Prijeđi na sadržaj

Adenozin trifosfat – razlika između verzija

Izvor: Wikipedija
Interaktivna pretraga historije
← Starija izmjena
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
Dcirovicbot (razgovor | doprinosi)
Botovi
12.946.298 izmena
m +
AcaBot (razgovor | doprinosi)
Botovi
387.404 izmene
m →Povezano: standardizacija odjeljka See also i kozmetika
 
(Nije prikazano 13 međuverzija 6 korisnika)
Red 11: Red 11:
| Section1 = {{Chembox Identifiers-lat
| Section1 = {{Chembox Identifiers-lat
| InChI = 1/C10H16N5O13P3/c11-8-5-9(13-2-12-8)15(3-14-5)10-7(17)6(16)4(26-10)1-25-30(21,22)28-31(23,24)27-29(18,19)20/h2-4,6-7,10,16-17H,1H2,(H,21,22)(H,23,24)(H2,11,12,13)(H2,18,19,20)/t4-,6-,7-,10-/m1/s1
| InChI = 1/C10H16N5O13P3/c11-8-5-9(13-2-12-8)15(3-14-5)10-7(17)6(16)4(26-10)1-25-30(21,22)28-31(23,24)27-29(18,19)20/h2-4,6-7,10,16-17H,1H2,(H,21,22)(H,23,24)(H2,11,12,13)(H2,18,19,20)/t4-,6-,7-,10-/m1/s1
| StdInChI = 1S/C10H16N5O13P3/c11-8-5-9(13-2-12-8)15(3-14-5)10-7(17)6(16)4(26-10)1-25-30(21,22)28-31(23,24)27-29(18,19)20/h2-4,6-7,10,16-17H,1H2,(H,21,22)(H,23,24)(H2,11,12,13)(H2,18,19,20)/t4-,6-,7-,10-/m1/s1
⚫
| StdInChI =
| StdInChI_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}}
| StdInChI_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}}
| StdInChIKey = ZKHQWZAMYRWXGA-KQYNXXCUSA-N
| StdInChIKey_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}}
| Beilstein =
⚫
| Gmelin =
| 3DMet =
| SMILES = O=P(O)(O)OP(=O)(O)OP(=O)(O)OC[C@H]3O[C@@H](n2cnc1c(ncnc12)N)[C@H](O)[C@@H]3O
| SMILES = O=P(O)(O)OP(=O)(O)OP(=O)(O)OC[C@H]3O[C@@H](n2cnc1c(ncnc12)N)[C@H](O)[C@@H]3O
| InChIKey = ZKHQWZAMYRWXGA-KQYNXXCUBG
| InChIKey = ZKHQWZAMYRWXGA-KQYNXXCUBG
Red 20: Red 25:
| ChemSpiderID = 5742
| ChemSpiderID = 5742
| MeSHName =Adenosine+triphosphate
| MeSHName =Adenosine+triphosphate
}}
}}


| Section2 = {{Chembox Properties-lat
| Section2 = {{Chembox Properties-lat
Red 31: Red 36:
}}
}}
}}
}}

'''adenozin trifosfat''' ('''ATP''') je [[nukleotid]] poznat u [[biohemija|biohemiji]] kao „[[molekul]]ska valuta“ za unutarćelijski transfer [[energija|energije]]; to jest, ATP je u stanju da uskladišti i transportuje energiju unutar [[ćelija (biologija)|ćelija]]. ATP takođe igra važnu ulogu u sintezi [[nukleinska kiselina|nukleinskih kiselina]]. Molekuli ATP-a se takođe koriste za skladištenje korisne energije koju biljke konvertuju u [[ćelijska respiracija|ćelijskoj respiraciji]].
'''Adenozin trifosfat''' ('''ATP''') je [[nukleotid]] poznat u [[biohemija|biohemiji]] kao „[[molekul]]ska valuta“ za unutarćelijski transfer [[energija|energije]]; to jest, ATP je u stanju da uskladišti i transportuje energiju unutar [[ćelija (biologija)|ćelija]]. ATP takođe igra važnu ulogu u sintezi [[nukleinska kiselina|nukleinskih kiselina]]. Molekuli ATP-a se takođe koriste za skladištenje korisne energije koju biljke konvertuju u [[ćelijska respiracija|ćelijskoj respiraciji]].


== Hemijska svojstva ==
== Hemijska svojstva ==
Hemijski, ATP se sastoji od [[adenozin]]a i tri [[fosfat]]ne grupe (trifosfat). Njegova empirijska formula je C<sub>10</sub>H<sub>16</sub>N<sub>5</sub>O<sub>13</sub>P<sub>3</sub>, a racionalna formula C<sub>10</sub>H<sub>8</sub>N<sub>4</sub>O<sub>2</sub>NH<sub>2</sub>(OH)<sub>2</sub>(PO<sub>3</sub>H)<sub>3</sub>H, sa molekulskom masom od [[1 E-25 kg|507.184]] [[jedinica atomske mase|u]].
Hemijski, ATP se sastoji od [[adenozin]]a i tri [[fosfat]]ne grupe (trifosfat). Njegova empirijska formula je C<sub>10</sub>H<sub>16</sub>N<sub>5</sub>O<sub>13</sub>P<sub>3</sub>, a racionalna formula C<sub>10</sub>H<sub>8</sub>N<sub>4</sub>O<sub>2</sub>NH<sub>2</sub>(OH)<sub>2</sub>(PO<sub>3</sub>H)<sub>3</sub>H, sa molekulskom masom od 507.184 [[jedinica atomske mase|u]].
Fosforilne grupe počevši od one na [[adenozin monofosfat|AMP]] se nazivaju alfa (α), beta (ß), i gama (γ) fosfati. Biohemijska imena za ATP su 9-ß-D-ribofuranoziladenin-5'-trifosfat, i ekvivalentno, 9-ß-D-ribofuranozil-6-amino-purin-5'-trifosfat.
Fosforilne grupe počevši od one na [[adenozin monofosfat|AMP]] se nazivaju alfa (α), beta (ß), i gama (γ) fosfati. Biohemijska imena za ATP su 9-ß-D-ribofuranoziladenin-5'-trifosfat, i ekvivalentno, 9-ß-D-ribofuranozil-6-amino-purin-5'-trifosfat.


Red 57: Red 63:
== Literatura ==
== Literatura ==
* {{Cite book |ref= harv|author=Arthur C. Guyton John E. Hall | title=Medicinska fiziologija | edition= | issue= | publisher=savremena administracija Beograd | year=1999 | doi= | url= |id=}}
* {{Cite book |ref= harv|author=Arthur C. Guyton John E. Hall | title=Medicinska fiziologija | edition= | issue= | publisher=savremena administracija Beograd | year=1999 | doi= | url= |id=}}
* {{Cite book |ref= harv|author=Darinka Koraćević, Gordana Bjelaković, Vidosava Đorđević | title=Biohemija | edition= | issue= | publisher=savremena administracija | year= |id=ISBN 86-387-0622-7 | doi= | url= }}
* {{Cite book |ref= harv|author=Darinka Koraćević, Gordana Bjelaković, Vidosava Đorđević | title=Biohemija | edition= | issue= | publisher=savremena administracija | year= | isbn = 86-387-0622-7 | doi= | url= }}


== Vidi još ==
== Povezano ==
* [[Adenozin difosfat]] (ADP)
* [[Adenozin difosfat]] (ADP)
* [[Adenozin monofosfat]] (AMP)
* [[Adenozin monofosfat]] (AMP)
Red 71: Red 77:
{{Portal|Hemija}}
{{Portal|Hemija}}
{{Commonscat|Adenosine triphosphate}}
{{Commonscat|Adenosine triphosphate}}
* [http://www.emc.maricopa.edu/faculty/farabee/BIOBK/BioBookATP.html ATP i biološka energija]
* [http://www.emc.maricopa.edu/faculty/farabee/BIOBK/BioBookATP.html ATP i biološka energija] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071201180511/http://www.emc.maricopa.edu/faculty/farabee/BIOBK/BioBookATP.html |date=2007-12-01 }}
* {{MeshName|Adenosine+triphosphate}}
* {{MeshName|Adenosine+triphosphate}}
{{-}}
{{-}}
Red 83: Red 89:
[[Kategorija:Ćelijsko disanje]]
[[Kategorija:Ćelijsko disanje]]
[[Kategorija:Koenzimi]]
[[Kategorija:Koenzimi]]

{{Link GA|cs}}
{{Link GA|en}}

Aktualna verzija od 17. augusta 2024. u 23:44

Adenosine triphosphate
IUPAC ime
Drugi nazivi adenozin 5'-(tetrahidrogen trifosfat)
Identifikacija
CAS registarski broj 56-65-5 DaY
PubChem[1][2] 5957
ChemSpider[3] 5742
MeSH Adenosine+triphosphate
Jmol-3D slike Slika 1
Svojstva
Molekulska formula C10H16N5O13P3
Molarna masa 507.18 g mol−1
pKa 6.5

 DaY (šta je ovo?)   (verifikuj)

Ukoliko nije drugačije napomenuto, podaci se odnose na standardno stanje (25 °C, 100 kPa) materijala

Infobox references

Adenozin trifosfat (ATP) je nukleotid poznat u biohemiji kao „molekulska valuta“ za unutarćelijski transfer energije; to jest, ATP je u stanju da uskladišti i transportuje energiju unutar ćelija. ATP takođe igra važnu ulogu u sintezi nukleinskih kiselina. Molekuli ATP-a se takođe koriste za skladištenje korisne energije koju biljke konvertuju u ćelijskoj respiraciji.

Hemijska svojstva

[uredi | uredi kod]

Hemijski, ATP se sastoji od adenozina i tri fosfatne grupe (trifosfat). Njegova empirijska formula je C10H16N5O13P3, a racionalna formula C10H8N4O2NH2(OH)2(PO3H)3H, sa molekulskom masom od 507.184 u. Fosforilne grupe počevši od one na AMP se nazivaju alfa (α), beta (ß), i gama (γ) fosfati. Biohemijska imena za ATP su 9-ß-D-ribofuranoziladenin-5'-trifosfat, i ekvivalentno, 9-ß-D-ribofuranozil-6-amino-purin-5'-trifosfat.

Sinteza

[uredi | uredi kod]

ATP može biti proizveden u raznim ćelijskim procesima, ali najčešće u mitohondrijama oksidativnom fosforilacijom pod katalitičkim uticajem ATP sintaze ili u slučaju biljaka u hloroplastima, fotosintezom. Glavno gorivo za sintezu ATP-a su glukoza i masne kiseline. Prvo se glukoza razdvoji u piruvat i citozol. Dva molekula ATP-a se generišu iz svakog molekula glukoze. Završne etape u sintezi ATP-a se izvode u mitohondriji, i mogu da generišu do 36 ATP.

ATP u ljudskom telu

[uredi | uredi kod]

Ukupna količina ATP-a u ljudskom telu iznosi oko 0,1 mola. Energija koju koriste ljudske ćelije zahteva hidrolizu 200 do 300 molova ATP-a dnevno. Ovo znači da se svaki molekul ATP-a reciklira 2000 do 3000 puta svakog dana. ATP ne može biti uskladišten, pa stoga njegova potrošnja mora da sledi ubrzo nakon sinteze.

Ostali trifosfati

[uredi | uredi kod]

Žive ćelije imaju i druge „visokoenergetske“ nukleozid trifosfate, poput guanozin trifosfata. Između njih i ATP-a, energija lako može da se prenosi reakcijama kao što su one koje katalizuje nukleozid difosfokinaza: energija se oslobađa kada se izvede hidroliza fosfat-fosfat veza. Ova energija mogu koristiti razni enzimi, motorni proteini, i transportni proteini za izvršavanje rada u ćeliji. Procesom hidrolize oslobađaju se neorganski fosfat i adenozin difosfat, koji može biti dalje razložen u još jedan fosfatni jon i adenozin monofosfat. ATP može biti razložen u adenozin monofosfat i direktno, uz stvaranje pirofosfata. Ova zadnja reakcija ima prednost u tome što je efektivno nepovratan proces u vodenom rastvoru.

Reakcija ADP sa GTP

[uredi | uredi kod]
ADP + GTP ↔ ATP + GDP

Postoji ideja da se koristi ATP kao energetski izvor u nanotehnologiji i implantima. Veštački pejsmejkeri bi mogli da postanu nezavisni od baterija.

Reference

[uredi | uredi kod]
  1. ↑ Li Q, Cheng T, Wang Y, Bryant SH (2010). „PubChem as a public resource for drug discovery.”. Drug Discov Today 15 (23-24): 1052-7. DOI:10.1016/j.drudis.2010.10.003. PMID 20970519.  edit
  2. ↑ Evan E. Bolton, Yanli Wang, Paul A. Thiessen, Stephen H. Bryant (2008). „Chapter 12 PubChem: Integrated Platform of Small Molecules and Biological Activities”. Annual Reports in Computational Chemistry 4: 217-241. DOI:10.1016/S1574-1400(08)00012-1. 
  3. ↑ Hettne KM, Williams AJ, van Mulligen EM, Kleinjans J, Tkachenko V, Kors JA. (2010). „Automatic vs. manual curation of a multi-source chemical dictionary: the impact on text mining”. J Cheminform 2 (1): 3. DOI:10.1186/1758-2946-2-3. PMID 20331846.  edit

Literatura

[uredi | uredi kod]
  • Arthur C. Guyton John E. Hall (1999). Medicinska fiziologija. savremena administracija Beograd. 
  • Darinka Koraćević, Gordana Bjelaković, Vidosava Đorđević. Biohemija. savremena administracija. ISBN 86-387-0622-7. 

Povezano

[uredi | uredi kod]

Vanjske veze

[uredi | uredi kod]
Portal Hemija
Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Adenozin_trifosfat&oldid=42169523