Berta Manastırı: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

Sayfanın 00.01, 1 Ağustos 2020 tarihindeki hâli

Berta Manastırı (Gürcüce: ბერთა; translit.: “berta”), Artvin ili merkez ilçesine bağlı Ortaköy’de (eski adı Berta) bulunan eski bir Gürcü Ortodoks manastırıdır. 8. veya 9. yüzyılda inşa edilmiştir. Yapının ayakta kalan kısmı günümüzde cami (Ortaköy Kilise Camisi) olarak kullanılmaktadır.

Tarihçe

Meryem Ana adına yapılmış olan Berta Manastırı’ndan ilk kez 10. yüzyılda Gürcü yazar Giorgi Merçule söz etmiştir. Buna göre Berta Manastırı, Gürcü Bagrationi hanedanının yönettiği Tao-Klarceti’de Grigol Handzta'nın (759-861) rehberliğinde faaliyet gösteren dinsel kurumlardan biriydi. Bugünkü Ortaköy’e bakan bir tepede yer alan manastır, düzgün blok taşlardan inşa edilmişti. Birkaç kubbeli yapıdan oluşan Berta Manastırı, bölgenin 16. yüzyılda Osmanlıların eline geçmesinden sonra terk edildi. 19. yüzyılda, manastırın ayakta kalan kilisesi, bir minare eklenerek camiye çevrildi. Bugün bu kilise, Ortaköy Kilise Camisi olarak anılmaktadır. Manastırın büyük bir dikdörtgen yapı olan yemekhanesi ayakta kalmış yapılardan biridir.^[1]^[2]^[3]

Berta yazmaları

Berta Manastırı, dinsel eserlerin elyazması olarak çoğaltıldığı yerlerden biriydi. Gürcü elyazması sanatının en önemli eserleri olan Berta İcilleri günümüze ulaşmıştır. 998 yılına tarihlenen bu İncil’lerden biri ABD’de Andover Newton İlahiyat Okulu Müzesi’nde korunmaktadır. 12. yüzyıla ait başka bir Berta İncili ise, Gürcistan’ın başkenti Tiflis’teki Ulusal Elyazmaları Merkezi’ndedir. Bu İncil’in cilt kapakları Opizalı bir el sanatları ustası olan Beşken (Beşken Opizari) tarafından süslenmiştir.^[1]^[2]^[3] Berta İncilleri’nin cilt kapağı, ayrıntılar dışında, aynı dönemde Tao-Klarceti’de çoğaltılan Tskarostavi İncilleri ile aynı özellikleri taşır.^[4]

Kaynakça

^ ^a ^b Djobadze, Wachtang (1992). Early Medieval Georgian Monasteries in Historic Tao, Klarjet'i, and Šavšet'i. Stuttgart: Franz Steiner Verlag. s. 18. ISBN 3-515-05624-6.
^ ^a ^b Metzger, Bruce M. (2001) [1977]. The Early Versions of the New Testament: Their Origin, Transmission, and Limitations. Oxford University Press. s. 189. ISBN 0-19-826170-5.
^ ^a ^b Blake, Robert Pierpont; Nersessian, Sirarpie (1942–1943). "The Gospels of Bert'ay: An Old-Georgian MS of the Tenth Century". Byzantion. 16 (1). ss. 226–285.
^ Mine Kadiroğlu - Bülent İşler, Gürcü Sanatının Ortaçağı, 2010, s. 173, ISBN 9789944579216.

Artvin ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[Djobadze_1992_18-1] Djobadze, Wachtang (1992). Early Medieval Georgian Monasteries in Historic Tao, Klarjet'i, and Šavšet'i. Stuttgart: Franz Steiner Verlag. s. 18. ISBN 3-515-05624-6.

[Metzger_2001_189-2] Metzger, Bruce M. (2001) [1977]. The Early Versions of the New Testament: Their Origin, Transmission, and Limitations. Oxford University Press. s. 189. ISBN 0-19-826170-5.

[ReferenceA-3] Blake, Robert Pierpont; Nersessian, Sirarpie (1942–1943). "The Gospels of Bert'ay: An Old-Georgian MS of the Tenth Century". Byzantion. 16 (1). ss. 226–285.

[4] Mine Kadiroğlu - Bülent İşler, Gürcü Sanatının Ortaçağı, 2010, s. 173, ISBN 9789944579216.

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ 4. satır: / 4. satır: @@
 ==Tarihçe==
-[[Meryem Ana]] adına yapılmış olan Berta Manastırı’ndan ilk kez 10. yüzyılda Gürcü yazar Giorgi Merçule söz etmiştir. Buna göre Berta Manastırı, Gürcü Bagrationi hanedanının yönettiği [[Tao-Klarceti]]’de Grigol Handzta'nın (759-861) rehberliğinde faaliyet gösteren dinsel kurumlardan biriydi. Bugünkü Ortaköy’e bakan bir tepede yer alan manastır, düzgün blok taşlardan inşa edilmişti. Birkaç [[kubbe]]li yapıdan oluşan Berta Manastırı, bölgenin 16. yüzyılda [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlılar]]ın eline geçmesinden sonra terk edildi. 19. yüzyılda, manastırın ayakta kalan kilisesi, bir minare eklenerek camiye çevrildi. Bugün bu kilise, Ortaköy Kilise Camisi olarak anılmaktadır. Manastırın büyük bir dikdörtgen yapı olan yemekhanesi ayakta kalmış yapılardan biridir.<ref name="Djobadze 1992 18">{{Kitap kaynağı|soyadı=Djobadze|ad=Wachtang|yazarbağı=Wachtang Djobadze|başlık=Early Medieval Georgian Monasteries in Historic Tao, Klarjet'i, and Šavšet'i|tarih=1992|yayıncı=Franz Steiner Verlag|konum=Stuttgart|isbn=3-515-05624-6|sayfa = 18}}</ref><ref name="Metzger 2001 189">{{Kitap kaynağı|soyadı=Metzger|ad=Bruce M.|başlık=The Early Versions of the New Testament: Their Origin, Transmission, and Limitations|özgünyıl=1977|yıl=2001|yayıncı=Oxford University Press|isbn=0-19-826170-5|sayfa=189|yazarbağı=Bruce M. Metzger}}</ref><ref name="ReferenceA">{{Dergi kaynağı |soyadı1=Blake|ad1=Robert Pierpont|soyadı2=Nersessian|ad2=Sirarpie|başlık=The Gospels of Bert'ay: An Old-Georgian MS of the Tenth Century|journal=Byzantion|tarih=1942–1943|cilt=16|sayı=1|sayfalar=226–285|yazarbağı1=Robert Pierpont Blake|yazarbağı2=Sirarpie Der Nersessian}}</ref>
+[[Meryem Ana]] adına yapılmış olan Berta Manastırı’ndan ilk kez 10. yüzyılda Gürcü yazar Giorgi Merçule söz etmiştir. Buna göre Berta Manastırı, Gürcü Bagrationi hanedanının yönettiği [[Tao-Klarceti]]’de Grigol Handzta'nın (759-861) rehberliğinde faaliyet gösteren dinsel kurumlardan biriydi. Bugünkü Ortaköy’e bakan bir tepede yer alan manastır, düzgün blok taşlardan inşa edilmişti. Birkaç [[kubbe]]li yapıdan oluşan Berta Manastırı, bölgenin 16. yüzyılda [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlılar]]ın eline geçmesinden sonra terk edildi. 19. yüzyılda, manastırın ayakta kalan kilisesi, bir minare eklenerek camiye çevrildi. Bugün bu kilise, Ortaköy Kilise Camisi olarak anılmaktadır. Manastırın büyük bir dikdörtgen yapı olan yemekhanesi ayakta kalmış yapılardan biridir.<ref name="Djobadze 1992 18">{{Kitap kaynağı|soyadı=Djobadze|ad=Wachtang|yazarbağı=Wachtang Djobadze|başlık=Early Medieval Georgian Monasteries in Historic Tao, Klarjet'i, and Šavšet'i|tarih=1992|yayıncı=Franz Steiner Verlag|konum=Stuttgart|isbn=3-515-05624-6|sayfa = 18}}</ref><ref name="Metzger 2001 189">{{Kitap kaynağı|soyadı=Metzger|ad=Bruce M.|başlık=The Early Versions of the New Testament: Their Origin, Transmission, and Limitations|özgünyıl=1977|yıl=2001|yayıncı=Oxford University Press|isbn=0-19-826170-5|sayfa=189|yazarbağı=Bruce M. Metzger}}</ref><ref name="ReferenceA">{{Dergi kaynağı |soyadı1=Blake|ad1=Robert Pierpont|soyadı2=Nersessian|ad2=Sirarpie|başlık=The Gospels of Bert'ay: An Old-Georgian MS of the Tenth Century|dergi=Byzantion|tarih=1942–1943|cilt=16|sayı=1|sayfalar=226–285|yazarbağı1=Robert Pierpont Blake|yazarbağı2=Sirarpie Der Nersessian}}</ref>
 [[Dosya:Berta Gospels cover (Georgia, 12th century).JPG|thumb|300px|12. yüzyıla ait ''Berta İncili''’nin kabartmalı ön ve arka kapağı.]]
 ==Berta yazmaları==