Bieldetälster

uut Balduin Bählamm fon Wilhelm Busch.

Bielde:RobinHood.jpg

N Bieldetälster ap seeltersk, Robin Hood, uursät fon Gretchen Grosser un oare, 1998

Deer waas iensen 'n oold Wieu, uursät fon Hermann Janssen, 1960

Tuusterpäiter, uursät fon Gretchen Grosser, 2010

Muusewänt un Kittegientje

Dät Bieldetälster (uk Bieldeskichte naamd) is een fon do ooldste Foarme fon Literatuur, man dät rakt deer uk een näie Foarm fon, nämelk dän Comic. N Bieldetälster bestoant uut ne Riege fon Oubieldengen, do der n Tälster uutmoakje. N Bieldetälster wäd moaked fon n Teekener un n Skrieuwer. Bietiede skrift die Teekener uk ju Geskichte, man bietiede oarbaidje uk moorere Ljuude an ju Teekenoarbaid (skizzierje, in Äänket uurluuke, fon Bouksteeuwen fersjo) of an dät Tälster.

Geskichte

Bieldetälstere hääbe hieren Uursproang in ju Bieldeskrift. Ne äddere Foarm fon Bieldetälster is die Teppich fon Bayeux, wierap dän Slacht bie Hastings uutbielded is. Mesoamerikoanske Hondskrifte roaten mythologiske Tälstere wier truch n touhoopestoald System fon Oubieldengen un Logogramme, also n bitje ap jusälge Wiese as in do Bieldetälstere fon däälich. Uk do uurgeskichtelke Oubieldengen, do der in Höölen fuunen wuuden sunt (as in do Höölen fon Lascaux), konnen betrachted wäide as ne äddere Foarm fon Bieldegeskichte. Ju Uurfoarm fon ju egyptiske Hieroglyphenskrift is faktisk uk ne Foarm fon teekende Bieldetälstere.

N bekoand Biespiel fon Bieldetälstere uut dät Middeloaler is ju Äärmebiebel (biblia pauperum). In dän eerste Haaldeel fon dät 19. Jierhunnert waas unner uur die Swaitser Rodolphe Töpffer bekoand foar sien Bieldetälstere. Hie fereepentelkte 1845 dät eerste moderne Bieldetälster, dät in Düütsklound bekoand wuude as “Fahrten und Abenteuer des Herrn Steckelbein”. Uk “Max und Moritz” fon dän Düütske Wilhelm Busch, ne Skälmengeskichte uut 1865, is n Biespil weesen foar do eerste amerikoanske Bieldegeskichten. Uur Oarbaid fon Busch waas dan al in trüütich Sproaken uursät. Ounfang 20. Jierhunnert fäng Emile Cohl oun mäd dät teekende bewäägjende Bieldetälster.

Bieldetälstere ap Seeltersk

Dät rakt uk 'n poar Bieldetälster ap Seeltersk:

• Muusewänt un Kittegientje (online ap Pyt Kramer's Webstee)
• Deer waas iensen 'n oold Wieu, uursät fon Hermann Janssen, 1960
• Robin Hood, uursät fon Gretchen Grosser un oare, 1998
• Tuusterpäiter, uursät fon Gretchen Grosser, 2010

Sjuch uk

• Seelterfräiske Literatuur
• Dät Bouk Deer was iensen 'n oold Wieu is hier tou bekiekje (Pyt Kramer's Webstee)
• Dät Bieldetälster Muusewänt un Kittegientje kiekje hier ap Pyt Kramer's Webstee