Burns Gecesi: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmemiş revizyon] | [inceleme bekliyor] |
k Kategori:İskoçya'da folklor eklendi (HotCat) |
k dz. |
||
| (6 kullanıcı tarafından yapılan 32 ara revizyon gösterilmiyor) | |||
| 1. satır: | 1. satır: | ||
[[Dosya:Burns supper.jpg|alt=Dundee Burns Club'ın 25 Ocak 2020 Cumartesi günü düzenlenen 160. yıllık Burns akşam yemeğinde geleneksel yahni, neeps ve tatties yemeği.|küçükresim|Dundee Burns Club'ın 25 Ocak 2020 Cumartesi günü düzenlenen 160. yıllık Burns akşam yemeğinde geleneksel Haggies, Neeps ve Tatties.]] |
|||
'''Burns Gecesi, (Burns Supper, Burns Night)''', birçok İskoç şiirinin yazarı olan şair [[Robert Burns]]'ün (25 Ocak 1759 - 21 Temmuz 1796) hayatı ve şiirinin kutlandığı bir kutlamadır. Akşam yemekleri normalde şairin doğum günü olan 25 Ocak'ta, Burns Gecesi ([[İskoçça (Cermen dili)|İskoçça]]: Burns Nicht; İskoç Galcesi: Oidhche na Taigeise) olarak bilinen 25 Ocak'a yakın bir tarihte düzenlenir. Ancak prensip olarak yılın herhangi bir zamanında kutlamalar yapılabilir. Burns Supper dünyanın her yerinde düzenlenmektedir. |
|||
'''Burns Gecesi, (Burns Supper, Burns Night)''', yaklaşık 550 İskoç şiirinin yazarı olan milli şair [[Robert Burns]]'ün (25 Ocak 1759 - 21 Temmuz 1796) hayatı ve şiirinin kutlandığı bir kutlamadır. Akşam yemekleri normalde şairin doğum günü olan 25 Ocak'ta ya da Burns Gecesi ([[İskoçça (Cermen dili)|İskoçça]]: Burns Nicht; [[İskoç Galcesi]]: Oidhche na Taigeise)<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.faclair.com/ViewEntry.aspx?ID=DBBA1386865A5DEAB7005EA28F948985 | başlık = Oidhche na Taigeise | erişimtarihi = 29 Mayıs 2024 | çalışma = www.faclair.com | arşivurl = https://web.archive.org/web/20211225164718/https://www.faclair.com/ViewEntry.aspx?ID=DBBA1386865A5DEAB7005EA28F948985 | arşivtarihi = 25 Aralık 2021}}</ref> olarak bilinen 25 Ocak'a yakın bir tarihte düzenlenir. Ancak prensip olarak yılın herhangi bir zamanında kutlamalar yapılabilir. Burns Supper, dünyanın her yerinde ([[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]], [[Kanada]], [[Yeni Zelanda]], [[Avustralya]]) bulunan İskoç [[diaspora]]sı tarafından düzenlenmektedir.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.burnsc21.glasgow.ac.uk/supper-map/ | başlık = Interactive Map of Burns Suppers | erişimtarihi = 29 Mayıs 2024 | çalışma = www.burnsc21.glasgow.ac.uk | arşivurl = https://web.archive.org/web/20210118134312/https://www.burnsc21.glasgow.ac.uk/supper-map/ | arşivtarihi = 18 Ocak 2021}}</ref> |
|||
== Tarihçe == |
== Tarihçe == |
||
İlk akşam yemeği, Burns'ün arkadaşları tarafından Ayrshire'daki Burns Cottage' |
İlk akşam yemeği, Burns'ün arkadaşları tarafından, Burns'ün anısına,<ref name=":0">{{Haber kaynağı|url=https://www.independent.co.uk/life-style/burns-night-2024-what-when-date-b2484583.html|başlık=What is Burns Night and how did it start?|erişimtarihi=29 Mayıs 2024|tarih=25 Ocak 2024|dil=İngilizce|çalışma=The Independent|ad=Maya|soyadı=Oppenheim|arşivurl=https://web.archive.org/web/20240529193157/https://www.independent.co.uk/life-style/burns-night-2024-what-when-date-b2484583.html|arşivtarihi=29 Mayıs 2024|ölüurl=hayır}}</ref> Ayrshire'daki Burns Cottage (Burns'ün yaşadığı ev)'da'','' ölümünün beşinci yıldönümü olan 21 Temmuz 1801'de düzenlendi; O günden bu yana bu durum düzenli olarak yaşatılıyor.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.nts.org.uk/stories/the-first-burns-supper | başlık = The first Burns Supper | erişimtarihi = 29 Mayıs 2024 | dil = İngilizce | çalışma = National Trust for Scotland | arşivurl = https://web.archive.org/web/20210123100019/https://www.nts.org.uk/stories/the-first-burns-supper | arşivtarihi = 23 Ocak 2021}}</ref> Hala var olan ilk Burns Kulübü, 1801 yılında [[Greenock]]'ta, bazıları Burns'ü tanıyan [[Ayrshire]] doğumlu tüccarlar tarafından kuruldu. İlk Burns yemeğini doğum günü olduğunu düşündükleri 29 Ocak 1802'de düzenlediler, ancak 1803'te Ayr kilisesi kayıtlarında doğum tarihinin aslında 25 Ocak 1759 olduğunu belirttiler.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.worldburnsclub.com/newsletter/0107/greenock_burns_club.htm | başlık = Congratulation Greenock Burns Club | erişimtarihi = 29 Mayıs 2024 | tarih = 26 Ocak 2010 | çalışma = web.archive.org | arşivengelli = evet | arşivurl = https://web.archive.org/web/20100126011456/http://www.worldburnsclub.com/newsletter/0107/greenock_burns_club.htm | arşivtarihi = 26 Ocak 2010 | ölüurl = evet }}</ref> O zamandan beri akşam yemekleri 25 Ocak'ta veya buna yakın bir tarihte düzenleniyor. |
||
[[Dosya:'Birth of Burns' programme, Newcastle - 1859-01-25.jpg|alt=1859 tarihli Burns Gecesi programı|küçükresim|1859 tarihli Burns Gecesi programı]] |
|||
[[İskoç Parlamentosu]], her yıl Burns Gecesi kutlamalarını önemli bir kültürel miras etkinliği olarak görmektedir: |
|||
''"Parlamento, İskoçya'nın ulusal şairi Robert Burns'ün, her yıl 25 Ocak'ta, Ozan'ın doğum gününü kutlamak amacıyla düzenlenen yıllık kutlamasını memnuniyetle karşılamaktadır; Burns'ün en büyük şairlerden biri olduğunu ve eserlerinin dünya çapındaki düşünürleri etkilediğini düşünüyor; Burns'ün 1786'da yayınlanan ve "Kilmarnock Sürümü" olarak da bilinen ilk yayınlanan koleksiyonu olan İskoç Lehçesindeki Şiirler'in İskoç dilini popülerleştirmek ve savunmak için çok şey yaptığını belirtiyor ve bunun onun en önemli miraslarından biri olduğunu düşünüyor; Burns Gecesi kutlamalarının İskoçların kültürel önemi ve İskoçya'nın yerli dillerinden biri olarak statüsü konusunda farkındalığı artırmak için bir fırsat olduğuna inanıyor ve ayrıca İskoç dilinin, İskoçya'da devamını sağlamak için yazılı hale getirilmesinin önemine inanıyor."'' |
|||
[[Dosya:HaggisDinner.jpg|alt=Burns Gecesinin olmazsa olmazı geleneksel Haggis yemeği|küçükresim|Burns Gecesinin olmazsa olmazı geleneksel Haggis yemeği]] |
|||
Burns akşam yemekleri resmi veya gayri resmi olabilir. Her ikisi de tipik olarak [[haggis]] ([[Robert Burns|Burns]] tarafından ''[[Address to a Haggis]]'' şiirinde övülen geleneksel bir İskoç yemeği), [[İskoç viskisi]] ve Burns'ün şiirinin okunmasını içerir. Resmi akşam yemekleri [[üniversiteler]], [[Spor kulübü|spor kulüpleri]], [[Burns Kulüpleri]], [[Masonluk|Mason kulüpleri]] veya [[St. Andrew's Toplulukları]] gibi kuruluşlar tarafından düzenlenmektedir; ara sıra dansla veya [[Ceilidh|cèilidh]] ile biterler. 2021'deki küresel COVID-19 salgını sırasında Burns Gecesi kutlamaları internete taşındı ve evde yemek yiyen aileler arasında popüler oldu.<ref>{{Haber kaynağı|url=https://www.theguardian.com/uk-news/2021/jan/24/burns-night-goes-virtual-it-might-be-even-bigger-this-year|başlık=Burns Night goes virtual: 'It might be even bigger this year'|erişimtarihi=29 Mayıs 2024|tarih=24 Ocak 2021|dil=en-GB|çalışma=The Guardian|ad=Libby|soyadı=Brooks|ad2=Libby Brooks Scotland|soyadı2=correspondent|issn=0261-3077}}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.heraldscotland.com/news/19017887.best-laid-online-schemes-burns-night-2021-goes-digital/ | başlık = The best laid (online) schemes: Burns Night 2021 goes digital | erişimtarihi = 29 Mayıs 2024 | tarih = 18 Ocak 2021 | dil = İngilizce | çalışma = The Herald | arşivurl = https://web.archive.org/web/20210118084519/https://www.heraldscotland.com/news/19017887.best-laid-online-schemes-burns-night-2021-goes-digital/ | arşivtarihi = 18 Ocak 2021}}</ref> Resmi akşam yemekleri standart bir sıraya göre yapılır.<ref>{{Web kaynağı | url = https://www.bbc.co.uk/arts/robertburns/burns_night_running_order.shtml | başlık = BBC - Robert Burns - Burns Night - Running Order | erişimtarihi = 29 Mayıs 2024 | dil = en-GB | çalışma = www.bbc.co.uk | arşivurl = https://web.archive.org/web/20130115153316/https://www.bbc.co.uk/arts/robertburns/burns_night_running_order.shtml | arşivtarihi = 15 Ocak 2013}}</ref> |
|||
== Standart uygulama == |
|||
Burns Gecesi'nin ana cazibesi Burns Supper (akşam yemeği)'dır. Bu, geleneksel olarak katılımcıların [[tartan]] giymesini, [[gayda]] dinlemesini, [[Auld Lang Syne]] şarkısını söylemesini (Yılbaşı Gecesi'nde de söylenir) ve büyük yazarın şarkılarını ve şiirlerini okumasını içerir.<ref name=":0" /> |
|||
[[Auld Lang Syne (The New Year's Anthem)|Auld Lang Syne]] şarkısı, Burns'ün 1788'de kaleme aldığı ve ilk olarak İskoç Müzik Müzesi'ne gönderdiği bir şiirden türetilmiştir.<ref name=":0" /> |
|||
Burns Gecesi kutlamaları genellikle İskoçya'nın ulusal bayrağı olan [[Saltire]]'yi içerir.<ref name=":0" /> |
|||
Burns Supper'de olmazsa olmaz İskoç geleneksel [[Haggis]] yemeğidir. Haggis; [[soğan]], [[yulaf ezmesi]], [[İçyağı|iç yağı]], [[et suyu]] ve çeşitli [[baharat]]larla birlikte kıyılmış koyun [[Kalp|kalbi]], [[karaciğer]]i ve [[akciğer]]lerini içeren lezzetli bir [[sarma]] olan yemektir. Geleneksel olarak dışı hayvanın [[mide]]si ile kaplanır.<ref name=":0" /> Burns Gecesi, bir sunucunun Burns'ün şiiri "''Address to a Haggis''"i okumasıyla başlar. Haggies "[[tatties]]" adı verilen bir çeşit [[patates püresi]] ve "[[neeps]]" adı verilen [[şalgam]] püresi ile servis edilir. Ve elbette tüm bunların yanında [[İskoç viskisi]] ikram edilir.<ref name=":0" /> |
|||
Burns Gecesi ilk olarak 1801'de düzenlenmiş ve o zamandan beri yeni [[ritüel]]ler eklenmiş olsa da, kutlamanın özü değişmeden kalmaktadır ve Burns'e en uygun şekilde saygı duruşunda bulunulması etrafında dönmektedir.<ref name=":0" /> |
|||
== Kaynakça == |
|||
{{Kaynakça}} |
|||
{{Otorite kontrolü}} |
|||
[[Kategori:İskoç mutfağı]] |
[[Kategori:İskoç mutfağı]] |
||
[[Kategori:İskoçya'da folklor]] |
[[Kategori:İskoçya'da folklor]] |
||
[[Kategori:İskoç kültürü]] |
|||
[[Kategori:İskoç edebiyatı]] |
|||
08.26, 3 Ekim 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.
Burns Gecesi, (Burns Supper, Burns Night), yaklaşık 550 İskoç şiirinin yazarı olan milli şair Robert Burns'ün (25 Ocak 1759 - 21 Temmuz 1796) hayatı ve şiirinin kutlandığı bir kutlamadır. Akşam yemekleri normalde şairin doğum günü olan 25 Ocak'ta ya da Burns Gecesi (İskoçça: Burns Nicht; İskoç Galcesi: Oidhche na Taigeise)[1] olarak bilinen 25 Ocak'a yakın bir tarihte düzenlenir. Ancak prensip olarak yılın herhangi bir zamanında kutlamalar yapılabilir. Burns Supper, dünyanın her yerinde (ABD, Kanada, Yeni Zelanda, Avustralya) bulunan İskoç diasporası tarafından düzenlenmektedir.[2]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk akşam yemeği, Burns'ün arkadaşları tarafından, Burns'ün anısına,[3] Ayrshire'daki Burns Cottage (Burns'ün yaşadığı ev)'da, ölümünün beşinci yıldönümü olan 21 Temmuz 1801'de düzenlendi; O günden bu yana bu durum düzenli olarak yaşatılıyor.[4] Hala var olan ilk Burns Kulübü, 1801 yılında Greenock'ta, bazıları Burns'ü tanıyan Ayrshire doğumlu tüccarlar tarafından kuruldu. İlk Burns yemeğini doğum günü olduğunu düşündükleri 29 Ocak 1802'de düzenlediler, ancak 1803'te Ayr kilisesi kayıtlarında doğum tarihinin aslında 25 Ocak 1759 olduğunu belirttiler.[5] O zamandan beri akşam yemekleri 25 Ocak'ta veya buna yakın bir tarihte düzenleniyor.
İskoç Parlamentosu, her yıl Burns Gecesi kutlamalarını önemli bir kültürel miras etkinliği olarak görmektedir:
"Parlamento, İskoçya'nın ulusal şairi Robert Burns'ün, her yıl 25 Ocak'ta, Ozan'ın doğum gününü kutlamak amacıyla düzenlenen yıllık kutlamasını memnuniyetle karşılamaktadır; Burns'ün en büyük şairlerden biri olduğunu ve eserlerinin dünya çapındaki düşünürleri etkilediğini düşünüyor; Burns'ün 1786'da yayınlanan ve "Kilmarnock Sürümü" olarak da bilinen ilk yayınlanan koleksiyonu olan İskoç Lehçesindeki Şiirler'in İskoç dilini popülerleştirmek ve savunmak için çok şey yaptığını belirtiyor ve bunun onun en önemli miraslarından biri olduğunu düşünüyor; Burns Gecesi kutlamalarının İskoçların kültürel önemi ve İskoçya'nın yerli dillerinden biri olarak statüsü konusunda farkındalığı artırmak için bir fırsat olduğuna inanıyor ve ayrıca İskoç dilinin, İskoçya'da devamını sağlamak için yazılı hale getirilmesinin önemine inanıyor."
Burns akşam yemekleri resmi veya gayri resmi olabilir. Her ikisi de tipik olarak haggis (Burns tarafından Address to a Haggis şiirinde övülen geleneksel bir İskoç yemeği), İskoç viskisi ve Burns'ün şiirinin okunmasını içerir. Resmi akşam yemekleri üniversiteler, spor kulüpleri, Burns Kulüpleri, Mason kulüpleri veya St. Andrew's Toplulukları gibi kuruluşlar tarafından düzenlenmektedir; ara sıra dansla veya cèilidh ile biterler. 2021'deki küresel COVID-19 salgını sırasında Burns Gecesi kutlamaları internete taşındı ve evde yemek yiyen aileler arasında popüler oldu.[6][7] Resmi akşam yemekleri standart bir sıraya göre yapılır.[8]
Standart uygulama
[değiştir | kaynağı değiştir]Burns Gecesi'nin ana cazibesi Burns Supper (akşam yemeği)'dır. Bu, geleneksel olarak katılımcıların tartan giymesini, gayda dinlemesini, Auld Lang Syne şarkısını söylemesini (Yılbaşı Gecesi'nde de söylenir) ve büyük yazarın şarkılarını ve şiirlerini okumasını içerir.[3]
Auld Lang Syne şarkısı, Burns'ün 1788'de kaleme aldığı ve ilk olarak İskoç Müzik Müzesi'ne gönderdiği bir şiirden türetilmiştir.[3]
Burns Gecesi kutlamaları genellikle İskoçya'nın ulusal bayrağı olan Saltire'yi içerir.[3]
Burns Supper'de olmazsa olmaz İskoç geleneksel Haggis yemeğidir. Haggis; soğan, yulaf ezmesi, iç yağı, et suyu ve çeşitli baharatlarla birlikte kıyılmış koyun kalbi, karaciğeri ve akciğerlerini içeren lezzetli bir sarma olan yemektir. Geleneksel olarak dışı hayvanın midesi ile kaplanır.[3] Burns Gecesi, bir sunucunun Burns'ün şiiri "Address to a Haggis"i okumasıyla başlar. Haggies "tatties" adı verilen bir çeşit patates püresi ve "neeps" adı verilen şalgam püresi ile servis edilir. Ve elbette tüm bunların yanında İskoç viskisi ikram edilir.[3]
Burns Gecesi ilk olarak 1801'de düzenlenmiş ve o zamandan beri yeni ritüeller eklenmiş olsa da, kutlamanın özü değişmeden kalmaktadır ve Burns'e en uygun şekilde saygı duruşunda bulunulması etrafında dönmektedir.[3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Oidhche na Taigeise". www.faclair.com. 25 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2024.
- ^ "Interactive Map of Burns Suppers". www.burnsc21.glasgow.ac.uk. 18 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2024.
- ^ a b c d e f g Oppenheim, Maya (25 Ocak 2024). "What is Burns Night and how did it start?". The Independent (İngilizce). 29 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2024.
- ^ "The first Burns Supper". National Trust for Scotland (İngilizce). 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2024.
- ^ "Congratulation Greenock Burns Club". web.archive.org. 26 Ocak 2010. 26 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2024.
- ^ Brooks, Libby; correspondent, Libby Brooks Scotland (24 Ocak 2021). "Burns Night goes virtual: 'It might be even bigger this year'". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2024.
- ^ "The best laid (online) schemes: Burns Night 2021 goes digital". The Herald (İngilizce). 18 Ocak 2021. 18 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2024.
- ^ "BBC - Robert Burns - Burns Night - Running Order". www.bbc.co.uk (İngilizce). 15 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2024.
