Papa Leo I

Papa Leo Mkuu anaheshimiwa sana na Waorthodoksi kama inavyoonyesha picha hii.

Papa Leo I (Italia ya kati, 400 hivi – Roma, Italia, 10 Novemba 461) alikuwa Papa kwa muda mrefu, kuanzia 29 Septemba 440 hadi kifo chake^[1], wakati usalama wa Roma ulikuwa unatishwa na makabila yasiyostaarabika. Jina lake la kuzaliwa pia lilikuwa Leo.

Alimfuata Papa Sixtus III akafuatwa na Papa Hilarius.

Kisha kufanya kwa bidii kazi ya ushemasi mjini Roma, alipochaguliwa kukalia ukulu wa Mtume Petro, alistahili kabisa kuitwa "Mkuu" kwa sababu alilisha kundi alilokabidhiwa kwa neno lake fasaha na lenye hekima, pia kwa kutetea kwa imara kubwa imani sahihi kuhusu umwilisho wa Mungu kupitia mabalozi wake kwenye Mtaguso mkuu wa Kalsedonia^[2].

Ndiye Papa wa kwanza kuitwa "Mkuu" kutokana na mchango mkubwa alioutoa si tu upande wa dini bali pia wa siasa akiwajibika kuhudumia taifa la Mungu kwa kila namna. Ni kati ya Mapapa bora waliolipatia Kanisa la Roma sifa na kuliimarishia mamlaka yake wakati ile ya serikali ya jiji hilo ilipokuwa inafifia zaidi na zaidi.

Tangu zamani anaheshimiwa kama mtakatifu na babu wa Kanisa.

Mwaka 1754 Papa Benedikto XIV alimuongezea sifa ya mwalimu wa Kanisa.

Sikukuu yake inaadhimishwa kila mwaka tarehe 10 Novemba^[3].

Asili na ujana

Alizaliwa na familia ya kisharifu ama Roma ama katika mkoa wa Toscana (Italia ya kati) mwaka 400 hivi.

Kutokana na umaarufu wake, mwaka 431, akiwa shemasi tu, pengine aliandikiwa na Sirili wa Aleksandria ili amuunge mkono dhidi ya Juvenali wa Yerusalemu. Wakati huohuo Yohane Kasiano alimuandikia kitabu dhidi ya Nestori wa Konstantinopoli. Hasa malkia wa Magharibi alimteua kuwapatanisha maofisa wakuu wa Galia (leo Ufaransa).

Akiwa huko, Papa Sixtus III alifariki (11 Agosti 440), na Leo alichaguliwa na umati kwa kauli moja kushika nafasi yake.

Papa

Tarehe 29 Septemba alianza kazi yake kama Papa ambayo ilichangia sana kukusanya mamlaka ya Kanisa lote katika jimbo la Roma, aliloliunda upya pamoja na majimbo mengine ya Italia.

Ili kuimarisha nafasi hiyo ya Kanisa pekee la Magharibi lililoanzishwa na mitume, alijitafutia hati maalumu kwa Kaisari Valentiniano II. Hiyo haikupendeza Wakristo wa Mashariki.

Nafasi bora ya kusisitiza kwa busara mamlaka hiyo hata upande wa mashariki ilitolewa na mabishano kuhusu nafsi ya Yesu Kristo yaliyosababishwa na Eutike kukanusha ubinadamu halisi wa Kristo.

Katika waraka maarufu aliomuandikia Patriarki Flavianus wa Konstantinopoli (449) ili kumuangalisha kuhusu uzushi wa mtu huyo, Leo alifafanua wazi namna umungu na utu wa Kristo yanavyounganika katika nafsi yake.

Hata hivyo mwaka huohuo mtaguso unaojulikana kama Wizi wa Efeso ulipuuzia waraka huo usisomwe, ukamtetea Eutike. Hapo Leo akashika uongozi wa mapambano dhidi yake.

Mwaka 451 katika Mtaguso wa Kalsedonia, baada ya barua yake kwa Flavianus kusomwa, maaskofu wote 350 walisimama na kulia: "Ndiyo imani ya mababu... Mtume Petro amesema kwa njia ya Leo..." Hivyo ilithibitishwa imani katika hali mbili za Kristo zisizochanganyikana wala kutenganika.

Hata hivyo mabalozi wa Leo hawakuwekwa kati ya viongozi wa mtaguso, na kanuni ya 28 ilidai Kanisa la Konstantinopoli kuwa muhimu sawa na la Roma. Kwa hiyo Leo aliikataa, akisisitiza nafasi ya kwanza ya Roma ili kudumisha umoja hasa katika kipindi hicho cha fujo.

Vilevile, Leo alipambana kwa nguvu na Wapelaji, Wamani na Waprishila akitetea daima imani kadiri ya mapokeo ya mitume, akiunganisha vizuri ajabu unyenyekevu wake mwenyewe na hakika juu ya ukuu wa cheo chake kama mwandamizi wa Mtume Petro; vilevile alipambana na ushirikina wa Wapagani.

Siasa

Mchoro wa Raffaello kuhusu *Leo Mkuu kukutana na Atila*.

Wakati Dola la Roma lilipokuwa likisambaratika, Leo alipata umaarufu pia kwa kutumia mamlaka yake ya kiroho tu ili kuzuia uvamizi wa Roma uliohofiwa kufanywa na Atila, mfalme wa Wauni (452) na ili kupunguza madhara ya ule uliofanywa na Wavandali kwa wiki mbili (455). Tena alistawisha matendo ya huruma mjini kwa waliopatwa na njaa, dhuluma na ufukara, kama vile umati wa wakimbizi.

Umuhimu wa Leo

Leo aliunganisha vizuri ajabu unyenyekevu wake mwenyewe na hakika ya ukuu wa cheo chake kama mwandamizi wa Mtume Petro, akiingilia kati masuala mbalimbali magharibi na mashariki vilevile kwa njia ya barua na ya mabalozi wake.

Umuhimu wa Upapa wa Leo, ambao ulidumu muda mrefu kuliko Mapapa karibu wote, ni katika kusisitiza hata kwa madondoo ya Biblia mamlaka ya pekee ambayo Kanisa la Roma linayo juu ya makanisa yote duniani kutokana na Mtume Petro kuwekwa na Kristo na kufia Roma walipo waandamizi wake.

Ndilo fundisho linalojitokeza mfululizo katika barua zake 143 na hasa katika hotuba 96 zilizopo hata leo.

Humo unajitokeza utajiri na uwazi wa mafundisho aliyoyatoa kwa lugha sahili na safi. Ndio mkusanyo wa kwanza wa hotuba za Kipapa zilizochangia sana ustawi wa Kanisa baadaye.

Aliunganisha matendo ya ibada na maisha ya kila siku ya Wakristo, k.mf. saumu na matendo ya huruma. Alionyesha kuwa liturujia ya Kikristo si kumbukumbu ya matukio yaliyopita, bali utimiaji wa mambo yasiyoonekana katika maisha ya kila mmoja. Hivyo ni lazima Pasaka iadhimishwe kila wakati wa mwaka, “si kama jambo la zamani, bali kama tukio la leo”. Hata siku hizi Liturujia ya Roma inazidi kutumia matini yake mengi na kufuata mtindo wake bora katika sala.

Tazama pia

Tanbihi

↑ https://www.vatican.va/content/vatican/en/holy-father.index.html#holy-father
↑ https://www.santiebeati.it/dettaglio/25000
↑ Martyrologium Romanum: ex Decreto Sacrosancti oecumenici Concilii Vaticani II instauratum auctoritate Ioannis Pauli P.P. II promulgatum, Romae 2001, ISBN 8820972107

Vyanzo

Louise Ropes Loomis, The Book of Popes (Liber Pontificalis). Merchantville, NJ: Evolution Publishing. ISBN 1-889758-86-8 (Reprint of the 1916 edition. English translation with scholarly footnotes, and illustrations).
T. Jalland, The Life and Times of St. Leo the Great, (London, 1941).

Viungo vya nje

Maandishi yake yote katika Patrologia Latina ya Migne pamoja na faharasa
Papa Leo I katika Kamusi Elezo ya Kikatoliki
Pope Leo's Tome ccel.org
Early Church Texts The Tome of Leo in Greek and Latin with English translation.
St Leo the Great the Pope of Rome Orthodox icon and synaxarion
St Leo of Rome Orthodox Synaxarion (18 Februari)

[1] ttps://www.vatican.va/content/vatican/en/holy-father.index.html#holy-father

[2] ttps://www.santiebeati.it/dettaglio/25000

[3] Martyrologium Romanum: ex Decreto Sacrosancti oecumenici Concilii Vaticani II instauratum auctoritate Ioannis Pauli P.P. II promulgatum, Romae 2001, ISBN 8820972107

[1]

[2]

[3]

v d e Mapapa wa Kanisa Katoliki
Orodha ya mapapa watakatifu Papa mteule Antipapa
karne ya 1 hadi ya 4	Petro Lino Kleto Klementi I Evaristo Aleksanda I Sisto I Telesforo Higino Pius I Aniseto Soter Eleutero Vikta I Zefirino Kalisto I Urbano I Pontiano Antero Fabiano Cornelio Lucius I Stefano I Sisto II Dionisi Felisi I Eutikiani Kayo Marcellinus Marcellus I Eusebio Miltiades Silvesta I Marko Julius I Liberi Damasi I Sirisi Anastasi I
karne ya 5 hadi ya 8	Inosenti I Zosimus Bonifasi I Selestini I Sisto III Leo I Hilari Simplisi Felisi III Gelasi I Anastasi II Simako Hormisdas Yohane I Felisi IV Bonifasi II Yohane II Agapetus I Silverius Vigilius Pelagius I Yohane III Benedikto I Pelagius II Gregori I Sabiniano Bonifasi III Bonifasi IV Adeodatus I Bonifasi V Honori I Severino Yohane IV Theodori I Martino I Eujeni I Vitaliano Adeodatus II Donus Agatho Leo II Benedikto II Yohane V Kononi Sergius I Yohane VI Yohane VII Sisini Konstantino Gregori II Gregori III Zakaria Stefano II Paulo I Stefano III Adriano I Leo III
karne ya 9 hadi ya 12	Stefano IV Paskali I Eujeni II Valentino Gregori IV Sergius II Leo IV Benedikto III Nikolasi I Adriano II Yohane VIII Marinus I Adriano III Stefano V Formosus Bonifasi VI Stefano VI Romanus Theodori II Yohane IX Benedikto IV Leo V Sergius III Anastasi III Lando Yohane X Leo VI Stefano VII Yohane XI Leo VII Stefano VIII Marinus II Agapetus II Yohane XII Leo VIII Benedikto V Yohane XIII Benedikto VI Benedikto VII Yohane XIV Yohane XV Gregori V Silvesta II Yohane XVII Yohane XVIII Sergius IV Benedikto VIII Yohane XIX Benedikto IX Silvesta III Benedikto IX Gregori VI Klementi II Benedikto IX Damasi II Leo IX Vikta II Stefano IX Nikolasi II Aleksanda II Gregori VII Vikta III Urbano II Paskali II Gelasius II Kalisto II Honori II Inosenti II Selestini II Lucius II Eujeni III Anastasi IV Adriano IV Aleksanda III Lucius III Urbano III Gregori VIII Klementi III Selestini III Inosenti III
karne ya 13 hadi ya 16	Honori III Gregori IX Selestini IV Inosenti IV Aleksanda IV Urbano IV Klementi IV Gregori X Inosenti V Adriano V Yohane XXI Nikolasi III Martino IV Honori IV Nikolasi IV Selestini V Bonifasi VIII Benedikto XI Klementi V Yohane XXII Benedikto XII Klementi VI Inosenti VI Urbano V Gregori XI Urbano VI Bonifasi IX Inosenti VII Gregori XII Martino V Eujeni IV Nikolasi V Kalisto III Pius II Paulo II Sisto IV Inosenti VIII Aleksanda VI Pius III Julius II Leo X Adriano VI Klementi VII Paulo III Julius III Marcellus II Paulo IV Pius IV Pius V Gregori XIII Sisto V Urbano VII Gregori XIV Inosenti IX Klementi VIII
karne ya 17 hadi ya 20	Leo XI Paulo V Gregori XV Urbano VIII Inosenti X Aleksanda VII Klementi IX Klementi X Inosenti XI Aleksanda VIII Inosenti XII Klementi XI Inosenti XIII Benedikto XIII Klementi XII Benedikto XIV Klementi XIII Klementi XIV Pius VI Pius VII Leo XII Pius VIII Gregori XVI Pius IX Leo XIII Pius X Benedikto XV Pius XI Pius XII Yohane XXIII Paulo VI Yohane Paulo I Yohane Paulo II
karne ya 21	Benedikto XVI Fransisko
Category