Jump to content

Historia e verës

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Mozaikë helenistikë të zbuluar afër qytetit të Pafosit që përshkruajnë Dionisin, perëndinë e verës.

Dëshmia më e vjetër e prodhimit të verës së lashtë është gjetur në Gjeorgji që nga shek.6000 pes (gjurmët më të hershme të njohura të verës së rrushit),[1][2][3][4] Irani nga shek.5000 para Krishtit,[5] Greqia nga shek.4500 pes,[6][7] Armenia nga shek.4100 pes (prodhim në shkallë të gjerë),[8][9][10][11][12][13] dhe Siçilia nga shek.4000 para Krishtit.[14] Dëshmia më e hershme e pijeve alkoolike të fermentuara të orizit, mjaltit dhe frutave, ndonjëherë krahasuar me verën, pretendohet në Kinë (rreth 7000 pes).[15][16][17]

Vetëdija e ndryshuar e prodhuar nga vera është konsideruar fetare që nga origjina e saj. Grekët e lashtë adhuronin Dionisin ose Bakun dhe romakët e lashtë vazhduan kultin e tij. Konsumimi i verës rituale, ndoshta një lloj i caktuar i verës së ëmbël fillimisht, ishte pjesë e praktikës hebraike që nga kohët biblike dhe, si pjesë e eukaristisë që përkujtonte Darkën e Fundit të Jezusit, u bë edhe më thelbësor për Kishën e Krishterë. Edhe pse Islami nominalisht e ndaloi prodhimin ose konsumimin e verës, gjatë epokës së tij të artë, alkimistët si Geber filluan distilimin e verës për qëllime mjekësore dhe industriale, siç është prodhimi i parfumeve.[18]

Prodhimi dhe konsumi i verës u rritën, duke u lulëzuar nga shekulli i 15-të e tutje si pjesë e zgjerimit evropian. Pavarësisht nga infektimi shkatërrues i morrave të filokserës në 1887, shkenca dhe teknologjia moderne e përshtatur dhe prodhimi industrial i verës dhe konsumi i përhapur tani ndodhin në të gjithë botën.

Shiko edhe

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]

Referime

[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]
  1. ^ "'World's oldest wine' found in 8,000-year-old jars in Georgia". BBC News. 13 nëntor 2017. Marrë më 19 qershor 2020. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  2. ^ Keys, David (28 dhjetor 2003). "Now that's what you call a real vintage: professor unearths 8,000-year-old wine". The Independent. Marrë më 20 mars 2011. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ Georgia's Giant Clay Pots Hold An 8,000-Year-Old Secret To Great Wine, NPR.
  4. ^ Spilling, Michael; Wong, Winnie (2008). Cultures of The World Georgia. Marshall Cavendish. fq. 128. ISBN 978-0-7614-3033-9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ Ellsworth, Amy (18 korrik 2012). "7,000 Year-old Wine Jar". University of Pennsylvania Museum of Archaeology and Anthropology. Arkivuar nga origjinali më 26 gusht 2012. Marrë më 13 shtator 2013. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ Pagnoux, Clémence; Bouby, Laurent; Valamoti, Soultana Maria; Bonhomme, Vincent; Ivorra, Sarah; Gkatzogia, Eugenia; Karathanou, Angeliki; Kotsachristou, Dimitra; Kroll, Helmut; Terral, Jean-Frédéric (janar 2021). "Local domestication or diffusion? Insights into viticulture in Greece from Neolithic to Archaic times, using geometric morphometric analyses of archaeological grape seeds". Journal of Archaeological Science. 125: 105263. Bibcode:2021JArSc.125j5263P. doi:10.1016/j.jas.2020.105263. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  7. ^ Valamoti, Soultana Maria (janar 2015). "Harvesting the 'wild'? Exploring the context of fruit and nut exploitation at Neolithic Dikili Tash, with special reference to wine". Vegetation History and Archaeobotany. 24 (1): 35–46. Bibcode:2015VegHA..24...35V. doi:10.1007/s00334-014-0487-6. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  8. ^ "6000-year-old winery found in Armenia – Ya Libnan". 11 janar 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ "EIGHT OF THE WORLD'S OLDEST WINERIES". {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  10. ^ Holding, Deirdre (shtator 2014). Armenia: with Nagorno Karabagh. The Globe Pequot Press Inc. fq. 284. ISBN 9781841625553. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  11. ^ Johnson, Hugh (shtator 2014). Hugh Johnson's Pocket Wine Book 2019. Octopus Publishing Group. ISBN 9781784724825. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  12. ^ "Decanter". Decanter magazine. Vëll. 36, Nummers 5-8. shkurt 2011. {{cite magazine}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  13. ^ "Wine 4,100 B.C. – World's Oldest Winery Discovered". 27 gusht 2014. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  14. ^ Tondo, Lorenzo (30 gusht 2017). "Traces of 6,000-year-old wine discovered in Sicilian cave". The Guardian. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  15. ^ Li, Hua; Wang, Hua; Li, Huanmei; Goodman, Steve; Van Der Lee, Paul; Xu, Zhimin; Fortunato, Alessio; Yang, Ping (2018). "The worlds of wine: Old, new and ancient". Wine Economics and Policy. 7 (2): 178–182. doi:10.1016/j.wep.2018.10.002. hdl:10419/194558. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  16. ^ Cañete, Eduardo; Chen, Jaime; Martín, Cristian; Rubio, Bartolomé (2018). "Smart Winery: A Real-Time Monitoring System for Structural Health and Ullage in Fino Style Wine Casks" (PDF). Sensors. 18 (3): 803. Bibcode:2018Senso..18..803C. doi:10.3390/s18030803. PMC 5876521. PMID 29518928. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  17. ^ Hames, Gina (2010). Alcohol in World History. Routledge. fq. 17. ISBN 9781317548706. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  18. ^ Ahmad Y Hassan, Alcohol and the Distillation of Wine in Arabic Sources Arkivuar 3 korrik 2007 tek Wayback Machine
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Historia_e_verës&oldid=2717305"