Kullanıcı:Pragdon/deneme tahtası sayfasının kaynağını görüntüle

'''Yılmaz Güney''' (1 Nisan 1937; [[Adana]] – 9 Eylül 1984; [[Paris]]), [[oyuncu]], [[Film yönetmeni|yönetmen]], [[senarist]], [[film yapımcısı|yapımcı]], [[yazar]], [[şair]] ve [[Aktivizm|aktivisttir]]. Oyuncu olarak yer aldığı ''[[Çirkin Kral]]'' ve yönetmenliğini gerçekleştirdiği ''[[Yol (film)|Yol]]'', ''[[Sürü (film)|Sürü]]'', ''[[Duvar (film)|Duvar]]'' gibi filmleriyle tanınmaktadır. Güney, eserlerinin birçoğunu [[Solculuk|sol]] perspektiften üretmiş ve bunları Türkiye'deki [[işçi sınıfı]]nın içinde bulunduğu kötü duruma adamıştır. Filmlerinde Türkiye'deki toplumsal yapı ile birlikte [[Kürt kültürü]]nün, [[Kürtler|halkının]] ve [[Kürt dilleri|dilinin]] tasvirini etkin bir şekilde kullanmıştır. Sinemada elde ettiği başarılar, uluslararası bir üne ulaşmasını sağlamıştır.

1959'da sinemaya adımını atan Güney, ilk dönemlerinde [[Macera filmi|macera]] ve [[Aksiyon filmi|aksiyon]] filmleri çekti. 1960'ların sonlarından itibaren ise [[Sosyoloji|toplumsal]], [[Dram (sinema ve televizyon)|dramatik]] ve [[Siyasal sinema|politik filmlere]] yöneldi. 1978'de senaryosunu yazdığı ve [[Zeki Ökten]] ile yönettiği ''[[Sürü (film)|Sürü]]'' filmi, 1979'da [[Locarno Uluslararası Film Festivali]]'nde "En İyi Film" seçilerek [[Altın Leopar Ödülü]]'nü kazandı. Senaristliğini kendisinin yaptığı, yönetmenliğini ise [[Şerif Gören]] ile birlikte gerçekleştirdiği 1981 yapımı ''[[Yol (film)|Yol]]'' filmi ise [[1982 Cannes Film Festivali]]'nde [[Altın Palmiye|Altın Palmiye Ödülü]]'nü kazandı. Bu ödüllerin yanı sıra [[Antalya Altın Portakal Film Festivali|Altın Portakal Film Festivali]], [[Adana Altın Koza Film Festivali|Altın Koza Film Festivali]], [[Sinema Yazarları Derneği Ödülleri|SİYAD Ödülleri]], [[Berlin Uluslararası Film Festivali]], [[Altın Küre Ödülleri]] gibi birçok festival ve törende adaylık ve ödüller kazandı. Sinema kariyerinin yanı sıra şiir, öykü ve roman da yazan Güney, 1971 yılında yayımladığı ''[[Boynu Bükük Öldüler]]'' isimli romanıyla [[Orhan Kemal Roman Armağanı]] ödülü kazandı.

Güney, kariyeri boyunca birçok kez yasal sorunlar da yaşadı. 19 yaşındayken yazdığı bir öyküde [[komünizm]] propagandası yaptığı gerekçesiyle 1961 yılında tutuklandı. Bir buçuk yıl hapis ve altı ay sürgün cezası alan Güney, 1967 çıkışlı ''[[Hudutların Kanunu]]'' filminin [[Şanlıurfa]]'daki çekimleri sırasında alkollü araç kullanırken bir çocuğa çarparak ölümüne sebep oldu ve bir süre tutuklu kaldı. 1972'de [[Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi]]'ne yardım ettiği gerekçesiyle 10 yıl hapse mahkûm edildi ve [[Türkiye'de genel af#1974 Genel Affı|1974 Genel Affı]] sonrası serbest kaldı. Yine 1974 yılında ise ''[[Endişe (film)|Endişe]]'' filminin çekimleri için bulunduğu [[Adana]]'da, gittiği bir gazinoda çıkan tartışma sonrası bir yargıcı silahla öldürdü. "Yumurtalık Olayı" olarak da bilinen olay sonrası yargılandı ve 13 Temmuz 1976 tarihindeki mahkeme kararıyla 19 yıl ağır hapis cezasına çarptırıldı. Beş yıl boyunca Isparta Yarı Açık Cezaevi'nde tutuklu kalan Güney, 9 Ekim 1981'de izinli olarak çıktığı cezaevine geri dönmeyerek yurt dışına firar etti. Firar sonrası yaşamını [[Fransa]]'da sürdürmeye başlayan Güney, yurda dönme çağrılarına uymadığı gerekçesiyle 1983'te Türk vatandaşlığından çıkarıldı.

Yılmaz Güney, sinema kariyerinin yanı sıra özel hayatı ile de adını birçok defa duyurmuştur. 1967 yılında oyuncu [[Nebahat Çehre]] ile evlenen Güney, Çehre ile yaşadığı tartışmalar, Çehre'ye uyguladığı şiddet ve bir kavga esnasında arabayla ona çarparak yaralaması gibi olaylar günümüzde de çeşitli tartışmalara sebebiyet vermektedir. Nebahat Çehre ile evliliği bir yıl süren Yılmaz Güney 1968 yılında ise Fatoş Güney ile evlendi.

1983 yılında [[Cigerxwîn]] ve [[Abdurrahman Şerefkendi]] ile birlikte [[Paris Kürt Enstitüsü]]'nü kuran Yılmaz Güney, 9 Eylül 1984 tarihinde [[mide kanseri]]nden dolayı 47 yaşında Paris'te öldü.

== Hayatı ve kariyeri ==

=== İlk yılları: 1937–1958 ===
Yılmaz Güney'in doğum adı Yılmaz Pütün'dür.<ref name=":2">{{Web kaynağı|url=https://www.bbc.com/turkce/haberler/2015/05/150521_arsiv_odasi_yilmaz_guney|başlık=ARŞİV ODASI: Yılmaz Güney, 1988|erişimtarihi=31 Ocak 2024|tarih=21 Mayıs 2015|yayıncı=[[BBC Türkçe]]|arşivurl=https://web.archive.org/web/20240131110243/https://www.bbc.com/turkce/haberler/2015/05/150521_arsiv_odasi_yilmaz_guney|arşivtarihi=31 Ocak 2024|ölüurl=hayır}}</ref> Kendi ifadesine göre Pütün'','' "kırılması zor ve sert meyve çekirdeği" demektir. 1 Nisan 1937 tarihinde,{{refn|group=not|Kendisi bazı söyleşilerinde 1931 doğumlu olduğunu belirtir.<ref>{{Kitap kaynağı |başlık=İnsan, Militan ve Sanatçı Yılmaz Güney |sayfa=21 |url=https://books.google.com/books?id=ZwCGwgEACAAJ |ad=Yılmaz |soyadı=Güney |yayıncı=Güney Yayınları |yıl=1999 |basım=4.|editör1-ad=Fatoş |editör1-soyadı=Güney |isbn=978-9757956105 |erişimtarihi=9 Ağustos 2021 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210809031836/https://books.google.com/books?id=ZwCGwgEACAAJ |arşivtarihi=9 Ağustos 2021 |ölüurl=hayır }}</ref> Bazı belgelerde ise 3 Nisan 1931 olarak geçer.<ref>{{Kitap kaynağı |başlık=Yılmaz Güney: Bir Çirkin Kral |sayfa=70 |url=https://books.google.com/books?id=6AJlAAAAMAAJ |ad=Turhan |soyadı=Feyizoğlu |yayıncı=Ozan Yayıncılık |yıl=2003 |isbn=978-9757891628 |erişimtarihi=9 Ağustos 2021 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20210809031834/https://books.google.com/books?id=6AJlAAAAMAAJ |arşivtarihi=9 Ağustos 2021 |ölüurl=hayır }}</ref> Ancak bu tarihler kesin değildir. Çünkü kayıt tutma konusundaki yetersizlikler nedeniyle, kendisi de tam olarak ne zaman doğduğundan asla emin olamamıştır.}} toprağı olmayan [[Köylü sınıfı|köylü]] bir ailenin iki çocuğundan biri olarak [[Adana]]'nın [[Yüreğir]] ilçesine bağlı [[Yenice, Yüreğir|Yenice]] köyünde doğdu. [[Zazalar|Zaza]] kökenli{{Refn|Kendisi bazı röportajlarında hem babasını hem de annesini Kürt olarak tanıtmıştır.<ref>{{Web kaynağı | url = https://kurdarastirmalari.com/yazi-detay-oku-186 | başlık = Türkiye ve Batı: Yılmaz Güney ile Röportaj | erişimtarihi = 26 Temmuz 2024 | tarih = 31 Mart 2022 | dil =Türkçe| çalışma =  | yayıncı = Kürd Araştırmaları | ad = Alfreda | soyadı = Benge | arşivurl = https://web.archive.org/web/20220403074317/https://kurdarastirmalari.com/yazi-detay-oku-186 | arşivtarihi = 3 Nisan 2022}}</ref>|group=not}} babası Hamit, [[Şanlıurfa (il)|Şanlıurfa]]'nın [[Siverek]] ilçesinin Desman köyünden; [[Kürtler|Kürt]] kökenli annesi Güllü ise [[Muş]]'un [[Varto]] ilçesindendir.<ref name=":2" /> Annesinin ailesi, [[I. Dünya Savaşı]] sırasında [[Rus İmparatorluğu]] ordusunun ilerlemesinden kaçmayı umarak Muş civarından Siverek'e taşınmış ve Güllü Hanım orada Hamit Pütün ile evlenmişti.<ref name=":17">{{Web kaynağı | url = https://www.jadaliyya.com/Details/31191 | başlık = The Realm of the Ugly King | erişimtarihi = 2 Ağustos 2024 | tarih = 6 Eylül 2014 | dil = İngilizce | çalışma =  | yayıncı = Jadaliyya - جدلية | ad = Reuben | soyadı = Silverman | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20210609095139/https://www.jadaliyya.com/Details/31191 | arşivtarihi = 9 Haziran 2021 | ölüurl = hayır }}</ref> Daha sonra aile, Hamit'in kardeşlerinin ölümüyle sonuçlanan bir [[kan davası]] nedeniyle Siverek'ten Adana'ya kaçmıştı. Yılmaz'ın ailesi; toprağı olmayan, kazancı sadece emeğe ve çalışmaya dayalı olan bir [[çiftçi]] ailesiydi.<ref name=":3">{{Web kaynağı | url = https://www.youtube.com/watch?v=Y6RG2IwW_nU | başlık = Başrol – Yılmaz Güney | erişimtarihi = 26 Temmuz 2024 | tarih = 24 Kasım 2018 | yayıncı = [[Habertürk TV]] | ile = [[YouTube]] | arşivengelli = evet}}</ref>

Çocukluğu Adana'da geçen, ilkokul üçüncü sınıfa kadar doğduğu Yenice'de okuyan ve geçinmek için çiftçilik dışında simit satıcılığı, at arabası sürücülüğü ve pamuk işçiliği gibi işlerde de çalışan Güney, lise yıllarında bisikletiyle sinemalara 16mm bobinleri taşıyarak sinema dünyasının içerisine girdi.<ref name=":3" /> O zamanlar Adana'da [[sinema]] çok popülerdi. Güney, özellikle şehrin daha gösterişli sinema salonlarına gidecek kadar maddi durumu iyi olmayanlar için açılmış olan "açık hava sinemalarına" sıklıkla gidip filmler izlerdi.<ref name=":17" /> Çocukluğunun geçtiği [[Adana]], ileride birçok filmine konu oldu.

Adana'da bir süre çeşitli film şirketlerinde çalışan Güney, 1957'de [[Ankara]]'ya gitti ve [[Ankara Üniversitesi|Ankara Üniversitesi İktisat Fakültesi]]'ne kaydını yaptı.<ref name=":3" /> Ancak sinemaya daha yakın olabilmek için Ankara Üniversitesi'nden ayrılmaya karar verdi ve [[İstanbul]]'a gitti. Orada yönetmen [[Atıf Yılmaz]] ve hemşehrisi [[Yaşar Kemal]] ile tanıştı. Bu süreçte bir yandan da hikâyeler yazdı. Daha sonra Atıf Yılmaz'ın da desteğiyle onun asistanı olarak sinemada çalışmalarına başladı.<ref name=":3" />

=== Sinemaya başlaması: 1959–1965 ===
{{Blockquote|text="Ben sinemayı ilk defa, köyümüze gelen kutulu bir makinada tanıdım. [...] Sinemanın taşıyıcısı, yani o kutunun taşıyıcısı; filmi seslendiren, filmin şarkılarını söyleyen, filmdeki olayları anlatan aynı zamanda bir şovmen gibiydi. Daha sonra şehre sinema hastası hâliyle geldim. Daha çok kovboy filmlerini, gangster filmlerini, kavgalı dövüşlü filmleri, savaş filmlerini seviyordum. Daha sonra, bu çocukluk döneminin tatları yerini daha sosyal içerikli filmlere bıraktı ve ondan sonra filmlerde daha başka şeyler aramaya başladım."|author=Yılmaz Güney, 1984<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.youtube.com/watch?v=1wPHG7WqBVI | başlık = ARŞİV ODASI: Yılmaz Güney, 1988 | erişimtarihi = 27 Temmuz 2024 | tarih = 21 Mayıs 2015 | yayıncı = [[BBC Türkçe]] | ile = [[YouTube]] | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20231102171448/https://www.youtube.com/watch?v=1wPHG7WqBVI | arşivtarihi = 2 Kasım 2023 | ölüurl = hayır }}</ref>|source=}}
Yılmaz Güney, 1959'da [[Atıf Yılmaz]] ve [[Yaşar Kemal]]'in önerisiyle ''[[Bu Vatanın Çocukları]]'' isimli filmde rol alarak sinema hayatına doğrudan adımını attı. Ayrıca Güney, başrol oynadığı bu filmin senaryosunu Atıf Yılmaz ve Yaşar Kemal ile birlikte yazdı. Aynı yıl Atıf Yılmaz'ın yönettiği ''[[Ala Geyik (film, 1959)|Ala Geyik]]'' filminde senarist ve başrol, [[Orhon Murat Arıburnu]]'nun yazıp yönettiği ''[[Tütün Zamanı (film)|Tütün Zamanı]]'' filminde başrol, tekrar Atıf Yılmaz'ın yönettiği ''[[Karacaoğlan'ın Kara Sevdası]]'' filminde ise senarist ve yönetmen yardımcısı olarak görev yaptı.<ref name=":0">{{Web kaynağı | url = https://www.sinematurk.com/kisi/2428-yilmaz-guney/ | başlık = Yılmaz Güney | erişimtarihi = 25 Eylül 2023 | arşivtarihi = 14 Ağustos 2012 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20120814200217/https://www.sinematurk.com/kisi/2428-yilmaz-guney/ | çalışma =  | yayıncı = [[SinemaTürk]] | arşivengelli = evet | ölüurl = hayır }}</ref>

Bunların yanında ''[[Yeni Ufuklar (dergi)|Yeni Ufuklar]]'' ve ''[[On Üç (dergi)|On Üç]]'' gibi dergilere de öyküler yazan Güney, 1956'da yazdığı "3 Bilinmeyenli Eşitsizlik Sistemleri" isimli öyküsünde [[komünizm]] propagandası yaptığı gerekçesiyle yargılandı ve 1961'de bir buçuk yıl hapis ve altı ay sürgün cezasına mahkûm oldu.<ref>{{Web kaynağı|url=https://bianet.org/yazi/yilmaz-guney-sinemasinda-orgutsel-iliskilerin-yansimalari-164176|başlık=Yılmaz Güney Sinemasında Örgütsel İlişkilerin Yansımaları|erişimtarihi=26 Eylül 2023|arşivtarihi=26 Eylül 2023|arşivurl=https://web.archive.org/web/20230926171940/https://bianet.org/yazi/yilmaz-guney-sinemasinda-orgutsel-iliskilerin-yansimalari-164176|tarih=2 Mayıs 2015|dil=Türkçe|çalışma=|yayıncı=[[Bianet]]}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.rudaw.net/turkish/culture/09092023#:~:text=Yeni%20Ufuklar%20ve%20On%20%C3%9C%C3%A7,daha%20%C3%A7ok%20macera%20filmleri%20%C3%A7eker.|başlık=Kürt sanatçı Yılmaz Güney'in ölümünün üzerinden 39 yıl geçti|erişimtarihi=9 Ekim 2023|arşivtarihi=24 Ekim 2023|arşivurl=https://web.archive.org/web/20231024014106/https://www.rudaw.net/turkish/culture/09092023#:~:text=Yeni%20Ufuklar%20ve%20On%20%C3%9C%C3%A7,daha%20%C3%A7ok%20macera%20filmleri%20%C3%A7eker.|tarih=9 Eylül 2023|çalışma=|yayıncı=[[Rûdaw]]}}</ref> Sürgün dönemini [[Konya]]'da geçirdi.<ref name=":3" /> Hapishane sürecinde, bazılarının "komünist bir roman" olarak adlandırdığı ve yoksul köylüleri konu alan ''[[Boynu Bükük Öldüler]]'' adlı bir kitap yazdı.<ref name=":10">{{Haber kaynağı|url=https://www.nytimes.com/1984/09/10/obituaries/yilmaz-guney-is-dead-turkish-film-director.html|başlık=Yilmaz Guney Is Dead; Turkish Film Director|erişimtarihi=27 Temmuz 2024|tarih=10 Eylül 1984|dil=en-US|çalışma=|yayıncı=[[The New York Times]]|issn=0362-4331}}</ref> İki yıl sonra kaldığı yerden devam eden Güney, bu dönemde daha çok [[Macera filmi|macera]] ve [[Aksiyon filmi|aksiyon]] filmleri çekti. Oynadığı filmlerin genellikle senaryosunu yazan Güney, filmlerinde "ezilen, hor görülen Anadolu insanının otoriteye başkaldırısı" konusunu işledi ve kariyeri boyunca [[Solculuk|solcu]] perspektife sadık kaldı.<ref name=":8">{{Akademik dergi kaynağı|url=https://www.jstor.org/stable/23862104|başlık=Wer war Yilmaz Güney? Schlaglichter auf eine linke Macho–Ikone|erişimtarihi=27 Temmuz 2024|arşivtarihi=12 Ekim 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20221012140433/https://www.jstor.org/stable/23862104|tarih=2012|ölüurl=hayır|sayfalar=51-80|çalışma=|yayıncı=Wiener Zeitschrift für die Kunde des Morgenlandes|cilt=102|ad=Michael Reinhard|soyadı=Heß|issn=0084-0076}}</ref>

=== Sinemada yükseldiği yıllar: 1966–1971 ===
[[Bülent Oran]]'ın yazdığı ve [[Yılmaz Atadeniz]]'in yönettiği 1966 yapımı ''[[Çirkin Kral]]'' filmi, kendisine halk tarafından "Çirkin Kral" lakabının verilmesine ve bu lakapla tanınmasına neden oldu. Güney'in bu dönemdeki en önemli filmi ise, [[Lütfi Ömer Akad]]'ın yönettiği ve kendisinin yazdığı ''[[Hudutların Kanunu]]'' (1966) idi. Bu filmin çekimleri sırasında Güney, [[Şanlıurfa]]'da alkollü araç kullanırken arkasından koşan yedi yaşındaki bir çocuğa çarparak yaralanmasına ve ölümüne sebep oldu.<ref name=":17" /><ref name=":4">{{Web kaynağı|url=https://www.medyaradar.com/film-cekerken-arabayla-cocuga-carptik-yilmaz-guneyi-tutukladilar-haberi-101564|başlık=Film Çekerken Arabayla Çocuğa Çarptık, Yılmaz Güney'i Tutukladılar!|erişimtarihi=3 Kasım 2023|arşivtarihi=6 Ocak 2014|arşivurl=https://web.archive.org/web/20140106052825/https://www.medyaradar.com/film-cekerken-arabayla-cocuga-carptik-yilmaz-guneyi-tutukladilar-haberi-101564|tarih=30 Haziran 2013|yayıncı=medyaradar.com}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://tarihtenyazilar.files.wordpress.com/2021/09/yilmaz-guney-urfada-tevkif-edildi-5356457d284b2-1.png|başlık=Aktör Yılmaz Güney Urfa'da tevkif edildi|erişimtarihi=3 Kasım 2023|arşivtarihi=12 Eylül 2021|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210912133334/https://tarihtenyazilar.files.wordpress.com/2021/09/yilmaz-guney-urfada-tevkif-edildi-5356457d284b2-1.png|yayıncı=tarihtenyazilar.files.wordpress.com}}</ref> Olaydan sonra tutuklanan Güney, ölen çocuğun babasının şikayetçi olmaması nedeniyle iki ay sonra serbest bırakıldı.<ref name=":4" />{{Refn|Yönetmen [[Çetin İnanç]], 2013'te verdiği bir röportajda, ölen çocuğun babasının Yılmaz Güney'e olan hayranlığı ve olayın "bir kaza" olduğuna inanması nedeniyle şikayetçi olmadığını söylemiştir.<ref name=":4" />|group=not}} Sınır boylarında [[kaçakçılık]] yapan köylüler üzerinden bozuk düzeni eleştiren ''[[Hudutların Kanunu]]'' filminde [[Pervin Par]], [[Erol Taş]], [[Tuncel Kurtiz]], [[Osman Alyanak]] gibi isimlerle çalışan Güney, canlandırdığı "Hıdır" karakteriyle 1967'deki [[4. Altın Portakal Film Festivali|4. Antalya Altın Portakal Film Festivali]]'nde [[Altın Portakal En İyi Erkek Oyuncu Ödülü|En İyi Erkek Oyuncu Ödülü]]'nü kazandı ve bu, aldığı ilk büyük ödül oldu. Aynı yıl ''[[Çirkin Kral Affetmez]]'', ''[[Benim Adım Kerim]]'', ''[[Şeytanın Oğlu]]'', ''[[Eşkiya Celladı]]'', ''[[İnce Cumali]]'' ve daha birçok filmde oynadı.

Yılmaz Güney, 1968'de kendi yapım şirketi Güney Film'i kurdu ve bundan sonra rol alacağı filmlerin çoğunda yapımcılık ve yönetmenlik yapmaya başladı. 1966'dan itibaren üstlendiği filmlerle önemli miktarda para kazandı ve bu da ona bir miktar mali özgürlük sağladı.<ref name=":8" /> 1968'de, kendisinin yazıp yönettiği ve başrolünü nikâhlı eşi [[Nebahat Çehre]] ve [[Hayati Hamzaoğlu]] ile birlikte paylaştığı ''[[Seyyit Han (Toprağın Gelini)|Seyyit Han: Toprağın Gelini]]'' filmini çekti. Film, köyde pek çok düşmanı olan Seyyit Han'ın Keje isimli bir kadına sevdasını anlatmaktadır. Güney bu filmle 1969'daki [[1. Altın Koza Film Festivali|1. Adana Altın Koza Film Festivali]]'nde [[Altın Koza En İyi Erkek Oyuncu Ödülü|En İyi Erkek Oyuncu Ödülü]]'ne layık görüldü ve [[Altın Koza En İyi Kadın Oyuncu Ödülü|En İyi Kadın Oyuncu Ödülü]]'nü kazanan [[Fatma Girik]]'le birlikte bu ödüle sahip olan ilk sanatçı oldu.<ref name=":5">{{Web kaynağı | url = https://www.altinkozaff.org.tr/tarihce/ | başlık = Altın Koza Film Festivali – Tarihçe | erişimtarihi = 27 Temmuz 2024 | yayıncı = altinkozaff.org | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240727093108/https://www.altinkozaff.org.tr/tarihce/ | arşivtarihi = 27 Temmuz 2024 | ölüurl = hayır }}</ref> Aynı yıl ''[[Bir Çirkin Adam]]'' filmini çekti. Senaristliğini, yönetmenliğini, yapımcılığını ve başrolünü üstlendiği bu film, babasını arayan "Bino" adlı genç bir kiralık katilin öyküsünü anlatmaktadır. ''Bir Çirkin Adam'', Güney'e 1970'teki [[7. Altın Portakal Film Festivali]]'nde "[[Altın Portakal En İyi Film Ödülü|En İyi Film]]" ve "[[Altın Portakal En İyi Erkek Oyuncu Ödülü|En İyi Erkek Oyuncu]]" ödüllerini kazandırdı.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.antalyaff.com/tr/page/index/1/80 | başlık = Tarihçe – 7. Antalya Altın Portakal Film Festivali | erişimtarihi = 27 Temmuz 2024 | arşivtarihi = 25 Ağustos 2019 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20190825192437/https://www.antalyaff.com/tr/page/index/1/80 | dil = Türkçe | çalışma =  | yayıncı = antalyaff.com | arşivengelli = evet | ölüurl = hayır }}</ref> Aynı yıl [[Atıf Yılmaz]]'ın yönettiği, [[Hülya Koçyiğit]]'le başrol oynadığı ve bir kan davasını konu alan ''[[Zeyno]]'' filminde yer aldı. 1968'de askere giden ve 1970'te dönen Güney, askerliğini [[Sivas]]'ta yaptı.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.antraktsinema.com/makale.php?id=407#:~:text=1970%20Nisan'%C4%B1nda%20d%C3%B6nd%C3%BCm.%E2%80%9D&text=Y%C4%B1lmaz%20G%C3%BCney%20Sivas'ta%20askerli%C4%9Fini,Ba%C5%9Fkanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1'na%20bir%20dilek%C3%A7e%20yollar. | başlık = Yılmaz Güney'in mirası neydi? – 2 | erişimtarihi = 5 Ağustos 2024 | çalışma =  | yayıncı = Antrakt Sinema | ad = Hakan | soyadı = Sonok | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240805061431/https://www.antraktsinema.com/makale.php?id=407#:~:text=1970%20Nisan'%C4%B1nda%20d%C3%B6nd%C3%BCm.%E2%80%9D&text=Y%C4%B1lmaz%20G%C3%BCney%20Sivas'ta%20askerli%C4%9Fini,Ba%C5%9Fkanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1'na%20bir%20dilek%C3%A7e%20yollar. | arşivtarihi = 5 Ağustos 2024 | ölüurl = hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://tozlumagazin.net/yilmaz-guney-ile-asker-ocaginda-roportaj/ | başlık = Yılmaz Güney ile Asker Ocağında Röportaj | erişimtarihi = 11 Ağustos 2024 | tarih = 18 Aralık 2022 | dil = Türkçe | yayıncı = Tozlu Magazin | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240811081426/https://tozlumagazin.net/yilmaz-guney-ile-asker-ocaginda-roportaj/ | arşivtarihi = 11 Ağustos 2024 | ölüurl = hayır }}</ref>
[[Dosya:Umut (Y.Güney) senaryo kitabı.jpg|sol|küçükresim|Yılmaz Güney'in 1970 yapımı ''[[Umut (film, 1970)|Umut]]'' filmi, kariyeri için bir dönüm noktasıydı. ''Umut'', Türk sinemasının en iyi filmlerinden biri olarak kabul edilmektedir.]]
1960'lı yılların sonundan itibaren [[Macera filmi|macera]] ve [[gangster]] filmlerinden uzaklaşıp ülke gerçeklerine değinen ve [[Dram (sinema ve televizyon)|dram]] yüklü filmlere yönelen Yılmaz Güney'in bu alandaki ilk büyük projesi, 1970 yılında çektiği ''[[Umut (film, 1970)|Umut]]'' filmi oldu. Film, geçimini atına bağlamış olan bir faytoncunun, atının bir araba çarpması sonucu ölmesinin ardından meçhul bir definenin peşinden koşmasını anlatmaktadır. Senaristliğini, yönetmenliğini ve yapımcılığını Yılmaz Güney'in yaptığı ''[[Umut (film, 1970)|Umut]]'', aynı zamanda "Türk sinemasının ilk [[Realizm (sanat)|gerçekçi]] filmi" ve "ülkede o tarihe kadar çekilen en iyi film" olarak kabul edilmiştir.<ref name=":02">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=3wbp5axcqwQC&newbks=0&hl=tr|başlık=The Cinema of North Africa and the Middle East|erişimtarihi=8 Ekim 2023|tarih=2007|dil=İngilizce|sayfalar=41-49|yayıncı=Wallflower Press|ad=Gönül|soyadı=Dönmez–Colin|isbn=978-1-905674-10-7}}</ref><ref name="hurriyet.com.tr">{{Web kaynağı|url=http://www.hurriyet.com.tr/kelebek/keyif/sinemamizin-en-iyi-100-filmi-40406722|başlık=Sinemamızın en iyi 100 filmi|erişimtarihi=18 Mart 2018|arşivtarihi=18 Mart 2018|arşivurl=https://web.archive.org/web/20180318185807/http://www.hurriyet.com.tr/kelebek/keyif/sinemamizin-en-iyi-100-filmi-40406722|tarih=25 Mart 2017|ölüurl=hayır|yayımcı=[[Hürriyet (gazete)|Hürriyet]]}}</ref> ''Umut'', aynı yıl düzenlenen [[2. Altın Koza Film Festivali|2. Adana Altın Koza Film Festivali]]'nde beş farklı alanda ödüle değer görüldü ve Güney'e de "En İyi Film, En İyi Erkek Oyuncu ve En İyi Senaryo" ödüllerini kazandırdı. Güney, ''Umut'' filmi ile kazandığı ödülünün parasını filmde yer alan oyuncular arasında paylaştırdı.<ref name=":5" /> Daha sonra çeşitli gerekçelerle sansüre uğrayan film, kaçak olarak yurt dışına kaçırılıp [[1971 Cannes Film Festivali]]'nde gösterildi.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.hurriyet.com.tr/kelebek/hayat/lokum-yalaniyla-umut-yolculugu-42146666|başlık=Lokum yalanıyla 'Umut' yolculuğu|erişimtarihi=9 Ekim 2023|arşivtarihi=2 Ekim 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20221002072237/http://www.hurriyet.com.tr/kelebek/hayat/lokum-yalaniyla-umut-yolculugu-42146666|tarih=2 Ekim 2022|ölüurl=hayır|dil=Türkçe|çalışma=|yayıncı=[[Hürriyet (gazete)|Hürriyet]]}}</ref>

1971 yılında Yılmaz Güney; ''[[Acı (film, 1971)|Acı]]'', ''[[Ağıt (film)|Ağıt]]'', ''[[Baba (film, 1971)|Baba]]'', ''[[Umutsuzlar]]'', ''[[Yarın Son Gündür]]'', ''[[Vurguncular (film, 1971)|Vurguncular]]'' gibi hem senaryolarını yazdığı, hem yönettiği, hem de başrol oynadığı filmlerle festivallere damgasını vurmaya devam etti. ''Acı'' ve ''Yarın Son Gündür'' filmlerinde [[Fatma Girik]] ile başrol oynayan Güney, [[Filiz Akın]] ile başrolü paylaştığı ''Umutsuzlar'' filminde ise "Fırat" isimli âşık bir kabadayıyı canlandırdı. ''Ağıt'' filminde [[Kaçakçılık|kaçakçıların]], ''Baba'' filminde ise çocuklarının geleceği için para karşılığında işlemediği bir suçu üstlenip hapishaneye giren bir babanın öyküsünü anlattı. Türkiye'de 200'den fazla filmin çekildiği 1971 yılında, Güney'in [[Dram (sinema ve televizyon)|dram]] temalı ''Ağıt'' ve ''Acı'' ve [[Romantik film|romantik]] temalı ''Umutsuzlar'' filmleri, o yılki [[3. Altın Koza Film Festivali]]'nde sırasıyla En İyi Film, En İyi 2. Film ve En İyi 3. Film seçildi. Güney, ''Ağıt'' filmiyle ayrıca En İyi Erkek Oyuncu, En İyi Yönetmen ve En İyi Senaryo ödüllerinin de sahibi oldu. [[Fatma Girik]] de Güney'in ''Acı'' filmindeki performansıyla [[Altın Koza En İyi Kadın Oyuncu Ödülü|En İyi Kadın Oyuncu]] seçildi. Yılmaz Güney, festivalde ''Ağıt'' filmi ile aldığı birincilik ödülünü Türk Hava Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı'na bağışlarken ''Umutsuzlar'' filmi ile aldığı parayı da [[Adanaspor]] kulübüne bağışladı.<ref name=":5" /><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.kucuksaat.com/adana-altin-koza-festivalinde-yilmaz-guney-odulleri-hangi-kurum-ve-futbol-kulubune-ba-31194h.htm|başlık=Adana Altın Koza Festivali'nde Yılmaz Güney, ödülleri hangi kurum ve futbol kulübüne bağışladı?|erişimtarihi=24 Ağustos 2024|tarih=28 Eylül 2023|dil=Türkçe|çalışma=|yayıncı=Küçük Saat}}</ref>

1972'deki [[4. Altın Koza Film Festivali]]'nde ise daha önce görülmemiş bir olay meydana geldi. Festival jürisinin ilk oylamasında Güney, ''[[Baba (film, 1971)|Baba]]'' filmiyle En İyi Film ve En İyi Erkek Oyuncu ödüllerine layık görülmüştü. Fakat [[12 Mart Muhtırası]] yetkililerinin "[[Solculuk|solcu]]" Güney'e olan politik baskıları nedeniyle [[Adana belediye başkanları listesi|Adana Büyükşehir Belediye Başkanı]] duruma itiraz etti ve sonrasında yeniden toplanan jüri, bu ödülleri oylamada ikinci olan isimlere verdi.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.antraktsinema.com/makale.php?id=481 | başlık = Altın Koza, Yılmaz Güney'in ödüllerini iade etmeli | erişimtarihi = 11 Ağustos 2024 | çalışma =  | yayıncı = Antrakt Sinema | ad = Hakan | soyadı = Sonok | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240811053223/https://www.antraktsinema.com/makale.php?id=481 | arşivtarihi = 11 Ağustos 2024 | ölüurl = hayır }}</ref> ''[[Yaralı Kurt]]'' filmindeki performansıyla oyunculuk kategorisinde ikinci sırada bulunan [[Cüneyt Arkın]], ödülü reddetti. Arkın, 2016'da [[Simge Fıstıkoğlu]]'nun ''Yüz Yüze'' programında konuyla ilgili şu ifadeleri kullandı: "O ödül Yılmaz'ın hakkıydı. Aklı başında herkes bunu bilirken, o ödül bana yakışır mıydı?"<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.gazeteduvar.com.tr/cuneyt-arkin-altin-kozada-odulu-reddetmisti-yilmaz-guneyin-hakkiydi-haber-1571236 | başlık = Cüneyt Arkın Altın Koza'da ödülü reddetmişti: Yılmaz Güney'in hakkıydı | erişimtarihi = 11 Ağustos 2024 | tarih = 28 Haziran 2022 | dil = tr-TR | çalışma =  | yayıncı = [[Gazete Duvar]] | ad =  | soyadı =  | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20220821211629/https://www.gazeteduvar.com.tr/cuneyt-arkin-altin-kozada-odulu-reddetmisti-yilmaz-guneyin-hakkiydi-haber-1571236 | arşivtarihi = 21 Ağustos 2022 | ölüurl = hayır }}</ref>

=== İki yıllık hapis dönemi: 1972–1974 ===
[[Dosya:Yılmaz Güney.jpg|küçükresim|261x261pik|[[Ulucanlar Cezaevi Müzesi]]'nde bulunan, Yılmaz Güney'in hayat hikâyesinin özetinin yazılı olduğu panodaki portresi.]]
Yılmaz Güney, [[12 Mart Muhtırası]] sonrası [[Maltepe Cezaevi]]'nden firar eden ve İsrailli diplomat [[Efraim Elrom]]'un öldürülmesinden sorumlu olan başta [[Mahir Çayan]], [[Ulaş Bardakçı]] ve [[Hüseyin Cevahir]] olmak üzere [[Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi|Türkiye Halk Kurtuluş Partisi–Cephesi]]'nin militan devrimcilerine yardım etti. O sıralar eşi Fatoş Güney ile birlikte [[Levent, Beşiktaş|İstanbul, Levent]]'te oturan Güney, eşinin de oluruyla onları bir süre bizzat kendi evinde sakladı.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.milliyet.com.tr/guney-cayan-i-bu-arabada-sakladi/gundem/gundemdetay/21.04.2013/1696320/default.htm|başlık=Güney, Çayan'ı bu arabada sakladı|erişimtarihi=25 Aralık 2015|arşivtarihi=5 Mart 2016|arşivurl=https://web.archive.org/web/20160305151428/http://www.milliyet.com.tr/guney-cayan-i-bu-arabada-sakladi/gundem/gundemdetay/21.04.2013/1696320/default.htm|ölüurl=hayır|yayıncı=[[Milliyet (gazete)|Milliyet]]|ad1=Gökhan|soyadı1=Karakaş}}</ref><ref name=":18">{{Web kaynağı | url = https://www.odatv.com/guncel/hayir-bu-hanimefendiyi-tanimiyorum-124806 | başlık = "Hayır, bu hanımefendiyi tanımıyorum" | erişimtarihi = 11 Ağustos 2024 | tarih = 7 Ekim 2017 | dil =Türkçe| çalışma =  | yayıncı = [[Oda TV]] | soyadı =  | arşivengelli = evet}}</ref> Bundan dolayı Mart 1972'de tutuklanan Güney, mahkeme kararıyla 10 yıl hapse mahkûm edildi.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.aa.com.tr/tr/kultur/turk-sinemasinin-usta-ismi-yilmaz-guney/2986598 | başlık = Türk sinemasının usta ismi Yılmaz Güney | erişimtarihi = 11 Ağustos 2024 | tarih = 8 Eylül 2023 | çalışma =  | yayıncı = [[Anadolu Ajansı]] | ad = Ömer Faruk | soyadı = Yıldız | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240811081425/https://www.aa.com.tr/tr/kultur/turk-sinemasinin-usta-ismi-yilmaz-guney/2986598 | arşivtarihi = 11 Ağustos 2024 | ölüurl = hayır }}</ref> Mahkûmluğunun bir kısmını Selimiye Cezaevi'nde yatarak geçirdi. Bu dönemde "Selimiye Üçlemesi" adı altında üç kitap (''Hücrem'', ''Salpa'' ve ''Sanık'') kaleme aldı. Güney yaklaşık iki yıl cezaevinde kaldıktan sonra, [[Bülent Ecevit]] başbakanlığındaki [[37. Türkiye Hükûmeti]] tarafından çıkarılan [[Türkiye'de genel af|genel aftan]] yararlanarak 20 Mayıs 1974'te Üsküdar Cezaevi'nden çıktı.

=== Hapisten çıkış, cinayet olayı ve mahkeme: 1974–1976 ===
Güney hapisten çıktıktan sonra kafasındaki projeleri gerçekleştirmeye başladı. 12 Mart 1971'deki askerî müdahaleden sonra tutuklandığı için çekimleri yarıda kalan dram türündeki ''[[Zavallılar (film, 1974)|Zavallılar]]'' filmini [[Atıf Yılmaz]]'ın katkılarıyla tamamladı. Ardından çektiği ''[[Arkadaş (film)|Arkadaş]]'' (1974) filminde [[Kerim Afşar]] ve o sıralar 18 yaşında olan şarkıcı [[Melike Demirağ]] ile başrol oynadı, ayrıca 19 yaşında olan [[Civan Canova]]'nın da ilk defa bir sinema filminde oynamasını sağladı. ''Arkadaş'' filminde canlandırdığı "Azem" karakteriyle yozlaşmış [[toplumsal yapı]]yı eleştirdi. Güney, Çukurova'daki pamuk işçilerini anlatacağı toplumsal türdeki diğer filmi ''[[Endişe (film)|Endişe]]''<nowiki/>'nin çekimlerini ise Eylül ayında doğum yeri [[Adana]]'da gerçekleştirecekti. 13 Eylül 1974'te Güney, ''Endişe'' filminin çekimlerinin ilk günü akşamı film ekibiyle [[Yumurtalık, Adana|Yumurtalık]] ilçesindeki bir gazinoya gitti. Yanında eşi Fatoş Güney, dönemin Adana Belediye Başkanı [[Ege Bagatur]], Güney'in sektörden arkadaşları [[Ali Özgentürk]] ve [[Şerif Gören]] de vardı. Gazinoda ilçe yargıcı Sefa Mutlu ile yaşadığı bir tartışma sonucunda yargıç, kafasından silahla vurularak öldürüldü ve Güney bu cinayetten suçlu bulunup tutuklandı.<ref name=":6" /><ref name=":7" /><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.indyturk.com/node/410156/haber/y%C4%B1lmaz-g%C3%BCney-tart%C4%B1%C5%9Fmas%C4%B1-fato%C5%9F-g%C3%BCney-i%CC%87tibars%C4%B1zla%C5%9Ft%C4%B1rma-orhan-miro%C4%9Flu | başlık = Yılmaz Güney tartışması... Fatoş Güney: İtibarsızlaştırma; Orhan Miroğlu: Helalleşmeliyiz | erişimtarihi = 30 Ocak 2023 | arşivtarihi = 11 Eylül 2021 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20210911121901/https://www.indyturk.com/node/410156/haber/y%C4%B1lmaz-g%C3%BCney-tart%C4%B1%C5%9Fmas%C4%B1-fato%C5%9F-g%C3%BCney-i%CC%87tibars%C4%B1zla%C5%9Ft%C4%B1rma-orhan-miro%C4%9Flu | tarih = 11 Eylül 2021 | website =  | yayıncı = [[Independent Türkçe]] | ad1 = Müjgan | soyadı1 = Halis | arşivengelli = evet | ölüurl = hayır }}</ref> Yarıda kalan ''Endişe'' filminin çekimlerini ise Güney'in asistanı Şerif Gören devraldı ve tamamladı.

Yaşanan bu olayla ilgili daha sonra pek çok iddia ortaya atıldı. Olayda hangi silahın ve hangi mermilerin kullanıldığına ilişkin meseleler de konuyu bulandırdı.<ref name=":17" /> Olayın akabinde Güney'i tutuklayan yetkililer, suç aleti tabancayı ortalıkta bulamadılar. Güney'in bir akrabası olan ve olay sırasında mekânda olduğunu söyleyen bir genç, ertesi gün tabanca ile gelip Güney'i korumak amacıyla cinayeti kendisinin işlediğini belirtti ama mahkemeler buna pek itibar etmedi.<ref name=":6" /><ref name=":17" /> Güney'in yargılaması, 25 Ekim 1974'te Ankara 1. Ağır Ceza Mahkemesi'nde başladı. Bu sırada, daha önce yaptığı üç film ''[[Endişe (film)|Endişe]]'', ''[[Arkadaş (film)|Arkadaş]]'' ve ''[[Zavallılar (film, 1974)|Zavallılar]]'', 1975'teki [[12. Altın Portakal Film Festivali]]'nde sırasıyla "[[Altın Portakal En İyi Film Ödülü|en iyi üç film]]" seçildi. 13 Temmuz 1976'da Yılmaz Güney, yargılamaların sonunda mahkeme kararıyla 19 yıl ağır hapis cezasına çarptırıldı. Güney, hapishane sürecinde verdiği bir röportajda "cezasının aslında 9 yıl olduğunu, politik nedenlerle kendisine 19 yıl verildiğini" söyledi.<ref name=":11" /> Eşi Fatoş Güney ise 2010 yılında verdiği bir röportajda "yargıcın son derece alkollü olduğunu, sözlü ve fiziki saldırılarda bulunduğunu" belirtti.<ref name=":7" /> Olayın görgü tanıklarından 51 yaşındaki Mehmet Uyulhas, "hem yargıcın hem de Güney'in alkollü olduğunu, yargıcın küfürlerinden ve saldırılarından sonra cinayetin işlendiğini" ifade etti.<ref name=":6" />

Aralık 2023'te Yılmaz Güney'in ailesi, Sefa Mutlu'ya yönelik cinayetten yargılanıp mahkûmiyet aldığı davanın yeniden görülmesi için mahkemeye başvurdu. Verilen dilekçede davanın yeniden görülmesi ve Mutlu'nun mezarının açılıp [[otopsi]] yapılması istendi. Dilekçede çeşitli gerekçeler öne sürülerek Güney'in kasten öldürme suçunu işlemediği, olayın bir kaza olduğu belirtildi.<ref>{{Web kaynağı|url=https://anlatilaninotesi.com.tr/20231204/yilmaz-guneyin-ailesi-mahkemeye-basvurdu-cinayet-davasi-yeniden-gorulsun-mezar-acilsin-1078055779.html|başlık=Yılmaz Güney'in ailesi mahkemeye başvurdu: 'Cinayet davası yeniden görülsün, mezar açılsın'|erişimtarihi=26 Ağustos 2024|tarih=4 Aralık 2023|dil=Türkçe|çalışma=|yayıncı=[[Sputnik (haber ajansı)|Sputnik Türkiye]]|ad=|soyadı=}}</ref> Türkiye'den 200'ü aşkın sanatçı, davanın yeniden görülmesini onaylayıp bunun için imza verdi. İmza verenler arasında [[Ahmet Ümit]], [[Ali Sürmeli]], [[Barış Atay]], [[Ciwan Haco]], [[Deniz Barut]], [[Deniz Türkali]], [[Füsun Demirel]], [[Grup Yorum]], [[Halil Ergün]], [[Nur Sürer]], [[Caner Cindoruk]], [[Şivan Perwer]], [[Deniz Türkali]], [[Müjde Ar]], [[Füsun Demirel]], [[Haluk Tolga İlhan]], [[İsmail Hacıoğlu]], [[Nebahat Çehre]], [[Necmettin Çobanoğlu]], [[Orhan Aydın (1947 doğumlu)|Orhan Aydın]], [[Sedef Avcı]], [[Tamer Levent]], [[Yasemin Yalçın]] ve [[Yüksel Aksu]] gibi isimler de vardı.<ref>{{Web kaynağı|url=https://bianet.org/haber/sanatci-ve-yazarlardan-cagri-yilmaz-guney-yeniden-yargilansin-289478|başlık=Sanatçı ve yazarlardan çağrı: "Yılmaz Güney yeniden yargılansın"|erişimtarihi=26 Ağustos 2024|tarih=19 Aralık 2023|dil=Türkçe|çalışma=|yayıncı=[[Bianet]]|ad=Evrim|soyadı=Kepenek}}</ref> Ankara 1. Ağır Ceza Mahkemesi, 29 Ocak 2024'te bu talebi reddetti. Kararda, olayın üzerinden 50 yıl geçtiği, tüm yargısal süreçlerin tamamlandığı, Mutlu'nun mezarının açılmasının dosyaya bir yenilik katmayacağı ifade edildi. Ayrıca Güney'in silahı bilinçli ateşlediği ve bu durumda da [[meşru müdafaa]] şartlarının oluşmadığı söylendi.<ref>{{Web kaynağı|url=https://t24.com.tr/haber/yilmaz-guney-hakkindaki-davanin-yeniden-gorulmesi-talebi-reddedildi,1151584|başlık=Yılmaz Güney hakkındaki davanın yeniden görülmesi talebi reddedildi|erişimtarihi=26 Ağustos 2024|tarih=13 Şubat 2024|dil=|çalışma=|yayıncı=[[T24]]}}</ref>

=== Cezaevi yılları: 1976–1981 ===
[[Dosya:Ankara, Turkey - panoramio (223).jpg|küçükresim|240x240pik|Güney, bir süre Ankara'daki [[Ulucanlar Cezaevi Müzesi|Ulucanlar Cezaevi]]'nde yattı. Cezaevi, daha sonra Güney'in ''[[Duvar (film)|Duvar]]'' (1983) filmine ilham kaynağı oldu.]]
Güney'in cezaevinde sinema ile olan ilgisi devam etti. İçeride kaldığı süre boyunca sinema ve sanat ile ilgili fikirlerini, şiir ve öykülerini; o dönemde çıkarmaya başladığı ''[[Güney (dergi)|Güney]]'' dergisinde yayımladı. Ayrıca bu dönemde, kariyerinin en başarılı olduğu söylenen senaryoları kaleme aldı. Kendisinin yazdığı, yapımcılığını üstlendiği ve arkadaşı [[Zeki Ökten]] tarafından çekilen [[Sürü (film)|''Sürü'']] (1978) ve [[Düşman (film, 1979)|''Düşman'']] (1979) filmleri büyük ilgi gördü.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.sinematurk.com/film/1129-suerue|başlık=Sürü|erişimtarihi=26 Aralık 2023|arşivtarihi=4 Mart 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20220304052043/https://www.sinematurk.com/film/1129-suerue|ölüurl=hayır|çalışma=|yayıncı=[[SinemaTürk]]}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.sinematurk.com/film/1243-duesman|başlık=Düşman|erişimtarihi=26 Aralık 2023|arşivtarihi=26 Aralık 2023|arşivurl=https://web.archive.org/web/20231226062129/https://www.sinematurk.com/film/1243-duesman|ölüurl=hayır|çalışma=|yayıncı=[[SinemaTürk]]}}</ref> [[Tarık Akan]], [[Melike Demirağ]], [[Tuncel Kurtiz]] gibi oyuncuların başrolde yer aldığı ''Sürü'' filminde Güney, [[Siirt]]'in [[Pervari]] ilçesindeki dağlarda ve yaylalarda yaşayan bir Kürt ailesini ve bu ailenin geçimini anlattı. Böylece ilk kez bir filminde, kendi etnik halkı olan [[Kürtler]]in yaşadığı zorluklara detaylıca değindi ve yeri geldiğinde [[Kürt dilleri|Kürtçeyi]] kullanmaktan çekinmedi. Politik sahneler de barındıran ''Sürü'', [[İstanbul]] ve [[Ankara]]'da birkaç kez gösterildikten sonra sansüre uğradı ve [[12 Eylül Darbesi]]'nden sonra da filme resmî yasak geldi.<ref name=":11">{{Web kaynağı | url = https://www.youtube.com/watch?v=hbYiZ81r4w0 | başlık = "Çirkin Kral" Yılmaz Güney ile Hapishanede Röportaj: Çarpıcı Açıklamalar | erişimtarihi = 27 Temmuz 2024 | tarih = 28 Mayıs 2024 | yayıncı = BBA Worldwibe | ile = [[YouTube]] | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240727112930/https://www.youtube.com/watch?v=hbYiZ81r4w0 | arşivtarihi = 27 Temmuz 2024 | ölüurl = hayır }}</ref> ''Sürü'', 1979'da [[İsviçre]]'deki [[Locarno Uluslararası Film Festivali]]'nde "En İyi Film" seçilip [[:en:Golden Leopard|Altın Leopar Ödülü]]'nü kazandı.<ref name=":1" /> [[Aytaç Arman]]'ın başrolde yer aldığı ''Düşman'' ise [[Berlin Uluslararası Film Festivali|Berlin Film Festivali]]'nde gösterildi ve Mansiyon Ödülü'nü kazandı.<ref>{{Web kaynağı | url = https://mubi.com/tr/films/the-enemy-1979/awards | başlık = Düşman (1979) – Ödüller ve Festivaller | erişimtarihi = 28 Temmuz 2024 | çalışma =  | yayıncı = [[MUBI]] | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240728094055/https://mubi.com/tr/films/the-enemy-1979/awards | arşivtarihi = 28 Temmuz 2024 | ölüurl = hayır }}</ref> Bu iki filmin başarısı, Güney'in yurt dışında çeşitli çevrelerce tanınmaya başlamasını sağladı. Hapishanedeyken ünlü Amerikalı yönetmen [[Elia Kazan]], siyasi aktivizmi nedeniyle hapse atıldığına inanarak birkaç kez onu ziyaret etti ve destekledi.<ref name=":8" />

12 Eylül 1980'de Türkiye'de gerçekleşen [[12 Eylül Darbesi|askerî darbe]], Güney'in kariyerini kötü yönde etkiledi. Darbeden sonra Güney'in eserleri yeni askerî cunta tarafından yasaklandı, bazılarının kopyaları yakıldı, bazıları da yok edildi. Bu sıralarda Güney, ''Bayram'' adını verdiği yeni bir filmin senaryosunu hapishanede tamamladı ve filmin çekimi için yönetmen [[Erden Kıral]]'ı işe aldı. Kıral'ın çekip kendisine gönderdiği görüntüleri beğenmeyen Güney, Kıral ile yollarını ayırdı ve eski asistanı [[Şerif Gören]]'e bu sorumluluğu verdi.<ref name="yasasistan">{{Web kaynağı|url=https://www.youtube.com/watch?v=1wPHG7WqBVI|başlık=ARŞİV ODASI: Yılmaz Güney, 1988 – BBC TÜRKÇE|erişimtarihi=2 Kasım 2023|arşivtarihi=2 Kasım 2023|arşivengelli=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20231102171448/https://www.youtube.com/watch?v=1wPHG7WqBVI|ölüurl=hayır}}</ref> Gören, 1981'in başlarında ''Bayram'' filminin çekimlerine başladı ve çekimler yaklaşık dört ay sürdü.<ref name=":22">{{Web kaynağı | url = https://www.youtube.com/watch?v=Oo3EYKewA-0 | başlık = Tarık Akan ve Yılmaz Güney | erişimtarihi = 27 Temmuz 2024 | tarih = 11 Mayıs 2017 | yayıncı = Güney Kültür Sanat Edebiyat Dergisi | ile = [[YouTube]] | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20231102175500/https://www.youtube.com/watch?v=Oo3EYKewA-0 | arşivtarihi = 2 Kasım 2023 | ölüurl = hayır }}</ref> Güney, büyük önem verdiği bu filmin çekimlerinde bulunamayacağı için senaryoyu normal bir film senaryosuna göre oldukça detaylı hazırladı ve asistanı Şerif Gören de Güney'in talimatları ve yönlendirmelerine harfiyen uydu.<ref name=":122">{{Haber kaynağı|url=https://content.time.com/time/subscriber/article/0,33009,949609,00.html|başlık=YOL|erişimtarihi=14 Aralık 2023|arşivtarihi=14 Aralık 2023|arşivurl=https://web.archive.org/web/20231214133213/https://content.time.com/time/subscriber/article/0,33009,949609,00.html|tarih=18 Ekim 1982|ölüurl=hayır|dil=en-US|çalışma=|yayıncı=[[Time]]|ad=Richard|soyadı=Corliss|issn=0040-781X}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.festival-cannes.com/en/2017/yol-the-full-version-in-cannes-classics-the-birth-of-the-palme-dor-1982/ | başlık = Yol – The full version in Cannes Classics, the birth of the Palme d’or 1982 | erişimtarihi = 10 Temmuz 2024 | tarih = 19 Mayıs 2017 | dil = en-US | çalışma =  | yayıncı = Festival de Cannes | ad = Charlotte | soyadı = Pavard | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240710140228/https://www.festival-cannes.com/en/2017/yol-the-full-version-in-cannes-classics-the-birth-of-the-palme-dor-1982/ | arşivtarihi = 10 Temmuz 2024 | ölüurl = hayır }}</ref> Güney, filmin çekimleri tamamlandıktan sonra görüntüleri yurt dışına, [[İsviçre]]'ye gönderdi.

1974'ten 1981'e kadar yedi yıl boyunca hapis yatan Yılmaz Güney, son filminin çekimleri bittikten sonra, 9 Ekim 1981'de izinli olarak çıktığı Isparta Yarı Açık Cezaevi'nden firar etti.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.gazetevatan.com/gundem/cirkin-kral-turkiyeden-nasil-kacti-182757 | başlık = Çirkin Kral, Türkiye'den nasıl kaçtı? | erişimtarihi = 27 Temmuz 2024 | tarih = 29 Eylül 2021 | dil = Türkçe | çalışma =  | yayıncı = Gazete Vatan | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240727112925/https://www.gazetevatan.com/gundem/cirkin-kral-turkiyeden-nasil-kacti-182757 | arşivtarihi = 27 Temmuz 2024 | ölüurl = hayır }}</ref> Güney'in hapishaneden kaçışı da filmlerini anımsattı. Hapse girmeden yıllar önce çekmiş olduğu ''[[Şeytanın Oğlu]]'' (1967) filminde, bir günlük bayram izninde dışarı çıkan ve kayıplara karışan bir adamın hikâyesini anlatmıştı. Güney, filmine benzer bir yaşantı tecrübe etmiş oldu. [[Muş]]'ta bulunan annesini görmek için bir haftalık izinden yararlanıp hapisten çıkan Güney, [[Antalya (il)|Antalya]]'nın [[Kaş, Antalya|Kaş]] ilçesinden [[Yunanistan]]'a bağlı [[Meis|Meis Adası]]'na, oradan da [[İsviçre]]'ye kaçtı.<ref name="yasasistan" />

=== Yurt dışına kaçış, Cannes ve sonrası: 1982–1984 ===
[[Dosya:Vittorio Gassman.jpg|küçükresim|Yılmaz Güney, [[Altın Palmiye|Altın Palmiye Ödülü]]'nü İtalyan sinema sanatçısı Vittorio Gassman'ın elinden aldı.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://www.google.com.tr/books/edition/Yilmaz_G%C3%BCney_Kitabi/OrXSzwEACAAJ?hl=tr|başlık=Yılmaz Güney Kitabı|erişimtarihi=28 Temmuz 2024|tarih=2022|dil=Türkçe|sayfa=381|yayıncı=Puslu Yayıncılık|ad=Atilla|soyadı=Dorsay|isbn=978-625-8035-04-9}}</ref>]]
Yılmaz Güney, İsviçreli bir sinemacı olan Edi Hubschmid'in yardımlarıyla yurt dışına kaçtıktan sonra, son filminin görüntülerini almak için [[İsviçre]]'ye gitti.<ref>{{Web kaynağı | url = https://artigercek.com/kultur-sanat/yilmaz-guney-i-yurt-disina-kaciran-isvicreli-edi-hubschmid-yol-bir-surgun-117613h | başlık = Yılmaz Güney'i yurt dışına kaçıran İsviçreli Edi Hubschmid | erişimtarihi = 27 Temmuz 2024 | tarih = 2 Şubat 2020 | dil = Türkçe | çalışma =  | yayıncı = Artı Gerçek | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240727112924/https://artigercek.com/kultur-sanat/yilmaz-guney-i-yurt-disina-kaciran-isvicreli-edi-hubschmid-yol-bir-surgun-117613h | arşivtarihi = 27 Temmuz 2024 | ölüurl = hayır }}</ref> Bir süre İsviçre'de kalan Güney, daha sonra görüntüleri alıp [[Fransa]]'nın başkenti [[Paris]]'e geçti ve filminin kurgusunu yapmaya başladı. Edi Hubschmid de filme yapımcılık alanında destek sağladı. Güney, filmi [[Cannes Film Festivali]]'ne yetiştirmek istiyordu; bu nedenle kurgu sırasında beğenmediği bazı sahneleri çıkardı ve senaryoda ''Bayram'' olan filmin ismini ''[[Yol (film)|Yol]]'' olarak değiştirdi. Politik, dram ve gerilim türünde olan ve [[Tarık Akan]], [[Şerif Sezer]], [[Halil Ergün]], [[Necmettin Çobanoğlu]], [[Meral Orhonsay]] gibi oyuncuların başrolde yer aldığı ''Yol''<nowiki/>'un kurgusunu bitirdikten sonra filmi festivale gönderdi. Film, [[1982 Cannes Film Festivali]]'nde "En İyi Film" seçilip [[Altın Palmiye|Altın Palmiye Ödülü]]'nü kazandı ve bu başarıyı sergileyen ilk Türkiye yapımı film oldu.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.imdb.com/event/ev0000147/1982 | başlık = 1982 Cannes Film Festivali – Kazanan Filmler: Missing ve Yol | erişimtarihi = 11 Ağustos 2024 | arşivtarihi = 3 Kasım 2010 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20101103142303/http://www.imdb.com/event/ev0000147/1982 | ölüurl = hayır | yayıncı = [[IMDb]] | arşivengelli = evet }}</ref> Güney, ödülü İtalyan oyuncu {{Dab|Vittorio Gassman|en|dikey-hiza=sup}}'ın elinden aldı ve kameralara sağ yumruğunu havaya kaldırarak poz verdi.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.haberturk.com/altin-palmiye-li-firari-2473138|başlık=Altın Palmiyeli Firari|erişimtarihi=24 Ocak 2024|arşivtarihi=11 Aralık 2019|arşivurl=https://web.archive.org/web/20191211155915/https://www.haberturk.com/altin-palmiye-li-firari-2473138|tarih=26 Mayıs 2019|ölüurl=hayır|dil=Türkçe|çalışma=|yayıncı=[[Habertürk]]|soyadı=}}</ref> [[Sürü (film)|''Sürü'']] ve ''[[Düşman (film, 1979)|Düşman]]'' filmlerinden sonra bu kez ''[[Yol (film)|Yol]]'' filminin büyük bir Avrupa film festivalinde ödül kazanması, Yılmaz Güney'in yurt dışındaki ününü daha da artırdı.{{Ksöz|Bu filmin yapıldığı koşullarda biz Türkiye'deydik ve bu filme karar verdiğimiz zamanda yine şartlar çok kötüydü. [...] Ben, yurt dışına çıkmasam da bu filmin Türkiye'de gösterilmeyeceğini biliyordum. Ancak, benim için bir mücadele aracıydı film yapmak; direnmenin, baş eğmemenin, bir çeşit başkaldırmanın ifadesiydi.||float=left|width=35%|source=Yılmaz Güney ''[[Yol (film)|Yol]]'' filmi hakkında konuşuyor, 1982<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.youtube.com/watch?v=jslMnG71uXE|başlık=Yılmaz Güney'le yapılan röportajın eksik bölümü 37 yıl sonra gün yüzüne çıktı|erişimtarihi=28 Ağustos 2024|tarih=12 Kasım 2019|yayıncı=Mezopotamya Ajansı|ile=[[YouTube]]}}</ref>|cloor=}}
[[12 Eylül Darbesi|12 Eylül 1980 darbesi]] sonrasındaki Türkiye'yi, devlet yetkililerini ve özellikle [[Türkiye Kürtleri|Kürt halkını]], bir hafta ev iznine verilen beş mahkûmun hikâyeleri aracılığıyla anlatan ''Yol''; Fransa sinemalarında 1,2 milyonun üzerinde kişi tarafından rekor sayıda izlendi.<ref name=":19" /> Üstelik [[Altın Küre Ödülleri|1982 Altın Küre Ödülleri]]'nde "[[Yabancı Dilde En İyi Film Altın Küre Ödülü|Yabancı Dilde En İyi Film]]" dalında aday gösterilerek şu ana kadar bu başarıyı yakalayan tek Türkiye yapımı film oldu.<ref name=":19">{{Web kaynağı | url = https://www.antraktsinema.com/makale.php?id=526 | başlık = Kış Uykusu, Fransa'da Yol'un gerisinde kalabilir | erişimtarihi = 12 Temmuz 2024 | çalışma =  | yayıncı = Antrakt Sinema | ad = Hakan | soyadı = Sonok | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240712095757/https://www.antraktsinema.com/makale.php?id=526 | arşivtarihi = 12 Temmuz 2024 | ölüurl = hayır }}</ref> Fakat Türkiye hükûmeti, askerî darbenin ardından ülkede yaşanan siyasi ve sosyal sorunları eleştiren bir içeriğe sahip olduğu için ve içerisinde [[Kürt dilleri|Kürtçe]] diyaloglar ve "[[Kürdistan]]" terimi barındırdığı için ''Yol'' filmini "devlet aleyhine propaganda" yapmakla suçladı ve ülke sınırlarında gösterilmesini yıllarca yasakladı.<ref name=":17" /><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.malatyasoz.com/haber/19595967/bir-basyapitin-yasaklanma-hikayesi-yol-filmi-ve-turkiyede-sansur | başlık = Bir Başyapıtın Yasaklanma Hikayesi: Yol Filmi ve Türkiye'de Sansür | erişimtarihi = 28 Temmuz 2024 | tarih = 17 Mart 2024 | dil = Türkçe | çalışma =  | yayıncı = Malatya Söz | ad = Seher | soyadı = Akbalık | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240728094056/https://www.malatyasoz.com/haber/19595967/bir-basyapitin-yasaklanma-hikayesi-yol-filmi-ve-turkiyede-sansur | arşivtarihi = 28 Temmuz 2024 | ölüurl = hayır }}</ref> Türk gazeteci [[Mehmet Ali Birand]], o yıllarda kaleme aldığı bir yazısında "''Yol''<nowiki/>'u kazandığı ödülden dolayı karalamanın doğru olmadığını" söyledi.<ref name=":20" /> [[Dışişleri Bakanlığı (Türkiye)|Dışişleri Bakanlığı]] ise ödülü veren Fransa ile jüri heyetini kınadı.<ref name=":20">{{Kitap kaynağı|url=https://www.google.com.tr/books/edition/Yilmaz_G%C3%BCney_Kitabi/OrXSzwEACAAJ?hl=tr|başlık=Yılmaz Güney Kitabı|erişimtarihi=11 Ağustos 2024|tarih=2022|dil=Türkçe|sayfa=|sayfalar=265-266|yayıncı=Puslu Yayıncılık|ad=Atilla|soyadı=Dorsay|isbn=978-625-8035-04-9}}</ref> Buna karşın İsviçre hükûmeti, 1983'teki [[55. Akademi Ödülleri]]'nde "[[En İyi Uluslararası Film Akademi Ödülü|En İyi Uluslararası Film]]" dalında aday gösterilmesi için, yapımında İsviçre'nin de payı olduğu ''Yol'' filmini seçip filmi "kendi adına" [[:en:List of submissions to the 55th Academy Awards for Best Foreign Language Film|gönderdi]]. Ancak film aday olamadı.
[[Altın Palmiye]]'yi kazandıktan sonra Güney, Fransız hükûmetinin desteğiyle [[Fransa]]'da yaşamını sürdürmeye başladı. Bu sırada, yurda dönme çağrılarına uymadığı gerekçesiyle 6 Ocak 1983 tarihinde dönemin Türkiye Cumhurbaşkanı [[Kenan Evren]] tarafından Türk vatandaşlığından çıkarıldı.<ref name=":9" /> Kendisiyle aynı gün vatandaşlıktan çıkarılanlar arasında müzik sanatçısı [[Cem Karaca]] da vardı.<ref name=":9" /> Güney, vatandaşlıktan atılmasının kendisi ve mücadelesi için hiçbir anlam taşımadığını belirtti. Öte yandan Türk mahkemeleri, siyasi suçlamalarla onu 22 yıldan fazla hapis cezasına daha mahkûm etti.<ref name=":10" /> Çeşitli yazılarından ötürü de 100 sene daha cezaya çarptırıldı.<ref name=":18" />[[Dosya:Square Yilmaz-Güney vue de l'impasse de Bonne Nouvelle.jpg|sol|küçükresim|[[Paris]]'teki Bonne Nouvelle adlı çıkmazdan görülen Yılmaz Güney Meydanı.]]1983 yılında Fransa'da ''[[Duvar (film)|Duvar]]'' isimli filmini çekti. Güney'in 1976 yılında [[Ulucanlar Cezaevi Müzesi|Ankara Merkez Kapalı Ceza ve Tutukevi]]'nde tanıklık ettiği, çocuklar koğuşunda çıkan ve tüm cezaevine yayılan bir isyanın sinemaya aktarıldığı ''Duvar'', onun son filmi oldu. Filmin çekim sürecinde Amerikalı yönetmen [[Elia Kazan]] onu ziyaret etti.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.youtube.com/watch?v=4_mRcKw1x2A | başlık = Elia Kazan vs Yilmaz Güney – Le Mur – Die Mauer – Duvar | erişimtarihi = 28 Temmuz 2024 | tarih = 16 Haziran 2012 | yayıncı = 1299Darren | ile = [[YouTube]] | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240728135722/https://www.youtube.com/watch?v=4_mRcKw1x2A | arşivtarihi = 28 Temmuz 2024 | ölüurl = hayır }}</ref> Güney'in bu filminde yer alan bütün çocuk oyuncular, hayatlarında ilk defa kamera karşısına çıkmışlardı. Öte yandan o sıralar yurt dışında bulunan [[Tuncel Kurtiz]] de arkadaşı Güney'in bu filminde yer aldı. ''Duvar'', [[1983 Cannes Film Festivali]]'nde gösterilip [[Altın Palmiye]] için yarıştı ama ödül alamadı.<ref>{{Web kaynağı | url = https://mubi.com/tr/tr/films/the-wall-1983 | başlık = Duvar (1983) | erişimtarihi = 28 Temmuz 2024 | yayıncı = [[MUBI]] | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240728094055/https://mubi.com/tr/tr/films/the-wall-1983 | arşivtarihi = 28 Temmuz 2024 | ölüurl = hayır }}</ref> Aynı yıl Güney; [[Cigerxwîn]] ve [[Abdurrahman Şerefkendi]] gibi Kürt sanatçılarıyla birlikte [[Paris Kürt Enstitüsü]]'nü kurdu. [[Kürt dilleri|Kürt dilini]], [[Kürt kültürü|kültürünü]] ve [[Kürt tarihi|tarihini]] belgeler ışığında araştırmayı ve geliştirmeyi amaçlayan enstitüye, öldüğü 1984 yılına kadar destek verdi ve oradaki faaliyetlerini sürdürdü. 1984'ün Mart ayında enstitüde düzenlenen [[Nevruz]] kutlamasında [[Kürtler]]i konu alan ünlü bir konuşma yaptı:

{{Blockquote|text="...Arkadaşlar! Acı, baskı, yoksulluk, kan ve gözyaşı Kürt halkının kaderi değildir. Biz bu kaderi reddediyoruz! Bu kaderi tanımıyoruz! Biz, dört bir yandan işgal edilmiş bir sömürge ülkenin çocukları değil; bağımsız, birleşik, özgür bir Kürt ülkesinin, Kürdistan'ın çocukları olmak istiyoruz! Biz kendi toprağımızda, kendi dilimizle aşk ve özgürlük türküleri söylemek istiyoruz! Biz kendi dünyamızı, kendi toprağımızı kendi ellerimizle yoğurmak ve ona yeniden biçim vermek istiyoruz! Ve biz kendi toprağımızda, kendi bayrağımızın altında özgür ve bağımsız olmak istiyoruz! [...] Arkadaşlar! Bugün Kürdistan'ın çeşitli kesimlerinde, dağlarda, ovalarda, faşist zindanlarda sömürgecilerin baskı ve zulümlerine karşı dövüşenlerin, dövüşerek ölenlerin amacı da bu! Biz; dövüşerek ölenlerin, bu uğurda şehit düşenlerin anısını kalbimizde ve mücadelemizde yaşatıyoruz..."|author=Yılmaz Güney|title=[[Paris Kürt Enstitüsü]], Mart 1984<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.youtube.com/watch?v=LzCSV4uhIOQ#t=28m07s | başlık = YILMAZ GÜNEY – 1984 PARİS NEWROZ | erişimtarihi = 28 Temmuz 2024 | tarih = 24 Mart 2021 | yayıncı = Hasan Deniz Arşivi | ile = [[YouTube]] | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240728161419/https://www.youtube.com/watch?v=LzCSV4uhIOQ#t=28m07s | arşivtarihi = 28 Temmuz 2024 | ölüurl = hayır }}</ref>}}

Güney, bu konuşması ve ''[[Yol (film)|Yol]]'', ''[[Sürü (film)|Sürü]]'' gibi filmlerinde Kürt halkının tasvirini açıkça kullanması nedeniyle ölene kadar Türk hükûmetiyle sürekli bir anlaşmazlık içerisinde oldu. Bu dönemde [[Ermeni Devrimci Federasyonu|Taşnak]] dergisi ''Armenian Review''<nowiki/>'e bir demeç vererek [[ASALA]] tarafından Türk diplomatlarına düzenlenen suikastları, [[Ermeni Kırımı|Ermeni Soykırımı]]'na dair dünya kamuoyunun dikkatini çekmek için işlevsel olduğunu ancak uzun vadede bu yöntem ile Ermenilerin soykırımın tanınması taleplerinin gerçekleşemeyeceğini belirtmiştir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://bnk.institutkurde.org/catalogue/multimedia/detail.php?id=150|başlık=Armenian Review, Autumn 1984, Volume 37, Number 3: Yılmaz Güney|erişimtarihi=3 Nisan 2022|arşivtarihi=22 Mayıs 2022|arşivengelli=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20220522091720/https://bnk.institutkurde.org/catalogue/multimedia/detail.php?id=150|tarih=1984|ölüurl=hayır}}</ref>

=== Ölümü ===
{{Çoklu resim|align=right|perrow=2|total_width=370|caption_align=center|title=|image1=Père-Lachaise - Division 62 - Güney 04.jpg|caption1=|image2=Yılmaz Güney tombe 2024.jpg|caption2=|image3=|caption3=|image4=|caption4=|image5=|image6=|caption6=|caption=|caption5=|footer=Yılmaz Güney'in [[Père Lachaise Mezarlığı]]'ndaki mezarı, [[Paris]].}}
Yılmaz Güney, 1978 yılında hapishaneden verdiği bir röportajda midesinden, böbreklerinden ve karaciğerinden rahatsız olduğunu, ara sıra doktora görünüp tedavi olduğunu belirtti.<ref name=":11" /> Bu rahatsızlıklar, daha sonra Güney'in [[mide kanseri]]ne yakalanmasına neden oldu. Son yıllarını [[Paris]]'te geçiren Güney, mide kanseri nedeniyle fiziksel olarak zayıfladı ve bağışıklığı çöktü. Birçok gününü hastanelerde geçiren Güney, 9 Eylül 1984 tarihinde 47 yaşında Paris Uluslararası Üniversite Hastanesi'nde öldü. Güney'in [[Türkiye Saati|TSİ]] 06.20'de gerçekleşen ölümü öğleden sonra ailesi tarafından doğrulandı. Cenazesi 13 Eylül günü kaldırılıp Paris'teki [[Père Lachaise Mezarlığı]]'nın 62. kısmına defnedildi.<ref>{{Web kaynağı | url = https://egazete.cumhuriyet.com.tr/oku/192/1984-09-10/0 | başlık = 10 Eylül 1984 tarihli Cumhuriyet gazetesi: Yılmaz Güney öldü | erişimtarihi = 11 Ağustos 2024 | tarih = 10 Eylül 1984 | yayıncı = Cumhuriyet Gazete Arşivi | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240811094638/https://egazete.cumhuriyet.com.tr/oku/192/1984-09-10/0 | arşivtarihi = 11 Ağustos 2024 | ölüurl = hayır }}</ref>

== Özel hayatı ==
Yılmaz Güney, yazdığı bir öyküden dolayı 1960'lı yılların başında aldığı altı aylık sürgün cezasını [[Konya]]'da geçirirken orada Birten Ünal ismindeki bir kadınla tanışmıştır.<ref name=":13">{{Web kaynağı | url = https://pirha.org/yilmaz-guneyin-ilk-esi-birten-unal-yasamini-yitirdi-124846.html/04/06/2018/ | başlık = Yılmaz Güney'in ilk eşi Birten Ünal yaşamını yitirdi | erişimtarihi = 28 Temmuz 2024 | tarih = 4 Haziran 2018 | dil = Türkçe | çalışma =  | yayıncı = Pir Haber Ajansı | ad = Abidin | soyadı = Çetin | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240728102309/https://pirha.org/yilmaz-guneyin-ilk-esi-birten-unal-yasamini-yitirdi-124846.html/04/06/2018/ | arşivtarihi = 28 Temmuz 2024 | ölüurl = hayır }}</ref> Çok sevdiği için ona "Can" ismiyle hitap eden Güney, Ünal'dan 1966 yılında evlilik dışı bir kız çocuk babası olmuş ve kızına Elif adını vermiştir.<ref name=":13" /><ref name=":14">{{Web kaynağı | url = https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/izzet-capa/kadinlarin-gozunden-cirkin-kral-yilmaz-guney-27588610 | başlık = Kadınların gözünden Çirkin Kral Yılmaz Güney | erişimtarihi = 28 Temmuz 2024 | tarih = 17 Kasım 2014 | dil = Türkçe | çalışma =  | yayıncı = [[Hürriyet (gazete)|Hürriyet]] | ad = İzzet | soyadı = Çapa | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240728162826/https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/izzet-capa/kadinlarin-gozunden-cirkin-kral-yilmaz-guney-27588610 | arşivtarihi = 28 Temmuz 2024 | ölüurl = hayır }}</ref> O sıralarda da Birten Ünal ile ilişkileri kopmaya başlayınca, daha önce [[Miss Turkey|Türkiye Güzeli]] seçilmiş olan [[Nebahat Çehre]] ile bir ilişkisi başlamıştır. Çehre, Yılmaz ile evlenmek için önce çocuğunun doğmasını şart koşmuştur. Çocuk doğunca da 1967 yılında Çehre ile nikâh masasına oturmuştur. Ancak Güney, kızının babasız büyümemesi için kızı ve annesi Birten Ünal ile de ilgilenmiştir.<ref name=":14" /> Güney, Nebahat Çehre'den boşanıp 1970'te Fatoş Güney'le evlendiğinde dahi kızı Elif'i kollayıp büyütmeye devam etmiştir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.cumhuriyet.com.tr/ErrorPage404.html?aspxerrorpath=/haber/yilmaz-guneyin-kizi-olmak-hayatimi-mahvetti-311272|başlık=Yılmaz Güney'in kızı olmak hayatımı mahvetti|erişimtarihi=3 Eylül 2024|tarih=8 Ocak 2012|çalışma=|yayıncı=[[Cumhuriyet (gazete)|Cumhuriyet]]}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.odatv.com/magazin/yilmaz-guneyin-esi-fatos-guney-paylasti-kizi-elif-yenidogan-kardesine-kolye-takti-120049620|başlık=Yılmaz Güney'in eşi Fatoş Güney paylaştı: Kızı Elif, yenidoğan kardeşine kolye taktı|erişimtarihi=3 Eylül 2024|tarih=22 Haziran 2024|dil=Türkçe|çalışma=|yayıncı=[[Oda TV]]|soyadı=}}</ref>

Yılmaz Güney'in [[Nebahat Çehre]] ile olan evliliği 1968'e kadar sürmüştür. 1968'de Güney'in Çehre'ye araba ile çarpması üzerine evlilikleri sona ermiştir. Çehre, 2019 yılında konuk olduğu ''Şafak Yavuz'un Vizöründen'' adlı programda Güney ile ilişkisine dair detayları paylaşmış, araba ile çarpma olayına da değinmiştir.<ref name=":16">{{Web kaynağı|url=https://www.youtube.com/watch?v=30UeIh_w_A8|başlık=Nebahat Çehre'nin Sesi Nasıl Keşfedildi?|erişimtarihi=28 Temmuz 2024|arşivtarihi=1 Ocak 2021|arşivengelli=|arşivurl=https://web.archive.org/web/20210101184017/https://www.youtube.com/watch?v=30UeIh_w_A8|tarih=19 Mart 2019|ölüurl=hayır|çalışma=|yayıncı=Woman TV|ile=[[YouTube]]}}</ref> 2017 yapımı ''[[Çirkin Kral Efsanesi]]'' belgeselinde de olayı anlatan Çehre; Güney'in kendisinden özür dilediğini, özrünü kabul ettikten sonra da ilişkilerini bitirdiğini aktarmıştır.<ref name=":25" /> Güney'in birçok filminde yapımcılık yapan [[Abdurrahman Keskiner]] ise 2011 yılında ''[[Hürriyet (gazete)|Hürriyet]]'' gazetesine verdiği röportajda olayı anlatmıştır. Keskiner; Güney ile Çehre'nin bir gece kulübünde kavga ettiklerini, Çehre'nin kulübü terk ettiğini, Güney'in ise öfkeyle arabasına binip eşine çarptığını, daha sonra Çehre'nin dört gün kadar hastanede yattığını ve olaydan sonra da ilişkilerinin bittiğini belirtmiştir.<ref name="hurriyet.com.tr2">{{Web kaynağı | url = https://www.hurriyet.com.tr/gundem/nebahat-yapma-diye-yalvariyordu-17223205 | başlık = Nebahat, 'Yapma' diye yalvarıyordu | erişimtarihi = 28 Temmuz 2024 | arşivtarihi = 15 Ekim 2018 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20181015135120/https://www.hurriyet.com.tr/gundem/nebahat-yapma-diye-yalvariyordu-17223205 | tarih = 10 Mart 2011 | dil = Türkçe | çalışma =  | yayıncı = [[Hürriyet (gazete)|Hürriyet]] | arşivengelli = evet | ölüurl = hayır }}</ref> Temmuz 2024'te ise Abdurrahman Keskiner, gazeteci Ebru Dedeoğlu'na verdiği röportajda yine olaydan kısaca bahsetmiş; Yılmaz'ın bir hafta hastanede Nebahat'in başında beklediğini, taburcu olduktan sonra da resmî olarak boşandıklarını söylemiştir.<ref name=":15">{{Web kaynağı | url = https://t24.com.tr/yazarlar/ebru-degirmenci/abdurrahman-keskiner-yesilcam-in-sirlarini-anlatti-yilmaz-guney-en-cok-kimi-sevdi,45525 | başlık = Abdurrahman Keskiner Yeşilçam'ın sırlarını anlattı: Yılmaz Güney en çok kimi sevdi? | erişimtarihi = 28 Temmuz 2024 | tarih = 7 Temmuz 2024 | dil =  | çalışma =  | yayıncı = [[T24]] | ad = Ebru D. | soyadı = Dedeoğlu | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240729082904/https://t24.com.tr/yazarlar/ebru-degirmenci/abdurrahman-keskiner-yesilcam-in-sirlarini-anlatti-yilmaz-guney-en-cok-kimi-sevdi,45525 | arşivtarihi = 29 Temmuz 2024 | ölüurl = hayır }}</ref> Öte yandan Keskiner, çiftin aslında birbirini çok seven, tutkuyla bağlı iki insan olduğunu ve Güney'in her zaman en büyük aşkının [[Nebahat Çehre]] olduğunu söyleyip bir anısını paylaştı:<ref name=":15" />

{{Blockquote|text=Ölümünden önce [[Cannes Film Festivali|Cannes]]'da Yılmaz'la buluştuğumuzda, bir ara Fatoş (Yılmaz Güney'in o sıradaki eşi) yanımızdan gider gitmez "Nebahat ne yapıyor?" diye sordu. Sonra da "Oğlum, kızın bizde çok emeği var. Hakkını ödeyemeyiz, ne olursa olsun Nebahat'a sahip çık." dedi.|author=[[Abdurrahman Keskiner]], 2024}}

Bunların yanı sıra Keskiner, 2011'de verdiği röportajda "Nebahat, Yılmaz'dan çok dayak yedi." şeklinde bir ifade kullanmıştır. Bu şiddetin önemli noktalarından biri olarak da ''[[Eşrefpaşalı]]'' (1966) filminin çekimleri esnasında Güney'in Çehre'nin kafasına bardak koyup gerçek silah kurşunuyla nişan alması diye gösterilmiştir. Keskiner bu konuda da açıklama yapmış; Yılmaz'ın gerçek kurşunla bardağı vurmak istediğini, Nebahat'in bunu yapmamak istediğini, daha sonra Yılmaz'ın bardağı vurduğunu, Nebahat'in ağladığını, Yılmaz'ın da onu sakinleştirdiğini söyledi ve ikilinin "çok tutkulu, kavga ve dayakla dolu şiddetli bir aşkları" olduğunu ekledi.''<ref name="hurriyet.com.tr2" />'' [[Nebahat Çehre]], 2022 yılında konuk olduğu ''Fatih Altaylı ile Bire Bir'' adlı programda Keskiner'in bu söyledikleriyle çelişen ifadeler kullanmış; Yılmaz Güney'i kendisinin ayarladığını ve evlilikleri sırasında da onun "ince ruhlu bir kişi" olduğunu söylemiştir.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.youtube.com/watch?v=zRYQIQyoPDc#t=06m29s | başlık = 15 Yaşında Türkiye Güzeli... 127 Filmde Oynadı... Yılmaz Güney'le Evliliği... Şarkıcılık Serüveni... | erişimtarihi = 28 Temmuz 2024 | tarih = 26 Kasım 2022 | yayıncı = [[Habertürk TV]] | ile = [[YouTube]] | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240728144655/https://www.youtube.com/watch?v=zRYQIQyoPDc&gl=US&hl=en#t=06m29s | arşivtarihi = 28 Temmuz 2024 | ölüurl = hayır }}</ref>

Nebahat Çehre 2017 yılında, ''Doğa Rutkay'la Her Şey Bu Masada'' adlı programda Güney ile olan ilişkisi hakkında, "Olmayacaktı. 4,5 sene sürdü ama olmaması gereken bir şeydi." diye konuşmuştur.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.youtube.com/watch?v=E9XlQeAgA_Y&t=1368s|başlık=Doğa Rutkay'la Her Şey Bu Masada {{!}} Nebahat Çehre {{!}} 20 Haziran 2017|erişimtarihi=28 Temmuz 2024|arşivengelli=|tarih=28 Haziran 2017|yayıncı=Doğa Rutkay'la Her Şey Bu Masada|ile=[[YouTube]]}}</ref> Çehre ayrıca, 2019 yılında konuk olduğu ''Şafak Yavuz'un Vizöründen'' adlı programda Güney ile olan evliliğinde [[Hamilelik|hamile]] kaldığını fakat Güney'e olan aşkının sona ermesi ve kendisine karşı sadece korku hissettiğinden dolayı [[kürtaj]] olduğunu açıklamıştır.<ref name=":16" />

Yılmaz Güney'in ikinci evliliği, 1970'te asıl adı "Jale Fatma Süleymangil" olan Fatoş Güney ile oldu. [[İstanbul]]'da zengin bir ailenin çocuğu olarak doğmuş olan Fatoş Güney, 1970'te 18 yaşındayken Yılmaz Güney ile evlendi ve eğitimini yarıda bıraktı.<ref name=":24" /> Fatoş, Yılmaz'ın 1984'teki ölümüne dek onun eşi oldu. Çiftin 1971 yılında, "Remzi Yılmaz" adını verdikleri bir erkek çocuğu doğdu.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.hurriyet.com.tr/babam-kadar-cesur-olmak-istemem-39194006 | başlık = Babam kadar cesur olmak istemem | erişimtarihi = 28 Temmuz 2024 | arşivtarihi = 4 Ağustos 2016 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160804202723/https://www.hurriyet.com.tr/babam-kadar-cesur-olmak-istemem-39194006 | tarih = 30 Ekim 2000 | ölüurl = hayır | çalışma =  | yayıncı = [[Hürriyet (gazete)|Hürriyet]] | arşivengelli = evet }}</ref> Fatoş Güney, eşinin 1981'de Türkiye'den ayrılmasından sonra kendisi de yurt dışına çıktı ve Yılmaz'ın ölümüne dek onun yanında kaldı. Üstelik Yılmaz Güney'in son filmi ''[[Duvar (film)|Duvar]]''<nowiki/>'da reji asistanı olarak görev yaptı.<ref name=":24">{{Web kaynağı | url = https://www.indyturk.com/node/322486/k%C3%BClt%C3%BCr/fato%C5%9F-g%C3%BCney-yeni-kitab%C4%B1-camlar%C4%B1-k%C4%B1r%C4%B1n-ku%C5%9Flar-kurtulsunu-anlatt%C4%B1 | başlık = Fatoş Güney, yeni kitabı "Camları Kırın Kuşlar Kurtulsun"u anlattı | erişimtarihi = 28 Temmuz 2024 | tarih = 27 Şubat 2021 | dil = Türkçe | çalışma =  | yayıncı = [[Independent Türkçe]] | ad = Esra | soyadı = Çiftçi | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240729092756/https://www.indyturk.com/node/322486/k%C3%BClt%C3%BCr/fato%C5%9F-g%C3%BCney-yeni-kitab%C4%B1-camlar%C4%B1-k%C4%B1r%C4%B1n-ku%C5%9Flar-kurtulsunu-anlatt%C4%B1 | arşivtarihi = 29 Temmuz 2024 | ölüurl = hayır }}</ref>

== Etkileri ve etkiledikleri ==
{{Tweet|metin="Yol" ve "Sürü" gibi iki başyapıtla bu toprakların hikayelerini anlatmış, Altın Palmiyeli büyük sinemacı #YılmazGüney'i ölümünün yıldönümünde saygıyla anıyorum.|ad=[[Özgür Özel]]|kullanıcıadı=eczozgurozel|tarih=9 Eylül 2020|kimlik=1303638454748798976|yanıt=|resim=Özgür Özel, September 17 2023 (cropped).jpg|sol=|büyük=|genişlik=180px|kaynak=<ref>{{Web kaynağı | url = https://x.com/eczozgurozel/status/1303638454748798976 | başlık = Özgür Özel | erişimtarihi = 12 Ağustos 2024 | tarih = 9 Eylül 2020 | yayıncı = [[Twitter]] | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240812092418/https://x.com/eczozgurozel/status/1303638454748798976 | arşivtarihi = 12 Ağustos 2024 | ölüurl = hayır }}</ref>|dil=|çeviri=}}Yılmaz Güney hem [[Türk sineması]]nın hem de [[Kürt sineması]]nın öncü isimleri arasında görülmektedir.<ref name=":21" /><ref name=":3" /><ref name=":03">{{Web kaynağı | url = http://www.koalakultur.com/sinema/kurt-sinemasi/25.aspx | başlık = Kaotik Bir Tartışma: Kürt Sineması | erişimtarihi = 12 Ağustos 2024 | tarih = 18 Ağustos 2016 | çalışma =  | yayıncı = Koala Kültür | ile = [[Internet Archive]] | ad = Medet | soyadı = Dilek | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20160818150357/http://www.koalakultur.com/sinema/kurt-sinemasi/25.aspx | arşivtarihi = 18 Ağustos 2016 | ölüurl = evet }}</ref> Kimileri, özellikle ''[[Sürü (film)|Sürü]]'' ve ''[[Yol (film)|Yol]]'' filmlerinde [[Kürt kültürü]]nü açıkça tasvir etme becerisi nedeniyle Kürt halkı ve sinemacıları tarafından hayranlıkla izlenen Yılmaz Güney'i Kürt sinemasının kurucularından biri saymaktadırlar.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com.tr/books?id=cehkAAAAMAAJ&q=Yilmaz+Guney&redir_esc=y|başlık=Yilmaz Guney: Cineaste Militant|erişimtarihi=12 Ağustos 2024|tarih=1999|dil=İngilizce|sayfa=10|yayıncı=University of Michigan Press|ad=Pradip|soyadı=Biswas|arşivurl=https://web.archive.org/web/20240812064707/https://books.google.com.tr/books?id=cehkAAAAMAAJ&q=Yilmaz%20Guney&redir_esc=y|arşivtarihi=12 Ağustos 2024|ölüurl=hayır}}</ref> Kimileri ise Türk sinemasının, Güney'in filmlerinin Avrupa'da elde ettiği başarılar neticesinde dünyaya açıldığını söylemektedirler.<ref>{{Kitap kaynağı|url=https://www.google.com.tr/books/edition/Yilmaz_G%C3%BCney_Kitabi/OrXSzwEACAAJ?hl=tr|başlık=Yılmaz Güney Kitabı|erişimtarihi=12 Ağustos 2024|tarih=2022|dil=Türkçe|sayfa=315|yayıncı=Puslu Yayıncılık|ad=Atilla|soyadı=Dorsay|isbn=978-625-8035-04-9}}</ref> Güney'in 1978 tarihli ''Sürü'' filmi, Türkiye'deki [[Türkiye Kürtleri|Kürtleri]] konu alan ilk kapsamlı film olma özelliği taşımasının yanında dünyada da Kürtleri detaylı bir şekilde anlatan ilk filmlerden biridir.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.sinemalar.com/liste/423/kurt-sinemasi-ve-kurtlerle-ilgili-filmler | başlık = Kürt Sineması ve Kürtlerle İlgili Filmler | erişimtarihi = 12 Ağustos 2024 | dil = Türkçe | çalışma =  | yayıncı = [[Sinemalar.com]] | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240812091342/https://www.sinemalar.com/liste/423/kurt-sinemasi-ve-kurtlerle-ilgili-filmler | arşivtarihi = 12 Ağustos 2024 | ölüurl = hayır }}</ref> Güney, [[Türkiye hükûmeti|Türk hükûmetinin]] kendisine uyguladığı kısıtlamalara rağmen, üç yıl sonra çekilen ''Yol'' (1981) filmiyle Kürtleri anlatmaya devam etti ve filmi, dünyanın en prestijli film festivali [[Cannes Film Festivali|Cannes]]'da en büyük ödülü, [[Altın Palmiye]]'yi kazandı.

Amerikalı yönetmen [[Elia Kazan]], 1970'li yıllarda [[Milliyet (gazete)|''Milliyet'']] gazetesinde Yılmaz Güney'in ''[[Umut (film, 1970)|Umut]]'' filmi hakkında bir makale yazdı ve "filmin şiirsel bir film olduğunu, tamamen doğal nitelik taşıdığını, ne [[Hollywood]] ne de Avrupalı üstatların bir kopyası olmadığını" belirtti.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.milliyet.com.tr/the-others/elia-kazan-ile-yilmaz-guneyin-toptasi-cezaevinde-bulusmasi-5266344|başlık=Elia Kazan ile Yılmaz Güney'in Toptaşı Cezaevi'nde buluşması|erişimtarihi=2 Kasım 2023|arşivtarihi=2 Kasım 2023|arşivurl=https://web.archive.org/web/20231102171448/https://www.milliyet.com.tr/the-others/elia-kazan-ile-yilmaz-guneyin-toptasi-cezaevinde-bulusmasi-5266344|tarih=13 Şubat 2000|ölüurl=hayır|dil=Türkçe|çalışma=|yayıncı=[[Milliyet (gazete)|Milliyet]]}}</ref> ''[[Yol (film)|Yol]]'' filminin Altın Palmiye başarısından sonra ''[[Time]]'' eleştirmeni [[Richard Corliss]], Yılmaz Güney'i "dünya çapında bir film yapımcısı" olarak tanımladı.<ref name=":122" /> Güney ile aynı yıl [[Altın Palmiye]] kazanan Yunan asıllı Amerikalı yönetmen [[Costa-Gavras|Costa–Gavras]], 1987'de verdiği bir röportajda "Güney'in Türkiye'den çıkmış en önemli yönetmen" olduğunu vurguladı.<ref>{{Web kaynağı | url = https://guneykultursanat.org/costa-gavrasin-yola-bakisi-2/ | başlık = Costa Gavras'ın Yol'a Bakışı | erişimtarihi = 14 Ağustos 2024 | tarih = 6 Ekim 2021 | dil = Türkçe | çalışma =  | yayıncı = Güney Kültür Sanat Edebiyat Dergisi | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20231217085600/https://guneykultursanat.org/costa-gavrasin-yola-bakisi-2/ | arşivtarihi = 17 Aralık 2023 | ölüurl = hayır }}</ref> Dünyaca ünlü İranlı yönetmen [[Abbas Kiyarüstemi]], 2000 yılında verdiği bir röportajda "Yılmaz Güney'in sinemasını ve ''[[Yol (film)|Yol]]'' filmini çok beğendiğini" söyledi<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.milliyet.com.tr/the-others/yol-dan-etkilendim-5306113 | başlık = 'Yol'dan etkilendim... | erişimtarihi = 12 Ağustos 2024 | tarih = 11 Eylül 2000 | dil = Türkçe | çalışma =  | yayıncı = [[Milliyet (gazete)|Milliyet]] | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240812065751/https://www.milliyet.com.tr/the-others/yol-dan-etkilendim-5306113 | arşivtarihi = 12 Ağustos 2024 | ölüurl = hayır }}</ref> ve bir keresinde de yönetmen [[Zeki Demirkubuz]]'a "Siz bizden çok şanslısınız, çünkü arkanızda ''Yol'' gibi bir film var." dedi.<ref name=":03" /> 2019'da Türkiye'ye bir ziyaret gerçekleştiren Oscar Akademisi Başkanı John Bailey, "Yılmaz Güney filmlerinden hoşlandığını ve ilk izlediği Türk filminin ''Yol'' olduğunu" söyledi.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.youtube.com/watch?v=VyG1YyronJA | başlık = Oscar Akademisinin Başkanı NTV'de... (Bailey: Yılmaz Güney ve Nuri Bilge Ceylan filmlerini beğenirim) | erişimtarihi = 12 Ağustos 2024 | tarih = 8 Temmuz 2019 | yayıncı = [[NTV]] | ile = [[YouTube]] | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240812072826/https://www.youtube.com/watch?v=VyG1YyronJA | arşivtarihi = 12 Ağustos 2024 | ölüurl = hayır }}</ref>{{Ksöz|İlk olarak Yılmaz Güney'in ''[[Yol (film)|Yol]]'' adındaki filmini izlediğim zaman sinemayla ilgilenmek istemiştim. Bu filmin beni gerçekten sarstığını hatırlıyorum. Artık daha olgundum –sanırım 17 yaşındaydım– ve [filmi izledikten sonra] şöyle dedim: 'Bu inanılmaz bir şey, ben de sinemanın bir parçası olmak istiyorum.'||float=left|width=35%|source=[[Akademi Ödülleri|Oscar Ödülü]] sahibi Meksikalı–Amerikalı yönetmen [[Alejandro G. Iñárritu]], 2008<ref name="anaskvit.medium.com">{{Web kaynağı | url = https://anaskvit.medium.com/i%C3%B1%C3%A1rritu-ve-i%CC%87lham-kayna%C4%9F%C4%B1-yol-f0253e437bc1 | başlık = Iñárritu ve İlham Kaynağı "Yol" | erişimtarihi = 13 Ağustos 2024 | tarih = 20 Kasım 2020 | dil =  | çalışma =  | yayıncı = Medium | ad = Akın Kemal | soyadı = Memişoğlu | arşivengelli = evet}}</ref>|cloor=}}[[En İyi Film Akademi Ödülü|En İyi Film]] ve [[En İyi Yönetmen Akademi Ödülü]] sahibi olan Meksikalı yönetmen [[Alejandro González Iñárritu|Alejandro G. Iñárritu]], Stephen Lowenstein'ın 2008'de çıkan ''My First Movie, Take Two'' adlı kitabında sinemayla ilgilenmeye başlamasının ilk etkeninin ''[[Yol (film)|Yol]]'' filmi olduğundan söz etti. 17 yaşında filmi izlediğini söyleyen Iñárritu, filmden "çok insancıl, çok gerçekçi ve dramatik" şeklinde bahsetti.<ref name="anaskvit.medium.com" /> Iñárritu'nun ''[[Paramparça Aşklar Köpekler|Amores Perros]]'' (2000), [[21 Gram|''21 Grams'']] (2003) ve ''[[Babil (film)|Babel]]'' (2006) filmleri, Yılmaz Güney'in ''Yol'' filmindeki gibi birden çok insanın öyküsünü aynı anda konu almaktadır. ''[[Diriliş (film)|The Revenant]]'' filminin ise 2016'da Türkiye'de vizyona girmesinden sonra, birçok sinemasever kesim tarafından filmdeki bazı sahnelerin ''Yol'' filmini çağrıştırdığı konuşuldu.<ref name=":23">{{Web kaynağı | url = https://www.odatv.com/kultur-sanat/oscar-adayi-filmde-yilmaz-guney-izleri-89737 | başlık = Oscar adayı filmde Yılmaz Güney izleri | erişimtarihi = 13 Ağustos 2024 | tarih = 17 Şubat 2016 | dil = Türkçe | çalışma =  | yayıncı = [[Oda TV]] | soyadı =  | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240813102312/https://www.odatv.com/kultur-sanat/oscar-adayi-filmde-yilmaz-guney-izleri-89737 | arşivtarihi = 13 Ağustos 2024 | ölüurl = hayır }}</ref> Özellikle başrol [[Leonardo DiCaprio]]'nun soğuk havadan korunmak için ölen bir atın karnına girdiği sahnenin hemen hemen aynısı ''Yol'' filminde de mevcuttu. Filmde "Seyit Ali" karakterini canlandıran [[Tarık Akan]], senaryoya göre dağ başında dondurucu soğuğun ortasında kalınca atını öldürüp karnını yaracak ve donmamak için içine girecekti. Fakat filmin yapımı sırasında çekilen bu sahne, görüntülerin koyu ve kötü çıkması nedeniyle Yılmaz Güney tarafından yurt dışında yapılan kurguda kesilmişti.<ref name=":23" /><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.hurriyet.com.tr/gundem/yol-filmi-icin-bir-at-nasil-katledildi-63557 | başlık = Yol filmi için bir at nasıl katledildi? | erişimtarihi = 13 Ağustos 2024 | tarih = 4 Nisan 2002 | dil = Türkçe | çalışma =  | yayıncı = [[Hürriyet (gazete)|Hürriyet]] | ad = Sefa | soyadı = Kaplan | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240813102312/https://www.hurriyet.com.tr/gundem/yol-filmi-icin-bir-at-nasil-katledildi-63557 | arşivtarihi = 13 Ağustos 2024 | ölüurl = hayır }}</ref> Kimileri bunu, "Iñárritu'nun ''Yol''<nowiki/>'un hikâyesini ve asıl senaryosunu bildiği" şeklinde yorumladılar.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.birgun.net/makale/2016-oscar-lar-mustang-revenant-spotlight-ve-siyah-sorunu-uzerine-105518 | başlık = 2016 Oscar'lar: Mustang, Revenant, Spotlight ve Siyah sorunu üzerine | erişimtarihi = 13 Ağustos 2024 | tarih = 5 Mart 2016 | dil =  | çalışma =  | yayıncı = [[BirGün]] | ad = Cüneyt | soyadı = Cebenoyan | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240813102747/https://www.birgun.net/makale/2016-oscar-lar-mustang-revenant-spotlight-ve-siyah-sorunu-uzerine-105518 | arşivtarihi = 13 Ağustos 2024 | ölüurl = hayır }}</ref>

Güney'in yakın arkadaşlarından biri olup ''[[Sürü (film)|Sürü]]'' ve ''[[Yol (film)|Yol]]'' filmlerinde başrolde oynayan [[Tarık Akan]], ölmeden kısa bir süre önce ''[[Güney (dergi)|Güney]]'' dergisine verdiği röportajda Yılmaz Güney'i "Türk sinemasının en yukarısındaki kişi" diye tanımladı.<ref name=":22" /> 2015'te Türk yönetmen [[Zeki Demirkubuz]], Türk sinemasında en sevdiği yönetmenin Yılmaz Güney olduğunu ve "Güney'in öldüremediği öz ve ateşten etkilenmemenin mümkün olmadığını" söyledi.<ref>{{Web kaynağı|url=http://www.radikal.com.tr/kultur/zeki_demirkubuz_sevisme_sahnelerini_oynayacak_aktor_bulamadi_kendisi_oynadi-1440484|başlık=Zeki Demirkubuz sevişme sahnelerini oynayacak aktör bulamadı, kendisi oynadı!|erişimtarihi=25 Mayıs 2024|arşivtarihi=11 Ekim 2015|arşivengelli=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20151011214328/http://www.radikal.com.tr/kultur/zeki_demirkubuz_sevisme_sahnelerini_oynayacak_aktor_bulamadi_kendisi_oynadi-1440484|tarih=11 Ekim 2015|ölüurl=|çalışma=|yayıncı=[[Radikal (gazete)|Radikal]]|ile=[[Internet Archive]]}}</ref> [[Almanya]]'da doğup yaşayan Türk yönetmen [[Fatih Akın]], 2006 yılında İngiliz ''[[The Daily Telegraph|The Telegraph]]'' gazetesindeki konuşmasında Güney'den "Hepimiz [Türk yönetmenleri] onun çocuklarıyız." şeklinde bahsetti ve ''[[Yol (film)|Yol]]'' filminden çok etkilendiğini söyledi. Akın, "Filmi ergenlik çağımda annemle birlikte izlemiştim. Öykü çok etkileyiciydi." dedi.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.ucankus.com/detay/22115/yonetmen-fatih-akin-biz-onun-cocuklariyiz-dedigi-yilmaz-guneyin-yasamini-cekmeye-hazirla|başlık=Yönetmen Fatih Akın, "Biz Onun Çocuklarıyız" dediği Yılmaz Güney'in Yaşamını Çekmeye Hazırlanıyor!|erişimtarihi=25 Mayıs 2024|arşivtarihi=25 Mayıs 2024|arşivurl=https://web.archive.org/web/20240525161642/https://www.ucankus.com/detay/22115/yonetmen-fatih-akin-biz-onun-cocuklariyiz-dedigi-yilmaz-guneyin-yasamini-cekmeye-hazirla|tarih=26 Şubat 2006|dil=Türkçe|çalışma=|yayıncı=[[Uçankuş TV]]|soyadı=}}</ref> Yazar [[Elif Şafak]], ''[[Habertürk (gazete)|Habertürk]]'' gazetesindeki bir yazısında "Yılmaz Güney'in karmaşık bir kişiliğe sahip olduğunu, mizacının kimi yönlerini sevdiğini kimi yönlerini tasvip etmediğini ama eserlerini her zaman ilgiyle izlediğini, sanatını takdir ettiğini" belirtti.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.haberturk.com/yazarlar/elif-safak/630759-kurtce-roman-okumak|başlık=Kürtçe roman okumak|erişimtarihi=31 Ağustos 2024|tarih=15 Mayıs 2011|dil=Türkçe|çalışma=|yayıncı=[[Habertürk (gazete)|Habertürk]]|ad=Elif|soyadı=Şafak}}</ref>

2010 yılında Türk tiyatro ve sinema sanatçıları, yönetmenler ve yapımcılarla [[Dolmabahçe]]'deki Çalışma Ofisi'nde bir araya gelen dönemin Türkiye Başbakanı [[Recep Tayyip Erdoğan]], konuşması sırasında "Eğer bu ülkenin otoriteleri Yılmaz Güney'in filmlerine kulak vermiş olsalardı, inanın Türkiye bugün çok farklı bir yerde olabilirdi." cümlesini kullandı.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.dunya.com/gundem/yilmaz-guney039e-kulak-vermis-olsaydik-farkli-yerde-haberi-108903 | başlık = "Yılmaz Güney'e kulak vermiş olsaydık farklı yerde olabilirdik" | erişimtarihi = 12 Ağustos 2024 | tarih = 20 Mart 2010 | dil = tr-TR | çalışma =  | yayıncı = [[Dünya (gazete)|Dünya]] | ad =  | soyadı =  | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240812072826/https://www.dunya.com/gundem/yilmaz-guney039e-kulak-vermis-olsaydik-farkli-yerde-haberi-108903 | arşivtarihi = 12 Ağustos 2024 | ölüurl = hayır }}</ref>

== Mirası ==
[[Dosya:HARBİYE ŞELALE - panoramio.jpg|küçükresim|240x240pik|[[Antakya]]'ya altı kilometre uzaklıkta yer alan Harbiye Şelalesi civarındaki bir süs dükkânında Yılmaz Güney'in bir portresi görülmektedir.]]
Fransız yönetmen [[Patrick Blossier]]'in yönettiği 1983 yapımı ''[[Duvarın Etrafında]]'' isimli belgesel, Güney'in yurt dışındaki sürgün hayatını ve ''[[Duvar (film)|Duvar]]'' filminin çekim aşamasını anlatmaktadır. Belgeselde Yılmaz Güney'in yakın arkadaşı [[Tuncel Kurtiz]] ve eşi Fatoş Güney de yer almakta, ayrıca Amerikalı yönetmen [[Elia Kazan]]'ın Güney'i ziyaret edişi de gösterilmektedir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.sinemalar.com/film/62500/duvarin-etrafinda#google_vignette|başlık=Duvarın Etrafında (1983)|erişimtarihi=20 Ağustos 2024|yayıncı=[[Sinemalar.com]]}}</ref>

Fransız sinemacı [[Claude Weisz]] tarafından yönetilen 1984 yapımı ''[[O'na Çirkin Kral Derlerdi]]'' ve 1987 yapımı ''[[Yılmaz Güney: His Life, His Films]]'' isimli belgesel filmler, Güney'in hayatını konu almaktadır. [[Ahmet Soner]]'in 1995'te çektiği ''[[Yılmaz Güney: Adana-Paris|Yılmaz Güney: Adana–Paris]]'' belgeseli de Güney'in [[Yenice, Yüreğir|Yenice]]'de başlayıp [[Paris]]'e uzanan biyografisini anlatmaktadır. Ayrıca bu belgesel filmlerde [[Atıf Yılmaz]], [[Aytaç Arman]], [[Aziz Nesin]], [[Erkan Yücel]], [[Fatma Girik]], [[Filiz Akın]], [[Halil Ergün]], [[Hülya Koçyiğit]], [[Kerim Afşar]], [[Melike Demirağ]], [[Müşerref Akay]], [[Tarık Akan]] gibi ünlü isimlerin Güney hakkında söyledikleri de verilmektedir.

2011 yılında [[Adana]]'da açılan ve özellikle Adanalı yönetmenler, oyuncular ve yapımcılar ile ilgili eserleri tanıtan [[Adana Sinema Müzesi]]'nin birinci katında Yılmaz Güney'in fotoğraflarını, film afişlerini ve eşyalarını gösteren bir oda bulunmaktadır, odada ayrıca Güney'in bir [[balmumu heykel]]i de vardır.<ref>{{Web kaynağı | url = https://turkiyeturizmansiklopedisi.com/adana-sinema-muzesi | başlık = Adana Sinema Müzesi | erişimtarihi = 13 Ağustos 2024 | tarih = 2019 | dil = Türkçe | çalışma =  | yayıncı = Türkiye Turizm Ansiklopedisi | ad = Hülya | soyadı = Yüceer | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240607220844/https://turkiyeturizmansiklopedisi.com/adana-sinema-muzesi | arşivtarihi = 7 Haziran 2024 | ölüurl = hayır }}</ref> Baba tarafından kökeni [[Şanlıurfa]], [[Siverek]]'e dayanan Güney'in Siverek'teki bir kavşağa heykeli de dikilmiştir.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.haberler.com/guncel/begenilmeyen-yilmaz-guney-heykeli-yenilendi-3598079-haberi/ | başlık = Beğenilmeyen 'Yılmaz Güney' Heykeli Yenilendi | erişimtarihi = 13 Ağustos 2024 | tarih = 7 Mayıs 2012 | dil = Türkçe | çalışma =  | yayıncı = Haberler.com | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240813130130/https://www.haberler.com/guncel/begenilmeyen-yilmaz-guney-heykeli-yenilendi-3598079-haberi/ | arşivtarihi = 13 Ağustos 2024 | ölüurl = hayır }}</ref>

Günümüzde her yıl düzenlenmeye devam eden [[Adana Altın Koza Film Festivali|Uluslararası Adana Altın Koza Film Festivali]]'nde 2008 yılından beri "[[Uluslararası Adana Film Festivali ödülleri#Yılmaz Güney Özel Ödülü|Yılmaz Güney Ödülü]]" isminde özel bir ödül verilmektedir. Kurmuş olduğu [[Güney (dergi)|Güney Kültür Sanat Edebiyat Dergisi]], her doğum ve ölüm yıldönümünde kendisinin anıldığı ve birçok sanatçının katıldığı etkinlikler düzenlemektedir.

Güney'in başrol oynadığı ve senaryosunu yazdığı 1966 yapımı ''[[Hudutların Kanunu]]'' filmi, [[Martin Scorsese]]'nin isteğiyle [[World Cinema Foundation|Dünya Sinema Vakfı]] tarafından 2011 yılında restore edildi ve o yılki [[2011 Cannes Film Festivali|Cannes Film Festivali]]'nin "Klasikler" bölümünde ve yine o yılki [[48. Altın Portakal Film Festivali|Antalya Altın Portakal Film Festivali]]'nde özel olarak gösterildi.<ref name=":12">{{Web kaynağı|url=https://www.hurriyet.com.tr/gundem/hudutlarin-kanunu-cannesda-17742476|başlık=Hudutların Kanunu, Cannes'da|erişimtarihi=15 Temmuz 2024|arşivtarihi=15 Temmuz 2024|arşivurl=https://web.archive.org/web/20240715102724/https://www.hurriyet.com.tr/gundem/hudutlarin-kanunu-cannesda-17742476|tarih=12 Mayıs 2011|dil=Türkçe|çalışma=|yayıncı=[[Hürriyet (gazete)|Hürriyet]]}}</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://m.haberturk.com/kultur-sanat/haber-amp/657039-hudutlarin-kanunu-yeniden-antalyada|başlık=Hudutların Kanunu, yeniden Antalya'da|erişimtarihi=15 Temmuz 2024|arşivtarihi=22 Temmuz 2024|arşivengelli=evet|arşivurl=https://web.archive.org/web/20240722022639/https://m.haberturk.com/kultur-sanat/haber-amp/657039-hudutlarin-kanunu-yeniden-antalyada|tarih=9 Ağustos 2011|ölüurl=hayır|çalışma=|yayıncı=[[Haberturk.com|Habertürk]]}}</ref> ''[[Yol (film)|Yol]]'' filmi de 35 yıl sonra, 2017'de [[2017 Cannes Film Festivali|Cannes]]'da tekrar "Klasikler" bölümünde gösterildi.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/yilmaz-guneyin-yol-filmi-35-yil-sonra-yeniden-cannesda-gosterilecek-733908 | başlık = Yılmaz Güney'in Yol filmi 35 yıl sonra yeniden Cannes'da gösterilecek | erişimtarihi = 14 Ağustos 2024 | tarih = 4 Mayıs 2017 | yayıncı = [[Cumhuriyet (gazete)|Cumhuriyet]] | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240814060727/https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/yilmaz-guneyin-yol-filmi-35-yil-sonra-yeniden-cannesda-gosterilecek-733908 | arşivtarihi = 14 Ağustos 2024 | ölüurl = hayır }}</ref>

[[İlker Savaşkurt]]'un yönettiği 2016 çıkışlı ''[[Sürgün Türküleri: Yılmaz Güney]]'' belgeseli, Güney'in 1981'de Türkiye'den yurt dışına kaçtıktan sonra [[Fransa]]'daki yaşamını ve projelerini gerçekleştirmeye çalışmasını konu edinmektedir. [[Hüseyin Tabak]]'ın yönetmen koltuğunda oturduğu 2017 yapımı ''[[Çirkin Kral Efsanesi]]'' isimli belgeselde ise Yılmaz Güney'in ailesi, çalışma arkadaşları, dostları ve bazı yabancı yönetmenlerle yapılan röportajlara yer verilerek sanatçının dünya görüşü, sanatı ve yaşadıkları anlatılmaktadır.<ref name=":25">{{Web kaynağı|url=https://www.beyazperde.com/filmler/film-258583/#:~:text=H%C3%BCseyin%20Tabak'%C4%B1n%20y%C3%B6netmen%20koltu%C4%9Funda,Avrupa%20sinemas%C4%B1nda%20bir%20efsaneye%20d%C3%B6n%C3%BC%C5%9Ft%C3%BC.|başlık=Çirkin Kral Efsanesi (2017)|erişimtarihi=20 Ağustos 2024|yayıncı=[[Beyazperde (web sitesi)|Beyazperde]]}}</ref>

2023–2024 yılları arasında [[Kanal D]]'de yayınlanan, 1980'ler dönemini anlatan [[Dilek Taşı (dizi)|''Dilek Taşı'']] dizisinde [[Taner Cindoruk]]'un canlandırdığı ve hapiste bulunan "Yılmaz Abi" karakterinin Yılmaz Güney'e gönderme olduğu düşünülmektedir.<ref>{{Web kaynağı | url = https://t24.com.tr/haber/dilek-tasi-nin-huseyin-i-acil-yilmaz-abi-karakteri-hayali-bir-kahraman-diyelim-yaptigimiz-is-kurgu-belgesel-degil,1131128 | başlık = Dilek Taşı'nın Hüseyin'i Açıl anlattı: Dizideki 'abi' Yılmaz Güney mi; karakteri neden bu kadar içselleştirildi? | erişimtarihi = 13 Ağustos 2024 | tarih = 21 Eylül 2023 | dil =  | çalışma =  | yayıncı = [[T24]] | ad = Deniz | soyadı = Kıryazı | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240813130130/https://t24.com.tr/haber/dilek-tasi-nin-huseyin-i-acil-yilmaz-abi-karakteri-hayali-bir-kahraman-diyelim-yaptigimiz-is-kurgu-belgesel-degil,1131128 | arşivtarihi = 13 Ağustos 2024 | ölüurl = hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/savas-ozbey/dilek-tasindaki-yilmaz-abi-cirkin-kral-yilmaz-guney-mi-42329033 | başlık = "Dilek Taşı"ndaki Yılmaz Abi, Çirkin Kral Yılmaz Güney mi? | erişimtarihi = 13 Ağustos 2024 | tarih = 12 Eylül 2023 | dil = Türkçe | çalışma =  | yayıncı = [[Hürriyet (gazete)|Hürriyet]] | ad = Savaş | soyadı = Özbey | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20240813130129/https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/savas-ozbey/dilek-tasindaki-yilmaz-abi-cirkin-kral-yilmaz-guney-mi-42329033 | arşivtarihi = 13 Ağustos 2024 | ölüurl = hayır }}</ref>

== Filmografisi ==
{{Ana|Yılmaz Güney filmografisi}}

{| class="wikitable"
|+'''Yılmaz Güney'in önemli filmlerinden bazıları'''
! rowspan="2" width="33" |Yıl
! rowspan="2" width="200" |Film
! colspan="4" |Görevi 
|-
! width="5" |[[Oyuncu]]
! width="5" |[[Senarist]]
! width="5" |[[Film yönetmeni|Yönetmen]] 
! width="5" |[[Film yapımcısı|Yapımcı]]
|-
|1966
|''[[Çirkin Kral]]''
| {{evet}}
|
|
|
|-
| rowspan="1" |1966
| align="left" | ''[[Hudutların Kanunu]]''
| {{evet}}
| {{evet}}
|
|
|-
| rowspan="1" |1967
| align="left" | ''[[Çirkin Kral Affetmez]]''
| {{evet}}
| {{evet}}
|
|
|-
| rowspan="1" |1968
| align="left" | ''[[Seyyit Han (Toprağın Gelini)|Seyyit Han: Toprağın Gelini]]''
| {{evet}}
| {{evet}}
| {{evet}}
| {{evet}}
|-
| rowspan="1" |1969
| align="left" | ''[[Bir Çirkin Adam]]''
| {{evet}}
| {{evet}}
| {{evet}}
| {{evet}}
|-
| rowspan="1" |1970
| align="left" | ''[[Umut (film, 1970)|Umut]]''
| {{evet}}
| {{evet}}
| {{evet}}
| {{evet}}
|-
|1971
|''[[Acı (film, 1971)|Acı]]''
|{{evet}}
|{{evet}}
|{{evet}}
|
|-
|1971
|''[[Ağıt (film)|Ağıt]]''
| {{evet}}
| {{evet}}
| {{evet}}
| {{evet}}
|-
|1971
|''[[Baba (film, 1971)|Baba]]''
| {{evet}}
| {{evet}}
| {{evet}}
|
|-
|1971
|''[[Umutsuzlar]]''
| {{evet}}
| {{evet}}
| {{evet}}
|
|-
|1974
|''[[Zavallılar (film, 1974)|Zavallılar]]''
|{{evet}}
|{{evet}}
|{{evet}}
|{{evet}}
|-
|1974
|''[[Arkadaş (film)|Arkadaş]]''
|{{evet}}
|{{evet}}
|{{evet}}
|{{evet}}
|-
|1974
|''[[Endişe (film)|Endişe]]''
|
| {{evet}}
| {{evet}}
| {{evet}}
|-
|1978
|''[[Sürü (film)|Sürü]]''
|
| {{evet}}
| {{evet}}
| {{evet}}
|-
|1979
|''[[Düşman (film, 1979)|Düşman]]''
|
|{{evet}}
|{{evet}}
|{{evet}}
|-
|1981
|''[[Yol (film)|Yol]]''
|
| {{evet}}
| {{evet}}
| {{evet}}
|-
|1983
|''[[Duvar (film)|Duvar]]''
|
| {{evet}}
| {{evet}}
|
|}

== Kitapları ve şiirleri ==
Yılmaz Güney'in senaryosunu yazmış olduğu birçok filmin senaryo kitabı, [[İthaki Yayınları]] tarafından günümüzde basılmaktadır. Bu senaryo kitapları arasında ''[[Yol (film)|Yol]]'', ''[[Sürü (film)|Sürü]]'', ''[[Zavallılar (film, 1974)|Zavallılar]]'', ''[[Bir Gün Mutlaka]]'', ''[[Arkadaş (film)|Arkadaş]]'', ''[[Hudutların Kanunu]]'', ''[[Ağıt (film)|Ağıt]]'', ''[[Baba (film, 1971)|Baba]]'', ''[[Endişe (film)|Endişe]]'', ''[[Umut (film, 1970)|Umut]]'', ''[[Acı (film, 1971)|Acı]]'' ve daha birçok film senaryosu vardır.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.dr.com.tr/yazar/yilmaz-guney/s=262013 | başlık = Yılmaz Güney Kitapları ve Tüm Eserleri | erişimtarihi = 28 Temmuz 2024 | çalışma =  | yayıncı = [[D&R]] | arşivengelli = evet}}</ref> Hususi olarak kaleme aldığı kitaplarının listesi ve yayım yılları ise aşağıda verilmiştir. Güney'in kaleme aldığı ilk kitap olan ''Boynu Bükük Öldüler'', 1972 yılında [[Orhan Kemal Roman Armağanı|1. Orhan Kemal Roman Armağanı]]'nı kazandı.{{Sütun-başla}}
{{Sütun-2}}
* ''[[Boynu Bükük Öldüler]]'' (1971)
* ''Hücrem – Selimiye Üçlemesi 1'' (1975)
* ''Salpa – Selimiye Üçlemesi 2'' (1975)
* ''Sanık – Selimiye Üçlemesi 3'' (1975)
* ''Ölüm Beni Çağırıyor – Gençlik Öyküleri''
* ''Selimiye Mektupları''{{Sütun-2}}
* ''Oğluma Hikâyeler''
* ''Soba, Pencere Camı ve İki Ekmek İstiyoruz''
* ''İnsan, Militan ve Sanatçı Yılmaz Güney''
* ''Yunan Bıçağı''{{Sütun-sonu}}{{Ksöz|Yaşamak ne güzeldir be sevgili...<br>Sevinerek, severek, sevilerek, düşünerek...<br>Ve o vazgeçilmez sancılarını duyarak hayatın...||float=right|width=35%|source="Mutlu Olma Şansı" isimli şiirinden|cloor=}}Yazarlığın yanı sıra şair kimliğe de sahip olan Yılmaz Güney, yaşamı boyunca birçok [[şiir]] kaleme aldı. 1974 yapımı [[Arkadaş (film)|filmiyle]] aynı adı taşıyan "Arkadaş" şiiri, daha sonra filmin başrollerinden [[Melike Demirağ]] tarafından şarkı formatında seslendirildi.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.youtube.com/watch?v=WI1VW0d9AnY|başlık=Melike Demirağ – Arkadaş (Official Audio)|erişimtarihi=24 Ağustos 2024|tarih=28 Ocak 2015|yayıncı=MuzikPlay|ile=[[YouTube]]}}</ref> Güney'in diğer bilinen şiirlerinden bazıları ise "Canım, Sevdiğim, Yüreğim", "Bu Alemde Kral Tanımam!", "Sevgi Ve Dostluk", "Mutlu Olma Şansı", "Sevgi ve Sen...", "Hayat Bize", "Eskiden Bilmezdim Yalnızlığı", "Köprü", "Kendim İçin Yaşamıyorum" ve "Kim" idir.<ref>{{Web kaynağı|url=https://www.antoloji.com/yilmaz-guney/siirleri/|başlık=Yılmaz Güney Şiirleri|erişimtarihi=24 Ağustos 2024|dil=Türkçe|çalışma=|yayıncı=antoloji.com}}</ref>

== Ödülleri ve adaylıkları ==
{{ilknot|Yılmaz Güney'in kariyeri boyunca aldığı bütün ödülleri görmek için "[[Yılmaz Güney'in kazandığı ve aday gösterildiği ödüller listesi]]" maddesine bakınız.}}1970'li yılların sonuna kadar Güney, yalnızca birçok yerel ödül kazanmış önemli bir sinemacıydı. 1959'da sinemaya başlayan Güney'in bu alanda aldığı ilk ödül, [[Lütfi Ömer Akad]]'ın yönettiği 1966 yapımı ''[[Hudutların Kanunu]]'' filmiyle 1967'de aldığı [[Altın Portakal En İyi Erkek Oyuncu Ödülü]] oldu. [[1. Altın Koza Film Festivali|1969]], [[2. Altın Koza Film Festivali|1970]] ve [[3. Altın Koza Film Festivali|1971]] yıllarında özellikle [[Adana Altın Koza Film Festivali|Altın Koza Film Festivali]]'nde pek çok ödülün sahibi oldu. Güney'in uluslararası alandaki tanınırlığı ise 1978 yapımı ''[[Sürü (film)|Sürü]]'' filmiyle başladı. ''Sürü'', [[Berlin Uluslararası Film Festivali|1979 Berlin Film Festivali]]'nde çeşitli ödüller kazandı ve aynı yıl [[Locarno Uluslararası Film Festivali]]'nde "En İyi Film" (Altın Leopar) seçildi. 1979'da çekilen ''[[Düşman (film, 1979)|Düşman]]'' ise Berlin Film Festivali'nde "En İyi Film" ([[Altın Ayı]]) için aday gösterildi ve birkaç ödül kazandı. 1981 yapımı ''[[Yol (film)|Yol]]'' filmiyle de Güney'in uluslararası alandaki ünü arttı. ''Yol'', [[1982 Cannes Film Festivali]]'nde "En İyi Film" seçilip [[Altın Palmiye]] kazandı ve Güney de bu ödülü Türkiye'den alan ilk yönetmen oldu.

== Notlar ==
{{Kaynakça|group=not}}

== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}

== Dış bağlantılar ==
{{Kardeş proje bağlantıları |commons=Category:Yılmaz Güney| q=Yılmaz Güney}}{{Harici medya|video1=[https://www.youtube.com/watch?v=Y6RG2IwW_nU "Başrol – Yılmaz Güney Belgeseli"], [[Habertürk TV]], 24 Kasım 2018, YouTube}}{{Harici medya|video1=[https://youtu.be/26RQH7CbxBE?si=4zhxDwEgecoRFoXb "Duvarın Etrafında – Yılmaz Güney Belgeseli (1983)"], YouTube}}
* {{IMDb'de kişi|Yılmaz Güney|0351566}}
* [[SinemaTürk]]'te [https://www.sinematurk.com/kisi/2428-yilmaz-gueney Yılmaz Güney]
* {{Sinemalar.com'da kişi|Yılmaz Güney|31001}}
* [[Beyazperde (web sitesi)|Beyazperde]]'de [https://www.beyazperde.com/sanatcilar/sanatci-3402/#google_vignette Yılmaz Güney]
* [[Cannes Film Festivali]]'nin resmî sitesinde [https://www.festival-cannes.com/en/p/yilmaz-guney/ Yılmaz Güney]
* [[AllMovie]]'da [https://www.allmovie.com/artist/yilmaz-g%C3%BCney-an168665 Yılmaz Güney]
* [[MUBI]]'da [https://mubi.com/tr/cast/yilmaz-guney Yılmaz Güney]
* [https://web.archive.org/web/20120817014826/http://www.turknostalji.com/haber/yilmaz-guneyden-nebahat-cehreye-ask-mektuplari-484.html Yılmaz Güney'den Nebahat Çehre'ye aşk mektupları]
* [https://www.antoloji.com/mutlu-olma-sansi-siiri/ Yılmaz Güney'in "Mutlu Olma Şansı" şiiri]
* [https://siir.sitesi.web.tr/yilmaz-guney/arkadas.html Yılmaz Güney'in "Arkadaş" şiiri]
* [https://yilmazguneyofficial.com/fotograf-galerisi/ Yılmaz Güney'in fotoğrafları]
* [https://www.enguzelsozler.net/yilmaz-guney-sozleri Yılmaz Güney sözleri]
* {{Web kaynağı | url = https://altyazi.net/bir-yonetmen-bes-madde/bes-maddede-yilmaz-guney/ | başlık = Beş Maddede Yılmaz Güney | erişimtarihi = 5 Ağustos 2024 | tarih = 1 Nisan 2020 | yayıncı = [[Altyazı Sinema Dergisi]] | ad = Övgü | soyadı = Gökçe | arşivengelli = evet}}
* {{Web kaynağı | url = https://altyazi.net/vizyonda/cirkin-kral-efsanesi/ | başlık = Çirkin Kral Efsanesi | erişimtarihi = 5 Ağustos 2024 | tarih = 26 Ekim 2018 | yayıncı = [[Altyazı Sinema Dergisi]] | arşivengelli = evet}}