ผลต่างระหว่างรุ่นของ "มงคลสูตร"

เรียกดูประวัติแบบโต้ตอบ

← การแก้ไขก่อนหน้า

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม

เห็นภาพข้อความวิกิ

ในบรรทัด

รุ่นแก้ไขปัจจุบันเมื่อ 01:34, 8 มกราคม 2566

ภาพ:หนังสือมงคลัตถทีปนี จัดพิมพ์โดยมหามกุฏราชวิทยาลัย หลักสูตรเปรียญธรรม 4 ประโยค คัมภีร์ชั้นฎีกาอธิบายความในมงคลสูตร

มงคลสูตร เป็นพระสูตรสำคัญบทหนึ่ง ในพระพุทธศาสนาเถรวาท

ประวัติ

ในคัมภีร์ชั้นอรรถกถา อธิบายความโดยพิสดารถึงสาเหตุของการที่พระพุทธเจ้าตรัสมงคลสูตรไว้ว่า ประมาณ 12 ปีก่อนพุทธกาล ประชาชนต่างตื่นตัวว่า อะไรคือเหตุที่ทำให้ชีวิตเป็นมงคล กล่าวว่า บ้างก็ว่า วัตถุสิ่งของ เช่น ต้นไม้ สัตว์ หรือว่ารูปเคารพต่าง ๆ จะทำให้ชีวิตเป็นมงคล^[1] เรื่องราวการอภิปรายเรื่องมงคล ก็ไปถึงภุมเทวา คือเทวดาในระดับพื้นดิน เทวดาก็สนทนากันว่าอะไรคือมงคล ประเด็นนี้ก็ลุกลามไปถึงอากาศเทวา ไปถึงสวรรค์ชั้นต่าง ๆ จนถึงพรหมโลกชั้นสุธาวาส ซึ่งเป็นที่อยู่อาศัย ของผู้ที่บรรลุธรรมเป็นพระอนาคามีแล้ว มีความเข้าใจในเรื่องมงคลชีวิตเป็นอย่างดี แต่ไม่สามารถอธิบายได้ จึงได้ประกาศให้เทวดาทราบว่า พระสัมมาสัมพุทธเจ้า จะเสด็จลงมาตรัสรู้ธรรมในอีก 12 ปี ให้ไปถามพระพุทธองค์ในตอนนั้น

เมื่อพระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสรู้อนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณแล้ว คืนหนึ่งขณะที่ประทับอยู่ ณ เชตวันมหาวิหาร ใกล้เมืองสาวัตถี ท้าวสักกเทวราชได้นำหมู่เทวดาเข้าเฝ้า และบัญชาให้เทพบุตรองค์หนึ่งทูลถามพระองค์ว่า อะไรคือมงคลของชีวิต พระสัมมาสัมพุทธเจ้าจึงทรงแสดงหลักมงคลสูตร ซึ่งมีทั้งหมด 10 หมวด นับเป็นรายการได้ 38 ประการ*

(ผู้ทรงความรู้บางท่านที่จำแนกโดยการแปลจากภาษาบาลี นับได้ 37 ประการ เพราะ "การสงเคราะห์บุตรและคู่ครอง" เป็นสองข้อที่อยู่ในวลีเดียว).

เนื้อหาในพระสูตร

ตามเนื้อหาในพระสูตร มงคลของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าไม่ยึดถือวัตถุ แต่ยึดถือการปฏิบัติฝึกฝนตนเอง ซึ่งมีอยู่ 38 ประการ ทั้งหมดจำแนกอยู่ในเนื้อหาโดยแบ่งเป็น 10 หมวด ได้แก่

หมวดที่ 1

หมวดที่ 2

อยู่ในถิ่นที่เหมาะสม
มีบุญวาสนามาก่อน
ตั้งตนชอบ

หมวดที่ 3

เป็นพหูสูต
มีศิลปะ
มีวินัย
มีวาจาสุภาษิต

หมวดที่ 4

บำรุงมารดาบิดา
เลี้ยงดูบุตร
สงเคราะห์ภรรยา(สามี)
ทำงานไม่คั่งค้าง

หมวดที่ 5

บำเพ็ญทาน
ประพฤติธรรม
สงเคราะห์ญาติ
ทำงานไม่มีโทษ

หมวดที่ 6

งดเว้นจากบาป
สำรวมจากการดื่มน้ำเมา
ไม่ประมาทในธรรม

หมวดที่ 7

มีความเคารพ
มีความถ่อมตน
มีความสันโดษ
มีความกตัญญู
ฟังธรรมตามกาล

หมวดที่ 8

มีความอดทน
เป็นผู้ว่าง่าย
เห็นสมณะ
สนทนาธรรมตามกาล

หมวดที่ 9

บำเพ็ญตบะ
ประพฤติพรหมจรรย์
เห็นอริยสัจจ์
ทำพระนิพพานให้แจ้ง

หมวดที่ 10

จิตไม่หวั่นไหวในโลกธรรม
จิตไม่โศก
จิตปราศจากธุลี
จิตเกษม

อย่างไรก็ตาม แม้พระพุทธองค์จะทรงแสดงธรรมไว้ชัดเจนดีแล้ว ก็มีผู้ที่เชื่อบ้าง ไม่เชื่อบ้าง จึงได้ส่งผลมาถึงปัจจุบันนี้ แนวทางการยึดถือความเป็นมงคล จึงมีอยู่ 2 แนวทาง คือ

มงคลจากการมีสิ่งนั้นมีสิ่งนี้
มงคลจากการฝึกตัว

ดูเพิ่ม

อ้างอิง

↑ พระสิริมังคลาจารย์. มงคลทีปนี. กรุงเทพ: สำนักพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย, 2540

แหล่งข้อมูลอื่น

บทความศาสนาพุทธนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยการเพิ่มเติมข้อมูล

[1] พระสิริมังคลาจารย์. มงคลทีปนี. กรุงเทพ: สำนักพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย, 2540

[1]

@@ บรรทัด 1: / บรรทัด 1: @@
 {{พุทธศาสนา}}
-[[ไฟล์:มังคลัตถทีปนีแปล.jpg|150px|left|thumb|''ภาพ:หนังสือมงคลัตถทีปนี จัดพิมพ์โดย[[มหามกุฏราชวิทยาลัย]] หลักสูตรเปรียญธรรม ๔ ประโยค คัมภีร์ชั้นฎีกาอธิบายความในมงคลสูตร'']]
+[[ไฟล์:มังคลัตถทีปนีแปล.jpg|150px|thumb|''ภาพ:หนังสือมงคลัตถทีปนี จัดพิมพ์โดย[[มหามกุฏราชวิทยาลัย]] หลักสูตรเปรียญธรรม 4 ประโยค คัมภีร์ชั้นฎีกาอธิบายความในมงคลสูตร'']]
-'''มงคลสูตร'''  ([http://upload.wikimedia.org/wikisource/th/d/d0/%E0%B8%A1%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B8%AA%E0%B8%B9%E0%B8%95%E0%B8%A3.ogg ฟัง]) เป็นพระสูตรหรือหลักธรรมที่[[พระพุทธเจ้า]]ทรงแสดงแก่เหล่าเทวดา<ref>พระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๕  พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๑๗ ขุททกนิกาย ขุททกปาฐะ '''มงคลสูตร'''. พระไตรปิฏกฉบับสยามรัฐ. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก [http://www.84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=25&A=41&Z=72&pagebreak=0]. เข้าถึงเมื่อ 9-6-52</ref> ที่มาทูลถามพระพุทธเจ้าเพื่อตอบข้อสงสัยของมนุษย์และเทวดา<ref>อรรถกถา ขุททกนิกาย ขุททกปาฐะ '''มงคลสูตร'''. อรรถกถาพระไตรปิฎก. [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก [http://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25.0&i=5&p=3]. เข้าถึงเมื่อ 9-6-52</ref> โดยพระสูตรบทนี้ถือว่าเป็นพระสูตรสำคัญบทหนึ่งในพระพุทธศาสนาเถรวาท เพราะมีเนื้อหาแสดงถึงการปฏิเสธ มงคลภายนอก ที่นับถือเหตุการณ์หรือสิ่งต่าง ๆ ว่าเป็นมงคล หรือมีมงคล โดยอธิบายว่าในทัศนะพระพุทธศาสนานั้น มงคลของมนุษย์และเทวดาย่อมเกิดจากการกระทำอันได้แก่ มงคลภายใน คือต้องกระทำความดี และความดีนั้นจะเป็นสิ่งที่เรียกว่ามงคลเองโดยไม่ต้องไปอ้อนวอนกราบไหว้ขอมงคลจากนอกตัว เมื่อพิจารณาจากเนื้อหาในพระสูตรแล้วแสดงให้เห็นว่าพระพุทธศาสนาปฏิเสธมงคลภายนอกโดยสิ้นเชิง ซึ่งเป็นจุดเด่นในพระพุทธศาสนา
+'''มงคลสูตร''' เป็นพระสูตรสำคัญบทหนึ่ง ในพระพุทธศาสนาเถรวาท
 == ประวัติ ==
-ในคัมภีร์ชั้นอรรถกถา อธิบายความโดยพิศดารถึงสาเหตุของการที่พระพุทธเจ้าตรัสมงคลสูตรไว้ว่า  ประมาณ 12 ปีก่อนพุทธกาล ประชาชนต่างตื่นตัวว่า อะไรคือเหตุที่ทำให้ชีวิตเป็นมงคล กล่าวว่า บ้างก็ว่า การมีสิ่งของ เช่นต้นไม้ สัตว์ หรือว่ารูปเคารพต่าง ๆ จะทำให้ชีวิตเป็นมงคล<ref>พระสิริมังคลาจารย์. ''มงคลทีปนี''. กรุงเทพ: สำนักพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย, ๒๕๔๐</ref> เรื่องราวการอภิปรายเรื่องมงคล ก็ไปถึงภุมเทวา คือเทวาดาในระดับพื้นดิน เทวดาก็สนทนากันว่าอะไรคือมงคล ประเด็นนี้ก็ลุกลามไปถึงอากาศเทวา ไปถึงสวรรค์ชั้นต่าง ๆ จนถึงพรหมโลกชั้นสูธาวาส ซึ่งเป็นที่อยู่อาศัย ของมนุษย์ที่บรรลุธรรมเป็นพระอนาคามีแล้ว มีความเข้าใจในเรื่องมงคลชีวิตเป็นอย่างดี แต่ไม่สามารถอธิบายได้ จึงได้ประกาศให้เทวดาทราบว่า พระสัมมาสัมพุทธเจ้า จะเสด็จลงมาตรัสรู้ธรรมในอีก 12 ปี ให้ไปถามพระพุทธองค์ในตอนนั้น
+ในคัมภีร์ชั้นอรรถกถา อธิบายความโดยพิสดารถึงสาเหตุของการที่พระพุทธเจ้าตรัสมงคลสูตรไว้ว่า  ประมาณ 12 ปีก่อนพุทธกาล ประชาชนต่างตื่นตัวว่า อะไรคือเหตุที่ทำให้ชีวิตเป็นมงคล กล่าวว่า บ้างก็ว่า '''วัตถุสิ่งของ เช่น ต้นไม้ สัตว์ หรือว่ารูปเคารพต่าง ๆ จะทำให้ชีวิตเป็นมงคล'''<ref>พระสิริมังคลาจารย์. ''มงคลทีปนี''. กรุงเทพ: สำนักพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย, 2540</ref> เรื่องราวการอภิปรายเรื่องมงคล ก็ไปถึงภุมเทวา คือเทวดาในระดับพื้นดิน เทวดาก็สนทนากันว่าอะไรคือมงคล ประเด็นนี้ก็ลุกลามไปถึงอากาศเทวา ไปถึงสวรรค์ชั้นต่าง ๆ จนถึงพรหมโลกชั้นสุธาวาส ซึ่งเป็นที่อยู่อาศัย ของผู้ที่บรรลุธรรมเป็นพระอนาคามีแล้ว มีความเข้าใจในเรื่องมงคลชีวิตเป็นอย่างดี แต่ไม่สามารถอธิบายได้ จึงได้ประกาศให้เทวดาทราบว่า พระสัมมาสัมพุทธเจ้า จะเสด็จลงมาตรัสรู้ธรรมในอีก 12 ปี ให้ไปถามพระพุทธองค์ในตอนนั้น
+เมื่อพระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสรู้อนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณแล้ว คืนหนึ่งขณะที่ประทับอยู่ ณ [[เชตวันมหาวิหาร]] ใกล้[[เมืองสาวัตถี]] ท้าวสักกเทวราชได้นำหมู่เทวดาเข้าเฝ้า และบัญชาให้เทพบุตรองค์หนึ่งทูลถามพระองค์ว่า อะไรคือมงคลของชีวิต พระสัมมาสัมพุทธเจ้าจึงทรงแสดงหลักมงคลสูตร ซึ่งมีทั้งหมด 10 หมวด นับเป็นรายการได้ 38 ประการ*
+* (ผู้ทรงความรู้บางท่านที่จำแนกโดยการแปลจากภาษาบาลี นับได้ 37 ประการ เพราะ "การสงเคราะห์บุตรและคู่ครอง" เป็นสองข้อที่อยู่ในวลีเดียว).
-เมื่อพระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสรู้อนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณแล้ว คืนหนึ่งขณะที่ประทับอยู่ ณ [[เชตวันมหาวิหาร]] ใกล้[[เมืองสาวัตถี]] ท้าวสักกเทวราชได้นำหมู่เทวดาเข้าเฝ้า และบัญชาให้เทพบุตรองค์หนึ่งทูลถามพระองค์ว่า อะไรคือมงคลของชีวิต พระสัมมาสัมพุทธเจ้าจึงทรงแสดงหลักมงคลสูตร ซึ่งมีทั้งหมด 38 ประการดังกล่าว
-แก้แล้ว
 == เนื้อหาในพระสูตร ==
-ตามเนื้อหาในพระสูตร มงคลของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าไม่ยึดถือวัตถุ แต่ยึดถือการปฏิบัติฝึกฝนตนเอง ซึ่งมีอยู่ 38 ประการ ดังนี้
+ตามเนื้อหาในพระสูตร มงคลของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าไม่ยึดถือวัตถุ แต่ยึดถือการปฏิบัติฝึกฝนตนเอง ซึ่งมีอยู่ 38 ประการ ทั้งหมดจำแนกอยู่ในเนื้อหาโดยแบ่งเป็น 10 หมวด ได้แก่
 <div style="-moz-column-count:2; column-count:2;">
+หมวดที่ 1
-# ไม่คบคนพาล
-# คบบัณฑิต
+# [[ไม่คบคนพาล]]
+# [[คบบัณฑิต]]
-# บูชาคนที่ควรบูชา
+# [[บูชาคนที่ควรบูชา]]
-# อยู่ในปฏิรูปเทศ อยู่ในถิ่นมีสิ่งแวดล้อมดี
+หมวดที่ 2
-# ได้ทำความดีให้พร้อมไว้แต่ก่อน
+# อยู่ในถิ่นที่เหมาะสม
-# ตั้งตนไว้ชอบ
+# มีบุญวาสนามาก่อน
-# เล่าเรียนศึกษามาก
+# ตั้งตนชอบ
-# มีศิลปวิทยา
+หมวดที่ 3
-# มีระเบียบวินัย
+# เป็นพหูสูต
-# วาจาสุภาษิต
+# มีศิลปะ
+# มีวินัย
+# มีวาจาสุภาษิต
+หมวดที่ 4
 # บำรุงมารดาบิดา
-# สงเคราะห์บุตร
+# เลี้ยงดูบุตร
-# สงเคราะห์ภรรยา
+# สงเคราะห์ภรรยา(สามี)
-# การงานไม่อากูล
+# ทำงานไม่คั่งค้าง
+หมวดที่ 5
-# รู้จักให้
+# บำเพ็ญทาน
 # ประพฤติธรรม
 # สงเคราะห์ญาติ
-# การงานไม่มีโทษ
+# ทำงานไม่มีโทษ
+หมวดที่ 6
-# เว้นจากความชั่ว
+# งดเว้นจากบาป
-# เว้นจากาการดื่มน้ำเมา
+# สำรวมจากการดื่มน้ำเมา
-# ไม่ประมาทในธรรมทั้งหลาย
+# ไม่ประมาทในธรรม
-# ความเคารพ
+หมวดที่ 7
-# ความสุภาพอ่อนน้อม
-# ความสันโดษ
+# มีความเคารพ
+# มีความถ่อมตน
+# มีความสันโดษ
 # มีความกตัญญู
 # ฟังธรรมตามกาล
+หมวดที่ 8
-# ความอดทน
+# มีความอดทน
-# เป็นผู้ว่าง่ายสอนง่าย
+# เป็นผู้ว่าง่าย
-# พบเห็นสมณะ
+# เห็นสมณะ
 # สนทนาธรรมตามกาล
+หมวดที่ 9
-# มีความเพียรเผากิเลส
+# บำเพ็ญตบะ
 # ประพฤติพรหมจรรย์
 # เห็นอริยสัจจ์
 # ทำพระนิพพานให้แจ้ง
+หมวดที่ 10
-# ถูกโลกธรรม จิตไม่หวั่นไหว
+# จิตไม่หวั่นไหวในโลกธรรม
-# จิตไร้เศร้า
+# จิตไม่โศก
 # จิตปราศจากธุลี
 # จิตเกษม
 </div>
 อย่างไรก็ตาม แม้พระพุทธองค์จะทรงแสดงธรรมไว้ชัดเจนดีแล้ว ก็มีผู้ที่เชื่อบ้าง ไม่เชื่อบ้าง จึงได้ส่งผลมาถึงปัจจุบันนี้ แนวทางการยึดถือความเป็นมงคล จึงมีอยู่ 2 แนวทาง คือ
-# มงคลจากการมีนู่นมีนี่
+# มงคลจากการมีสิ่งนั้นมีสิ่งนี้
 # มงคลจากการฝึกตัว
 == ดูเพิ่ม ==
-* [[มงคลชีวิต]]
 * [[มงคล]]
+* [[มังคลัตถทีปนี]]
-(๑) ไม่คบคนพาล
+* [[ปราภวสูตร]]
+* [[ภาณวาร]]
-(๒) คบบัณฑิต
-(๓) บูชาคนที่ควรบูชา
-(๔) อยู่ในปฏิรูปเทศ อยู่ในถิ่นมีสิ่งแวดล้อมดี
-(๕) ได้ทำความดีให้พร้อมไว้แต่ก่อน
-(๖) ตั้งตนไว้ชอบ
-(๗) เล่าเรียนศึกษามาก
-(๘) มีศิลปวิทยา
-(๙) มีระเบียบวินัย
-(๑๐) วาจาสุภาษิต
-(๑๑) บำรุงมารดาบิดา
-(๑๒) สงเคราะห์บุตร
-(๑๓) สงเคราะห์ภรรยา
-(๑๔) การงานไม่อากูล
-(๑๕) รู้จักให้
-(๑๖) ประพฤติธรรม
-(๑๗) สงเคราะห์ญาติ
-(๑๘) การงานไม่มีโทษ
-(๑๙) เว้นจากความชั่ว
-(๒๐) เว้นจากาการดื่มน้ำเมา
-(๒๑) ไม่ประมาทในธรรมทั้งหลาย
-(๒๒) ความเคารพ
-(๒๓) ความสุภาพอ่อนน้อม
-(๒๔) ความสันโดษ
-(๒๕) มีความกตัญญู
-(๒๖) ฟังธรรมตามกาล
-(๒๗) ความอดทน
-(๒๘) เป็นผู้ว่าง่ายสอนง่าย
-(๒๙) พบเห็นสมณะ
-(๓๐) สนทนาธรรมตามกาล
-(๓๑) มีความเพียรเผากิเลส
-(๓๒) ประพฤติพรหมจรรย์
-(๓๓) เห็นอริยสัจจ์
-(๓๔) ทำพระนิพพานให้แจ้ง
-(๓๕) ถูกโลกธรรม จิตไม่หวั่นไหว
-(๓๖) จิตไร้เศร้า
-(๓๗) จิตปราศจากธุลี
-(๓๘) จิตเกษม
 == อ้างอิง ==
@@ บรรทัด 139: / บรรทัด 78: @@
 == แหล่งข้อมูลอื่น ==
 {{วิกิซอร์ซ|มงคลสูตร}}
-{{วิกิซอร์ซ|มงคลชีวิต|มงคลสูตร ๓๘ ประการ}}
+{{วิกิซอร์ซ|มงคลชีวิต|มงคลสูตร 38 ประการ}}
-* [http://www.84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=25&A=41&Z=72&pagebreak=0 พระไตรปิฎก เล่มที่ ๒๕  พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๑๗ ขุททกนิกาย ขุททกปาฐะ '''มงคลสูตร''']
+* [http://www.84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=25&A=41&Z=72&pagebreak=0 พระไตรปิฎก เล่มที่ 25  พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ 17 ขุททกนิกาย ขุททกปาฐะ '''มงคลสูตร''']
 * [http://www.84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25.0&i=5&p=3 อรรถกถา ขุททกนิกาย ขุททกปาฐะ '''มงคลสูตร''']
-* [http://watkhungthaphao.googlepages.com/mongkolasutra_indianmusic '''มหามงคลสูตร - ทำนองอินเดีย'''. เว็บไซต์วัดคุ้งตะเภา. เรียกข้อมูลเมื่อ 24-5-52]
 [[หมวดหมู่:พระสูตรในพระไตรปิฎกเถรวาท]]
 [[หมวดหมู่:ขุททกนิกาย]]
-[[หมวดหมู่:อภิธานศัพท์ศาสนาพุทธ]]
+[[หมวดหมู่:คำศัพท์ศาสนาพุทธ]]
 {{โครงพระพุทธศาสนา}}
-[[en:Mangala Sutta]]
-[[km:មង្គលសូត្រ]]
-[[no:Mangala sutta]]