క్యాబినెట్ కార్యదర్శి (భారతదేశం): కూర్పుల మధ్య తేడాలు
యర్రా రామారావు (చర్చ | రచనలు) "Cabinet Secretary (India)" పేజీని అనువదించి సృష్టించారు |
(తేడా లేదు)
|
12:54, 20 జూలై 2024 నాటి కూర్పు
క్యాబినెట్ సెక్రటరీ, ఇది ఒక పదవి. ఈ పదవిలో పనిచేసే వ్యక్తి భారత ప్రభుత్వంలో అత్యున్నత కార్యనిర్వాహక అధికారి. ఇతను సీనియర్-అత్యంత పౌర సేవకుడు అయి ఉంటాడు. క్యాబినెట్ సెక్రటరీ అనేది సివిల్ సర్వీసెస్ బోర్డ్, క్యాబినెట్ సెక్రటేరియట్, ఇండియన్ అడ్మినిస్ట్రేటివ్ సర్వీస్ (ఐఎఎస్), అన్ని సివిల్ సర్వీసెస్ ఆఫ్ ఇండియా ఎక్స్-అఫిషియో హెడ్, ప్రభుత్వ వ్యాపార నిబంధనల ప్రకారం ఇతను పని చేస్తాడు.
క్యాబినెట్ సెక్రటరీ అనేది ఇండియన్ అడ్మినిస్ట్రేటివ్ సర్వీసుకు చెందిన అత్యంత ఉన్నతస్థాయి పోస్టు, [1] భారతీయ ప్రాధాన్యత క్రమంలో ఈ పదవి పదకొండవ స్థానంలో ఉంది. [2] [3] [4] [5] క్యాబినెట్ సెక్రటరీ ప్రధానమంత్రి ప్రత్యక్ష బాధ్యతలో ఉంటాడు. 2010 నుండి, క్యాబినెట్ సెక్రటరీ పదవీ కాలం గరిష్టంగా నాలుగు సంవత్సరాలకు పొడిగించబడింది. [6] [7]
చరిత్ర
మూలం
మంత్రివర్గానికి ఇతను పూర్వగామి, వైస్రాయ్ కార్యనిర్వాహక మండలి, ఒక సెక్రటేరియట్‌ను కలిగి ఉండేది. దీనికి వైస్రాయ్ ప్రైవేట్ సెక్రటరీ నేతృత్వం వహిస్తాడు. మొదట ఈ సెక్రటేరియట్ పాత్ర కేవలం ఎగ్జిక్యూటివ్ కౌన్సిల్‌కు సంబంధించిన పత్రాలను చూసుకోవడం మాత్రమే పరిమితమైఉండేది. అయితే కౌన్సిల్ పరిధిలోని వ్యక్తిగత విభాగాల పని పెరిగినప్పుడు, సెక్రటేరియట్ పని సంక్లిష్టంగా మారింది.ప్రైవేట్ సెక్రటరీకి సెక్రటేరియట్ సెక్రటరీ అనే పేరు వచ్చింది.శాఖల పనిని సమన్వయం చేయడంలో సచివాలయం ప్రధానపాత్ర కావడంతో కాలక్రమేణా ఈ పదవి మరింత శక్తివంతంగా మారింది.1946లో సచివాలయం క్యాబినెట్ సెక్రటేరియట్‌గా మారింది.దాని కార్యదర్శి క్యాబినెట్ కార్యదర్శిగా మారింది.
విధులు, శక్తి
క్యాబినెట్ సెక్రటరీ విధులు క్రిందివివరించబడ్డాయి:
- క్యాబినెట్ సెక్రటేరియట్‌కు అధిపతి. [8] [9]
- కేంద్ర ప్రభుత్వ ప్రధాన సమన్వయకర్తగా వ్యవహరిస్తారు. [8] [9] [10]
- సివిల్ సర్వీసెస్ బోర్డు ఛైర్మన్‌గా వ్యవహరిస్తారు. ఇది ఇతర విషయాలతోపాటు, సెక్రటరీ, అదనపు సెక్రటరీ, జాయింట్ సెక్రటరీ ర్యాంక్‌ల కోసం అధికారులను (విదేశాంగ మంత్రిత్వశాఖ పరిధిలోని అధికారులు మినహా) ఎంప్యానెల్‌మెంట్‌ను సిఫార్సు చేస్తుంది.[8] [9] [11]
- అడ్మినిస్ట్రేషన్‌పై సెక్రటరీల కమిటీ ఛైర్మన్‌గా వ్యవహరిస్తారు. [8] [9]
- రాష్ట్రాల ప్రధాన కార్యదర్శుల సదస్సుకు చైర్మన్‌గా వ్యవహరిస్తారు. [8]
- క్యాబినెట్ అపాయింట్‌మెంట్స్ కమిటీకి సెక్రటరీ, అదనపు సెక్రటరీ స్థాయి అధికారుల (విదేశాంగ మంత్రిత్వ శాఖ పరిధిలోని అధికారులు మినహా) పోస్టింగ్‌లను సిఫార్సు చేస్తుంది.[8] [11]
- సీనియర్ సెలక్షన్ బోర్డ్ చైర్మన్‌గా వ్యవహరిస్తారు, ఇది కేంద్ర ప్రభుత్వంలో జాయింట్ సెక్రటరీ స్థాయి అధికారుల పోస్టింగ్‌లను క్యాబినెట్ నియామకాల కమిటీకి సిఫార్సు చేస్తుంది. [8] [11]
- ప్రధానమంత్రికి సీనియర్ సలహాదారుగా వ్యవహరిస్తారు. [8]
- మంత్రి మండలికి సహాయం అందించండి. [8] [9] [10]
- క్యాబినెట్ ఎజెండాను సిద్ధం చేస్తుంది. దాని సమావేశాల నిముషిస్తుంది. [8] [9] [10]
- సంక్షోభాల సమయంలో పరిపాలనకు కొనసాగింపు, స్థిరత్వం మూలకాన్ని అందిస్తుంది. [8] [9] [10]
<b>క్యాబినెట్ సెక్రటేరియట్</b> పాత్ర
భారత ప్రభుత్వ వ్యాపార నిబంధనల కేటాయింపు, 1961లో, క్యాబినెట్ సెక్రటేరియట్ నిబంధనలకు మొదటి షెడ్యూల్‌లో చోటు సంపాదించింది.ఈ సెక్రటేరియట్‌కు కేటాయించబడిన సబ్జెక్టులు నిర్వహిస్తుంది.అందులో మొదటిది, క్యాబినెట్, క్యాబినెట్ కమిటీలకు సెక్రటేరియల్ సహాయం. రెండవది, వ్యాపార నియమాల నిర్వహణ.
క్యాబినెట్ సెక్రటేరియట్ ట్రాన్సాక్షన్ ఆఫ్ బిజినెస్ రూల్స్, 1961 అలోకేషన్ ఆఫ్ బిజినెస్ రూల్సు, 1961 ఆఫ్ ఇండియా గవర్నమెంటు,ఈ నియమాలకు కట్టుబడి ఉండేలా చూసుకోవడం ద్వారా ప్రభుత్వ మంత్రిత్వ శాఖలు/విభాగాలలో వ్యాపారాన్ని సులభతరం చేయడానికి బాధ్యత వహిస్తుంది. సచివాలయం అంతర్ -మంత్రిత్వ సమన్వయాన్ని నిర్ధారించడం,మంత్రిత్వ శాఖలు/విభాగాల మధ్య విభేదాలను తొలగించడం, కార్యదర్శుల స్టాండింగ్/అడ్ హాక్ కమిటీల సాధనద్వారా ఏకాభిప్రాయాన్ని పెంపొందించడం ద్వారా ప్రభుత్వంలో నిర్ణయం తీసుకోవడంలో సహకరిస్తుంది.ఈ విధానం ద్వారా, కొత్త విధాన కార్యక్రమాలు ప్రచారం చేయబడతాయి.
క్యాబినెట్ సెక్రటేరియట్ భారత రాష్ట్రపతి, ఉపరాష్ట్రపతి, మంత్రులకు వారి కార్యకలాపాల నెలవారీ సారాంశం ద్వారా అన్ని శాఖల ప్రధాన కార్యకలాపాల గురించి నిర్థారిస్తూ తెలియజేస్తుంది. దేశంలోని ప్రధాన సంక్షోభ పరిస్థితుల నిర్వహణ, అటువంటి పరిస్థితిలో వివిధ మంత్రిత్వ శాఖల కార్యకలాపాలను సమన్వయం చేయడం క్యాబినెట్ సెక్రటేరియట్ విధుల్లో ఒకటి.
క్యాబినెట్ సెక్రటేరియట్ మూడు విభాగాలను కలిగి ఉంటుంది.అవి సివిల్, మిలిటరీ, ఇంటెలిజెన్స్. వాటిలో సివిల్ వింగ్ ప్రధాన విభాగంగా పరిగణించబడుతుంది. కేంద్ర మంత్రివర్గానికి సహాయం, సలహాలు, సహాయాన్ని అందిస్తుంది. మిలిటరీ విభాగాన్ని కలిగి ఉండటం ఉద్దేశ్యం ఇంటెలిజెన్స్‌లో మెరుగైన సమన్వయాన్ని కలిగి ఉండటం, క్యాబినెట్, డిఫెన్స్ కమిటీ, నేషనల్ డిఫెన్స్ కౌన్సిల్‌కు కార్యదర్శి సహాయాన్ని అందించడం. మిలిటరీ విభాగానికి మేజర్ జనరల్ ర్యాంక్ ఉన్న అధికారి లేదా భారత సాయుధ దళాలలో సమానమైన అధికారులు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తారు, అతను క్యాబినెట్ సెక్రటేరియట్‌లో జాయింట్ సెక్రటరీగా నియమించబడ్డాడు. కేంద్ర మంత్రివర్గంలోని జాయింట్ ఇంటెలిజెన్స్ కమిటీకి సంబంధించిన విషయాలను ఇంటెలిజెన్స్ విభాగం వ్యవహరిస్తుంది. రీసెర్చ్ అండ్ అనాలిసిస్ వింగ్ (రా) చీఫ్ కూడా మొదట అధికారికంగా క్యాబినెట్ సెక్రటరీకి నివేదిస్తారు. క్యాబినెట్ సెక్రటేరియట్‌లో సెక్రటరీ (రా)గా నియమించబడ్డారు.
మొదటి అడ్మినిస్ట్రేటివ్ రిఫార్మ్స్ కమిషన్ (1966–70) క్యాబినెట్ సెక్రటరీ సగటు పదవీకాలం రెండు సంవత్సరాల ఎనిమిది నెలలు కాలం ఉండేది. ఇది సరిపోదని భావించింది, మూడు నుంచి నాలుగేళ్ల పదవీకాలానికి సిఫారసు చేసింది. క్యాబినెట్ సెక్రటరీ ప్రధాన మంత్రి, మంత్రివర్గం, ముఖ్యమైన విషయాల కోసం క్యాబినెట్ కమిటీలకు ప్రధాన సిబ్బంది అధికారిగా వ్యవహరించాలని కోరింది.
ఆల్ ఇండియా సివిల్ సర్వీసెస్ హెడ్
సివిల్ సర్వీసెస్ అధిపతిగా, సివిల్ సర్వీసెస్ ఎదుర్కొనే రోజువారీ సవాళ్లను ఎదుర్కోవటానికి నైపుణ్యాలు, సామర్ధ్యంతో అమర్చబడిందని, పౌర సేవకులు న్యాయమైన, మర్యాదపూర్వక వాతావరణంలో పనిచేస్తారని నిర్ధారించడానికి ప్రస్తుత పదవి హోల్డర్ బాధ్యత వహిస్తాడు. క్యాబినెట్ సెక్రటరీ నిస్సందేహంగా భారతదేశ అత్యంత శక్తివంతమైన బ్యూరోక్రాట్, భారత ప్రధానమంత్రికి కుడి చేయిలాంటిది. [9] [12] [13]
పారితోషికం, వసతి, సౌకర్యాలు
భారత ప్రభుత్వ క్యాబినెట్ కార్యదర్శి దౌత్య పాస్‌పోర్ట్‌కు అర్హులు.క్యాబినెట్ సెక్రటరీ అధికార నివాసం 32, పృథ్వీరాజ్ రోడ్,న్యూఢిల్లీ, టైప్-VIII బంగ్లా . [14]
ఈ ర్యాంక్‌లోని జీతం,పారితోషికం 18వ స్థాయి ఆర్మీ స్టాఫ్‌కి సమానం. [15] అయితే ముందుగా క్యాబినెట్ కార్యదర్శి సాయుధ దళాలతో సహా ఇతర ప్రభుత్వ అధికారులందరి కంటే ఎక్కువగా జాబితా చేయబడతారు.[15] ఏది ఏమైనప్పటికీ, ప్రాధాన్యత వారెంట్ ఫంక్షనల్ లేదా ఇంటర్-సీ సీనియారిటీకి సూచన కాదు. ప్రభుత్వ రోజువారీ వ్యాపారానికి ఎటువంటి సంబంధం లేకుండా అధికారిక కార్యక్రమాలలో కూర్చోవడానికి మాత్రమే సూచించబడుతుంది.
| 7వ పే కమిషన్ ప్రకారం మూల వేతనం (నెలకు) | మ్యాట్రిక్స్ స్థాయిని చెల్లించండి | మూలాలు |
|---|---|---|
| ₹2,50,000 (US$3,100) | స్థాయి 18 చెల్లించండి | [16] |
భారత క్యాబినెట్ సెక్రటరీల జాబితా
1950లో ఎన్.ఆర్. పిళ్లై, ఐసిఎస్ మొదటి క్యాబినెట్ కార్యదర్శిగా నియమితులయ్యారు. [17]
| S.No | Name | Assumed office | Left office | Tenure | Cadre/ Batch | Notes |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | N. R. Pillai | 6 February 1950 | 13 May 1953 | 2 years, 7 months, 8 days | ICS | Inaugural Holder |
| 2 | Y. N. Sukthankar | 14 May 1953 | 31 July 1957 | 4 years, 2 months, 17 days | ||
| 3 | M. K. Vellodi | 1 August 1957 | 4 June 1958 | 10 months, 3 days | Earlier served as Chief Minister of Hyderabad State. | |
| 4 | Vishnu Sahay | 1 July 1958 | 10 November 1960 | 2 years, 4 months, 9 days | ||
| 5 | B. N. Jha | 10 November 1960 | 8 March 1961 | 3 months, 26 days | Shortest serving Cabinet Secretary | |
| 6 | Vishnu Sahay | 9 March 1961 | 15 April 1962 | 1 year, 1 month, 6 days | ||
| 7 | S. S. Khera | 15 April 1962 | 18 November 1964 | 2 years, 7 months, 3 days | First Sikh as Cabinet Secretary. | |
| 8 | Dharma Vira | 18 November 1964 | 27 June 1966 | 1 year, 7 months, 9 days | ||
| 9 | D. S. Joshi | 27 June 1966 | 31 December 1968 | 2 years, 6 months, 4 days | ||
| 10 | B. Sivaraman | 1 January 1969 | 30 November 1970 | 1 year, 10 months, 29 days | ||
| 11 | T. Swaminathan | 1 December 1970 | 2 November 1972 | 1 year, 11 months, 1 day | ||
| 12 | B. D. Pandey | 2 November 1972 | 31 March 1977 | 4 years, 4 months, 29 days | ||
| 13 | N. K. Mukarji | 31 March 1977 | 31 March 1980 | 3 years | ||
| 14 | S. S. Grewal | 2 April 1980 | 30 April 1981 | 1 year, 28 days | PB:1947 | |
| 15 | C. R. Krishnaswamy Rao | 30 April 1981 | 8 February 1985 | 3 years, 9 months, 9 days | AP:1949 | |
| 16 | P. K. Kaul | 8 February 1985 | 22 August 1986 | 1 year, 6 months, 14 days | UP:1951 | |
| 17 | B. G. Deshmukh | 23 August 1986 | 27 March 1989 | 2 years, 7 months, 4 days | MH:1951 | |
| 18 | T. N. Seshan | 27 March 1989 | 23 December 1989 | 8 months, 26 days | TN:1955 | |
| 19 | V. C. Pande | 23 December 1989 | 11 December 1990 | 11 months, 18 days | RJ:1955 | |
| 20 | Naresh Chandra | 11 December 1990 | 31 July 1992 | 1 year, 7 months, 20 days | RJ:1956 | |
| 21 | S. Rajagopal | 1 August 1992 | 31 July 1993 | 11 months, 30 days | MH:1957 | |
| 22 | Zafar Saifullah | 31 July 1993 | 31 July 1994 | 1 year | KA:1958 | |
| 23 | Surendra Singh | 1 August 1994 | 31 July 1996 | 1 year, 11 months, 30 days | UP:1959 | |
| 24 | T. S. R. Subramanian | 1 August 1996 | 31 March 1998 | 1 year, 7 months, 30 days | UP:1961 | |
| 25 | Prabhat Kumar | 1 April 1998 | 31 October 2000 | 2 years, 6 months, 30 days | UP:1963 | |
| 26 | T. R. Prasad | 1 November 2000 | 31 October 2002 | 1 year, 11 months, 30 days | AP:1963 | |
| 27 | Kamal Pandey | 1 November 2002 | 14 June 2004 | 1 year, 7 months, 13 days | UK:1965 | |
| 28 | B. K. Chaturvedi | 14 June 2004 | 13 June 2007 | 2 years, 11 months, 30 days | UP:1966 | |
| 29 | K. M. Chandrasekhar | 14 June 2007 | 13 June 2011 | 3 years 11 months 30 days | KL:1970 | |
| 30 | Ajit Seth | 14 June 2011 | 13 June 2015 | 3 years 11 months 30 days | UP:1974 | |
| 31 | P. K. Sinha | 14 June 2015 | 30 August 2019 | 4 years 2 months 16 days | UP:1977 | |
| 32 | Rajiv Gauba | 30 August 2019[19] | Incumbent | some time | JH:1982 | Longest-serving Cabinet Secretary |
ఇది కూడ చూడు
- రక్షణ కార్యదర్శి (భారతదేశం)
- విదేశాంగ కార్యదర్శి (భారతదేశం)
- హోం సెక్రటరీ (భారతదేశం)
- ప్రధాన కార్యదర్శి (భారతదేశం)
- భారత ప్రధానికి ప్రిన్సిపల్ సెక్రటరీ
- జాతీయ భద్రతా సలహాదారు (భారతదేశం)
గమనికలు
ప్రస్తావనలు
- ↑ "Even Cabinet Secy's is IAS cadre post: Centre". Rediff.com. March 3, 2008. Retrieved July 28, 2018.
- ↑ "Order of Precedence" (PDF). Rajya Sabha. President's Secretariat. July 26, 1979. Archived from the original (PDF) on 2010-09-29. Retrieved September 24, 2017.
- ↑ "Table of Precedence" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. President's Secretariat. July 26, 1979. Archived from the original (PDF) on 27 May 2014. Retrieved September 24, 2017.
- ↑ "Table of Precedence". Ministry of Home Affairs, Government of India. President's Secretariat. Archived from the original on 28 April 2014. Retrieved September 24, 2017.
- ↑ Maheshwari, S.R. (2000). Indian Administration (6th ed.). New Delhi: Orient Blackswan Private Ltd. ISBN 9788125019886.
- ↑ "Four years for Cabinet Secretary". The Hindu. July 22, 2010. Retrieved July 18, 2018.
- ↑ "Fixed four-year tenure for Cabinet Secretary". The Indian Express. July 22, 2010. Retrieved July 18, 2018.
- ↑ 8.00 8.01 8.02 8.03 8.04 8.05 8.06 8.07 8.08 8.09 8.10 Laxmikanth, M. (2014). Governance in India (2nd ed.). Noida: McGraw-Hill Education (published 25 August 2014). pp. 3.16–3.17. ISBN 978-9339204785.
- ↑ 9.0 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.6 9.7 Iype, George (May 31, 2006). "What does the Cabinet Secretary do?". Rediff.com. Retrieved September 24, 2017.
- ↑ 10.0 10.1 10.2 10.3 "Powers & Duties of Officials". Cabinet Secretariat, Government of India. Archived from the original on 2017-09-24. Retrieved September 24, 2017.
- ↑ 11.0 11.1 11.2 "The Current System". Department of Personnel and Training, Government of India. Retrieved February 12, 2018.
- ↑ "PK Sinha to be next cabinet secretary: All you should know about India's most powerful bureaucrat". Firstpost. FP Staff. Network 18. May 29, 2015. Retrieved August 6, 2018.
{{cite web}}: CS1 maint: others (link) - ↑ "From Power Secretary to the most powerful bureaucrat and he is the India's Top IAS officer". Business Line. Our Bureau. New Delhi: The Hindu Group. May 29, 2015. ISSN 0971-7528. OCLC 456162874. Retrieved August 6, 2018.
{{cite web}}: CS1 maint: others (link) - ↑ "PK Sinha is the top boss". GFiles Magazine. June 15, 2015. Retrieved September 24, 2017.
- ↑ 15.0 15.1 "Army Pay Rules, 2017" (PDF). Ministry of Defence, Government of India. May 3, 2017. Retrieved September 24, 2017.
- ↑ "Report of the 7th Central Pay Commission of India" (PDF). Seventh Central Pay Commission, Government of India. Archived from the original (PDF) on 20 November 2015. Retrieved August 13, 2017.
- ↑ "Cabinet Secretariat - Cabinet Secretaries". 2010-03-10. Archived from the original on 10 March 2010. Retrieved 2021-10-14.
- ↑ "Cabinet Secretaries Since 1950". Cabinet Secretariat, Government of India. 8 June 2011. Archived from the original on 2010-05-13. Retrieved 15 September 2011.
- ↑ "Shri Rajiv Gauba Takes Over as the New Cabinet Secretary". 2019-08-30.