İçeriğe atla

Yükseköğretim Kurumları Sınavı

Bağlantı ekle
Vikipedi, özgür ansiklopedi
15.22, 20 Şubat 2022 tarihinde Rivierax (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 27133232 numaralı sürüm (Yazım hatası düzeltildi)
Yükseköğretim Kurumları Sınavı
YKS
Yapan kurumÖSYM, YÖK
GeçişOrtaöğretimden yükseköğretime
Oturum sayısı3 (TYT, AYT, YDT)[1]
İlk uygulama dönemi18 Haziran-19 Haziran 2022[2]
Son uygulama dönemi26-27 Haziran 2021[3]
Başvuru ücreti115 TL

Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS), Türkiye'de ÖSYM tarafından 2017-2018 eğitim öğretim yılı ile uygulanmaya başlanan ve her yıl yapılan ortaöğretimden yükseköğretime geçiş sınavı sistemi.

Öncesi

Ana maddeler: Yükseköğretime Geçiş Sınavı ve Lisans Yerleştirme Sınavı

YKS öncesi benzer adlı Yükseköğretime Geçiş Sınavı ve Lisans Yerleştirme Sınavı şeklinde iki sınav vardı. Adaylar haziran ayındaki LYS'ye (alan sınavları) girebilmek için mart ayındaki YGS'de (baraj sınavı) herhangi bir puan türünde 180 ham puan almak zorundaydı. 150-179 puan arasındakiler önlisans programlarına başvurabilirken 150 puan altı ise tercih yapamazdı.[4] 7 yıllık sistemin değiştirilmesi, Türkiye'nin 12. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın liseye geçiş sınavı olan TEOG'un kaldırılması gerektiğini söylemesi ve TEOG'un kısa süre sonra kaldırılmasından sonra gündeme geldi.[5] YGS ve LYS'yi kaldırarak YKS'yi getiren sistem 12 Ekim 2017'de açıklandı.[6]

Sınav sistemi

I. Oturum: Temel Yeterlilik Testi (TYT)

Adayların bir yükseköğretim kurumuna yerleşmek için iki aşamalı sınava girmeleri gerekmektedir. İlk olarak Temel Yeterlilik Testi (TYT) oturumuna girilir. TYT, bir üniversiteye yerleşebilmek için zorunlu bir sınavdır ve ilk aşamayı temsil eder. Testin amacı mantıksal düşünme, akıl yürütme, değerlendirme ve düşünme temelli problem çözme becerilerini ölçmektir. Sorular, seçilmiş lise müfredatından gelmektedir ve bu oturuma girmek zorunludur. Adaylar tercih yapabilmek için TYT'de en az 150 puan almak zorundadır. 150 puanın altında kalanlar tercih yapamazken 180 puan (2020 için 170) ve üzeri alanlar ise lisans bölümlerini tercih edebilecektir. Buna ek olarak TYT'de 200 ve üstü bir puan alan öğrencilerin TYT puanı tercih yapmadıkları takdirde iki yıl geçerlidir.[7] Sınavın süresi 165 dakikadır.

TYT’deki soru dağılımı
Testlerin Kapsamı Soru Sayısı
Türkçe Testi Doğru Türkçe kullanımını ölçme, temel dil bilgisi, cümle kurma,

paragraf, imla kuralları, yazım yanlışları, yorumlama, okuduğunu anlama, kelime hazinesi vb.

40
Sosyal Bilimler Testi Tarih, Coğrafya, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Felsefe derslerinde

genel durumu ölçme, ilke ve kavramları bilme, yorumlama vb.

Tarih: 5

Coğrafya: 5

Felsefe: 5

Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi

(veya ilave Felsefe soruları): 5

Temel Matematik Testi Temel Matematik kurallarının ölçülmesi, temel işlemlerin yapılabilirliği, temel

matematik eksenli soyut işlemler yapabilme ve gündelik hayatta kullanımı vb.

40
Fen Bilimleri Testi Fizik, Kimya ve Biyoloji'de temel kavramları ve ilkeleri ölçme, kullanabilme vb. Fizik: 7

Kimya:7

Biyoloji: 6

Toplam soru sayısı: 120

II. Oturum: Alan Yeterlilik Testleri (AYT)

Sorular dört yıllık lise müfredatından gelmektedir.[7] Adaylar TYT sonrasında AYT'ye girmek zorunda değildir. Fakat genel olarak 4 yıl eğitimli üniversiteler, TYT (%40) + AYT (%60) puan toplamları ile aldığı için bu sınava girilmesi gerekmektedir. Sınavın süresi 180 dakikadır.

AYT'deki soru dağılımı
Testler Soru Sayısı
Alan Yeterlilik Testleri (AYT) Türk Dili ve Edebiyatı- Sosyal Bilimler-1 Testi Türk Dili ve Edebiyatı: 24

Tarih-1: 10

Coğrafya-1: 6

Sosyal Bilimler-2 Testi Tarih-2: 11

Coğrafya-2: 11

Felsefe Grubu (Felsefe, Psikoloji, Sosyoloji, Mantık): 12

Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (veya ilave Felsefe Grubu soruları): 6

Matematik Testi 40
Fen Bilimleri Testi Fizik : 14

Kimya: 13

Biyoloji: 13

Toplam soru sayısı: 80

Yabancı Dil Testi (YDT)

TYT sonrasında DİL puanı ile öğrenci alan bölümlere girmek isteyen adaylara yöneliktir. 80 sorudan oluşmaktadır. Sınava tercihe göre Almanca, Arapça, Fransızca, İngilizce ve Rusça dillerinden herhangi biri tercih edilerek girilir. Sınavın süresi 120 dakikadır.

Puan türlerine göre testlerin yüzdelik ağırlıkları

Adaylar hedefledikleri bölüm ya da bölümlerin hangi puan türünde öğrenci kabul ettiği bilgisine YÖK Program Atlası31 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.'ndan erişebilirler. Her puan türünde testlerin ağırlıkları farklıyken TYT puanı tüm AYT puan türlerini %40 oranında etkilemektedir. Aşağıda puan türlerine göre testlerin yüzdelik ağırlıkları verilmiştir.[8]

TYT puanında testlerin ağırlıkları (%)
Türkçe Sosyal Bilimler Temel Matematik Fen Bilimleri
33 17 33 17
YKS Sayısal (YKS-SAY) puan türünde testlerin ağırlıkları (%)
Puan türü TYT + AYT Testleri
Matematik Fen Bilimleri
Matematik Fizik Kimya Biyoloji
YKS SAY 40 30 10 10 10
YKS Eşit Ağırlık (YKS-EA) puan türünde testlerin ağırlıkları (%)
Puan türü TYT + AYT Testleri
Matematik Türk Dili ve Edebiyatı-Sosyal Bilimler-1 Testi
Matematik Türk Dili ve Edebiyatı Tarih-1 Coğrafya-1
YKS EA 40 30 18 7 5
YKS Sözel (YKS-SÖZ) puan türünde testlerin ağırlıkları (%)
Puan türü TYT + AYT Testleri
Türk Dili ve Edebiyatı Sosyal Bilimler-1 Testi Sosyal Bilimler-2 Testi
Türk Dili ve Edebiyatı Tarih-1 Coğrafya-1 Tarih-2 Coğrafya-2 Felsefe Grubu DKAB/ İlave Felsefe Grubu
YKS SÖZ 40 18 7 5 8 8 9 5
YKS DİL (YKS-DİL) puan türünde testlerin ağırlıkları (%)
Puan türü TYT + AYT Testleri
Seçilen Yabancı Dil Testi
YKS DİL 40 60

Başvuru süreci

ÖSYM AİS

ÖSYM AİS, aday öğrencilerin bilgilerinin yer aldığı sistemdir.[9] Adaylar ÖSYM'nin hazırladığı tüm sınavlara buradan başvurabilmekte, sınav sonuçlarını görebilmekte ve tercihlerini yapabilmektedirler. Ayrıca sınav öğrencilerin girdikleri diğer ÖSYM sınavlarına dair arşivlerde bu sistemde bulunmaktadır. AİS şifresi ÖSYM merkezleri ile ortaöğretim kurumlarının müdür yardımcıları tarafından verilmektedir. Aday öğrenci sistemde bulunan fotoğrafını değiştirmek isterse ÖSYM merkezlerine başvurup belirli bir ücret karşılığında bu işlemi yaptırabilmektedir. Ayrıca AİS'te bulunan aday öğrenci fotoğrafı, öğrencilere üniversitelerde verilen öğrenci kimlik kartlarına da basılmaktadır.

Sınav başvuruları

2018 YKS aday kılavuzuna göre bir ortaöğretim kurumunda son sınıfta olan öğrenciler (lise veya dengi okullar, açık öğretim liseleri), daha önce mezun olmuş olanlar, mezun olması bekletmeli olanlar (mezun olmasını engelleyecek kadar başarısız dersi bulunanlar) ve yurt dışında ortaöğretim kurumlarına denk bir okuldan mezun olanlar sınava başvurabilir. Merkezi yerleştirme (TÜBİTAK yarışmalarıyla sınavsız geçiş hakkı edinenler dâhil) ve özel yetenek sınavı ile öğrenci alan kurumlara yerleşebilmek için YKS'ye başvurmak zorunludur.

Adaylar eğitim gördükleri okulda başvurularını yapabilmektedir. Açık liseden okuyanlar ise belirli okullar veya kurumlardan başvuru yapabilirler. Ayrıca ÖSYM başvuru merkezlerinden sınav başvurusu yapılabilmektedir. Bir ortaöğretim kurumunun son sınıfında olan öğrenciler, kendi okullarında başvurularını yapmak isterse okul müdür yardımcılarının belirlediği tarihlerde başvurularını yapabilecektir. Bu tür başvuruda; öğrenciye doldurması için bir form verilir, öğrencinin fotoğrafı çekilir ve ÖSYM'nin belirlediği bir ücret öğrenciden tahsis edilerek adaya şifre verilir. Bu sistem ÖSYM başvuru merkezlerinde de geçerlidir. Aday öğrenci, dilerse okuldan aldığı şifreyi ve sınav yeri tercihini (Örn. İstanbul 1,2,3 ve 4. Bölge gibi) ÖSYM AİS'ten değiştirebilir. ÖSYM, öğrencilerin şifrelerini bu sistemden değiştirmeleri ile üçüncü kimselerle paylaşmamaları konusunda uyarı ve tavsiyelerde bulunmaktadır.

Önceden sınava girmiş adaylar tekrar sınava girmek isterse başvurularını ÖSYM AİS'ten bireysel olarak yapabilmektedir. Bunun için ilk şart sistemde geçerli bir fotoğrafının bulunmasıdır. Sistemde son 50 ay içerisinde herhangi bir başvuru merkezinde çekilmiş bir fotoğrafın bulunması gerekir. Aynı zamanda eğitim bilgilerinin sisteme otomatik olarak yansımış olması gerekir. Sistemde geçerli bir fotoğrafı olmayanlar ile var olan fotoğrafını değiştirmek isteyenler ÖSYM başvuru merkezlerinden bu işlemi yaptırabilir. Eğitim bilgileri olmayanlar ilgili ÖSYM kurumlarına başvurmalıdır.

Başvuru ücretleri

Adaylar ÖSYM AİS veya diğer başvuru merkezlerinde başvuru sürecini tamamladıktan sonra ÖSYM'nin belirlediği kurumlarda sınav ücretini yatırmak zorundadırlar. Başvurusunu yapıp fakat sınav ücretini ödemeyen adaylar sınava giremezler. Sınav ücretleri yıllara göre farklılık göstermektedir. ÖSYM'nin ücretlerinin ödenmesi için belirlediği kurumlar her yıl yayınlanan aday kılavuzlarında yazmaktadır. Öğrenciler bu kılavuza ÖSYM'nin resmî sitesinden ulaşabilmektedir.

2018 yılında her oturum için başvuru ücreti ₺50 olarak belirlendi. TYT ile AYT olmak üzere iki oturuma girecek bir adayın 100 lira ödemesi gerekmektedir. Geç başvuru ücreti her oturum için 75 lira olarak belirlendi.[10]

2018 ile 2020 yılı arasında sınav ücreti %40 zamlandı. 2020 yılında bu ücretler her oturum için ₺70 olarak belirlenmiştir.

2021 yılında sınav ücreti %29 zamlanarak her oturum için ₺90 olarak belirlendi. İki oturuma girecek bir adayın toplam 180 lira ödemesi gerekmektedir.[11]

Yerleştirme

YÖK Program Atlası

Yükseköğretim Kurumu tarafından 2016 yılında hazırlanan uygulamadır. Öğrenciler YÖK Atlas uygulaması ile, YÖK'e bağlı bulunan üniversitelerin ilgili tüm bölümlerine yerleşen öğrencilerin istatistik verilerine ulaşabilmektedir. 3 farklı türde sistemi olan Atlas uygulaması ile, herhangi bir bölüme yerleşmek isteyen adayların kaç net yapmaları, kaç puan almaları, sıralamalarının nasıl olması gerektiği gibi soruların cevapları ortalama değerlerle bulunabilmektedir. Aynı zamanda istenen bölümün demografik yapısı, bölümdeki öğrencilerin geldikleri bölge ve iller (isimsiz, grafik olarak), mezun oldukları okul türleri, bölümüm akademik sayısal verileri ve adayların benzer tercihleri paylaşılmaktadır. Atlas uygulaması ilgili sınav yılından 2-3 yıl önceki sınav yıllarına dair istatistiki veriler yansıtılmaktadır.[12]

Tercihler

Aday öğrenciler sınav yerlerini ve sonuçlarını ÖSYM AİS'ten görebilmekte ve tercihlerini yine burada yapabilmektedir. Adaylar 24 ile 30 bölüm arasında tercih yapma hakkına sahiptirler. Bu sayılar yıllara göre değişmektedir.

Yerleştirme

Bazı bölüm ve programlar için başarı sırası sınırlaması bulunmaktadır. Buna göre EA puan türünde hukuk programları için en düşük başarı sırası 125 bin (125.000); SAY puanı ile alan mühendislik programlarında 300 bin (300.000), mimarlık programlarından 250 bin (250.000), tıp programlarında 50 bin (50.000), eczacılık programlarında 100 bin (100.000) ve diş hekimliği programlarında 80 bin (80.000) başarısı sırası koşulu vardır. PDR dahil tüm öğretmenlik bölümlerinde ise ilgili puan türlerinde (örneğin SÖZ puanı ile Türkçe öğretmenliği vb.) en düşük başarı sırası 300 bin olarak belirlenmiştir.[8]

OBP hesaplaması

Sonrası

Ayrıca bakınız: Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu
Ana madde: Türkiye'de eğitim

Eleştiriler

Sistem eleştirileri

Türkiye’deki eğitim sistemi kısa süre aralıklarıyla değişikliklere uğramaktadır. Sınav giriş sisteminin 2017'de yeniden değiştirilmesine ilişkin olarak NTV yazarı olan eğitim uzmanı Sadık Gültekin YKS’yi ve sistemi açıklayan YÖK Başkanı Yekta Saraç’ı eleştirmiştir. Gültekin genel olarak yeni sistemi YGS ve LYS’nin kırpılmış hali olarak yorumladı. YGS’deki 160 sorunun TYT ile 120’ye indirilmesi aday niteliklerin belirlenmesine yapacağı etkiyi “Milyonlarca aday, dar alanda kısa paslaşma yapacak!” şeklinde yorumladı. 1. oturuö sonrasında adayların barajı geçip geçmediklerinin belirsiz olmasını, yani öğrencinin inisiyatifine bırakılmasını kötü bir düzenleme olarak gördü ve öğrencileri II. Oturum sırasında olumsuz etkileyeceğine dikkat çekti. Kilit noktalardan birini de 18 olan puan türünün 5’e düşürülmesi olarak ele aldı. Gültekin tıp ve mühendislik örneklerini vererek birbirinden farklı olan bu bölümlerin tek bir sayısal puan türünden alınacak olmasına tepki gösterdi (Önceden Say 1-2-3 gibi farklı puan türleri vardı ve her puan türünde ağırlıklı testler farklıydı). Bunun sonraki yıllarda ‘adaylar bu programlara uygun değil’ şikâyetlerine neden olacağını belirtti. Olumlu olarak da sadece tercih yapılmaması durumunda sınavın 2 yıl geçerli olacak olmasını saydı.[13]

Ücret eleştirileri

Sınav başvuru ücretlerinin yüksek olması adayların tepkisini çekmektedir. 2018 yılında her oturum için başvuru ücreti ₺50 olarak belirlendi. 2020 yılında %40 zamlanarak 70 liraya çıktı.[10] 2021 yılında sınav ücreti %29 zamlandı ve her oturum için ₺90 olarak belirlendi. İki oturuma girecek bir adayın toplam 180 lira ödemesi gerekmektedir.[11]

Kaynakça

  1. ^ "2021 Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) Kılavuzu" (PDF). osym.gov.tr. ÖSYM. 26 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2021. 
  2. ^ "2018-YKS (TYT ve AYT) Oturumları Temel Soru Kitapçıkları ve Cevap Anahtarları Yayımlandı". osym.gov.tr. 1 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2020. 
  3. ^ "2020-Yükseköğretim Kurumları Sınavı (2020-YKS) Sonuçları Açıklandı". osym.gov.tr. 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2020. 
  4. ^ "2017 Aday Kılavuzu" (PDF). ÖSYM. 9 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2017. 
  5. ^ "Erdoğan: TEOG kaldırıldı, üniversiteye giriş sistemi ile ilgili de çalışma var". CNN Türk. 12 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2017. 
  6. ^ "YÖK Başkanı Saraç, yeni üniversiteye giriş sistemini açıkladı". Milliyet. 15 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2017. 
  7. ^ a b "Yükseköğretim Kurumları Sınavı Hakkında Genel Bilgilendirme" (PDF). YÖK. Erişim tarihi: 12 Ekim 2017. [ölü/kırık bağlantı]
  8. ^ a b "YKS 2020 Kılavuzu" (PDF). s. 50-51. 25 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2020. 
  9. ^ https://ais.osym.gov.tr/
  10. ^ a b "YKS başvuru ücreti belli oldu". 12 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ a b "YKS başvuru ücretlerine büyük zam". 
  12. ^ "Üniversiteler YÖK Atlas'ta". Milliyet. 12 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2017. 
  13. ^ Sadık Gültekin. "YKS ne getiriyor?... Yeni üniversite giriş sisteminde açık uçlu sorulara ne oldu?". NTV. Erişim tarihi: 12 Ekim 2017. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yükseköğretim_Kurumları_Sınavı&oldid=27133232" sayfasından alınmıştır