2023 Türkiye öğrenci eylemleri
2023 Türkiye öğrenci eylemleri, Türkiye'de neredeyse beş yıldır devam eden fakat 2023'ün ikinci yarısında birçok nedenden ötürü daha da artış gösteren öğrenci eylemleridir. Protestoların başlıca sebepleri arasında öğrenci intiharları, KYK yurtlarında verilen yemeklerden öğrencilerin zehirlenmesi, KYK yurtlarındaki asansör kaza ve arızaları, barınma sorunları, ulaşım ve yemek gibi temel hakların pahalılığı yer almaktadır.
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkiye'de öğrenci eylemleri barınma gibi temel hakların karşılanmaması, ekonomik kriz ve hayat pahalılığı, öğrenci sayısına oranla yetersiz KYK yurdu olması,[1] yemeklerin yeterli ve sağlıklı olmaması gibi sebeplerden ötürü birkaç yıldır devam etmektedir. Bu sebepler yüzünden öğrenci intiharları artmış; bu da eylemlerin dozunun ve etkisinin giderek artmasına neden olmuştur. 2023'ün Kasım ayında 4 üniversite öğrencisi intihar ederken[2] son zamanlarda ihmaller yüzünden yaşanan ölümler ve yemek zehirlenmeleri,[3] yurtlardaki asansör arızaları,[4] öğrenci eylemlerinin tüm kitlelerce tanık olunmasına neden olmuş ve bu durumun giderek büyük bir sorun haline gelmesine yol açan etkenlerden olmuştur.
Öğrenci intiharları
[değiştir | kaynağı değiştir]10 Ocak 2022 tarihinde Elazığ Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi 2. sınıf öğrencisi Enes Kara'nın cemaat yurdunda gördüğü sistematik baskı sonucu intihar etmesi, öğrenci eylemlerinin artmasındaki nedenlerden biridir. Enes Kara'nın intiharının ardından, yaşanan olayın araştırılması için ülkenin birçok noktasında eylemler yapılmış, 14 Ocak 2022'de İstanbul Taksim'de toplanan öğrencilere polisin müdahale etmesi sonucu 83 kişi gözaltına alınmıştı.[5] Kısa süre sonra Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Enes Kara'nın intiharından önce çektiği videonun sosyal medya ve internet sitelerinde paylaşılması üzerine, "çocukların ve gençlerin ruh sağlığının korunması amacıyla" habere yayın yasağı getirmişti.[6]
15 Ekim 2023 tarihinde Anadolu Üniversitesi yemekhanesi önünde asılmış bir öğrenci bedeni bulundu. Öğrencinin İlköğretim Matematik Öğretmenliği Bölümü 3. sınıf öğrencisi Resul Alan olduğu ve borçları yüzünden intihar ettiği öğrenildi.[7][8][9][10] Aynı hafta içinde Eskişehir Teknik Üniversitesi Kimya Bölümü öğrencisi S.N.R. kaldığı KYK yurdunda intihar etti.[11][12]
25 Ekim 2023 tarihinde Çanakkale’de Samet Taş adlı öğrenci intihar etti.[13]
Ankara'da Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde öğrenim gören İ.Z.K, 30 Ekim tarihinde yurt odasında ölü bulunmuştu. Öğrencinin intihar ettiği düşünülmektedir.[14] Olayın ardından Hacettepe Üniversitesi Dayanışma Ağı "Bir arkadaşımızı daha kaybetmek istemiyoruz" diyerek öğrencileri saat 22.30'da Sıhhiye Kampüsü Yurtları önünde bir araya gelmeye çağırmıştı.[15]
Samsun'da Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ağız ve Diş Sağlığı Bölümü birinci sınıf öğrencisi Elif Coşkun, 24 Kasım'da kaldığı Münevver Ayaşlı KYK Kız Öğrenci Yurdu'nda odasındaki banyoda ölü bulundu. Öğrencinin cenazesi otopsi için Samsun Eğitim ve Araştırma Hastanesi morguna kaldırıldı.[16]
Olay ile ilgili soruşturma açıldı. Coşkun'un ölümü ile birlikte son 41 günde 6 öğrenci intihar etti veya şüpheli bir şekilde öldü.[17]
Asansör kazası
[değiştir | kaynağı değiştir]Aydın'da Güzelhisar KYK Kız Öğrenci Yurdu'nda asansör düşmesi sonucu Adnan Menderes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bölümler Fakültesi öğrencisi 22 yaşındaki Zeren Ertaş öldü. Olay kaza değil ihmal olarak değerlendirilirken ülkenin birçok yerinde eylemler yapıldı. Bu da Türkiye genelinde öğrenci eylemlerinin artmasının bir diğer nedenlerindendir.[18]
Eylemler
[değiştir | kaynağı değiştir]Ekonomik problemleri yüzünden intihar ettiği iddia edilen Resul Alan'ın ölümü üzerine Eskişehir Anadolu Üniversitesi öğrencileri eylem yaptı. Öğrenci toplulukları ve gençlik örgütlerinin çağrısıyla yemekhane önünde toplalan öğrenciler, İletişim Fakültesi'ne yürüdüler. Yürüyüş sırasında, "yoksulluğa teslim olmayacağız", "müşteri değil öğrenciyiz" sloganları atıldı.[19] Öğrencilerin yaptığı basın açıklamasında şu sözler dikkat çekti:
Kapitalist sistem ve iktidardaki temsilcilerinin yarattığı halihazırdaki ekonomik koşulların üzerine, bir de yemekhane ücretlerine zam yapan ve üniversiteyi sermayeye peşkeş çeken okul yönetimi, arkadaşımızı kaybedişimizin sorumlularından biridir.[20]
18 Ekim'de Resul Alan için Dicle Üniversitesi'nde de bir eylem yapıldı, öğrenciler intiharlardan Ak Parti ve MHP iktidarını sorumlu tuttu.[21]
Eskişehir'de intihar eden Anadolu Üniversitesi öğrencisi S.N.R'in kaldığı KYK yurduna yürümek isteyen bir grup öğrenciye polis izin vermedi. Öğrenciler yurda yürümekte ısrar edince polis gençlere müdahale etti, 4 öğrenci gözaltına alındı.[22] "Katil KYK", "Okumaya geliyoruz ölmeye değil", "Birleşe birleşe kazanacağız" gibi slogan atan öğrenciler polisin cop ve kalkanlı müdahalesine maruz kaldı.[23]
Asansör düşmesi sonucu ölen Zeren Ertaş için ülkenin çeşitli yerlerinde protesto ve eylemler yapıldı. Faciaya tepkiler sürerken, CHP İzmir İl Başkanlığı da olaydaki ihmaller ve ülkedeki KYK yurtlarında göz ardı edilen durumlara dikkat çekmek amacıyla basın açıklaması yaptı. Buca Tınaztepe'deki KYK Kız Öğrenci Yurdu'nun önünde bir araya gelenler, "Zerenler okusun istiyoruz ölsün değil", "Kaza değil cinayet" ve "Hayaller diploma hayatlar ölüm" yazılı pankartlar taşıdı.[24]
İzmir'de öğrenciler Buca Hoca Ahmet Yesevi yurdundaki Tarık Akan Amfisi'nin adını "Zeren Ertaş" olarak değiştirdi.[25]
Sonuçlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Zeren Ertaş'ın asansör düşmesi sonucu ölmesinin ardından 13 Kasım'da Aydın Cumhuriyet Başsavcılığı, asansör firmasının sahibi H.T.'nin de aralarında olduğu 4 şüpheli kişi hakkında gözaltı kararı verdi. Gözaltına alınan H.T. hakkında tutuklama kararı alındı, böylelikle olaya ilişkin tutuklanan şüpheli sayısı 2 oldu. Diğer 3 şüpheli ise serbest bırakıldı.[26]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Öğrenciler neden barınamıyor?". Sputniknews. Sputnik Türkiye. 22 Eylül 2021. 14 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2023.
- ^ "Son bir ayda 4'üncü intihar: Hacettepe yurdunda bir öğrenci yaşamına son verdi". Cumhuriyet.com. 14 Kasım 2023. 14 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2023.
- ^ "Skandallar sürüyor... 88 öğrenci üniversitede yediği yemekten zehirlendi!". Cumhuriyet.com. 1 Kasım 2023. 14 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2023.
- ^ "KYK yurtlarında onlarca arızalı asansör ihbarı". Gazete Memur. 28 Ekim 2023. 14 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2023.
- ^ "Enes Kara'nın canına kıymasının üzerinden bir yıl geçti". Cumhuriyet.com. 10 Ocak 2023. 12 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2023.
- ^ "Enes Kara'nın cemaat yurdundaki baskıları anlattığı videoya yayın yasağı geldi". Birgün.net. 14 Ocak 2022. 15 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2023.
- ^ "İntihar eden öğrencinin veda notu ortaya çıktı". Eskisehir.Net | Eskişehir Haber - Eskişehir Son Dakika Haberleri. 5 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2023.
- ^ Esgündem 26. "İntihar eden öğrenci Resul'un ardından". www.esgundem26.com/. 13 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2023.
- ^ "Üniversite yemekhanesinde kendini asan öğrencinin mektubu ortaya çıktı: "Türkiye'de gençler intihar ediyor her gün ama hiçbir şey değişmiyor"". Serbestiyet. 17 Ekim 2023. 13 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2023.
- ^ "Evrensel1". 13 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2023.
- ^ "Eskişehir'de bir hafta içinde iki öğrenci intihar etti, uzmanlar yerel yönetimleri uyardı: Kriz merkezi kurulmalı". Cumhuriyet. 23 Ekim 2023. 13 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2023.
- ^ "Evrensel2". 13 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2023.
- ^ "10 günde üçüncü öğrenci intiharı". birgun.net. 13 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2023.
- ^ "Tıp öğrencisi yurtta ölü bulundu". Cumhuriyet.com. 30 Ekim 2023. 3 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023.
- ^ "Hacettepe öğrencilerinden eylem: 'Bir arkadaşımızı daha kaybetmek istemiyoruz!'". soL haber. 30 Ekim 2023. 31 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023.
- ^ "Samsun Münevver Ayaşlı KYK yurdunda intihar olayı". Sporx.com. 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2023.
- ^ "KYK yurtlarında 41 günde 6'ıncı intihar". Yeni Yaşam Gazetesi. 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2023.
- ^ "22 yaşındaki Zeren'in ölümüne neden olmuştu: KYK'deki asansör faciasında 1 tutuklama daha!". Cumhuriyet. 13 Kasım 2023. 13 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2023.
- ^ "Öğrenciler rektörlüğe yürüdü: Resul'ün ölümü cinayettir". Yeni Yaşam Gazetesi. 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2023.
- ^ "Evrensel3". 13 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2023.
- ^ "Dicle Üniversitesi'nde Resul Alan eylemi: Sistemin işlediği cinayet". gazeteduvar.com. 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2023.
- ^ "Eskişehir'de KYK'de intihar eden öğrenci için eylem yapıldı: Dört öğrenci gözaltına alındı". Artı Gerçek. 1 Kasım 2023. 13 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2023.
- ^ "Eskişehir'de KYK'ye yürümek isteyen öğrencilere polis müdahalesi: Gözaltılar var". birgun.net. 13 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2023.
- ^ "CHP İzmir'den yurt önünde 'Zeren Ertaş' isyanı: Kaza değil cinayet!". İlkses Gazetesi. 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2023.
- ^ "Öğrenciler Zeren Ertaş'ın ismini anfiye verdi". 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2023.
- ^ "22 yaşındaki Zeren'in ölümüne neden olmuştu: KYK'deki asansör faciasında 1 tutuklama daha!". Cumhuriyet. 13 Kasım 2023. 13 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2023.