Malet e Pindit
| Pindet | |
|---|---|
 Pindet në Thesali | |
| Pika më e lartë | |
| Maja | Smolikat |
| Ngritja | 2,637 m (8,652 ft) |
| Koordinatat | 40°05′20″N 20°55′31″E / 40.08889°N 20.92528°E |
| Përmasat | |
| Gjatësia | 180 km (110 mi) veri-jug |
| Gjerësia | 56 km (35 mi) |
| Gjeografia | |
| Shtetet | Greqia dhe Shqipëria |
| Provinca/Qarqe | Maqedonia Perëndimore, Epiri, Thesalia, Greqia Qendrore, Qarku i Korçës dhe Qarku i Gjirokastrës |
Malet e Pindit janë një varg malesh që ndodhet në Greqinë veriore dhe në jug të Shqipërisë me një gjatësi prej afërsisht 160 km, dhe me një lartësi maksimale prej 2.637m (Mali Smolikas). Për shkak se ai shkon përgjatë kufirit të Thesalisë dhe Epirit, ky vargmal njihet kolektivisht si shpina e Greqisë. Vargmali shtrihet prej afër kufirit greko-shqiptar në Epir, duke hyrë në rajonet e Epirit dhe të Maqedonisë në Greqinë veriore deri poshtë në veri të Peloponezit. Gjeologjikisht është një shtrirje e Alpeve Dinarike, të cilat mbizotërojnë rajonin perëndimor të Gadishullit Ballkanik.
Deri në shekullin e tetëmbëdhjetë, kishte pasur identifikim të emrit Metsovo me vargmalin e Pindit (në një enciklopedi franceze të vitit 1756). [1] Nga viti 1825, udhëpërshkruesi John Cam Hobhouse shkruante se "… malet e fundit, të njohura tani me emrin Metzovo, nuk mund të jenë askush tjetër përveç vetë Pindusit ..." [2] ndërsa një dokument patriarkal i vitit 1818 shprehet: "sepse mali i lartë i Pindit në Epir, që zakonisht quhet Messovon ... ". Fjala Pindos u përdor më shumë në burimet letrare, ndërsa emri popullor për rangun malor nga Mesjeta deri në Shekullin XIX ishte ose "Metsova" ose "malet e Metsovës". Me shumë mundësi ky që emër nuk ka për qëllim të tregojë tërë gamën siç është menduar sot, por vetëm pjesa qendrore e tij midis zonës së Aspropotamos dhe burimeve të lumit Vjosa. Kjo pjesë përkon me rajonin malor të cilin grekët e lashtë e quanin Pindos.
Malet më të rëndësishme në këtë vargmal janë Mali i Gramozit, Mali i Smolikas, Mali Vasilica, Mali Tymfi ose Gamila, Lakmosi ose Peristeri, malet Athamanika ose Tsoumerka, dhe malet Agrafa. Disa male në Greqinë Jugore konsiderohen gjithashtu pjesë e gamës së zgjeruar të Pindit. Maja e saj më e lartë është në malin Smolikas në një lartësi prej 2.637 metrash.
Në rajonin e maleve të pindit ka shumë fshatra dhe vendbanime e ku njëri prej tyre është Samarina, i cili krenohet me një nga lartësitë më të larta në Greqi. Zona kishte një ekonomi tradicionale pastorale, në të cilën delet mbarështoheshin nga barinjtë që ishin vllehë dhe arumunë. Shumica e fshatrave të tilla si Perivoli dhe Smixi përfshijnë komunitetet e arumunëve ( vllehëve ), me origjinë nga barinjtë dhe bujqit e vjetër. Në dekadat e fundit, një numër fshatrash, siç është Metsova, u zhvilluan në vendpushime turistike me shtigje skitare.
Shih edhe
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]Literatura
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- N. Hammond, Epirus, vol. A΄, transl. Athanasiou Giagka, publ. Epirotiki Vivliothiki, Athens 1971, pp. 12–13.
- F. Dasoulas, “Pindos, oi geografikes kai istorikes diastaseis enos onomatos” [Pindos, the geographical and historic dimensions of a name], Epirotiko Imerologio 31(2012), pp. 189–254
- K. Tsipiras, Oreini Ellada [Mountainous Greece], publ. Kedros S.A., 2003, pp. 14–61
- N. Kosmas, “Oi diodoi tis Pindou” [The passages of Pindos], Epirotiki Estia 4 (1955), pp. 14–20.
- N. Pihtos, H aisthitiki tis Pindou [The aesthetics of Pindos], publ. City of Metsovo, Ioannina 1988.
- B. Nitsiakos, Oi oreines koinotites tis voreias Pindou. Ston apoiho tis makras diarkeias [The mountainous settlements of Northern Pindos. Long term echoes], publ. Plethron, Athens 1995.
- Salmon, T. (2006), The Mountains of Greece: The Pindos Mountains, Cicerone Press,
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Moreri, Louis (1732). Pierre-Augustin Le Mercier (red.). Le grand dictionnaire historique, ou Le mélange curieux de l'histoire sacrée et profane (në frëngjisht). Vëll. 4. fq. 1060.
- ^ Hobhouse, John Cam (1825). A journey through Albania and other provinces of Turkey in Europe and Asia to Constantinople during the years 1809 and 1810, Volume 1 (në anglisht). James Cawthorn. fq. 61.