ผลต่างระหว่างรุ่นของ "กุมภกรรณ"

กุมภกรรณ
	ตัวละครใน รามเกียรติ์
ข้อมูลตัวละครในเรื่อง
เผ่าพันธุ์	ยักษ์
เพศ	ผู้
ตำแหน่ง	พระมหาอุปราชแห่งกรุงลงกา
คู่สมรส	นางจันทวดี
ญาติ	ท้าวลัสเตียน (บิดา); นางรัชฎา (มารดา); ทศกัณฐ์ (พี่ชาย); พิเภก (น้องชาย); ขร (น้องชาย); ทูษณ์ (น้องชาย); ตรีเศียร (น้องชาย); นางสำมนักขา (น้องสาว)

เรียกดูประวัติแบบโต้ตอบ

← การแก้ไขก่อนหน้า

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม

เห็นภาพข้อความวิกิ

ในบรรทัด

รุ่นแก้ไขปัจจุบันเมื่อ 12:08, 2 ธันวาคม 2567

กุมภกรรณ (สันสกฤต: कुम्भकर्ण, กุมฺภกรฺณ) มี 4 หน้า 2 มือ เป็นโอรสของท้าวลัสเตียนและนางรัชฎา มีศักดิ์เป็นน้องของทศกัณฐ์ มีกายสีเขียว มีอาวุธร้ายประจำกายคือหอกโมกขศักดิ์ที่ฝากไว้กับพระพรหม เหตุที่ชื่อกุมภกรรณ (หูหม้อ) นั้นเพราะมีร่างกายใหญ่โตมาก สามารถเอาหม้อใส่ใบหูได้

กุมภกรรณเป็นยักษ์ที่ตั้งมั่นในศีลธรรม เคยทัดทานทศกัณฐ์ให้นำนางสีดาคืนพระราม แต่ถูกทศกัณฐ์โกรธมากและเกือบถูกขับไล่ออกจากเมืองเช่นเดียวกับพิเภก จึงต้องจำใจออกรบช่วยทศกัณฐ์เพราะเห็นแก่ความเป็นพี่น้อง กุมภกรรณได้แสดงความสามารถในการรบจนทำให้ทัพพระรามเดือดร้อนอยู่หลายครั้ง ได้แก่ วางอุบายลวงสุครีพถอนต้นรัง ทำพิธีลับหอกโมกขศักดิ์ แต่ถูกหนุมานและองคตทำลายพิธี รบกับพระลักษมณ์และพุ่งหอกโมกขศักดิ์ถูกพระลักษมณ์จนเกือบสิ้นชีวิต ทำพิธีทดน้ำให้กองทัพพระรามอดน้ำตาย แต่ถูกหนุมานทำลายพิธี สุดท้ายกุมภกรรณสู้รบกับพระราม เพลี่ยงพล้ำถูกศรพระรามฆ่าตาย ก่อนตายได้เห็นพระรามปรากฏเป็นพระนารายณ์ จึงขอขมาให้พระรามอโหสิกรรมให้และสั่งเสียให้พิเภกจงรักภักดีต่อพระราม หลังจากกุมภกรรณสิ้นชีพแล้ว ได้ไปเกิดเป็นเทวดาบนสวรรค์

คำบริภาษของกุมภกรรณ

เมื่อกุมภกรรณออกรบกับพระรามนั้น ได้ตั้งปริศนาถามพระรามไว้บอกว่าถ้าพระรามตอบได้จะยอมเลิกทัพกลับ ปริศนาถามว่า ชีโฉด หญิงโหด ช้างงารี ชายทรชน สี่อย่างนี้คืออะไร พระรามตอบไม่ได้จึงใช้องคตมาถาม กุมภกรรณจึงเฉลยว่า

ชีโฉด คือ พระรามที่เพื่อแย่งชิงนางสีดากลับ ถึงกับยกทัพใหญ่มาทำการวุ่นวาย ทำให้คนบริสุทธิ์มากมายเดือดร้อน
หญิงโหด คือ นางสำมะนักขาที่คิดเอาพระรามเป็นสามี พอไม่ได้ก็และยุยงให้พี่น้องมารบกับพระรามจนเกิดเรื่อง
ช้างงารี คือ ทศกัณฐ์ที่เกะกะอันธพาล ไปแย่งเมียคนอื่น
ชายทรชน คือ พิเภกที่ไม่รู้จักบุญคุณพี่น้อง ไปบอกความลับของฝ่ายลงกาแก่ศัตรู เหมือนแกล้งฆ่าพี่น้องทุกคน

คำบริภาษนี้เป็นของปราชญ์ไทยแต่งขึ้นโดยไม่มีในรามายณะต้นฉบับ ได้เป็นคำบริภาษทุกฝ่ายอย่างยุติธรรมตามมุมมองของกุมภกรรณ หรืออาจเรียกได้ว่าเป็นมุมมองของกวีที่สอดแทรกไว้ก็ได้

บทบาทในรามายณะ

ในรามายณะ เรียกกุมภกรรณ ว่า "กุมภะกรณะ" (Kumbhakarna) โดยเป็นบุตรของฤาษีวิศวรวะ (Vishrava) หลานของฤาษีปุลัสตยะ (Pulastya) กับนางไกกะษี (Kaikasi) เป็นหนึ่งใน 4 พี่น้องร่วมอุทรเดียวกันกับ ราวณะ (Ravana) วิภีษณะ (Vibhishana) และ ศูรปณขา(Surpanakha)^[1]

กุมภกรรณในรามายณะเป็นคนซื่อสัตย์เที่ยงธรรมคล้ายกุมภกรรณในรามเกียรติ์ แต่ในรามายณะกุมภกรรณได้เคยขอพรพระพรหมให้ตนเองมีสภาพคล้ายพระวิษณุ คือ นอนหลับอยู่เป็นเวลานานถึง 6 เดือน จึงตื่นขึ้นมา และหยั่งรู้ความเป็นไปของโลกในการนอนหลับนั้น ดังนั้น เมื่อทศกัณฐ์ปลุกกุมภกรรณให้ไปรบกับพระรามนั้น กุมภกรรณย่อมรู้ว่าพระรามนั้นที่แท้คือพระวิษณุและตนไม่มีทางรบชนะเด็ดขาด แต่ด้วยหน้าที่ของการเป็นทหาร กุมภกรรณยังคงตัดสินใจไปรบโดยทูลทศกัณฐ์ว่า ถ้าตนตายในการรบก็ขอให้ทศกัณฐ์ยอมแพ้เสีย เพราะถ้าตนรบชนะไม่ได้ก็ย่อมไม่มีใครในลงการบชนะพระรามได้

เมื่อกุมภกรรณอยู่ในสนามรบ ได้สู้รบกับทัพของพระรามอย่างกล้าหาญ โดยทำลายทหารวานรไปเกือบ 8,000 นาย ในท้ายที่สุด กุมภกรรณะก็ต้องศรอินทราสตระ และศรวายวาสตระ ตัดแขนทั้งสองข้างและร่างกายลงสู่ทะเล และศรพรหมาสตระตัดศีรษะของกุมภกรรณลอยไปตกยังตรงหน้าของราวณะ สิ้นชีวิตลงในที่สุด

โคลงภาพจิตรกรรมฝาผนังเรื่องรามเกียรติ์ ที่พระระเบียงวัดพระศรีรัตนศาสดาราม

รูปราพตนนี้ชื่อ		ปรากฏ นามเอย
กุมภกรรฐอนุชทศ		ภักตรท้าว
เป็นอุปราชเรืองยศ		ผิวพิศ เขียวแฮ
ทรงหอกโมกขศักดิ์ห้าว		มหิศเหี้ยมหาญณรงค์
— ขุนพิสนทสังฆกิจ(ตัวสะกดตามต้นฉบับเดิม)

ลักษณะและสี

กายสีเขียวสด 1 หน้า 2 มือ สวมกระบังหน้า

ในวัฒนธรรมสมัยนิยม

เรื่องราวการทำพิธีทดน้ำของกุมภกรรณถูกนำไปสร้างเป็นเพลง กุมภกรรณทดน้ำ ขับร้องโดย ไวพจน์ เพชรสุพรรณ

อ้างอิง

↑ "Vishrava", Wikipedia (ภาษาอังกฤษ), 2024-07-08, สืบค้นเมื่อ 2024-11-05

สี ลักษณะหัวโขน และประวัติสังเขปของตัวละครในเรื่องรามเกียรติ์ นาย ประพันธ์ สุคนธชาติ รวบรวม

แหล่งข้อมูลอื่น

รูปการแสดงโขนเฉลิมพระเกียรติเรื่องรามเกียรติ์ ตอน สุครีพถอนต้นพญารัง- กุมกรรณพุ่งหอกโมกขศักดิ์ งานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ณ อุทยานพระบรมราชานุสรณ์ ฯ ถ.อัมพวา-บางนกแขวก ต.อัมพวา อ.อัมพวา จ.สมุทรสงคราม วันเสาร์ที่ ๖ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๓ เก็บถาวร 2016-03-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน และ วันอาทิตย์ที่ ๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๓ เก็บถาวร 2016-03-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
สูจิบัตรการแสดงโขนเรื่องรามเกียรติ์ ชุด ศึกกุมภกรรณ ตอน กุมภกรรณทดน้ำของสำนักการสังคีต กรมศิลปากร จัดแสดงในเดือนมีนาคม-มิถุนายน ๒๕๕๓ เก็บถาวร 2016-03-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
เยี่ยมยักษ์อยู่ยามกลางกรุงรัตนโกสินทร์^{[ลิงก์เสีย]}
หัวโขน-สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ www.culture.go.th เก็บถาวร 2009-08-02 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
สีที่ใช้กับหัวโขน เก็บถาวร 2016-03-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
จารีตนาฏศิลป์ไทย โดย นาย ประเมษฐ์ บุณยะชัย นิตยสารศิลปากร ปีที่ ๕๐ ฉบับที่ ๑ มกราคม-กุมภาพันธ์ ๒๕๕๐ หน้า ๕ - ๑๙ เก็บถาวร 2016-03-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
โคลงรามเกียรติ์ รอบพระระเบียงวัดพระศรีรัตนศาสดาราม www.bloggang.com-praingpayear
โคลงภาพจิตรกรรมฝาผนังเรื่องรามเกียรติ์ ตู้หนังสือ เรือนไทย เก็บถาวร 2010-01-11 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน

[1] "Vishrava", Wikipedia (ภาษาอังกฤษ), 2024-07-08, สืบค้นเมื่อ 2024-11-05

[1]

@@ บรรทัด 5: / บรรทัด 5: @@
 | name          = กุมภกรรณ
 | series        = [[รามเกียรติ์]]
-| image         = [[File:Waking up Kumbhakarna.jpg|250px|Wa king up Kumbhakarna]]
+| image         = [[ไฟล์:Kumbhakarna.jpg|250px]]
+| caption       =
-| caption       = เหล่ายักษ์กำลังปลุกกุมภกรรณให้ตื่น
 | first        =
 | last          =
@@ บรรทัด 26: / บรรทัด 26: @@
 | gender        = ผู้
 | occupation    =
-| title         = อุปราชกรุงลงกา
+| title         = พระมหาอุปราชแห่งกรุงลงกา
 | family        =
 | spouse        = [[นางจันทวดี]]
 | significantother =
 | children      =
-| relatives     = [[ท้าวลัสเตียน]] (บิดา)<br/>[[นางรัชฎา]] (มารดา)<br/>[[ทศกัณฐ์]] (พี่ชาย)<br/>[[พิเภก]]<br/>[[พระยาขร|ขร]]<br/>[[พระยาทูษณ์|ทูษณ์]]<br/>[[ตรีเศียร]] (น้องชาย)<br/>[[นางสำมนักขา]] (น้องสาว)
+| relatives     = [[ท้าวลัสเตียน]] (บิดา)<br/>[[นางรัชฎา]] (มารดา)<br/>[[ทศกัณฐ์]] (พี่ชาย)<br/>[[พิเภก]] (น้องชาย)<br/>[[พระยาขร|ขร]] (น้องชาย)<br/>[[พระยาทูษณ์|ทูษณ์]] (น้องชาย)<br/>[[ตรีเศียร]] (น้องชาย)<br/>[[นางสำมนักขา]] (น้องสาว)
 | religion      =
 | nationality   =
@@ บรรทัด 49: / บรรทัด 49: @@
 }}
-'''กุมภกรรณ''' ([[สันสกฤต]]: कुम्भकर्ण) เป็นโอรสของ[[ท้าวลัสเตียน]]และ[[นางรัชฎา]] มีศักดิ์เป็นน้องแท้ ๆ ของ[[ทศกัณฐ์]] มีหน้าและกายสีเขียว ชายาชื่อนางจันทวดี เป็นยักษ์ที่มีฤทธิ์มากที่สุดตนหนึ่ง มีอาวุธร้ายประจำกาย คือ หอกโมกขศักดิ์ ที่จริงแล้วเป็นยักษ์ที่ตั้งมั่นในธรรม แต่ต้องออกรบช่วยทศกัณฐ์เพราะเห็นแก่ความเป็นพี่น้อง
+'''กุมภกรรณ''' ([[สันสกฤต]]: कुम्भकर्ण, กุมฺภกรฺณ) มี 4 หน้า 2 มือ เป็นโอรสของ[[ท้าวลัสเตียน]]และ[[นางรัชฎา]] มีศักดิ์เป็นน้องของ[[ทศกัณฐ์]] มีกายสีเขียว มีอาวุธร้ายประจำกายคือหอกโมกขศักดิ์ที่ฝากไว้กับพระพรหม เหตุที่ชื่อกุมภกรรณ (หูหม้อ) นั้นเพราะมีร่างกายใหญ่โตมาก สามารถเอาหม้อใส่ใบหูได้
+กุมภกรรณเป็นยักษ์ที่ตั้งมั่นในศีลธรรม เคยทัดทานทศกัณฐ์ให้นำนางสีดาคืนพระราม แต่ถูกทศกัณฐ์โกรธมากและเกือบถูกขับไล่ออกจากเมืองเช่นเดียวกับ[[พิเภก]] จึงต้องจำใจออกรบช่วยทศกัณฐ์เพราะเห็นแก่ความเป็นพี่น้อง กุมภกรรณได้แสดงความสามารถในการรบจนทำให้ทัพพระรามเดือดร้อนอยู่หลายครั้ง ได้แก่ วางอุบายลวง[[สุครีพ]]ถอนต้นรัง ทำพิธีลับหอกโมกขศักดิ์ แต่ถูก[[หนุมาน]]และ[[องคต]]ทำลายพิธี รบกับ[[พระลักษมณ์]]และพุ่งหอกโมกขศักดิ์ถูกพระลักษมณ์จนเกือบสิ้นชีวิต ทำพิธีทดน้ำให้กองทัพพระรามอดน้ำตาย แต่ถูกหนุมานทำลายพิธี สุดท้ายกุมภกรรณสู้รบกับ[[พระราม]] เพลี่ยงพล้ำถูกศรพระรามฆ่าตาย ก่อนตายได้เห็นพระรามปรากฏเป็นพระนารายณ์ จึงขอขมาให้พระรามอโหสิกรรมให้และสั่งเสียให้พิเภกจงรักภักดีต่อพระราม หลังจากกุมภกรรณสิ้นชีพแล้ว ได้ไปเกิดเป็นเทวดาบนสวรรค์
-เคยแสดงฤทธิ์ในสมรภูมิรบถึง 4 ครั้ง ครั้งแรกรบกับ[[สุครีพ]] โดยวางอุบายลวงสุครีพถอนต้นรัง ครั้งที่สอง ทำพิธีลับหอกโมกขศักดิ์ แต่ถูก[[หนุมาน]]และ[[องคต]]ทำลายพิธี ครั้งที่สาม ทำพิธีทดน้ำ แต่ไม่สำเร็จเพราะถูกขัดขวางจากหนุมานและกุมภกรรณแทงหอกโมกขศักดิ์ใส่[[พระลักษมณ์]]จนเกือบสิ้นชีวิต และครั้งที่สี่สู้รบกับ[[พระราม]] แต่ก็เพลี่ยงพล้ำถูกศรพระรามฆ่าตาย เหตุที่ชื่อ กุมภกรรณ (หูหม้อ) นั้นเพราะมีร่างกายใหญ่โตมาก สามารถเอาหม้อใส่ใบหูได้
-กุมภกรรณในรามายณะมีลักษณะคล้ายกุมภกรรณในรามเกียรติ์ คือเป็นคนซื่อสัตย์เที่ยงธรรม แต่ในรามายณะ กุมกรรณได้เคยขอพรพระพรหมให้ตนเองมีสภาพคล้ายพระวิษณุ คือนอนหลับอยู่เป็นเวลานานจึงตื่นเพียงวันเดียว และหยั่งรู้ความเป็นไปของโลกในการนอนหลับนั้น ดังนั้นเมื่อทศกัณฐ์ปลุกกุมภกรรณให้ไปรบกับพระนารายณ์นั้น กุมภกรรณย่อมรู้ว่าพระรามนั้นที่แท้คือพระวิษณุและตนไม่มีทางรบชนะเด็ดขาด แต่ด้วยหน้าที่ของการเป็นทหาร กุมภกรรณยังคงตัดสินใจไปรบโดยทูลทศกัณฐ์ว่า ถ้าตนตายในการรบก็ขอให้ทศกัณฐ์ยอมแพ้เสีย เพราะถ้าตนรบชนะไม่ได้ก็ย่อมไม่มีใครในลงการบชนะพระรามได้
 == คำบริภาษของกุมภกรรณ ==
-เมื่อกุมภกรรณออกรบกับพระรามนั้น ได้ตั้งปริศนาถามพระรามไว้บอกว่าถ้าพระรามตอบได้จะยอมเลิกทัพกลับ ปริศนาถามว่า ชีโฉด หญิงโหด ช้างงารี ชายทรชน สี่อย่างนี้คืออะไร พระรามตอบไม่ได้จึงใช้องคตมาถาม กุมภกรรณจึงเฉลยว่า
+เมื่อกุมภกรรณออกรบกับพระรามนั้น ได้ตั้งปริศนาถามพระรามไว้บอกว่าถ้าพระรามตอบได้จะยอมเลิกทัพกลับ ปริศนาถามว่า '''ชีโฉด หญิงโหด ช้างงารี ชายทรชน สี่อย่างนี้คืออะไร''' พระรามตอบไม่ได้จึงใช้องคตมาถาม กุมภกรรณจึงเฉลยว่า
-ชีโฉด คือพระรามที่เพื่อแย่งชิงนางสีดากลับ ถึงกับยกทัพใหญ่มาทำการวุ่นวาย ทำให้คนบริสุทธิ์มากมายเดือดร้อน
+*ชีโฉด คือ พระรามที่เพื่อแย่งชิงนางสีดากลับ ถึงกับยกทัพใหญ่มาทำการวุ่นวาย ทำให้คนบริสุทธิ์มากมายเดือดร้อน
+*หญิงโหด คือ นางสำมะนักขาที่คิดเอาพระรามเป็นสามี พอไม่ได้ก็และยุยงให้พี่น้องมารบกับพระรามจนเกิดเรื่อง
+*ช้างงารี คือ ทศกัณฐ์ที่เกะกะอันธพาล ไปแย่งเมียคนอื่น
+*ชายทรชน คือ พิเภกที่ไม่รู้จักบุญคุณพี่น้อง ไปบอกความลับของฝ่ายลงกาแก่ศัตรู เหมือนแกล้งฆ่าพี่น้องทุกคน
+คำบริภาษนี้เป็นของปราชญ์ไทยแต่งขึ้นโดยไม่มีในรามายณะต้นฉบับ ได้เป็นคำบริภาษทุกฝ่ายอย่างยุติธรรมตามมุมมองของกุมภกรรณ หรืออาจเรียกได้ว่าเป็นมุมมองของกวีที่สอดแทรกไว้ก็ได้
-หญิงโหด คือนางสำมะนักขาที่คิดเอาพระรามเป็นสามี พอไม่ได้ก็และยุยงให้พี่น้องมารบกับพระรามจนเกิดเรื่อง
+== บทบาทในรามายณะ ==
-ช้างงารี คือทศกัณฐ์ที่เกะกะอันธพาล ไปแย่งเมียคนอื่น
+ในรามายณะ เรียกกุมภกรรณ ว่า "กุมภะกรณะ" ([[:en:Kumbhakarna|Kumbhakarna]]) โดยเป็นบุตรของฤาษีวิศวรวะ ([[:en:Vishrava|Vishrava]]) หลานของฤาษีปุลัสตยะ ([[:en:Pulastya|Pulastya]]) กับนางไกกะษี (Kaikasi) เป็นหนึ่งใน 4 พี่น้องร่วมอุทรเดียวกันกับ ราวณะ (Ravana) วิภีษณะ (Vibhishana) และ ศูรปณขา(Surpanakha)<ref>{{Citation|title=Vishrava|date=2024-07-08|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Vishrava|work=Wikipedia|language=en|access-date=2024-11-05}}</ref>
+กุมภกรรณในรามายณะเป็นคนซื่อสัตย์เที่ยงธรรมคล้ายกุมภกรรณในรามเกียรติ์ แต่ในรามายณะกุมภกรรณได้เคยขอพรพระพรหมให้ตนเองมีสภาพคล้ายพระวิษณุ คือ นอนหลับอยู่เป็นเวลานานถึง 6 เดือน จึงตื่นขึ้นมา และหยั่งรู้ความเป็นไปของโลกในการนอนหลับนั้น ดังนั้น เมื่อทศกัณฐ์ปลุกกุมภกรรณให้ไปรบกับพระรามนั้น กุมภกรรณย่อมรู้ว่าพระรามนั้นที่แท้คือพระวิษณุและตนไม่มีทางรบชนะเด็ดขาด แต่ด้วยหน้าที่ของการเป็นทหาร กุมภกรรณยังคงตัดสินใจไปรบโดยทูลทศกัณฐ์ว่า ถ้าตนตายในการรบก็ขอให้ทศกัณฐ์ยอมแพ้เสีย เพราะถ้าตนรบชนะไม่ได้ก็ย่อมไม่มีใครในลงการบชนะพระรามได้
-ชายทรชน คือพิเภกที่ไม่รู้จักบุญคุณพี่น้อง ไปบอกความลับของฝ่ายลงกาแก่ศัตรู เหมือนแกล้งฆ่าพี่น้องทุกคน
+เมื่อกุมภกรรณอยู่ในสนามรบ ได้สู้รบกับทัพของพระรามอย่างกล้าหาญ โดยทำลายทหารวานรไปเกือบ 8,000 นาย ในท้ายที่สุด กุมภกรรณะก็ต้องศรอินทราสตระ และศรวายวาสตระ ตัดแขนทั้งสองข้างและร่างกายลงสู่ทะเล และศรพรหมาสตระตัดศีรษะของกุมภกรรณลอยไปตกยังตรงหน้าของราวณะ สิ้นชีวิตลงในที่สุด
-คำบริภาษนี้เป็นของปราชญ์ไทยแต่งขึ้นโดยไม่มีในรามายณะต้นฉบับ ได้เป็นคำบริภาษทุกฝ่ายอย่างยุติธรรมตามมุมมองของกุมภกรรณ หรืออาจเรียกได้ว่าเป็นมุมมองของกวีที่สอดแทรกไว้ก็ได้
-== ลัก ==
-[[ไฟล์:OPR040115 Kumphakan-DL.jpg|250px|right]]
-[[ไฟล์:MPRK K040115 Kumphakan-TDL.JPG|thumb|right|250px]]
+== โคลงภาพจิตรกรรมฝาผนังเรื่องรามเกียรติ์ ที่พระระเบียงวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ==
 {{โคลงสี่สุภาพ
-| รูปราพตนนี้ชื่อ |ปรากฏ นามเฮย
+| รูปราพตนนี้ชื่อ |ปรากฏ นามเอย
 | กุมภกรรฐอนุชทศ|ภักตรท้าว
 | เป็นอุปราชเรืองยศ|ผิวพิศ เขียวแฮ
 | ทรงหอกโมกขศักดิ์ห้าว|มหิศเหี้ยมหาญณรงค์
-| source=ขุนพิสนทสังฆกิจ(ตัวสะกดตามต้นฉบับเดิม)}}
+| source=ขุนพิสนทสังฆกิจ(ตัวสะกดตามต้นฉบับเดิม)}}{{clear}}
-{{clear}}
 == ลักษณะและสี ==
 กายสีเขียวสด 1 หน้า 2 มือ สวมกระบังหน้า
+== ในวัฒนธรรมสมัยนิยม ==
+เรื่องราวการทำพิธีทดน้ำของกุมภกรรณถูกนำไปสร้างเป็นเพลง '''กุมภกรรณทดน้ำ''' ขับร้องโดย [[ไวพจน์ เพชรสุพรรณ]]
 == อ้างอิง ==
@@ บรรทัด 90: / บรรทัด 92: @@
 == แหล่งข้อมูลอื่น ==
-* รูปการแสดงโขนเฉลิมพระเกียรติเรื่องรามเกียรติ์ ตอน สุครีพถอนต้นพญารัง- กุมกรรณพุ่งหอกโมกขศักดิ์ งานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ณ อุทยานพระบรมราชานุสรณ์ ฯ ถ.อัมพวา-บางนกแขวก ต.อัมพวา อ.อัมพวา จ.สมุทรสงคราม [http://thkhon.multiply.com/photos/album/67/2010-02-06-KhonAmpawa วันเสาร์ที่ ๖ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๓ ][http://thkhon.multiply.com/photos/album/68/2010-02-07-KhonAmpawa และ วันอาทิตย์ที่ ๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๓ ]
+* รูปการแสดงโขนเฉลิมพระเกียรติเรื่องรามเกียรติ์ ตอน สุครีพถอนต้นพญารัง- กุมกรรณพุ่งหอกโมกขศักดิ์ งานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ณ อุทยานพระบรมราชานุสรณ์ ฯ ถ.อัมพวา-บางนกแขวก ต.อัมพวา อ.อัมพวา จ.สมุทรสงคราม [http://thkhon.multiply.com/photos/album/67/2010-02-06-KhonAmpawa วันเสาร์ที่ ๖ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๓ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305120907/http://thkhon.multiply.com/photos/album/67/2010-02-06-KhonAmpawa |date=2016-03-05 }}[http://thkhon.multiply.com/photos/album/68/2010-02-07-KhonAmpawa และ วันอาทิตย์ที่ ๗ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๓ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305100138/http://thkhon.multiply.com/photos/album/68/2010-02-07-KhonAmpawa |date=2016-03-05 }}
-* [http://thkhon.multiply.com/photos/album/71 สูจิบัตรการแสดงโขนเรื่องรามเกียรติ์ ชุด ศึกกุมภกรรณ ตอน กุมภกรรณทดน้ำของสำนักการสังคีต กรมศิลปากร จัดแสดงในเดือนมีนาคม-มิถุนายน ๒๕๕๓]
+* [http://thkhon.multiply.com/photos/album/71 สูจิบัตรการแสดงโขนเรื่องรามเกียรติ์ ชุด ศึกกุมภกรรณ ตอน กุมภกรรณทดน้ำของสำนักการสังคีต กรมศิลปากร จัดแสดงในเดือนมีนาคม-มิถุนายน ๒๕๕๓] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305093118/http://thkhon.multiply.com/photos/album/71 |date=2016-03-05 }}
-* [http://www.nairobroo.com/76/modules.php?name=News&file=article&sid=63 เยี่ยมยักษ์อยู่ยามกลางกรุงรัตนโกสินทร์]
+* [http://www.nairobroo.com/76/modules.php?name=News&file=article&sid=63 เยี่ยมยักษ์อยู่ยามกลางกรุงรัตนโกสินทร์]{{ลิงก์เสีย|date=สิงหาคม 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
-* [http://www.culture.go.th/wwwtcc/music_10.htm หัวโขน-สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ www.culture.go.th]
+* [http://www.culture.go.th/wwwtcc/music_10.htm หัวโขน-สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ www.culture.go.th] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090802120039/http://www.culture.go.th/wwwtcc/music_10.htm |date=2009-08-02 }}
-* [http://thkhon.multiply.com/photos/album/14/Khon_Mask สีที่ใช้กับหัวโขน ]
+* [http://thkhon.multiply.com/photos/album/14/Khon_Mask สีที่ใช้กับหัวโขน ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305161740/http://thkhon.multiply.com/photos/album/14/Khon_Mask |date=2016-03-05 }}
-* [http://ancientism.multiply.com/photos/album/6/6 จารีตนาฏศิลป์ไทย โดย นาย ประเมษฐ์ บุณยะชัย นิตยสารศิลปากร ปีที่ ๕๐ ฉบับที่ ๑ มกราคม-กุมภาพันธ์ ๒๕๕๐ หน้า ๕ - ๑๙]
+* [http://ancientism.multiply.com/photos/album/6/6 จารีตนาฏศิลป์ไทย โดย นาย ประเมษฐ์ บุณยะชัย นิตยสารศิลปากร ปีที่ ๕๐ ฉบับที่ ๑ มกราคม-กุมภาพันธ์ ๒๕๕๐ หน้า ๕ - ๑๙] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305124504/http://ancientism.multiply.com/photos/album/6/6 |date=2016-03-05 }}
 * [http://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=praingpayear&month=07-2008&date=05&group=13&gblog=2 โคลงรามเกียรติ์ รอบพระระเบียงวัดพระศรีรัตนศาสดาราม www.bloggang.com-praingpayear]
-* [http://www.reurnthai.com/wiki/%E0%B9%82%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B8%87%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%9E%E0%B8%88%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%9D%E0%B8%B2%E0%B8%9C%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%A3%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B9%8C โคลงภาพจิตรกรรมฝาผนังเรื่องรามเกียรติ์ ตู้หนังสือ เรือนไทย]
+* [http://www.reurnthai.com/wiki/%E0%B9%82%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B8%87%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%9E%E0%B8%88%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%9D%E0%B8%B2%E0%B8%9C%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%A3%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B9%8C โคลงภาพจิตรกรรมฝาผนังเรื่องรามเกียรติ์ ตู้หนังสือ เรือนไทย] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100111070344/http://www.reurnthai.com/wiki/%E0%B9%82%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B8%87%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%9E%E0%B8%88%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%9D%E0%B8%B2%E0%B8%9C%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%A3%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B9%8C |date=2010-01-11 }}
 {{commonscat|Kumbhakarna|กุมภกรรณ}}
 {{รามเกียรติ์}}