amas ŝin.
70
Marko skribis al mi belan leteron. Ĝi estis vera amletero. En la - Estos pli bone, ke vi ne rigardu tiun ĉi sinjorinon. Ankaŭ ŝi estas multekosta. Mi scias, ĉar
letero estis ankaŭ lia foto. Kiam mi revenis el la lernejo, mi volis mi estas ŝia edzo.
ĝin denove legi. Mi rapide eniris en mian ĉambron. Tie staris mia
fratino Vera antaŭ mia tablo kaj legis mian leteron. En ŝia mano 6 – Maja
estis ankaŭ la foto.
Mi diris kolere: bezoni - ter necessidade de; precisar deziri - desejar; pretender
- Kion vi faras tie? Ne legu leterojn de aliaj! esperi - esperar; ter esperança faligi - fazer cair; derrogar
Mia fratino fariĝis ruĝa. La foto falis el ŝia mano sur la tablon kaj la farti - passar de saúde fojo – vez
letero falis ankaŭ. Ŝi diris: hieraŭ – ontem hodiaŭ – hoje
- Pardonu... mi serĉis mian libron... infano – criança loĝi - morar; habitar
- Sed vi bone scias, ke viaj libroj ne estas sur mia tablo. Ankaŭ ne en mia ĉambro! Redonu moki - zombar; escarnecer; caçoar morgaŭ – amanhã
la leteron al mi. rimarki - notar ; assinalar ; observar teo – chá
Ŝi ricevis bonan lecionon: ŝi ne plu legos leterojn de aliaj. vesti - vestir; revestir ; cobrir voki – chamar
Ankaŭ mi ricevis lecionon: mi devas bone fermi la pordon de mia ĉambro. zorgi - cuidar ; zelar; tutelar
"ke... -u" - "Mi deziras, ke vi lernu la ĉinan." (= Eu desejo que você aprenda o chinês.)
5 - Nova aŭto - et- muito pequeno, muito fraco. Varma (quente) – varmeta (morno).
-eg- muito grande, muito forte. Varmega (quentíssimo, fervendo).
aŭto - auto (prefixo); carro (prefixo) bedaŭri - lamentar; ter pena; sentir
burokrato – burocrata dum - durante; enquanto
edzo – esposo forgesi – esquecer Maja estas beleta junulino. Ĉiuj ŝiaj geamikoj amas ŝin. Antaŭ tri
kosti – custar multekosta - caro; precioso tagoj malbono okazis: sur strato aŭto faligis ŝin.
plaĉi - agradar; aprazer sendi - mandar; remeter ; enviar Maja malsaniĝis kaj havas altan temperaturon. Ŝia patrino diris, ke
sinjoro - senhor ; amo ; patrão vendi – vender ŝi devas resti hejme. Morgaŭ ŝi vokos doktoron.
veturi - viajar ; andar de veículo vivi - viver; existir La doktoro venis je la naŭa horo por helpi al Maja.
- ind – singifica é bom fazer; mérito. legi (ler) – leginda (digno de ser lido) - Diru "A" ... montru viajn manojn ... montru viajn piedojn...
malvestu vin!
Sinjoro Rapid, amiko de Marko, eniris vendejon de aŭtoj. Tie li vidis belan sinjorinon, kiu La doktoro ĉion bone rigardis kaj fine diris:
plaĉis al li. Vendisto venas al li. Sinjoro Rapid demandas: - Unu semajnon restu hejme kaj ... ne iru sub aŭton. Trinku multan
- Kiu aŭto estas la plej bona? teon matene kaj vespere. Mi deziras, ke vi estu trankvila. Post unu semajno vi fartos pli
- Tiu ĉi estas la plej bona el ĉiuj. bone. Mi venos por revidi vin.
- Ĉu ĝi estas rapida? - Sinjoro doktoro, ĉu mia bonega amiko Karlo povas veni vidi min?
- Ĝi estas pli rapida ol aliaj. - Hm, jes... jes. Li povas veni... sed ankaŭ li estu trankvila.
- Ĉu ĝi estas ankaŭ forta?
- Ho jes, ĝi estas tre forta.
- Certe ĝi estas multekosta?
- Kompreneble, ĝi estas la plej multekosta el ĉiuj.
- Dankon, bedaŭrinde mi ne aĉetos novan aŭton, ĉar mia malnova
aŭto estas la plej malmultekosta el ĉiuj. Mi ankoraŭ veturos per ĝi.
Dum li tion diris, li denove rigardis la belan sinjorinon. Sed la vendisto
diris:
71
7 - Ĉiam malfrue -ig- sufixo - fazer que algo/alguém faça. Labori (trabalhar) – laborigi (fazer trabalhar).
-aĉ- sufixo - mau (em princípio sobre a qualidade). Domo (casa) – domaĉo (casa em
baldaŭ - em breve ; logo ĉiam - sempre ruínas).
diablo – diabo eĉ - até ; até mesmo Da é usado entre palavra que exprime quantidade ou medida e a coisa cuja medida é
fermita – fechado for - longe ; fora expressa.
frue – cedo homo - ser humano; pessoa kilogramo da rizo - um quilo de arroz
krii - gritar ; bradar; berrar lasi - deixar ; largar; permitir du litroj da lakto - dois litros de leite
mem - mesmo ; próprio nek – nem glaso da biero - um copo de cerveja
nek ... nek - nem ... nem poŝto – correios multe da bananoj
ridi – rir subite – subitamente
ek – prefixo - (subtamente) começar. Vidi (ver) – ekvidi (avistar). Hodiaŭ mia patrino estis tre maltrankvila. Mi venis el la lernejo kaj
-aĵ- sufixo – algo concreto. Alta (alto) – altaĵo (colina). raportis al ŝi, ke mi ricevis malbonan noton. Ŝi diris: Knabaĉo, vi devas pli
multe laborigi vian kapon. Kiom da malbonaj notoj vi havas?
Mi estis malĝoja.
Marko dormis matene tre longe. - Iru en vian ĉambron kaj lernu! - Ŝi diris.
Kiam li vidis la sunon, subite li eksaltis. Ĉiam li malfruas, kiam li devas iri al lernejo. Li Mi sidis en mia ĉambro, sed mi povis nek lerni nek legi. Miaj pensoj estis
scias, ke la instruistino malŝatas tion. ĉe ludo kun miaj amikoj kaj ĉe sporto.
Sed hodiaŭ li ne volas malfrui. Li rapide metis la vestaĵon. Rapidege Mi diris al mi mem: ĉu mi estas tiom malsaĝa, kvankam mi lernis multe?
li trinkis la kafon. Poste kun la libroj en la mano li kuris kaj saltis laŭ Tiam la patrino eniris la ĉambron kaj aŭdis miajn vortojn. Ŝi tuj respondis:
la strato. La homoj rigardis lin kaj diris: "Kia malsaĝa knabo!" - Ne, mia kara, vi ne estas malsaĝa. La problemo estas, ke vi devas lerni multe pli. Tiam vi
Baldaŭ li estis antaŭ la lernejo. Li volis eniri en la lernejon, sed li ne ne havos nur malbonajn notojn.
povis. Ĝi estis fermita. Li vidis nek instruiston nek gelernantojn. - Ankaŭ nun mi ne havas ilin. Mi havas bonan noton pri muziko - mi diris.
Li eksidis antaŭ la lernejo kaj pensis: kio okazis? - La patrino subite ekridis. Tio denove plibeligis mian tagon. Sed la problemo tamen
- Diable, nun mi memoras! Hodiaŭ estas dimanĉo! restis.
9 - Plano pri veturado

8 - Malbela tago
almenaŭ - sequer; pelo menos; ao menos atenti - prestar atenção
agi - agir; atuar aperi - aparecer; publicar-se ĉirkaŭ – aproximadamente do - portanto ; então ; logo ; pois
ĉe – junto de, em da - de (quantidade) kredi – acreditar manki - faltar; falhar ; escassear
kvankam - ainda que; ainda se kelkaj - alguns ; vários ; certo número de mondo – mundo onklo – tio
morti - morrer; falecer noto - apontamento; nota rajti - ter o direito de rakonti - contar; descrever ; narrar
ofte - muitas vezes; frequentemente plibeligi – tonar mais bela sama – mesmo ŝajni - ter aparência de; parecer
polico – polícia pro - por causa de; por amor de vagono – vagão vojo - caminho ; estrada
pro tio - por causa disso; por isso raporti - relatar; comunicar ; referir kvazaŭ - como se; como que. “Mi falis kvazaŭ mi estus ebria." (= Eu caí como se eu
sovaĝa - selvagem ; bravio ; gentio super - sobre (sem contato); acima de estivesse bêbado(a).)
tamen - todavia; contudo; entretanto teni - ter ; sustentar ; segurar A terminação -us indica o condicional. Estus (estaria, seria), skribus (escreveria).
tiam – então trans - além de; do outro lado de -ad – sufixo - ação contínua ou repetitiva. Kanti (cantar) – kantado (cantoria).
vino – vinho vorto – palavra -ar – sufixo – muitos em um todo. Arbo (árvore) – arbaro (floresta).
72
-um- usado para derivar palavras de relação imprecisa com a raiz. Komuna (comum) – - Bone, mi aĉetumos por la naskiĝtago. Sed anstataŭ sidi kaj manĝegi kun neinteresaj
komunumu (comunidade). familianoj, mi ŝatus ekskursi kun klubanoj.
Petro kaj Maria volis vojaĝi al alia lando en libertempo. Ili decidis iri al - Kun kiuj klubanoj? - diris la patrino kaj ĵetis iajn paperojn en
Italio, bela lando kun malnovaj urboj kaj aliaj belaĵoj. Ili estis feliĉaj: paperujon.
- Kie estas mia vestaĵo? - ŝi demandis. - Morgaŭ frue kunvenas anoj de mia sporta klubo.
- Ni ne forgesu kunporti la libron por lerni Esperanton. Ni povus - Sed, kara mia, ĉu ĝuste morgaŭ vi devas foresti? Ĉu vi ne
komenci jam en la vagonaro. intervidiĝas kun viaj samklubanoj tri foje semajne?
- En la vagonaro ni nenion faros, kara Petro. Ni veturos per aŭto. Mi - Ĉu mi rajtas ion proponi? Mi kunmanĝos kun la familianoj.
havas sekreton: mia riĉa onklo Bonifacio plenumis mian deziron kaj Sed en la dua parto de la tago mi foriros kun miaj geamikoj.
donis al ni sian aŭton por uzo. Ĝi jam staras antaŭ la domo. Post la kuko Maria kaj Petro certe parolos pri la malsukcesa
- Sed mi devas diri... veturado per aŭto. Malinterese! Mi ne plu volas tion aŭdi!
- Nenion diru, karulo, ni eksidu en la aŭton kaj veturu al Italio. Kial ni ne havas iun ideoriĉan onklon Bonifacion en nia
Petro kaj Maria sidis en la aŭto. Ankaŭ la vestaĵoj estis en la aŭto. Sed ili ankoraŭ sidadis familio?
kaj atendis. La patrino ridetis je liaj vortoj. Ŝi scias, ke Marko iom tro
- Do, karulo - ŝi diris - kial ni ne ekveturas? parolas hodiaŭ.
- Karulino, ankaŭ mi havas sekreton. Mi veturigus la aŭton, sed mi ne scias. Mi neniam - Kara Marko, ne sufiĉas nur riĉeco de ideoj. Necesas ankaŭ plena monujo por realigi ilin.
lernis tion. La patrino post iom da silento daŭrigis:
- Nu, antaŭ kelkaj minutoj telefonis Ana, ke ankaŭ ŝi vizitos nin morgaŭ. Ŝi tre ŝatas
10 - Familianoj kunvenas dolĉajn kukojn, kvankam ŝi atentos por ne dikiĝi.
Tuj Marko ŝanĝis la opinion. Sen Ana dum la ekskurso li estus tre soleca.
anstataŭ - em vez de, em lugar de ĉefo – principal - Patrino, tiuokaze mi tamen pasigos la morgaŭan tagon hejme.
daŭri - continuar, permanecer dolĉa – doce
ekskurso – excursão ĵeti - atirar, lançar
lakto – leite naski - gerar, dar à luz
opinii – opinar parto – parte
pasi - passar, transcorrer proponi – propor
reala - real, verdadeiro rilato – relação
ŝanĝi - mudar, trocar, converter tro – demais
trovi - achar, encontrar
-an- prefixo - membro, pertencente a. Kristo (Cristo) – kristano (cristão).
- ec- prefixo - qualidade como uma idéia abstrata. Rapida (rápido) – rapideco (rapidez).
-uj- prefixo - continente total. Mono (dinheiro) – monujo (carteira de dinheiro).
- Kiel rapide pasas tagoj! Morgaŭ estas la naskiĝtago de via patro, Marko. Alvenos kelkaj
familianoj kaj geamikoj. Ĉu vi bonvolus iom helpi? Trovu iomete da tempo almenaŭ por
ordigi vian ĉambron. Mi ŝatus kuiri ion bonan. Por la naskiĝtaga kuko mankas lakto en la
hejmo. Necesas havigi iom da manĝaĵo el vendejo...
73
VOCABULÁRIO – VORTARO
1.1 - 1.7 (Da parte 1 – cena 1 até a parte 1 – cena 7)
al - para, a, em direção a forta - forte li - ele reĝino - rainha

ankaŭ - também Gondolando – (um lugar fictício) luno - lua reĝo - rei
bela - belo, bonito gajnis - ganhou mal - dá o sentido oposto Rigardu! – Olhe!
Bonan matenon! - Bom dia! (usado pela manhã) granda - grande mapo - mapa saĝa- sábio
Bonan tagon! - Bom dia! Boa tarde! (Usado pela ĝardeno - jardim, horta motorciklo - motocicleta sako - saco
tarde) ĝardenisto - jardineiro mi - eu Saluton! - Olá!
Bonan vesperon! - Boa noite! (Usado quando se ĝi - ela, ela (pronome neutro, usado para coisas) ne - não sandviĉo - sanduíche
encontra à noite) ili - eles ni - nós suno - sol
Bonan nokton! - Boa noite! (para se despedir à jen - eis, olhe (para atrair a atenção ao mostrar Paĉjo - Papai ŝatas – gostar (no presente)
noite) algo) palaco - palácio ŝi - ela
ĉemizo - camisa jes - sim Panjo - Mamãe tri - três
Dankon! - Obrigado(a)! kaj - e persiko - pêssego vi – você, vocês
dika – gordo, grosso, espesso kio - que, o que, que coisa petas - pedir vinbero - uva
de - de kiu - quem, qual pravas - está certo, tem razão virino - mulher
domo - casa komputilo - computador pruno - ameixa viro - homem
en - em kuraĝa - corajoso pri - sobre, a respeito de
estas – ser, estar (no presente) la - a, o, as, os (artigo definido) princino - princesa
1.8 – 2.2
aĝ/o - idade do - portanto, então, pois, logo ir/u - ir (imperativo) “mi petas” = por favor (eu peço)
akv/o - água don/i – dar (infinitivo) kalkul/u - contar, calcular (imperativo) profesi/o - profissão
am/as - amar (no presente) don/u - dar (imperativo) kiom- quanto, quantos roz/o - rosa
ambaŭ - ambos du - dois kuraĝ/e - corajosamente, bravamente salat/o - salada
antaŭ/e/n - ante, em frente de, antes dudek - vinte kvar - quatro sat/a - satisfeito, cheio (de comida)
arb/o - árvore ek! - vamos! vai! kvin - cinco sci/as - saber (presente)
arbust/o - arbusto for/konduk/u - levar embora, levar para longe kvindek - quinze sep - sete
arest/u - prender (imperativo) (imperativo) mil - mil ses - seis
bonvol/u - por favor, tenha a bondade de for/kur/u - correr para longe, fugir (imperativo) monstr/o - monstro sub - embaixo, sob
(imperativo) gard/ist/o - guarda (profissão) naŭ - nove suk/o - suco
cent - cem general/o - general (posição militar) nom/o - nome ter - muito
cent sep - cento e sete glaci/aĵ/o - sorvete numer/o - número tri - três
da - de (quantidade) hav/as - ter (presente) oficir/o - oficial (posição militar) unu – um
dek - dez ho! - oh! (exclamação) ok - oito
dek unu - onze hura! - hurra! viva! (exclamação) pet/as - pedir (presente)
Nota: de agora em diante este vocabulário irá muitas vezes apresentar as palavras fragmentadas em suas raízes, afixos e terminações gramáticas. Por exemplo: ir/u = a raiz do verbo ir- (ir) + -u (terminação do
imperativo). Isso pode lhe dar uma idéia de novas palavras que você pode formar. Ex.: ir/as = (vai, está indo, estou indo, etc.). Quando for pesquisar em um dicionário por palavras compostas (como for/kuru)
você encontrará as entradas para ambas palavras for (= longe, remoto) e kur/i (= correr).
74
2.1 – 2.9
amik/o - amiko ĝust/a - certo, correto park/o - parque, estacionamento kosmoŝipo - nave espacial
bicikl/o - bicicleta ĝuste - exatamente park/i - estacionar (automóvel) terur/o - terror
bon/a - bom, boa horloĝ/o - relógio plen/a - cheio, completo terure - terrivelmente
bud/o - banca, tenda, barraca de feira parkhorloĝo - parquímetro (aparelho que por - para, a fim de tia - esse tipo, essa espécie, tal (compare com
fruktobudo - tenda de frutas registra o tempo de estacionamento) port/i - carregar, levar, portar, trajar, estar kia)
ĉi - (denota proximidade) kosm/o - cosmos, universo, espaço vestido com tie - lá (cp com kie)
ĉe - em, junto de, junto a, com leter/o - carta forporti - tirar, levar para longe tio - essa coisa, isso, aquilo (cp com kio)
demand/i - perguntar, questionar, demandar manĝ/i - comer rakont/i - relatar, contar tiom - esse tanto, tanto, tão (cp com kiom)
ferm/i - fechar manĝaĵo - comida rakonto - história, conto tiu- aquela pessoa, aquele, esse (cp com kiu)
malfermi - abrir maŝin/o - máquina serĉ/i - procurar vend/i - vender
for - longe skribmaŝino - máquina de escrever skatol/o - caixa vendisto - vendedor
frukt/o - fruta objekt/o - objeto, coisa skrib/i - escrever vi - você, vocês
fuĝ/i - fugir oni - pronome indefinido, usado quando não se sonor/i - soar, tocar (telefone, campainha, sino), via - seu, teu
gust/o - gosto quer mencionar, ou não se sabe o que ou quem tanger, badalar, ressoar
bongusta - gostoso, saboroso comete a ação do verbo. Ex.: Oni diras ke... – Diz- sonorilo – sino, campainha
gustumi - provar, saborear se que..., Dizem que..., A gente diz que... ŝip/o - navio
2.10 – 3.2
aŭskult/i – escutar Japan/o – japonês (pessoa japonesa)

brak/o – braço Japani/o – Japão
buŝ/o – boca kap/o – cabeça
Brit/o – britânico (uma pessoa britânica) kol/o – pescoço
Brit/io – Grã-Bretanha korp/o – corpo
ĉes/i – cessar, parar krur/o – perna
el – de (indica origem) kubut/o – cotovelo
femur/o – coxa man/o – mão
Franc/o – francês (uma pessoa da França) naz/o – nariz
Franci/o – França nu – ora, pois bem (interjeição)
gamb/o – perna (inteira, entre a coxa e o pé) nun – agora
German/o – alemão (pessoa da Alemanha) okul/o – olho
German/io – Alemanha, Germânia orel/o – orelha
Grek/o – grego (pessoa grega) pied/o – pé
Grek/io – Grécia re- - novamente, de novo (prefixo que indica repetição)
halt/i – parar ŝultr/o – ombro
intervju/i – entrevistar ven/i – vir
Ital/o – italiano (pessoa italiana) reveni – voltar, retornar
Ital/io – Itália
75
3.3 - 3.8
amik/o – amigo kiel - como, de que maneira ripoz/i - repousar, descansar suspir/i - suspirar
antaŭ - em frente de, antes kun - com salt/i - saltar, pular suspiro – suspiro
apud – perto de, ao lado de kune - junto sed - mas, porém star/i – estar de pé
duŝ/o – ducha (jato de água) kvankam – embora, ainda que, contudo seka - seco ŝvit/i - suar, perspirar
duŝi – lavar, regar liber/a - livre sent/i - sentir tre- muito
en - em malliberejo - prisão, cadeia soif/o - sede trink/i – beber
fart/i - estar de saúde pardon/i - perdoar soifa - sedento, com sede varm/a – quente
kiel vi fartas? - Como você está? Como vai? pli - mais stang/o – barra, pau malvarm/a - frio
fal/i - cair pulover/o - pulôver, blusa de lã sub - sub, embaixo vid/i - ver
inter - entre ripet/i - repetir supr/e - em cima viŝ/i –secar, esfregar, limpar
kest/o - caixa, baú ripeto - repetição sur - sobre (em contato com)
76
3.9 – 4.1
artik/o - articulção je - em, por nigr/a - preto rava – encantador, maravilhoso

atend/i - esperar kant/i - cantar parol/i - falar, conversar rob/o - robe, vestido
aŭd/i - ouvir kap/jes/i – afirmar com a cabeça paŝ/o - passo ruĝ/a - vermelho
bat/i - bater kaŝ/i - esconder paŝi – dar um passo, andar, caminhar ŝat/i - estimar, prezar, gostar de
blank/a - branco ki/am - quando plaĉ/i - agradar spir/i - respirar
blu/a - azul kioma horo? - que horas? plaĉa - agradável statu/o - estátua
brun/a - marrom kopi/i - copiar plu – mais, em adição tut/a – inteiro, todo
danc/i - dançar kopi/o - cópia pluv/o - chuva tute - inteiramente
de/nov/e - de novo kur/i - correr pluvas - está chovendo ver/a - verdadeiro
flav/a - amarelo muskol/o - músculo pov/i – poder, conseguir vere – verdadeiramente, na verdade
gimnastik/o - ginástica mod/o - moda produkt/o - produto verd/a - verde
ĝis - até moda - na moda, chique produkti - produzir vesper/o - noite, tarde, véspera
hor/o - hora naĝ/i - nadar prov/i – provar, tentar, testar vespere – à tarde, de tarde
i/o - algo, alguma coisa neni/o – nada, nenhuma coisa rav/i - encantar
4.2 – 4.7
-ad - sufixo que denota ação contínua ou dorm/i - dormir ludo – jogo, brincadeira si - si (pronome pessoal reflexivo)
repetitiva dors/o - costas, dorso ludado – jogada, partida stomak/o - estômago
agrabl/a - agradável -ej - sufixo que denota lugar ludejo - lugar para jogar, brincar tas/o - xícara
akcept/i - aceitar ekster - fora de medikament/o - medicamento subtaso - pires
ankoraŭ - ainda fork/o - garfo naĝ/i - nadar telefon/i - telefonar
ban/i - banhar glas/o - copo naĝado - natação telefono - telefone
bovl/o - tijela Halo? - Alô? naĝejo - lugar para se nadar, piscina teler/o - prato
ĉambr/o - quarto, aposento jam - já pacient/o - paciente temp/o - tempo
dormĉambro - quarto de dormir jam ne - já não, não mais preter – além, diante, por diante de, ao lado de tenis/o - tênis
ĉeval/o - cavalo jam nun - já agora, agora mesmo pseŭdo - pseudo, falso (prefixo) tranĉ/i - cortar, fatiar
dank/i - agradecer kalik/o - cálice, taça rajd/i - cavalgar, andar de cavalo tranĉilo - faca
dent/o - dente kar/a - caro, cara, querida (o) ripoz/i - repousar, descansar tuj - imediatamente
dolor/o - dor kron/o - coroa san/a - são, saudável tuja - imediato
dolori - doer kuler/o - colher son/i - soar
kapdoloro - dor de cabeça lud/i - jogar sono - som
77
5.1 - 5.8
April/o - abril futbal/o - futebol korb/o – cesto printemp/o – primavera

atent/i - estar atento, prestar atenção usona futbalo - futebol estadunidense kutim/i – ter costume de ree – de novo, outra vez
Aŭgust/o - agosto golf/o - golfo, baía, golfe (jogo) laŭt/a - alto (som) rekt/a - reto, direto
aŭtun/o - outono hel/a - claro, brilhante lund/o - segunda-feira rul/i – rolar
ĉirkaŭ – aproximadamente, em volta heliĝas - ficar claro, clarear Maj/o - maio rulsket/i - patinar
ĉirkaŭrigardi - olhar em volta malhela - escuro mard/o - terça-feira sabat/o - sábado
Decembr/o - dezembro malheliĝas - ficar escuro, escurecer Mart/o - março Septembr/o - setembro
dekstr/a – direita (mão, lado) hodiaŭ - hoje merkred/o - quarta-feira sezono – estação (do ano)
maldekstra - esquerda -iĝ - sufixo: tornar-se, ficar Novembr/o - novembro somer/o - verão
dimanĉ/o - domingo Januar/o - janeiro Oktobr/o - outubro supr/e - em cima, por cima
-et - sufixo diminutivo Juli/o - julho ord/o - ordem supra - superior
dometo - casinha Juni/o - junho en ordo - em ordem vendred/o - sexta-feira
etaĝ/o - andar, pavimento (edifício) ĵaŭd/o - quinta-feira pilk/o - bola veter/o - tempo (meteorológico)
Februar/o - fevereiro ĵurnal/o - jornal korbopilko - basquete vintr/o – inverno
funkci/i - funcionar ĵurnalisto - jornalista preskaŭ - quase
78
5.9 - 6.2
ali/a – outro fin/o – fim kontraŭ - contra rest/i - ficar, permanecer, restar
afero - coisa flor/o – flor kor/o - coração rezerv/i - reservar
akrobat/o – acrobata for – embora, fora kresk/i - crescer sekv/i - seguir
akvorezervo – reservatório de água fotel/o - poltrona kuir/i - cozinhar sen - sem
apud - por, ao lado de ĝen/i - incomodar, importunar mur/o – muro, parede simi/o - símio, macaco
atent/i - estar atento, prestar atenção ĝen/o – problema, incômodo, preocupação nenio - nada terur/o - terror
ating/i - atingir halt/i - parar neniu - ninguém, nenhum terura - terrível
cel/o - objetivo hej! - hei! (interjeição) nerv/o – nervo tial - por isso, portanto
cert/a - certo help/i - ajudar nu – ora, pois bem tim/i – temer, ter medo
ĉar - porque, uma vez que kamen/o - lareira par/o - par traf/i - atingir
ĉes/i - cessar, parar kapt/i - capturar, pegar plag/o - praga, flagelo, calamidade tuj – imediatamente
danĝer/o - perigo kial - por que, por qual razão plor/i - chorar ve! – ai! (interj. que expressa pena)
don/i - dar, doar knab/o - menino plur/aj - diversos, variados ver/a - verdadeiro
far/i - fazer knabino - menina respekt/i - respeitar vok/i - chamar
6.3 - 6.13
admir/i - admirar halt/i - parar knabino – menina mem - mesmo, próprio

ali/a - outro haltigi - fazer com que algo pare, fazer parar, kompatind/a - miserável, pobre ol – que, do que (comparativo)
aper/i - aparecer parar kun - com plej - mais (superlativo)
brav/a - valente, corajoso histori/o – história last/a - último pli - mais (comparativo)
brave! - bravo! ho – oh! maŝin/o - máquina prezent/i - apresentar
ebl/a - possível -ig - sufixo: causar a ser, fazer ser mult/a - muito sol/a - só, sozinho
eble - possivelmente, talvez indik/i - indicar multaj - muitos -ul - sufixo: uma pessoa caracterizada pelo
enpaki - empacotar inspekt/i - inspecionar nun - agora sentido da raiz.
feliĉ/a - feliz ir/i - ir parad/i - desfilar, ir a uma parada malsaĝulo - tolo, burro
fin/i - terminar, chagar ao fim eniri - entrar, ir para dentro parado - parada, desfile varm/a - quente
fine - finalmente kapt/i - capturar, pegar post - após, depois de varmo – calor
fino - fim klar/a - claro pro - por causa de, porque, por ve – ai!, interjeição de lamento
ĝis - até klare - claramente majest/a - majestoso, soberbo viv/i - viver
ĝoj/i - estar feliz knab/o - menino majesto - majestade
79
O FIM DO COMEÇO__________________
Se você conseguiu terminar seu curso, parabéns! Você faz parte de um grupo de milhões de pessoas que falam Esperanto e que fazem dessa língua um veículo vivo e
dinâmico para transmitir seus pensamentos e sua cultura. Todas essas milhões de pessoas são donas do Esperanto, assim como você agora! Afinal o Esperanto não
pertence a nenhuma nação específica, mas pertence a todos, e pessoas de todos os continentes falam essa língua.
Mas é claro que este é apenas o fim do começo. Este foi seu primeiro passo para entrar no mundo do Esperanto. Você pode continuar seus estudos por meio de diversos
materiais, as opções são inumeráveis. Eis algumas sugestões:
La Pasporto al la Tuta Mondo

É um curso em vídeo bastante completo, do nível básico ao avançado. São 16 episódios-lições com cerca de 30 minutos cada. Há ainda o material de apoio: são livros com
a transcrição de todos os diálogos, explicações e exercícios. Você pode encontrá-lo facilmente na internet (youtube), baixar os livros via torrent, ou comprar o material
pelo site oficial. Você pode ainda pedir o envio pelos correios pelo meu e-mail: [email protected]. A distribuição do material sem fins comerciais é liberada
por seus criadores.
Lernu
www.lernu.net
Este é um dos maiores sites destinados ao estudo do Esperanto. Há diversos cursos do básico ao avançado. Há também vídeos, livros, dicionário, histórias narradas, jogos,
música, chat, fóruns para discussão, etc. Você também pode se registrar, publicando seu perfil, e pode conversar com esperantistas do mundo todo. No site há dezenas de
milhares de pessoas registradas. Você também pode fazer uma busca no site por pessoas que falam Esperanto e moram na sua cidade, ou procurar pessoas de todo o
mundo. Tudo isso sem pagar nada.
Kurso de Esperanto
www.cursodeesperanto.com.br
O "Kurso de Esperanto" é um programa multimídia gratuito. São 12 lições, com músicas, exercícios de pronúncia e compreensão, exercícios gramaticais, entre outros
recursos. Você ainda pode solicitar o acompanhamento de um professor através do site.
Pois o que está esperando? Continue seus estudos! E então comunique-se com vários dos milhões de esperantistas espalhados ao redor do mundo. Conheça a música e a
literatura esperantistas. Vá até uma livraria e encomende livros na Língua Internacional, compre revistas, escute a programas de rádio e assista a vídeos pela internet,
explore sites, escreva, escute, fale, leia! Registre-se no site do lernu e entre no Orkut para procurar pessoas na sua cidade que se interessam ou falam Esperanto, vá a
reuniões, a congressos. Organize grupos de estudo, ensine o que você sabe. Receba esperantistas de outros países, viaje e se hospede de graça! Exatamente! Quem fala
Esperanto pode se hospedar de graça mundo afora pelo Pasporta Servo (Serviço de Passaporte) – uma rede internacional de hospedagem gratuita na qual esperatistas
acolhem outros esperantistas. Você pode fazer tudo isso e muito mais com a Língua Internacional!
Sucesso!
Edvaldo
80

Esperanto Mazi en Gondolando - Livro Do Aluno

Enviado por

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

Esperanto Mazi en Gondolando - Livro Do Aluno

Enviado por

Dados do documento

Descrição original:

Título original

Direitos autorais

Formatos disponíveis

Compartilhar este documento

Compartilhar ou incorporar documento

Opções de compartilhamento

Você considera este documento útil?

Este conteúdo é inapropriado?

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

Esperanto Mazi en Gondolando - Livro Do Aluno

Enviado por

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

Kurso de Esperanto

As lições deste livro são divididas em cinco partes:

Então, você está pronto para começar e entrar no mundo do Esperanto?

Edvaldo Sachett da Silva

Quero expressar minha gratidão a Fernando Maia Jr. e Vitor Mendes,

LECIONO 1....................................................................................................... 4 LECIONO 8................................................................................................... 33

Bonan matenon! = b) Bildoj:

Mi estas la Reĝo de Gondolando.

Ĉu vi deziras teon aŭ kafon? (Você quer chá ou café?) Respostas da lição 1

Mi estas forta, vi estas dika, ŝi estas bela kaj li estas kuraĝa.

Mazi estas granda.

La kato estas malgranda.

La palaco estas granda. La domo estas malgranda.

6. Li estas s___________. • Pronomes pessoais: mi (eu), vi (você), li (ele), ŝi (ela), ĝi

2. Ĉu la reĝo estas dika?

3. Kiu estas dika? 1. Mi estas forta.

4. Ĉu Silvja estas dika? 2. Jô Soares estas dika.

5. Kia estas Silvja? 3. Rambo estas kuraĝa.

6. Kia estas Korvaks? 4. Jes, Silvja estas bela.

7. Kia estas Karlo? 4. Jes, mi estas saĝa.

8. Ĉu vi estas bela aŭ malbela? 5. Ne, mi ne estas forta.

10. Ĉu la kato estas granda? 7. La palaco estas granda.

11. Kia estas Mazi? 8. Mia ĉemizo estas bela.

12. Kia estas la domo? 9. Ĝi estas sandviĉo.

11. Jes, ĝi estas sako.

Kiom da arbustoj estas? Karlo: Mi amas princinon Silvja.

Reĝo: Ni iru. Sekvu min! Ek!

7. 8. 9. o Ĝi estas persiko. Mi ŝatas persikon.

Palavras estrangeiras e nomes que não foram esperantizados, cujas

• Flexibilidade na ordem das palavras:

• Imperativo –u: 5. Ĉu vi havas persikojn en via ĝardeno?

13. Kiu estas la nomo de via Panjo kaj de via Paĉjo?

14. Kiom da florojn vi havas en via ĝardeno?

16. En la filmo, kiu forkuras? 3. Jen la libro.

17. Ĉu la princino amas la ĝardeniston? 4. Jen ĝi.

18. Ĉu Silvja kaj Karlo forkuras kuraĝe? 5. Jes, mi ŝatas glaciaĵon.

19. Kiu estas via nomo?* 6. Jes, mi ankaŭ havas komputilon.

20. Kiu estas via aĝo? 7. Estas ok rozoj.

21. Kiu estas la aĝo de Karlo? 8. Mi havas kvar krajonojn.

22. Kiu estas la profesio de Karlo? 9. La kelnero ridas.

23. Ĉu ĝi estas pruno, vinbero aŭ persiko? 10. La ĝardenisto amas la princinon.

11. Mi estas instruisto.

1. Jen la gumo. 12. Mi havas dudek kvin jarojn.

Mazi: Kio ĝi estas? 1. Ŝi m__________ f_________. Ĝi estas bo____________.

Mazi: (li manĝas la skribmaŝinon) Bongusta!

Mi estas Mazi! Saluton! Mi estas amiko.

Karlo portas leterojn. 12. 13. 14. 15.

• DEMONSTRATIVO: TIO (“ISSO, AQUILO”) 5. Ĉu vi ŝatas manĝi vinberojn?

1. Ĉu vi estas sata aŭ malsata? 13. Ĉu la gardistoj forportas Mazin?

3. Kiu frukto estas bongusta por vi?

1. Dankon, sed mi estas sata. b) Bildoj

5. La gardistoj forportas Mazin. d) Respondu

9. Mia komputilo estas malgranda. e) Demandu

a) Vortaro: Korporpartoj sur la ekrano.

Petro intervjuas biciklistojn. b) Bildoj:

Mazi: Mi venis de tie. Nun mi estas ĉi tie.

13. Li kuras r___________.

14. __________isto. 15.

Mazi: Kio ĝi estas? 1. Ŝi m______ f_. Ĝi estas bo________.

13. Li __ 14. Li _ oMI PAROLAS ESPERANTE. (...EM ESPERANTO)

6. nomo estas Karlo. 15. Li_____________