Adolf Hitler
Adolf Hitler (20 ñiqin ayriway killapi 1889 paqarisqa Braunau am Inn llaqtapi, Awstiriyapi, 30 ñiqin ayriway killapi 1945 wañusqa Berlin llaqtapi), huk aliman pulitiku runam karqan. Alimankunap "Pusaqnin" (der Führer) nikurqan. Iskay ñiqin pachantin maqanakuyta qallarirqaspa, ima hayk'appas aswan huchayuq runapura karqan.
Huk ñiqin pachantin maqanakuymanta Hitlerqa Nasyunalsusyalista Aliman Llamk'aqpa Partidun (NSDAP) nisqap umalliqnin tukurqan. Chay NSDAP partiduqa llamk'aqkunaman ancha hayu kaspa, musuq maqanakuypaq llamk'arqan, "qasi kanapaq kayku" nispa llullaspa.
1933 watamanta 1945 watapi wañuyninkama Alimanyap qhapaq suyu kansillirnin (Reichskanzler) karqan. 1 ñiqin tarpuy killapi 1939 p'unchawpi Pulunyata atiyta kamachirqaptin, hatun maqanakuy qallarirqan.
Hitler lliw Iwrupapi kawsaq hudyukunata wañuchiyta kamachiptin, Nazi nisqa yanapaqninkuna suqta hunu hap'isqa, ñit'ina samk'ay pampakunapi (Konzentrationslager nisqapi) samk'asqa runakunata sipiyta atirqanku. Chay hatun wañuchiytaqa Ulukawtuma ninkum. Maqanakuynintinpiqa pichqa chunka pichqayuq hunu runakuna wañurqan.
Aliman awqaqkuna maqanakuyta chinkachkaptin, Rusyamanta awqaqkunataq Berlin llaqtata 1945 watapi atichkaptin, Hitler warminta wañuchispa kikintapas wañuchikurqan, manañam Alimanyap puchukaynintachu rikuspa.