Victoria Üniversitesi (Wellington) sayfasının kaynağını görüntüle

{{Üniversite bilgi kutusu          
 |ad                         = Victoria Üniversitesi
 | gerçek_ad                 = Te Herenga Waka
 | resim                     =
 | slogan                    = "Sapientia magis auro desideranda" (Wisdom is more to be desired than gold)
 | kuruluş                   = 1897
 | dil                       = [[İngilizce]] 
 | tip                       = [[Devlet üniversitesi|Devlet]] 
 | rektör                    = Ian D. McKinnon 
 | kayıtlı                   = 17,350 
 | yayın sayısı              = - 
 | personel                  = 2.713 
 | şehir                     = [[Wellington]] 
 | ülke                      = [[Yeni Zelanda]] 
 | kampus                    = Kelburn, Karori, Te Aro, Pipitea
 | yerleşke yüzölçümü        = - 
 | website                   = [http://www.victoria.ac.nz www.victoria.ac.nz]
}}

'''Victoria Üniversitesi''' ([[İngilizce]]: ''Victoria University of Wellington'', [[Maorice]]: ''Te Herenga Waka''), [[Yeni Zelanda]]'nın başkenti [[Wellington]]'da bulunan bir üniversitedir.

Parlamento Yasası ile 1897 yılında kurulan üniversite, Yeni Zelanda'nın en eski üniversiteleri arasında yer alır. Araştırma odaklı olan kapsamlı bir üniversitedir. Özellikle hukuk programlarını, [[beşeri bilimler]] ve bazı bilimsel disiplinler için uyguladığı programlarla ünlü olup ve aynı zamanda diğer ilim alanları içinde geniş bir eğitim yelpazesi sunmaktadır. Victoria Üniversitesi 2003 yılında Yeni Zelanda'da ilk 3 sıraya girmiş ve 2006 yılında Yeni Zelanda Hükûmeti'nin Performansa Dayalı Araştırma Fonu derecesinde dördüncü en yüksek ortalama araştırma notunu almıştır.<ref name="pbrf-2003">[http://www.tec.govt.nz/funding/research/pbrf/assessment2003.htm Performance-Based Research Fund—Evaluating Research Excellence: the 2003 assessment] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20070202224949/http://www.tec.govt.nz/funding/research/pbrf/assessment2003.htm |tarih=2 Şubat 2007 }}, retrieved 27 December 2006. Specifically [http://www.tec.govt.nz/downloads/a2z_publications/pbrf_report.pdf this PDF] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20090320115547/http://www.tec.govt.nz/downloads/a2z_publications/pbrf_report.pdf |tarih=20 Mart 2009 }} at p. 49.</ref> Victoria [[QS Dünya Üniversite Sıralamaları]] tarafından Dünyanın En İyi 500 üniversitelerinde 2022 yılında 236. seçilmiştir.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.topuniversities.com/universities/victoria-university-wellington | başlık = Victoria University of Wellington | erişimtarihi =18 Aralık 2021| dil =İngilizce| çalışma = Top Universities | arşivurl = https://web.archive.org/web/20130426231503/https://www.topuniversities.com/universities/victoria-university-wellington | arşivtarihi = 26 Nisan 2013}}</ref>

Maori adının ilk kısmı, "Te Whare Wānanga", yüksek öğrenim evi olarak tercüme edilir, günümüzde Yeni Zelanda üniversiteleri tarafından yaygın olarak kullanılan bir deyimdir. İkinci kısmında "o Te Ūpoko o Te Ika a Māui" üniversitenin Maui balığının başında konumlandırıldığını anlatmaktadır. Maui balığı [[Maori]] efsanesinden türemiştir. Bu efsanede bir Polinezyalı kâşif olan Maui sihirli bir olta kullanarak Kuzey adasını yukarı deniz yüzeyine çekmiştir. Aotearoa, Yeni Zelanda'nın Maori adıdır ve "Uzun Beyaz Bulut Ülkesi" anlamına gelmektedir.

== Geçmiş ==
=== Kuruluş ===
[[Dosya:Wellington NZ-cablecar-topview.jpg|küçükresim|sağ|upright=1.14|Cable Car ile Kelburn Kampüs durağından yukarı çıkarken]]
[[Dosya:VUW-Law.jpg|küçükresim|sağ|upright=1.14|Victoria Üniversitesi Pipitea Kampüsü]]
[[Dosya:Vucel 1.jpg|küçükresim|sol|upright=1.14|Kıyı Ekolojisi Laboratuvarı]]
[[Dosya:Hunter Building.jpg|küçükresim|sağ|upright=1.14|Victoria Üniversitesi Kelburn Kampüsü: [[Hunter Building]]]]
[[Dosya:VUW-Kelburn.jpg|küçükresim|sağ|upright=1.14|Victoria Üniversitesi Kelburn Kampüsü]]
[[Dosya:VUW-OWeek.jpg|küçükresim|sağ|upright=1.14|Victoria Üniversitesi Kelburn Kampüsü - Oryantasyon haftası]]
[[Dosya:VUW Kelburn Pde Salamanca Rd.jpg|küçükresim|sağ|upright=1.14|Victoria Üniversitesi Kelburn Kampüsü]]
[[Dosya:Hunter Building, 1908.jpg|küçükresim|sağ|upright=1.14|Victoria Üniversitesi Hunter Binası 1908]]
[[Dosya:HunterBuilding.jpg|küçükresim|sağ|upright=1.14|Victoria Üniversitesi Hunter Binası 2003]]
[[Dosya:Victoria University, Wellington, New Zealand, July 2008.jpg|küçükresim|sağ|upright=1.14|Victoria Üniversitesi Kelburn kampüsünün Te Aro'dan görünüşü]]
[[Dosya:Vuw Kelburn, Wellington, NZ.jpg|küçükresim|sağ|upright=1.14|Victoria Üniversitesi Kelburn kampüs içi]]

Victoria Üniversitesi adını 1897'de [[Victoria (Birleşik Krallık kraliçesi)|Kraliçe Victoria]]'nın taç giyme töreninin 60. yıl dönümünde Kraliçe Victoria'dan almıştır. Başlangıçta okulun nerede konumlandırılacağı konusunda anlaşmazlık olduğu için Thorndon'da okulun geçici tesisleri açılmıştı. Sonunda şu anda birincil kampüsü olarak bilinen Kelburn'e yerleşilmek için karar verildi. Kelburn'e yerleşmenin nedenlerinden biri ise Cable Car şirketinin 1000 £ bir bağış teklifidir; çünkü öğrenciler şehirden üniversiteye giderken Cable Car'ı kullanacaklardı.<ref name="bar99-1">{{Kitap kaynağı|başlık=Victoria University of Wellington 1899 ~ 1999 A History|soyadı=Barrowman|ad=Rachel|url=http://www.nzetc.org/tm/scholarly/tei-BarVict-c1.html#n25|erişimtarihi=14 Nisan 2008|yıl=1999|yayıncı=Victoria University Press|yer=Wellington|isbn=0 86473 369 0|sayfalar=25|arşivurl=https://web.archive.org/web/20070302150915/http://www.nzetc.org/tm/scholarly/tei-BarVict-c1.html#n25|arşivtarihi=2 Mart 2007|ölüurl=hayır}}</ref> Tarihi Hunter Binası temel taşı 1904 yılında atıldı ve Victoria Üniversitesi Koleji olarak biliniyordu ve daha sonra adı Victoria Üniversitesi olarak değiştirildi.

Son yıllarda, Victoria ve Kelburn içerisindeki orijinal kampüs dışına genişletmek zorunda kalmıştır, şehir genelinde dört kampüsü (Te Aro, Pipitea, Karori ve Kelburn (Ana kampüs)) bulunmaktadır ve (Mart, Temmuz ve Kasım başında) üç yarıyıl sistemi ile çalışmaktadır. Victoria Üniversitesi 2004 yılında, ilk binası olan tarihi Hunter Binasının 100. yaş gününü kutlamıştır.

=== Genel Bilgi ===
Victoria Üniversitesinin 8 fakültesi vardır. Ana kampüsü Wellington merkezî iş bölgesine hakim bir tepenin üzerinde yer alan Kelburn'dedir, yönetim ve beşeri bilimler, sosyal bilimler ve fen fakülteleri buradadır. Hukuk, ticaret ve yönetim fakülteleri Eski Hükûmet Binaları, Parlamento Binaları ve Wellington Tren İstasyonu West Wing'e yakın bulunan Pipitea Kampüsündeki Rutherford evindedir. Wellington Te Aro bölgesindeki daha küçük bir alanda olan kampüsü mimarlık ve tasarım okulları için temel oluşturmaktadır. Eğitim Fakültesi Karori kampüs içindedir. Üniversitenin yeni tesisi olan Victoria Üniversitesi Kıyı Ekolojisi Laboratuvarı, Wellington'un güney kıyısında deniz biyolojisi ve kıyı ekolojisinde araştırma programlarını destekler.

2009 yılında Victoria Üniversitesi 1884 tam zamanlı toplam 2.713 personel çalışmaktaydı. Toplam 22.270 öğrenci olmak üzere 17.350 tam zamanlı öğrenciye ev sahipliği yapmıştır.

Bunlardan:

* Yüzde 45'i erkek, yüzde 55'i kadındı
* 19.723'ü yerli öğrenci
* 2547'si uluslararası öğrenci
* 1830'u Maori öğrenci
* 1024'ü Pasifik adalarındandı

== Organizasyon ==

=== Kampüsler ===
* Kelburn
Bütün Victoria Üniversitesinin öğrencileri ilk yıl deneyimlerini Kelburn Kampüsünde yaşarlar. Kelburn'de en büyük iki fakültesi olan Beşeri ve Fen Bilimleri Fakültesi ve Mühendislik Fakültesi ile birlikte, öğrenci destek ve yönetim ofisleri ve Merkez Kütüphanesi yer almaktadır.

* Karori
Eğitim Fakültesi Karori Kampüsü'nde yer almaktadır. Lisans ve lisansüstü öğretmen eğitimi ve mesleki gelişim programları, yanı sıra bazı Eğitim Bilimleri Karori Kampüsü'nde öğretilir. Kreş, İlk ve Orta okul öğretmenlik eğitimi programları büyük ölçüde Karori kampüsü'ndedir. Diğer eğitim çalışmaları ve lisansüstü eğitim nitelikleri, Kelburn Kampüsü'nde olmaktadır. Karori Kampüsü geniş bir alana yayılmış ve pek çok açık alanlarda tesisleri vardır. Tenis ve netball kortu, spor alanları ve bir spor salonu yer almaktadır. Kampüse bitişik yeni bir yüzme havuzu vardır. Kütüphane, öğrenci bilgisayar olanakları, teknoloji alanlarda ve ekipman kiralama için bir kaynak merkezi de öğrenci kullanımına açıktır.

* Te Aro
Te Aro Kampüsü'nde Mimarlık ve Tasarım fakültesi yer almaktadır. Mağazalar, kafeler ve sokak yaşamı ile, Küba Street kozmopolit alanına yakın olan Te Aro semt'inde konumlanmıştır.

* Pipitea
Pipitea Kampüsü Wellington hukuk, hükûmet ve iş bölgesinin kalbinde yer almaktadır. Hukuk Fakültesi, Rutherford Evi bu kampüste yer almaktadır. Wellington tren istasyonuna, otobüs duraklarına bitişiktir. Hukuk fakültesi hükûmet binasının (Arı kovanı) ve Meclis yakınlarındaki merkezde ana kampüs dışında yer almaktadır. 1990 yılına kadar bina hükûmet koltuğu olarak ve en son, Milli Eğitim Bakanlığına ev sahipliği etmişti. Bu nedenle, bu bina hala "Eski Hükümet Binası" olarak adlandırılır. Binanın güney yarımkürede ve Nara Todai-ji Tapınağı ([[Japonya]])dan sonra dünyanın ikinci en büyük ahşap yapı binası olarak kabul edilir. William Clayton tarafından tasarlanıp 1876 yılında Kauri ağacından yapılmıştır.

=== Kütüphane ===
Wellington Kütüphanesi Victoria Üniversitesi 1899 yılında kurulmuştur.<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.victoria.ac.nz/library/index.html |başlık=The Victoria University of Wellington Library |erişimtarihi=17 Nisan 2011 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20100603084148/http://www.victoria.ac.nz/library/index.html |arşivtarihi=3 Haziran 2010 |ölüurl=evet}}</ref> Victoria Üniversitesi Kütüphanesi; Merkez, Hukuk, Mimarlık ve Tasarım, Eğitim ve Ticaret Kütüphanesi olmak üzere 5 ayrı kütüphaneden oluşur. Son yıllarda, baskı koleksiyonların geleneğini korurken aynı zamanda online dijital kitap koleksiyonlarına da odaklanarak öğrencilerin internetten de bu kaynaklara ulaşmalarını sağlamaktadırlar. Elektronik kaynaklar, basılı kitap ve dergilerin yanı sıra, Kütüphane de Üniversite'nin akademik program ihtiyaçları için mikrofon, ses kayıtları, videolar ve diğer medya materyalleri de sağlanmaktadır.

Üniversite Kütüphanesi yaklaşık 1,3 milyon basılmış cilt, 70.000 basılı ve elektronik dergi ve 200.000 e-kitap erişim sağlamaktadır. Yeni Zelanda Elektronik Metin Merkezi (NZETC) Yeni Zelanda ve Pasifik metinler ve malzemelerinin önemli bir dijital kütüphanedir.

Victoria Üniversitesi Kütüphanesi Nisan 2003 ve Şubat 2010 tarihleri arasında ünlü sakinleri, Tessa Brown ve Sandy Rankine adlı bir çift kediye ev sahipliği yapmıştır.

=== Fakülteler ===
* Mimarlık ve Tasarım Fakültesi
* Ticaret ve İdari Bilimler Fakültesi
* Eğitim Fakültesi
* Mühendislik Fakültesi
* Lisansüstü Araştırma Fakültesi
* Beşeri ve Sosyal Bilimler Fakültesi
* Hukuk Fakültesi
* Fen Bilimleri Fakültesi

=== Araştırma Merkezleri ve Enstitüler ===
Wellington Victoria Üniversitesi de dahil olmak üzere 40'tan fazla araştırma merkezleri ve enstitüler vardır. Bunlardan başlıcaları şunlardır.
* Gelişmiş Malzemeler ve [[Nanoteknoloji]] Enstitüsü MacDiarmid
* Tıbbi Araştırma Enstitüsü Malaghan
* Victoria University Kıyı Ekolojisi Laboratuvarı
* Stratejik Çalışmalar Merkezi Yeni Zelanda
* Politika Araştırmaları Enstitüsü
* Adam Sanat Galerisi
* Yeni Zelanda Elektronik Metin Merkezi

=== Öğrenci ikamet yerleri ===
* Cumberland House
* Education House
* Everton
* Helen Lowry Hall
* McKenzies Apartments
* Joan Stevens Hall
* Stafford
* Te Kotahinga
* Te Puni Village - Edge & Tower
* Victoria House
* Wai-te-ata Apartments
* Weir House
* Whānau Housing

=== Öğrenci Dernekleri ===
* Wellington Öğrenci Derneği Victoria Üniversitesi
** Salient (öğrenci dergisi)
** VBC 88.3FM (öğrenci radyo istasyonu)
** Wellington Victoria Üniversitesi Münazara Topluluğu

== Galeri ==
<gallery class="center">
Dosya:VUW Kelburn Pde.jpg|küçükresim|VUW Kelburn Kampüsü
Dosya:VUWGraduation.jpg|küçükresim|VUW Kep Töreni
Dosya:Rutherford House.jpg|küçükresim|VUW Rutherford evi
Dosya:New Zealand-Wellington-Old Government Buildings-Panorama.png|küçükresim|Victoria Üniversitesi Hukuk Fakültesi Pipitea - Dünyanın ikinci en büyük ahşap yapısı
</gallery>

{{geniş resim|WellingtonPano.jpg|800px|<center>Wellington Victoria Üniversitesi'nden çekilmiş panoramik fotoğraf, Kelburn.</center>}}

== Ünlü mezunlar ==
[[Dosya:SamNeill08TIFF.jpg|küçükresim|upright=1|sağ|Sam Neill]]
[[Dosya:Flight of the Conchords @ Gramercy, 2007.jpg|küçükresim|upright=1|sağ|Jemanie Clement (solda), Bret Mckenzie (sağda) Gramercy Tiyatrosu, New York, 14 Haziran 2007'da konser veriyor.]]
{{Div sütunu|2}}
* Prof [[Alan MacDiarmid]], (Lisans, Yüksek Lisans, Bilim Fahri Doktor) Kimya, 2000 yılında [[Nobel Ödülü]] sahibi
* Bret McKenzie, ([[Flight of the Conchords]]) sanatçı
* [[Jemaine Clement]], ([[Flight of the Conchords]]) sanatçı
* [[Sam Neill]] (BA), aktör
* Fleur Adcock (MA), şair, Şiir için Queen's Altın Madalya sahibi
* Barbara Anderson (BA), yazar, şair
* [[Michelle Ang]] (BCA, BSc), aktör
* Sir Brian Barratt-Boyes (Lisans), kardiyolog
* Dr John Cawte Beaglehole (BA, MA), Captain Cook uzman, OM alıcı
* Sir Michael Hardie Boys (BA, LLB), Yeni Zelanda eski Genel Vali
* Sarah Billinghurst (BA), Metropolitan Opera sanat yönetmeni
* Dr Robert Burchfield (BA), lexikografik bilgin
* Alistair Campbell (BA, Diptera), roman yazarı şair,
* John Campbell (BA (Hons)), Yeni Zelanda televizyon sunucusu
* Philippa Campbell (BA), Yeni Zelanda film yapımcısı
* [[Jane Campion]] (BA), Oscar ve Altın Palmiye Veya ödüllü yönetmen / senarist
* John Clarke (Edebiyat Fahri Doktora), Fred Dagg yaratıcısı
* Frank Corner (MA, Fahri Hukuk Doktoru) Yeni Zelanda diplomat, memur
* Sir Thomas Eichelbaum, (Lisans), Yeni Zelanda eski başyargıç
* Sir Randal Elliott (Lisans) sosyal savunucusu, cerrah
* Gareth Farr (BMus (Hons)) Besteci, perküsyoncu
* Sir Michael Fay, (Lisans), tüccar bankacı, Yeni Zelanda üçüncü en zengin kişi
* John Feeney, İki Akademi Ödülü'ne aday belgesel film yapımcısı
* Chris Finlayson, (BA, LLM) Başsavcı, MP
* Patricia Grace (DipTchg, Edebiyat Fahri Doktora) yazar
* Prof Harry Hawthorn, (BA) NZ-tarihi Kanadalı antropolog
* Hon Georgina Te Heuheu, (BA, LLB) Bakan
* Dr Fred Hollows, (BA) NZ-tarihi göz cerrahı
* Don Hunn, (MA) Devlet Hizmetleri Komisyonu
* Sir Jack Hunn, (Yüksek Lisans) Yeni Zelanda kamu görevlisi
* Prof Witi Ihimaera, (BA, Edebiyat Fahri Doktora), Whale Rider yazarı
* Moana Jackson, (BA LLB) Waitangi ve Maori Antlaşması ve anayasal konularda uzmanlaşmış avukat
* Sir Robert Jones (BA)
* Lloyd Jones, (BA), yazar, Commonwealth Writers ödülü sahibi
* Sir Kenneth Keith, (LLM, Fahri Hukuk Doktoru) uluslararası hukukçu
* Roger Kerr, Yeni Zelanda İş Yuvarlak Masa direktörü
* Chong Kah Kiat, (Lisans, Yüksek Lisans (Hons)) Sabah Eski Devlet Başbakanı
* Sir Hon Doug Kidd, (Lisans), Temsilciler Yeni Zelanda Meclisi eski Başkanı
* Dr Michael King, (BA, DLitt) tarihçi
* Sir George Laking, (Lisans) Yeni Zelanda diplomat, memur
* Dianne MacAskill, İcra Kurulu Başkanı ve Baş Arşivci
* Sir Jack Marshall (BA, LLB) eski Başbakan
* Sir Thaddeus McCarthy (LLM) Mahkemesi Yargıtay hakimi
* Sir Alister McIntosh (MA) Yeni Zelanda kamu görevlisi
* Dr John Para, (Lisans) ünlü seksolog
* W. H. Oliver, (MA) tarihçi şair, yazar
* Lorae Parry, (MA) Oyun yazarı ve Aktris
* Mark Paston (Lisans) 2010 FIFA Dünya Kupası Yeni Zelanda kalecisi
* Sir Guy Powles, (Lisans) Yeni Zelanda diplomat, ilk ombudsman
* Dr Christopher Pugsley, askeri tarihçi
* Beverley Randell, (BA, TTC) yazar
* Sir Paul Reeves, (BA, MA), Yeni Zelanda eski Genel Vali ve Başpiskopos ve Yeni Zelanda Primate
* Dr Jonathan Sarfati, (BSc (Hons), doktora), yazar, Yeni Zelanda Satranç Şampiyonu
* Conrad Smith (LLB (Hons)) All Black oyuncusu
* Jacqueline Sturm, (BA, MA, Edebiyat Fahri Doktora), James K. Baxter eski eşi
* Dr Bill Sutch, (BCA, MA) kamu görevlisi, şüpheli casus
* Sir Ronald Syme, (MA) klasik tarihçi, OM alıcı
* Sir Brian Talboys, (BA), eski Başbakan Yardımcısı
* Fran Walsh (BA, Edebiyat Fahri Doktora) birden fazla Oscar kazanan film yönetmeni Peter Jackson eşi
* Dr Marilyn Waring, (BA (Hons)) AUT Üniversitesi feminist, eski milletvekili, profesör
* Albert Wendt, (MA), Samoalı yazar ve şair
* Maarten Wevers, diplomat ve memur, Başbakan ve Bakanlar Kurulu Bölümü'nün mevcut Yönetim Kurulu Başkanı
* Gillian Whitehead (BMus (Hons), Müzik Fahri Doktor), Yeni Zelandalı besteci
* Sir Richard Wild (LLM), Yeni Zelanda'nın eski başyargıçı
* Thomas Stafford Williams (BCA), Yeni Zelanda'nın tek yaşayan kardinali
* Simon Wilson (BA), Metro editörü
* Alison Wright (BA), Yeni Zelandalı atlet ve rekortmeni
* Martin Wylie, Shot Sling CEO'su
* Niel Wright (PhD), yazar, şair
* Jack Yan (Lisans, BCA (Hons), MCA), iş adamı, yayıncı, Good Morning panelist
* John Stuart Yeates, Massey Üniversitesi (Doktora (Botanik)) akademik, kurucu elemanı
{{Div sütunu bitiş}}

== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}

{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:Yeni Zelanda'daki üniversiteler]]
[[Kategori:1897'de kurulan üniversiteler]]