İçeriğe atla

Basil Esad

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Basil el-Esad
Arapça: بَاسِلُ ٱلْأَسَدِ
Basil Esad, 1992
LakabıAltın Şövalye
Doğum23 Mart 1962
Şam, Suriye
Ölüm21 Ocak 1994 (31 yaşında)
Şam, Suriye
Bağlılığı Suriye
Branşı Suriye Kara Kuvvetleri
Hizmet yılları1980-1994
Rütbesi Albay
Birimi 2. Özel Kuvvetler Alayı, 14. Hava İndirme Tümeni
Cumhuriyet Muhafızları
Komutası42. Özel Kuvvetler Alayı 12. Zırhlı Tabur, Suriye Arap Cumhuriyet Muhafızları.
ÖdülleriCumhuriyet Kahramanı
Selahaddin Emiri

Basil el-Esad veya Basil Esad (Arapça: باسل الأسد; d. 23 Mart 1962, Şam - 21 Ocak 1994, Şam), Suriye Devlet Başkanı Hafız Esad'ın en büyük oğlu ve eski Devlet Başkanı Beşar Esad'ın ağabeyi olan Suriyeli bir mühendis, albay, binici ve siyasetçiydi. 1994'te bir trafik kazasında ölene kadar babasının yerine Suriye Devlet Başkanı olması bekleniyordu.[1]

Erken yaşamı ve eğitimi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Basil el-Esad 23 Mart 1962 tarihinde doğmuştur.[2] İnşaat mühendisi olarak eğitim görmüş ve askeri bilimler alanında doktora yapmıştır.[3][4] Çocukluğu hakkında şunları söyledi:

Babamı evde görüyorduk ama o kadar meşguldü ki üç gün onunla tek kelime konuşmadan geçebiliyordu. Hiçbir zaman birlikte kahvaltı ya da akşam yemeği yemedik, ailece öğle yemeği yediğimizi de hatırlamıyorum, belki de sadece devlet işleri söz konusu olduğunda bir ya da iki kez yemişizdir. Aile olarak yazları Lazkiye'de bir ya da iki gün geçirirdik ama o zaman da ofiste çalışırdı ve onu pek göremezdik.[5]

Kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Paraşütle atlama eğitimi aldıktan sonra Özel Kuvvetler'de görevlendirildi ve Sovyet askeri akademilerindeki eğitiminin ardından zırhlı birliklere geçti.[4] Rütbeleri hızla yükselerek binbaşı ve ardından Cumhuriyet Muhafızları'nda bir tugayın komutanı oldu.[6][7]

Babası 1984 yılında ciddi bir hastalıktan kurtulduktan sonra Basil ona eşlik etmeye başladı ve 1987 yılında bölgesel bir turnuvada birkaç binicilik madalyası kazandığında ulusal sahneye çıktı.[7][8] Suriye'deki Baas Partisi basını at sırtındaki hünerlerinden dolayı onu “Altın Şövalye” olarak övdü.[9] Ayrıca hızlı arabalara olan ilgisiyle de ünlüydü ve arkadaşları onu karizmatik ve hükmedici olarak tanımlıyordu.[10][11] Esad kısa süre sonra Başkanlık Güvenlik Şefi olarak atandı.[12][13] Ayrıca 1989 yılında, daha sonra Beşar tarafından yönetilecek olan Suriye Bilgisayar Topluluğu'nu kurdu.[14]

Başlangıçta Esad'ın amcası Rıfat Esad, Hafız'ın halefi olarak seçilmişti ancak Rıfat 1984 yılında Hafız komadayken iktidarı ondan gasp etmeye çalıştı. Bu durum Rıfat'ın sürgüne gönderilmesine yol açtı.[4] Olayın ardından Basil, babasının yerine geçmesi için yetiştirildi.[15][16] Hafız'ın çabaları 1990'ların başında Basil'i Suriye'nin bir sonraki devlet başkanı yapmak için yoğunlaştı;[4] Hafız'ın 1991'deki seçim zaferinden sonra cumhurbaşkanı kamuoyunda “Ebu Basil” (Basil'in Babası) olarak anılmaya başlandı.[17] Basil aynı zamanda Avrupalı ve Arap liderlerle de tanıştırılıyordu; Ürdün Kralı Hüseyin'in çocuklarının,[18] özellikle de binicilikten hoşlanan Haya bint el-Hüseyin'in yakın arkadaşıydı ve Suudi Arabistan Kralı Fehd bin Abdülaziz Âl-i Suud ile de tanıştırılmıştı.[9]

Esad, Lübnan meselelerinde önemli bir role sahipti ve tüm mezheplerden Lübnanlı liderler tarafından tanınıyordu.[19] Hükümet içinde oldukça ses getiren bir yolsuzluk karşıtı kampanya düzenledi ve hükümetin silahlı kuvvetlere olan bağlılığını göstermek için resmi kabullerde sık sık askeri üniformayla göründü.[10]

Kişisel yaşam

[değiştir | kaynağı değiştir]

Basil'in ana dili Arapça'nın yanı sıra Fransızca ve Rusça da bildiği söyleniyordu.[9] Sızdırılan ABD diplomatik belgelerine göre Basil'in Siham Asseily adında Lübnanlı bir kadınla ilişkisi vardı ve bu kadın daha sonra Lübnanlı gazeteci ve milletvekili Gebran Tueni ile evlendi.[20][21]

Ölümü

[değiştir | kaynağı değiştir]
Basil el-Esad (1962–1994)

21 Ocak 1994'te lüks Mercedes'ini yüksek bir hızla kullanırken (yazar Paul Theroux, Basil'in sabahın erken saatlerinde Alpler'de kayak tatiline giderken Almanya'nın Frankfurt kentine gitmek üzere özel olarak kiraladığı uçakla Şam Havalimanı'na sis içinde saatte 240 kilometre (150 mil/saat) hızla gittiğini bildirmektedir),[22][23][24] Basil bir bariyere çarpmış ve emniyet kemeri takmadığı için anında ölmüştür.[10][25] Yanında bulunan Hafız Mahluf kazadan sonra yaralı olarak hastaneye kaldırılmış; arka koltukta oturan şoför ise yara almamıştır.[10][25]

Esad'ın cenazesi El-Esad Üniversitesi Hastanesi'ne götürüldü ve daha sonra babasının cenazesinin de defnedildiği Kardaha'da toprağa verildi.[23][26]

Mirası

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ölümünden sonra Suriye'de dükkânlar, okullar ve devlet daireleri kapatıldı ve saygı amacıyla alkol satışı durduruldu.[7] Devlet tarafından “ülkenin şehidi, milletin şehidi ve gençliğinin sembolü” olarak yükseltildi.[7]

Çok sayıda meydan ve caddeye onun adı verilmiştir. Yeni uluslararası yüzme kompleksine, çeşitli hastanelere, spor kulüplerine ve bir askeri akademiye onun adı verildi. Lazkiye'deki uluslararası havalimanına onun adı verilmiştir: Basil el-Esad Uluslararası Havalimanı. Suriye'nin birçok şehrinde heykeli bulunmakta ve ölümünden sonra bile reklam panolarında babası ve kardeşiyle birlikte resmedilmektedir.[7] Ayrıca, Aralık 2024'te isyancılar tarafından devrilene kadar Halep'te ve daha önce Lübnan'ın Chtaura kentinde atlı bir heykeli vardı.[27][28][29]

17 Kasım 2020'de Lazkiye Spor Şehri'nde kendisine adanmış bir müzenin açılışı yapıldı.[30]

Basil Esad'ın ölümü, daha az tanınan ve o sırada Londra'da oftalmoloji alanında yüksek lisans eğitimi almakta olan kardeşi Beşar Esad'ın müstakbel devlet başkanlığı görevini üstlenmesine yol açtı. Beşar, babasının ölümünün ardından 10 Haziran 2000 tarihinde devlet başkanı oldu.[31][32]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Bashar al-Assad: behind the mask". Financial Times. 15 Haziran 2012. 11 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2022.  Geçersiz |url-erişimi=subscription (yardım)
  2. ^ Zisser 1995.
  3. ^ "Assad son dies in car accident". Rome News Tribune. 21 Haziran 1994. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2012. 
  4. ^ a b c d Ghadbian, Najib (Sonbahar 2001). "The New Asad: Dynamics of Continuity and Change in Syria" (PDF). Middle East Journal. 55 (4). 12 Aralık 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2013. 
  5. ^ in conversation with Patrick Seale, 1988"Mid-East Realities". Middle East. 11 Haziran 2000. Erişim tarihi: 9 Mart 2013. 
  6. ^ Zisser, Eyal (September 1995). "The Succession Struggle in Damascus". Middle East Forum. 2 (3): 57-64. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2012. 
  7. ^ a b c d e Sipress, Alan (8 Kasım 1996). "Syria Creates Cult Around Its President's Dead Son Bassel Assad". Inquirer. 20 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2012. 
  8. ^ Kathy A. Zahler (1 Ağustos 2009). The Assads' Syria. Twenty-First Century Books. s. 71. ISBN 978-0-8225-9095-8. Erişim tarihi: 12 Mart 2010. 
  9. ^ a b c Fisk, Robert (22 Ocak 1994). "Syria mourns death of a 'golden son'". The Independent. Erişim tarihi: 13 Haziran 2012. 
  10. ^ a b c d Schmidt, William E. (22 Ocak 1994). "Assad's Son Killed in Auto Crash". New York Times. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2013. 
  11. ^ Bennet, James (10 Temmuz 2005). "The Enigma of Damascus" (PDF). The New York Times. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2012. 
  12. ^ Boustany, Nora (22 Ocak 1994). "Car crash kills Assad's son". The Daily Gazette. Erişim tarihi: 24 Mart 2013. 
  13. ^ Edwards, Alex (July–August 2012). "Understanding Dictators" (PDF). The Majalla. 1574: 32-37. 30 July 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 April 2013. 
  14. ^ Alterman, Jon B. (1998). "New Media New Politics?" (PDF). The Washington Institute. 48. 13 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013. 
  15. ^ Brownlee, Jason (Sonbahar 2007). "The Heir Apparency of Gamal Mubarak" (PDF). Arab Studies Journal: 36-56. 4 April 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 March 2013. 
  16. ^ Hemmer, Christopher (n.d.). Syria Under Bashar Asad: Clinging To His Roots? (PDF). CPC. 5 Ekim 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2013. 
  17. ^ Cook, Steven A. (December 1996). "On the Road: In Asad's Damascus". Middle East Quarterly: 39-43. Erişim tarihi: 24 Mart 2013. 
  18. ^ "Basel al-Assad with Princess Haya of Jordan in an equestrian tournament - 1993". Syrian History. 
  19. ^ "Power Points Defining the Syria-Hezbollah Relationship". Carnegie Endowment for International Peace (İngilizce). Erişim tarihi: 8 Aralık 2024. 
  20. ^ "Biography; from wiki (Gebran Tueni) ref for 'His second spouse was Siham Asseily'". Naharnet. 7 June 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 June 2012. 
  21. ^ "Gebran Tueni Biography". 7 Haziran 2012. 7 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2024. 
  22. ^ Theroux, Paul (1996). The Pillars of Hercules, page 416. Penguin books. ISBN 978-0-14-025314-6. 
  23. ^ a b Bell, Don (November 2009). "Shadowland". National Geographic. 27 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2013. 
  24. ^ "Basil Assad killed in car crash". The Press Courier. 21 Ocak 1994. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2013. 
  25. ^ a b Sipress, Alan (22 Ocak 1994). "Assad's Son is Killed in a Car". Inquirer. 30 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2013. 
  26. ^ "Hafez Al Assad passes away". Ain al Yaqeen. 16 June 2000. 2 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 March 2013. 
  27. ^ "Bassel al-Assad in Syria". Equestrian Statue. 6 Nisan 2016. 
  28. ^ "MSN". www.msn.com. Erişim tarihi: 1 Aralık 2024. 
  29. ^ "Bassel al-Assad in Lebanon". Equestrian Statue. 6 Nisan 2016. 
  30. ^ "افتتاح متحف الشهيد الفارس الذهبي باسل الأسد في المدينة الرياضية باللاذقية". SANA (Arapça). 17 Kasım 2020. 
  31. ^ Zisser, Eyal (June 2006). "What does the future hold for Syria?" (PDF). MERIA. 10 (2). 20 Mart 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2012. 
  32. ^ "Nepotism, cronyism, and weakness in Arabdom". MER. 7 Eylül 1998. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2012. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Basil_Esad&oldid=34476197" sayfasından alınmıştır