Mbretëria e Egjiptit
Mbretëria e Egjiptit | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1922–1953 | |||||||||||
.svg) Flamuri
.svg) Stema
| |||||||||||
| Himni: "Eslami ya Misr" (1923–1936) Himni mbretëror: "Salam Affandina" (1936–1953) | |||||||||||
 E gjelbërt: Mbretëria e Egjiptit | |||||||||||
| Kryeqyteti | Cairo | ||||||||||
| Gjuhët e zakonshme | Arabisht (zyrtare)[1] | ||||||||||
| Besimi | Islam | ||||||||||
| Nofka | Egjiptian | ||||||||||
| Qeveria | |||||||||||
| Lloji i qeverisjes | Parlamenti unitar Monarkia kushtetuese | ||||||||||
| Mbreti | |||||||||||
• 1922–1936 | Fuad I | ||||||||||
• 1936–1952 | Faruku I | ||||||||||
• 1952–1953 | Fuad II a | ||||||||||
| Komisioneri i Lartë Britanik | |||||||||||
• 1922–1925 | Edmund Allenby | ||||||||||
• 1925–1929 | George Lloyd | ||||||||||
• 1929–1933 | Percy Loraine | ||||||||||
• 1933–1936 | Miles Lampson | ||||||||||
| Kryeministër | |||||||||||
• 1922 (first) | Abdel Khalek Sarwat Pasha | ||||||||||
• 1952–1953 (last) | Mohamed Naguibb | ||||||||||
| Kuvendi | Parlamenti | ||||||||||
| Senati | |||||||||||
| Dhoma e Deputetëve | |||||||||||
| Epoka historike | Periudha e ndërluftës / Lufta e Dytë Botërore / Lufta e ftohtë / Lufta e Palestinës | ||||||||||
| 28 shkurt 1922 | |||||||||||
• Sulltan Fuad I bëhet Mbreti Fuad I | 15 mars 1922 | ||||||||||
| 19 prill 1923 | |||||||||||
| 27 gusht 1936 | |||||||||||
• Antarësimi në Kombet e Bashkuara | 24 tetor 1945 | ||||||||||
| 1948–49 (maj–mars) | |||||||||||
| 23 July 1952 | |||||||||||
• Abdikimi i Mbretit Faruk, dhe ngritja e Mbretit Fuad II | 26 korrik 1952 | ||||||||||
| 18 qershor 1953 | |||||||||||
| Sipërfaqja | |||||||||||
| 1937[2] | 994,000 km2 (384,000 sq mi) | ||||||||||
| Popullsia | |||||||||||
• 1927[2] | 14,218,000 | ||||||||||
• 1937[2] | 15,933,000 | ||||||||||
• 1947[3] | 19,090,447 | ||||||||||
| Ekonomia | |||||||||||
| Monedha | Paundi egjiptian | ||||||||||
| Të dhëna të tjera | |||||||||||
| Kodi ISO 3166 | EG | ||||||||||
| |||||||||||
| Sot pjesë e | Egjipti Sudani Sudani i Jugut Libia (Tokë e Lëshuar) | ||||||||||
| |||||||||||
Mbretëria e Egjiptit (arabisht: المملكة المصرية, romanizuar: Al-Mamlaka Al-Miṣreyya, fjalë për fjalë. 'Mbretëria Egjiptiane') ishte forma ligjore e shtetit egjiptian gjatë periudhës së fundit të mbretërimit të dinastisë Muhamed Ali, nga njohja e Mbretërisë së Bashkuar të pavarësisë së Egjiptit më 1922 deri në shfuqizimin e monarkisë së Egjiptit dhe Sudanit më 1953 pas Revolucionit Egjiptian të vitit 1952. Deri në Traktatin Anglo-Egjiptian të vitit 1936, Mbretëria ishte vetëm nominalisht e pavarur, pasi Mbretëria e Bashkuar ruante kontrollin e marrëdhënieve të jashtme, komunikimit, ushtrisë dhe Sudanit. Zyrtarisht, Sudani qeverisej si një bashkëpronësi e dy shteteve, megjithatë, në realitet, fuqia e vërtetë në Sudan ishte e Mbretërisë së Bashkuar. Midis 1936 dhe 1952, Mbretëria e Bashkuar vazhdoi të ruajë praninë e saj ushtarake dhe këshilltarët e saj politikë në një nivel të reduktuar.
Statusi ligjor i Egjiptit ishte shumë i ndërlikuar, për shkak të shkëputjes së tij de facto nga Perandoria Osmane më 1805, pushtimit të tij nga Britania më 1882 dhe ringritjes së Sulltanatit të Egjiptit (të shkatërruar nga osmanët në 1517) si një protektorat britanik në vitin 1914. Në përputhje me ndryshimin e statusit nga sulltanat në mbretëri, titulli i Sulltanit në fuqi, Fuad I, u ndryshua nga Sulltani i Egjiptit në Mbreti i Egjiptit. Gjatë gjithë ekzistencës së Mbretërisë, Sudani u bashkua zyrtarisht me Egjiptin. Megjithatë, autoriteti aktual egjiptian në Sudan ishte kryesisht nominal për shkak të rolit të Mbretërisë së Bashkuar si fuqia dominuese në Sudanin anglo-egjiptian. Siç kishte ndodhur gjatë Hidivllëkut të Egjiptit dhe Sulltanatit të Egjiptit, monarku egjiptian u cilësua si sovran i "Egjipti dhe Sudani".
Gjatë mbretërimit të Mbretit Fuad, monarkia luftoi me Partinë Wafd, një organizatë politike nacionaliste me bazë të gjerë që kundërshtonte fuqimisht ndikimin britanik në Egjipt, dhe me vetë britanikët, të cilët ishin të vendosur të ruanin kontrollin e tyre mbi Kanalin e Suezit. Forca të tjera politike që u shfaqën në këtë periudhë përfshinin Partinë Komuniste (1925) dhe Vëllazërinë Myslimane (1928), e cila përfundimisht u bë një forcë e fuqishme politike dhe fetare.
Mbreti Fuad vdiq në vitin 1936 dhe froni i kaloi djalit të tij 16-vjeçar, Farukut. Rritja e ndjenjave nacionaliste në Egjipt dhe Sudan dhe shqetësimi britanik pas pushtimit të fundit të Abisinisë nga Italia fashiste çuan në Traktatin Anglo-Egjiptian të vitit 1936, i cili kërkonte që Mbretëria e Bashkuar të tërhiqte të gjitha trupat nga Egjipti (me përjashtim të Sudanit), përveç në Zonën e Kanalit të Suezit (u ra dakord të evakuohej deri në vitin 1949), por lejoi kthimin e personelit ushtarak britanik në rast lufte. Mbretëria ishte e rrënuar nga korrupsioni dhe nënshtetasit e saj e shihnin atë si një kukull të britanikëve, pavarësisht nga armiqësia e hidhur midis mbretit Farouk dhe Mbretërisë së Bashkuar gjatë Luftës së Dytë Botërore, siç dëshmohet nga Incidenti i Pallatit Abdin të vitit 1942. Kjo, së bashku me disfata në Luftën e Palestinës të viteve 1948–1949, çoi në Revolucionin Egjiptian të vitit 1952 nga Lëvizja e Oficerëve të Lirë. Faruku abdikoi në favor të djalit të tij të mitur Ahmed Fuad, i cili u bë Mbreti Fuad II. Në vitin 1953 monarkia u hoq dhe u krijua Republika e Egjiptit. Statusi ligjor i Sudanit u zgjidh vetëm në vitin 1953, kur Egjipti dhe Mbretëria e Bashkuar ranë dakord që atij t'i jepej pavarësia në vitin 1956.
Referime
[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]- ^ Neni 149 i Kushtetutës së vitit 1923.
- ^ a b c Bonné, Alfred (2003) [First published 1945]. The Economic Development of the Middle East: An Outline of Planned Reconstruction after the War. The International Library of Sociology (në anglisht). London: Routledge. fq. 24. ISBN 978-0-415-17525-8. OCLC 39915162. Marrë më 2010-07-09.
- ^ Shousha, Aly Tewfik (1948). "Cholera Epidemic in Egypt (1947)". Bulletin of the World Health Organization (në anglisht). 1 (2): 371. ISSN 0042-9686. PMC 2553924. PMID 20603928.