Miti

Baladat e trimërisë (1877) pjesë e mitologjisë arthuriane.

Miti është një zhanër folklorik i përbërë nga tregime që luajnë një rol themelor në një shoqëri, siç janë përrallat themelore ose mitet e origjinës. Meqenëse "miti" përdoret gjerësisht për të nënkuptuar se një histori nuk është objektivisht e vërtetë, identifikimi i një narrative si një mit mund të jetë shumë i diskutueshëm. Shumë adhurues të feve i shohin historitë e feve të tyre si të vërteta dhe kështu kundërshtojnë karakterizimin e tyre si mit, mënyrën se si i shohin historitë e feve të tjera. Si të tilla, disa studiues i etiketojnë të gjitha narrativat fetare si "mite" për arsye praktike, të tilla si për të shmangur zhvlerësimin e ndonjë tradite, sepse kulturat interpretojnë njëra-tjetrën ndryshe në lidhje me njëra-tjetrën. Studiues të tjerë shmangin përdorimin e termit "mit" krejtësisht dhe në vend të kësaj përdorin terma të ndryshëm si "histori e shenjtë", "histori e shenjtë" ose thjesht "histori" për të shmangur vendosjen e ngjyrimeve poshtëruese në çdo tregim të shenjtë.

Mitet shpesh mbështeten nga autoritetet laike dhe fetare dhe janë të lidhura ngushtë me fenë ose spiritualitetin. Shumë shoqëri grupojnë mitet, legjendat dhe historinë e tyre së bashku, duke i konsideruar mitet dhe legjendat si tregime të vërteta të së kaluarës së tyre të largët. Në veçanti, mitet e krijimit ndodhin në një epokë parësore kur bota nuk kishte arritur formën e saj të mëvonshme. Mite të tjera shpjegojnë se si u vendosën dhe u shenjtëruan zakonet, institucionet dhe tabutë e një shoqërie. Ekziston një marrëdhënie komplekse midis recitimit të miteve dhe zbatimit të ritualeve.

Personazhet kryesore në mite janë zakonisht jo-njerëz, si perënditë, gjysmëperënditë dhe figura të tjera të mbinatyrshme. Të tjerët përfshijnë njerëzit, kafshët ose kombinimet në klasifikimin e tyre të mitit. Historitë e njerëzve të zakonshëm, edhe pse shpesh të liderëve të një lloji, zakonisht gjenden në legjenda, në krahasim me mitet. Mitet ndonjëherë dallohen nga legjendat në atë që mitet kanë të bëjnë me perënditë, zakonisht nuk kanë bazë historike dhe vendosen në një botë të së shkuarës së largët, shumë të ndryshme nga ajo e së tashmes.

Përdorimi akademik

Miti është tregim i cili përmban simbole të cilat zakonisht kanë shumë kuptime. Miti në kulturat e caktuara zakonisht trajton çështjet që kanë të bëjnë me origjinën e botës apo se si bota dhe krijesat e saj erdhën në ekzistencë. Qeniet mitike aktive zakonisht janë perënditë dhe perëndeshat, heronjtë dhe heroinat, apo kafshët. Shumica e miteve merren se kanë ekzistuar në të kaluarën e pafund, para fillimit të numërimit të kohës.

Miti konsiderohet tregim i shenjtë për shkak se ai përmban rëndësi spirituale apo religjioze për atë që e tregon, si dhe kontribon dhe shpreh sistemet e mendimeve dhe të vlerave. Përdorimi i termit nga studiuesit nuk implikon as të vërtetën e as jo-të-vërtetën e tregimit. Sidoqoftë, në kulturat përkatëse nga vjen miti, ai merret si "i vërtetë", për shkak se ai përmban bindjet, konceptet dhe mënyrat e pyetjeve dhe kuptimit të botës.

Përdorimi popullor

Në përdorimin popullor, miti është bindje apo besim kolektiv që nuk bazohet në fakte. Ky përdorim, që zakonisht është përçmues, erdhi nga emërtimi i miteve dhe besimeve religjioze të kulturave të tjera si jo-korrekt, por më vonë u zgjerua dhe përfshiu edhe besime të tjera jo-religjioze. Për shkak të këtij përdorimi të famshëm dhe subjektiv, shumë persona e marrin si ofendim kur tregimet në të cilat ata besojnë quhen mite. Ky përdorim i termit zakonisht shoqërohet me legjendën, fantazinë, folklorin, të dhënat konfuze, dëshirat personale, dhe legjendat urbane.

Shiko edhe

• Legjenda