İçeriğe atla

Jim Crow yasaları: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
YBot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.848.949 değişiklik
Otorite kontrolü şablonu eklendi
Aybeg (mesaj | katkılar)
Devriyeler
48.715 değişiklik
Değişiklik özeti yok
1. satır: 1. satır:
[[Dosya:JimCrowInDurhamNC.jpg|bağlantı=https://en.wikipedia.org/wiki/File:JimCrowInDurhamNC.jpg|alt=|küçükresim|[[Durham, Kuzey Karolina]]'daki bir otobüs durağında "Colored Waiting Room" (Renkli Bekleme Alanı) yazan bir tabela, Mayıs 1940.]]
[[Dosya:JimCrowInDurhamNC.jpg|küçükresim|[[Durham, Kuzey Karolina]]'daki bir otobüs durağında "Colored Waiting Room" (Renkli Bekleme Alanı) yazan bir tabela, Mayıs 1940.]]
'''Jim Crow yasaları''' ({{Dil|en|dil kodu=|yazı=''Jim Crow laws''}}), 19. ve 20. yüzyılda [[Amerika Birleşik Devletleri]]'nin [[güney eyaletleri]]nde çıkartılmış [[Irksal ayrımcılık|ırksal ayırımcı]] (segregationist) yerel yasalardı.<ref name="fremon">{{Kitap kaynağı|url=https://archive.org/details/jimcrowlawsracis00frem|başlık=The Jim Crow Laws and Racism in American History|tarih=2000|yayıncı=Enslow|isbn=0766012972|soyadı1=Fremon|ad1=David|urlerişimi=kayıtlı}}</ref> Yasalar, ABD'deki [[Yeniden yapılanma dönemi (1865-1877)|yeniden yapılanma döneminde]] [[Siyahiler]]in elde etmiş olduğu politik ve ekonomik kazançlara karşı çıkartılmıştır.<ref name="Bartlett2008">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=POhHuoGILNYC&pg=PA24|başlık=Wrong on Race: The Democratic Party's Buried Past|tarih=8 Ocak 2008|sayfalar=24-|yayıncı=St. Martin's Press|isbn=978-0-230-61138-2|yazar=Bruce Bartlett|erişimtarihi=23 Haziran 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200610114652/https://books.google.com/books?id=POhHuoGILNYC&pg=PA24|arşivtarihi=10 Haziran 2020|ölüurl=hayır}}</ref> Yasalar, [[Afroamerikalılar]] ile [[Beyazlar]]ın sosyal ve politik hayatta ayrı kurumları kullanmalarını amaçlamış ve "ayrı, ama eşit" ([[İngilizce]]: ''[[separate but equal]]'') yasal doktorini ile temellendirilmişti.
'''Jim Crow yasaları''' ({{Dil|en|dil kodu=|yazı=''Jim Crow laws''}}), 19. ve 20. yüzyılda [[Amerika Birleşik Devletleri]]'nin [[güney eyaletleri]]nde çıkartılmış [[Irksal ayrımcılık|ırksal ayırmacı]] (segregationist) yerel yasalardı.<ref name="fremon">{{Kitap kaynağı|url=https://archive.org/details/jimcrowlawsracis00frem|başlık=The Jim Crow Laws and Racism in American History|tarih=2000|yayıncı=Enslow|isbn=0766012972|soyadı1=Fremon|ad1=David|urlerişimi=kayıtlı}}</ref> Yasalar, ABD'deki [[Yeniden yapılanma dönemi (1865-1877)|yeniden yapılanma döneminde]] [[Siyahiler]]in elde etmiş olduğu politik ve ekonomik kazançlara karşı çıkartılmıştır.<ref name="Bartlett2008">{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=POhHuoGILNYC&pg=PA24|başlık=Wrong on Race: The Democratic Party's Buried Past|tarih=8 Ocak 2008|sayfalar=24-|yayıncı=St. Martin's Press|isbn=978-0-230-61138-2|yazar=Bruce Bartlett|erişimtarihi=23 Haziran 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200610114652/https://books.google.com/books?id=POhHuoGILNYC&pg=PA24|arşivtarihi=10 Haziran 2020|ölüurl=hayır}}</ref> Yasalar, [[Afroamerikalılar]] ile [[Beyazlar]]ın sosyal ve politik hayatta ayrı kurumları kullanmalarını amaçlamış ve "ayrı, ama eşit" ([[İngilizce]]: ''[[separate but equal]]'') yasal doktrini ile temellendirilmişti.


Demiryolları ve tramvaylarda ırk ayrımını benimseyen ilk yasa 1875'te [[Tennessee]]'de kabul edilmiş ve takip eden zamanda tüm Güney eyaletlerinde demiryollarında ırk ayrımı uygulamasına gidilmiştir.{{Kaynak belirt}} Bu yasaları uygulayan eyaletlerde "''Sadece Beyazlar İçin"'' ve "''Siyahlar"'' tabelaları asılmıştır. Oteller, tiyatrolar, kütüphaneler, asansörler ve okulları da kapsar hale gelmiştir.
Demiryolları ve tramvaylarda ırk ayrımını benimseyen ilk yasa 1875'te [[Tennessee]]'de kabul edilmiş ve takip eden zamanda tüm Güney eyaletlerinde demiryollarında ırk ayrımı uygulamasına gidilmiştir.{{Kaynak belirt}} Bu yasaları uygulayan eyaletlerde "''Sadece Beyazlar İçin"'' ve "''Siyahlar"'' tabelaları asılmıştır. Oteller, tiyatrolar, kütüphaneler, asansörler ve okulları da kapsar hale gelmiştir.

Sayfanın 17.39, 29 Kasım 2021 tarihindeki hâli

Durham, Kuzey Karolina'daki bir otobüs durağında "Colored Waiting Room" (Renkli Bekleme Alanı) yazan bir tabela, Mayıs 1940.

Jim Crow yasaları (İngilizce: Jim Crow laws), 19. ve 20. yüzyılda Amerika Birleşik Devletleri'nin güney eyaletlerinde çıkartılmış ırksal ayırmacı (segregationist) yerel yasalardı.[1] Yasalar, ABD'deki yeniden yapılanma döneminde Siyahilerin elde etmiş olduğu politik ve ekonomik kazançlara karşı çıkartılmıştır.[2] Yasalar, Afroamerikalılar ile Beyazların sosyal ve politik hayatta ayrı kurumları kullanmalarını amaçlamış ve "ayrı, ama eşit" (İngilizce: separate but equal) yasal doktrini ile temellendirilmişti.

Demiryolları ve tramvaylarda ırk ayrımını benimseyen ilk yasa 1875'te Tennessee'de kabul edilmiş ve takip eden zamanda tüm Güney eyaletlerinde demiryollarında ırk ayrımı uygulamasına gidilmiştir.[kaynak belirtilmeli] Bu yasaları uygulayan eyaletlerde "Sadece Beyazlar İçin" ve "Siyahlar" tabelaları asılmıştır. Oteller, tiyatrolar, kütüphaneler, asansörler ve okulları da kapsar hale gelmiştir.

Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesi, 1954 yılında devlet okullarında ırksal ayırmacılığı Brown v. Board of Education davasında anayasaya aykırı bulmuştur.[3] Bu kararın eyalet bazında uygulanması ise uzun yıllar sürmüştür. Geriye kalan Jim Crow yasaları, 1964 Medeni Haklar Yasası ile 1965 Oy Hakkı Yasası sonucunda yürürlükten kalkmıştır.

İsmin kökeni

Ana madde: Jim Crow

Jim Crow, bir İngiliz komedyen olan Thomas Rice'ın 1828’de yarattığı bir karakterdir. Rice'ın canlandırdığı karakter, geri zekâlı, ilkel, her türlü aşağılanmaya maruz kalan bir Zenci tiplemesidir. Rice, karakteri canlandırırken yüzünü kömürle siyaha boyuyordu. Jim Crow, aşağılamak amacıyla Beyazlar tarafından Siyahlara takılan isimlerden biriydi.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Şablon:Portal

  1. ^ Fremon, David (2000). The Jim Crow Laws and Racism in American History. Enslow. ISBN 0766012972. 
  2. ^ Bruce Bartlett (8 Ocak 2008). Wrong on Race: The Democratic Party's Buried Past. St. Martin's Press. ss. 24-. ISBN 978-0-230-61138-2. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020. 
  3. ^ landmarkcases.dcwdbeta.com, Landmark Supreme Court Cases (555) 123-4567. "Brown v. Board of Education". Landmark Supreme Court Cases. 11 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Jim_Crow_yasaları&oldid=26655584" sayfasından alınmıştır