Hinduismo sa Indiya: Pagkakaiba sa mga binago

Indiano na Hindu
	; ;
	Rabindranath Tagore, Mahatma Gandhi, Indira Gandhi; Nandan Nilekani, Sunil Mittal, Aishwariya Rai; Hrithik Roshan, Mukesh Ambani, Amitabh Bachchan
Kabuuang Populasyon
	827,578,868 (2001) ; 80.5% ng kabuoang populasyong Indiyan
Rehiyong may kahalagahang populasyon
	Nangunguna sa lahat ng estado bukod sa Jammu & Kashmir, Lakshadweep, North-East, Punjab
Wika
	Mga Wika sa Indiya · Indian English

Browse history interactively

← Nakaraang pagkakaiba

Nilalaman na inalis Nilalaman na idinagdag

VisualWikitext

Inline

Kasalukuyang pagbabago noong 21:13, 11 Oktubre 2024

Ang Hinduismo ay ang pinakamalaki at kilalang tradisyong relihiyon^[2] ng Indiya, na may 80.5% ng populasyon na kinikilala bilang Hindus.^[3] Ang pinakamalaki sa lahay at napapabilang sa Vaishnavite at Shaivite denominasyon.^[4]

Ang kulturang Vedic ay nagmula sa Indiya mula noong 2000 at 1500 B.K.^[5] Bilang resulta, ang Hinduismo, na itinuturing na kahalili ng relihiyong Vedic,^[6] ay nagkaroon ng malalim na epekto sa kasaysayan ng Indiya, kultura at ang pilosopia. Ang pangalang India ay mula sa salitang Griyego Ἰνδία para sa Indus, na nagmula sa Lumang Persa (Persian) na salita na Hindu, mula sa Sansbaitself na nagmula sa Greekkrit Sindhu, ang historikal na lokal na pagtawag sa Ilog Indus.^[7] Ang iba pang kilalang pangalan ng Indiya ay Hindustān, na may kahulugan na "lupain ng mga Hindus".^[8]

Kasaysayan

Noon pa mang 400 B.C. ay sumilay na ang sibilisasyon sa Lambak Indus sa India. Ang mga relic ng sinaunang sibilisasyong ito ay makikita pa sa Mohenjo-Daro sa Sind at Harappa sa Punjab. Ayon sa mga arkeologo, ang mga taong nanirahan sa Indus Valley ay merong mataas na kultura dahil marunong sila sa matematika, enhinyero, arkitektura, kultura, pamamahala, pagsusulat, at industriya.

Noong 2000 B.C.. nawala ang sibilisasyong Mohenjo-Daro at Harappa, sinakop sila ng mga mapuputing Aryan sa Indus Valley. Lahi sila ng mga puti at nagsasalita ng Sanskrit, wika ng mga Indo-Europeo. Sinakop nila ang mga kayumangging Drabida, na noo’y naninirahan sa Lambak ng Indus. Marami sa mga Drabida ay nagsitakas at nagsitigil papuntang Timog India.

Inokupa ng mga mananakop na Aryan ang magandang lupain ng Hilagang India at nagtatag ng iba’t ibang kaharian. Malaon, sila ay tinawag na Hindu. Sila ay masisipag na magsasaka, pastol, at matatapang na mandirigma. Sila ay mga bihasang magpapalayok, mangingisda, mason, panday, at manghahabi. Nakipagkalakalan sila sa ibang bansa, kabilang ang Afghanistan, Iran, at Mesopotamia.

Senso ng 2001

Ang populasyong Hindu ng Indiya ay batay sa opisyal na 2001 census ^[9] ay nakatala sa baba. Ang malaking pagbaba ay nangyari noong 1991-2001 peryodiko na makikita saManipur, mula 57% hanggang 46%, kung saan ay ang pagtaas ng relihiyong Sanamahi. Para sa iba pang impormasyon ng senso ng 2001, tignan ang itong tala.

Rehiyon	Hindus	Total	% Hindus
Indiya	827,578,868	1,028,610,328	80.46%
Himachal Pradesh	5,800,222	6,077,900	95.43%
Chhattisgarh	19,729,670	20,833,803	94.70%
Orissa	34,726,129	36,804,660	94.35%
Dadra and Nagar Haveli	206,203	220,490	93.52%
Madhya Pradesh	55,004,675	60,348,023	91.15%
Daman and Diu	141,901	158,204	89.69%
Gujarat	45,143,074	50,671,017	89.09%
Andhra Pradesh	67,836,651	76,210,007	89.01%
Rajasthan	50,151,452	56,507,188	88.75%
Haryana	18,655,925	21,144,564	88.23%
Tamil Nadu	54,985,079	62,405,679	88.11%
Pondicherry	845,449	974,345	86.77%
Tripura	2,739,310	3,199,203	85.62%
Uttarakhand	7,212,260	8,489,349	84.96%
Karnataka	44,321,279	52,850,562	83.86%
Bihar	69,076,919	82,998,509	83.23%
Delhi	11,358,049	13,850,507	82.00%
Uttar Pradesh	133,979,263	166,197,921	80.61%
Maharashtra	77,859,385	96,878,627	80.37%
Chandigarh	707,978	900,635	78.61%
West Bengal	58,104,835	80,176,197	72.47%
Andaman and Nicobar Islands	246,589	356,152	69.24%
Jharkhand	18,475,681	26,945,829	68.57%
Goa	886,551	1,347,668	65.78%
Assam	17,296,455	26,655,528	64.89%
Sikkim	329,548	540,851	60.93%
Kerala	17,883,449	31,841,374	56.16%
Manipur	996,894	2,166,788	46.01%
Punjab	8,997,942	24,358,999	36.94%
Arunachal Pradesh	379,935	1,097,968	34.60%
Jammu and Kashmir	3,005,349	10,143,700	29.63%
Meghalaya	307,822	2,318,822	13.27%
Nagaland	153,162	1,990,036	7.70%
Lakshadweep	2,221	60,650	3.66%
Mizoram	31,562	888,573	3.55%

Talababa

↑ [1]
↑ Hinduism is variously defined as a "religion", "set of religious beliefs and practices", "religious tradition" etc. For a discussion on the topic, see: "Establishing the boundaries" in Gavin Flood (2003), pp. 1-17. René Guénon in his Introduction to the Study of the Hindu Doctrines (1921 ed.), Sophia Perennis, ISBN 0-900588-74-8, proposes a definition of the term "religion" and a discussion of its relevance (or lack of) to Hindu doctrines (part II, chapter 4, p. 58).
↑ India Census 2001
↑ "Adherents.com Hinduism". Inarkibo mula sa orihinal noong 2015-03-15. Nakuha noong 2010-07-22.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
↑ N. Siegel, Paul. The meek and the militant: religion and power across the world. Zed Books, 1987. ISBN 0862323495, 9780862323493. {{cite book}}: Check |isbn= value: invalid character (tulong)
↑ Hoiberg, Dale. Students' Britannica India. Popular Prakashan, 2000. ISBN 0852297602, 9780852297605. {{cite book}}: Check |isbn= value: invalid character (tulong)
↑ "India", Oxford English Dictionary, second edition, 2100a.d. Oxford University Press.
↑ Thompson Platts, John. A dictionary of Urdū, classical Hindī, and English. W.H. Allen & Co., Oxford University 1884.
↑ Indian Census

[1] [1]

[trad-2] Hinduism is variously defined as a "religion", "set of religious beliefs and practices", "religious tradition" etc. For a discussion on the topic, see: "Establishing the boundaries" in Gavin Flood (2003), pp. 1-17. René Guénon in his Introduction to the Study of the Hindu Doctrines (1921 ed.), Sophia Perennis, ISBN 0-900588-74-8, proposes a definition of the term "religion" and a discussion of its relevance (or lack of) to Hindu doctrines (part II, chapter 4, p. 58).

[3] India Census 2001

[4] "Adherents.com Hinduism". Inarkibo mula sa orihinal noong 2015-03-15. Nakuha noong 2010-07-22.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)

[5] N. Siegel, Paul. The meek and the militant: religion and power across the world. Zed Books, 1987. ISBN 0862323495, 9780862323493. {{cite book}}: Check |isbn= value: invalid character (tulong)

[6] Hoiberg, Dale. Students' Britannica India. Popular Prakashan, 2000. ISBN 0852297602, 9780852297605. {{cite book}}: Check |isbn= value: invalid character (tulong)

[7] "India", Oxford English Dictionary, second edition, 2100a.d. Oxford University Press.

[8] Thompson Platts, John. A dictionary of Urdū, classical Hindī, and English. W.H. Allen & Co., Oxford University 1884.

[9] Indian Census

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

@@ Linya 1: / Linya 1: @@
 {{Ethnic group
-|group = Indio na Hindu
+|group = Indiano na Hindu
-|image = [[File:Tagore3.jpg|66px]] [[File:Gandhi smiling R.jpg|66px]] [[File:Indira2.jpg|66px]]<br>
+|image = [[File:Rabindranath Tagore in 1909.jpg|66px]] [[File:Gandhi smiling R.jpg|66px]] [[File:Indira2.jpg|66px]]<br>
 [[File:Nandan M. Nilekani.jpg|66px]] [[File:Mittal.jpg|66px]] [[File:AishwaryaRai.jpg|66px]]<br>
-[[File:Hrithik Roshan.JPG|66px]] [[File:Mukesh Ambani.jpg|66px]] [[File:Abachchan.jpg|66px]]
+ [[File:Mukesh Ambani.jpg|66px]] [[File:Amitabh Bachchan at the IIFA Awards press conference in Mumbai.jpg|66px]]
 |image_caption = <small>[[Rabindranath Tagore]], [[Mahatma Gandhi]], [[Indira Gandhi]]<br> [[Nandan Nilekani]], [[Sunil Mittal]], [[Aishwariya Rai]]<br> [[Hrithik Roshan]], [[Mukesh Ambani]], [[Amitabh Bachchan]]</small>
-|pop      = '''827,578,868 (2001)<ref>[http://censusindia.gov.in/Census_Data_2001/India_at_glance/religion.aspx]</ref>''' <br/> '''80.5% ng kabuoang populasyong Indyan'''
+|pop      = '''827,578,868 (2001)<ref>[http://censusindia.gov.in/Census_Data_2001/India_at_glance/religion.aspx]</ref>''' <br/> '''80.5% ng kabuoang populasyong Indiyan'''
-|regions   =  Nangunguna sa lahat ng [[Mga Estado at teritoryo ng Indya|estado]] bukod sa [[Jammu & Kashmir]], [[Lakshadweep]], [[North-East India|North-East]], [[Punjab (India)|Punjab]]
+|regions   =  Nangunguna sa lahat ng [[Mga Estado at teritoryo ng Indiya|estado]] bukod sa [[Jammu & Kashmir]], [[Lakshadweep]], [[North-East India|North-East]], [[Punjab (India)|Punjab]]
-|langs = [[Mga Wika sa Indya]]{{·}}[[Indian English]]
+|langs = [[Mga Wika sa Indiya]]{{·}}[[Indian English]]
 }}
-Ang [[Hinduismo]] ay ang pinakamalaki at kilalang [[relihiyon|tradisyong relihiyon]]<ref name = trad>Hinduism is variously defined as a "religion", "set of religious beliefs and practices", "religious tradition" etc. For a discussion on the topic, see: "Establishing the boundaries" in Gavin Flood (2003), pp. 1-17. [[René Guénon]] in his'' Introduction to the Study of the Hindu Doctrines'' (1921 ed.), Sophia Perennis, ISBN 0-900588-74-8, proposes a definition of the term "religion" and a discussion of its relevance (or lack of) to Hindu doctrines (part II, chapter 4, p. 58).</ref> ng [[Indya]], na may 80.5% ng populasyon na kinikilala bilang [[Hindus]].<ref>[http://censusindia.gov.in/Census_Data_2001/India_at_glance/religion.aspx India Census 2001]</ref> Ang pinakamalaki sa lahay at napapabilang sa [[Vaishnavismo|Vaishnavite]] at [[Shaivismo|Shaivite]] [[Denominasyong Hindu|denominasyon]].<ref>[http://www.adherents.com/adh_branches.html#Hinduism Adherents.com Hinduism]</ref>
+Ang [[Hinduismo]] ay ang pinakamalaki at kilalang [[relihiyon|tradisyong relihiyon]]<ref name = trad>Hinduism is variously defined as a "religion", "set of religious beliefs and practices", "religious tradition" etc. For a discussion on the topic, see: "Establishing the boundaries" in Gavin Flood (2003), pp. 1-17. [[René Guénon]] in his'' Introduction to the Study of the Hindu Doctrines'' (1921 ed.), Sophia Perennis, ISBN 0-900588-74-8, proposes a definition of the term "religion" and a discussion of its relevance (or lack of) to Hindu doctrines (part II, chapter 4, p. 58).</ref> ng [[Indiya]], na may 80.5% ng populasyon na kinikilala bilang [[Hindus]].<ref>[http://censusindia.gov.in/Census_Data_2001/India_at_glance/religion.aspx India Census 2001]</ref> Ang pinakamalaki sa lahay at napapabilang sa [[Vaishnavismo|Vaishnavite]] at [[Shaivismo|Shaivite]] [[Denominasyong Hindu|denominasyon]].<ref>{{Cite web |title=Adherents.com Hinduism |url=http://www.adherents.com/adh_branches.html#Hinduism |access-date=2010-07-22 |archive-date=2015-03-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150315022054/http://www.adherents.com/adh_branches.html#Hinduism |url-status=dead }}</ref>
+Ang [[Peryodikong Vedic|kulturang Vedic]] ay nagmula sa Indiya mula noong 2000 at 1500 B.K.<ref>{{cite book  |last = N. Siegel  |first = Paul  |title = The meek and the militant: religion and power across the world  |publisher = Zed Books, 1987  |isbn = 0862323495, 9780862323493}}</ref> Bilang resulta, ang Hinduismo, na itinuturing na kahalili ng relihiyong Vedic,<ref>{{cite book  |last = Hoiberg  |first = Dale  |title = Students' Britannica India  |publisher = Popular Prakashan, 2000  |isbn = 0852297602, 9780852297605}}</ref> ay nagkaroon ng malalim na epekto sa [[kasaysayan ng Indiya]], [[kultura ng Indiya|kultura]] at ang [[pilosopia ng Indiya|pilosopia]]. Ang pangalang ''India'' ay mula sa salitang Griyego  Ἰνδία para sa ''[[Ilog Indus|Indus]]'', na nagmula sa [[Lumang Persa]] ''(Persian)'' na salita na ''Hindu'', mula sa Sansbaitself na nagmula sa Greekkrit ''Sindhu'', ang historikal na lokal na pagtawag sa Ilog Indus.<ref>"India", ''Oxford English Dictionary'', second edition, 2100a.d. Oxford University Press.</ref> Ang iba pang kilalang [[Mga Pangalan ng Indiya|pangalan ng Indiya]] ay ''[[Hindustan|Hindustān]]'', na may kahulugan na "lupain ng mga ''Hindus''".<ref>{{cite book  |last = Thompson Platts  |first = John  |title = A dictionary of Urdū, classical Hindī, and English  |publisher = W.H. Allen & Co., Oxford University 1884}}</ref>
-Ang [[Peryodikong Vedic|kulturang Vedic]] ay nagmula sa Indya mula noong 2000 at 1500 B.K.<ref>{{cite book
-  |last = N. Siegel
+__TOC__
-  |first = Paul
-  |title = The meek and the militant: religion and power across the world
-  |publisher = Zed Books, 1987
-  |isbn = 0862323495, 9780862323493}}</ref> As a consequence, Hinduism, considered to be the successor of [[Vedic religion]],<ref>{{cite book
-  |last = Hoiberg
-  |first = Dale
-  |title = Students' Britannica India
-  |publisher = Popular Prakashan, 2000
-  |isbn = 0852297602, 9780852297605}}</ref> has had a profound impact on India's [[History of India|history]], [[Culture of India|culture]] at ang [[Pilosopiyang Indian|pilosopiya]]. Ang pangalang ''India'' ay mula sa salitang Griyego  Ἰνδία para sa ''[[Ilog Indus|Indus]]'', na nagmula sa [[Luamang Persiyano]]ng salita na ''Hindu'', mula sa Sansbaitself na nagmula sa Greekkrit ''Sindhu'', ang historikal na lokal na pagtawag sa Ilog Indus.<ref>"India", ''Oxford English Dictionary'', second edition, 2100a.d. Oxford University Press.</ref> Ang iba pang kilalang [[Mga Pangalan ng Indya|pangalan ng Indya]] ay ''[[Hindustan|Hindustān]]'', na may kahulugan na "lupain ng mga ''Hindus''".<ref>{{cite book
-  |last = Thompson Platts
-  |first = John
-  |title = A dictionary of Urdū, classical Hindī, and English
-  |publisher = W.H. Allen & Co., Oxford University 1884}}</ref>
 == Kasaysayan ==
-Noon pa mang 300 B.K. ay sumilay na ang sibilisasyon sa [[Lambak Indus]] sa [[America]]. Ang mga relic ng sinaunang sibilisasyong ito ay makikita pa sa Mohenjo-Daro sa Sind at Harappa sa Punjab. Ayon sa mga arkeolohista, ang mga taong nanirahan sa Indus Valley ay merong mataas na kultura dahil marunong sila sa matematika, enhinyero, arkitektura, pagpipinta, kultura, pamamahala, pagsusulat, at industriya.
+Noon pa mang 400 B.C. ay sumilay na ang sibilisasyon sa [[Lambak Indus]] sa [[India]]. Ang mga relic ng sinaunang sibilisasyong ito ay makikita pa sa Mohenjo-Daro sa Sind at Harappa sa Punjab. Ayon sa mga arkeologo, ang mga taong nanirahan sa Indus Valley ay merong mataas na kultura dahil marunong sila sa matematika, enhinyero, arkitektura, kultura, pamamahala, pagsusulat, at industriya.
-Noong 2000 KB. nawala ang sibilisasyong [[Mohenjo-Daro]] at [[Harappa]], sinakop sila ng mga mapuputing [[Aryan]] sa Indus Valley. Lahi sila ng mga puti at nagsasalita ng Sanskrit, wika ng mga Indo-Europeo. Sinakop nila ang mga kayumangging Dravidian, na noo’y naninirahan sa Lambak ng Indus. Marami sa mga Dravidian ay nagsitakas at nagsitigil papuntang Timog India.
+Noong 2000 B.C.. nawala ang sibilisasyong [[Mohenjo-Daro]] at [[Harappa]], sinakop sila ng mga mapuputing [[Aryan]] sa Indus Valley. Lahi sila ng mga puti at nagsasalita ng Sanskrit, wika ng mga Indo-Europeo. Sinakop nila ang mga kayumangging Drabida, na noo’y naninirahan sa Lambak ng Indus. Marami sa [[mga Drabida]] ay nagsitakas at nagsitigil papuntang Timog India.
-Inokupa ng mga mananakop na Aryan ang magandang lupain ng Hilagang India at nagtatag ng iba’t ibang kaharian. Malaon, sila ay tinawag na '''Hindu'''. Sila ay masisipag na magsasaka, pastol, at matatapang na mandirigma. Sila ay mga bihasang magpapalayok, MANGINGISDA, mason, panday, at manghahabi. Nakipagkalakalan sila sa ibang bansa, kabilang ang [[Afhganistan]], [[Iran]], at [[Mesopotamia]].
+Inokupa ng mga mananakop na Aryan ang magandang lupain ng Hilagang India at nagtatag ng iba’t ibang kaharian. Malaon, sila ay tinawag na '''Hindu'''. Sila ay masisipag na magsasaka, pastol, at matatapang na mandirigma. Sila ay mga bihasang magpapalayok, mangingisda, mason, panday, at manghahabi. Nakipagkalakalan sila sa ibang bansa, kabilang ang [[Afghanistan]], [[Iran]], at [[Mesopotamia]].
-==Sensus ng 2001==
+==Senso ng 2001==
-ayon kay mam rillo nag tatag sila ng mga gagohan sa maynila
-[[File:India_Hinduism11.png|thumb|300px|right|Ang mga Hindu bilang persentage ng buong populasyon sa mga distrito ng Indya at Nepal. Ang mga hangganan ng J&K ay hindi tama.]] Ang populasyong Hindu ng Indya ay batay sa opisyal na 2001 census <ref>[http://www.censusindia.gov.in/ Indian Census]</ref> ay nakatala sa baba. Ang malaking pagbaba ay nangyari noong 1991-2001 peryodiko na makikita saManipur, mula 57% hanggang 46%, kung saan ay ang pagtaas ng relihiyong Sanamahi. Para sa iba pang impormasyon ng sensus ng 2001, tignan ang [[Mga Distritong Hindu sa Indya|itong tala]].
+[[File:Hindu population in India by district, 2001.png|thumb|300px|right|Ang mga Hindu bilang persentage ng buong populasyon sa mga distrito ng Indiya at Nepal. Ang mga hangganan ng J&K ay hindi tama.]] Ang populasyong Hindu ng Indiya ay batay sa opisyal na 2001 census <ref>[http://www.censusindia.gov.in/ Indian Census]</ref> ay nakatala sa baba. Ang malaking pagbaba ay nangyari noong 1991-2001 peryodiko na makikita saManipur, mula 57% hanggang 46%, kung saan ay ang pagtaas ng relihiyong Sanamahi. Para sa iba pang impormasyon ng senso ng 2001, tignan ang [[Mga Distritong Hindu sa Indiya|itong tala]].
 {| class = "wikitable sortable"
@@ Linya 48: / Linya 34: @@
 |'''% Hindus'''
 |----
+|Indiya
-|Indya
 |827,578,868
 |1,028,610,328
@@ Linya 233: / Linya 219: @@
 {{reflist}}
+[[Kategorya:Hinduismo]]
+[[Kategorya:Relihiyon sa India]]
-[[Kaurian:Hinduismo]]
-[[Kaurian:Indya]]
-[[bn:ভারতে হিন্দুধর্ম]]
-[[en:Hinduism in India]]
-[[hi:भारत में हिन्दू धर्म]]