Boris Kustodiyev

Boris Kustodiyev
Boris Kustodiyev
	Aziz Sergius'un Teslis Manastırı'nın önünde kendini gösteren otoportresi (1912)
Genel bilgiler
Doğum adı	Boris Mihayloviç Kustodiyev
Doğum	7 Mart 1878; Astrahan, Rus İmparatorluğu
Ölüm	28 Mayıs 1927 (49 yaşında); Leningrad, Sovyetler Birliği
Uyruk	Rus
Alanı	Resim

Boris Mihayloviç Kustodiyev (Rusça: Борис Михайлович Кустодиев; (7 Mart 1878 – 28 Mayıs 1927), Rus ve daha sonra Sovyet ressam ve sahne tasarımcısıydı.

Hayatı

İlk yılları ve eğitimi

Boris Kustodiyev Astrahan'da, yerel ilahiyat okulunda felsefe, edebiyat tarihi ve mantık profesörü olan bir ailenin çocuğu olarak 1878'de dünyaya geldi.^[1] Babası genç yaşta ölünce ailesinin tüm maddi yükü annesinin omuzlarına bindi.^[2] Kustodiyev ailesi zengin bir tüccarın evinin küçük bir bölümünü kiraladı. Kustodiyev'deki taşralı tüccar sınıfının yaşam tarzına ilişkin ilk izlenimler burada oluştu. Sanatçı daha sonra şöyle yazmıştır: "Zengin ve bolluk içindeki tüccar yaşam tarzının tüm mahiyeti burnumun dibindeydi... Sanki bir Ostrovski oyunundan fırlamış gibiydi."^[2] Sanatçı bu çocukluk gözlemlerini yıllarca korudu ve daha sonra bunları yağlı boya ve suluboya olarak yeniden canlandırdı.^[2]

Kustodiyev 1893-1896 yılları arasında ilahiyat fakültesinde okudu ve Astrahan'da Vasili Perov'un öğrencisi Pavel Vlasov'dan özel sanat dersleri aldı. Daha sonra 1896-1903 yılları arasında Sankt-Peterburg'daki İmparatorluk Güzel Sanatlar Akademisi'nde İlya Repin'in atölyesine devam etti.^[1] Aynı zamanda Dmitri Stelletski'den heykel ve Vasili Mate'den gravür dersleri aldı.^[1] İlk sergisini 1896 yılında açtı.^[1]

Repin, "Kustodiyev için büyük umutlar besliyorum. Yetenekli bir sanatçı ve derin bir sanat sevgisine sahip düşünceli ve ciddi bir adam; doğayı dikkatli bir şekilde inceliyor..." diye yazdı.^[3] Repin, Devlet Konseyi'nin 100. yıldönümü anısına büyük ölçekli bir tuval resmi yapmakla görevlendirildiğinde, Kustodiyev'i asistanı olması için davet etti. Tablo son derece karmaşıktı ve çok sıkı bir çalışma gerektiriyordu. Genç sanatçı, öğretmeniyle birlikte tablo için portre çalışmaları yaptı ve ardından nihai eserin sağ tarafını gerçekleştirdi.^[4] Yine bu dönemde Kustodiyev, manevi yoldaşları olduğunu düşündüğü çağdaşlarının bir dizi portresini yaptı. Bunlar arasında ressam İvan Bilibin (1901), Moldovtsev (1901) ve gravürcü Mate (1902) vardı. Bu portreler üzerinde çalışmak sanatçıya önemli ölçüde yardımcı olmuş, onu modelini yakından incelemeye ve insan ruhunun karmaşık dünyasına nüfuz etmeye zorlamıştır.^[2]

1904'te İmparatorluk Sanat Akademisi'nden aldığı bursla Fransa ve İspanya'yı ziyaret etti. Yine 1904'te Paris'te Émile-René Ménard'ın özel atölyesine katıldı. Daha sonra İspanya'ya, ardından 1907'de İtalya'ya gitti. 1909'da Avusturya ve Almanya'yı, tekrar Fransa ve İtalya'yı ziyaret etti. Bu yıllarda birçok portre ve tür resmi yaptı. Ancak Kustodiyev nerede olursa olsun memleketinin karşı konulmaz çekimini hissetti. Fransa'da beş ay geçirdikten sonra Rusya'ya döndü.^[2] Arkadaşı Mate'ye "kutsanmış Rus topraklarımıza" bir kez daha döndüğünü sevinçle yazdı.^[2]

Kariyeri

Rus toplumun temellerini sarsan 1905 Devrimi, sanatçının ruhunda kuvvetli bir tepki uyandırdı. Vampir, Zhupel (Öcü) ve Adskaya Pochta (Cehennem Postası) adlı hiciv dergilerine katkıda bulundu. Yenilikçi Rus sanatçılardan oluşan Mir Iskusstva (Sanat Dünyası) sanatçılarıyla ilk kez o dönemde tanıştı. Onların cemiyetine 1910 yılında katıldı ve daha sonra tüm sergilerinde yer aldı.^[2]

Kustodiyev 1905'te, hayatı boyunca çalışacağı bir tür olan kitap resimlemeye yöneldi. Nikolay Gogol'un Ölü Canlar, Fayton ve Palto; Mihail Lermontov'un Çar İvan Vasilyeviç, Onun Genç Muhafızı ve Babayiğit Tüccar Kalaşnikov Üzerine Şarkı; Lev Tolstoy'un Şeytan Köylülerin Ekmeğini Nasıl Çaldı ve Mum gibi klasik Rus edebiyatının birçok eserini resimledi.^[2]

1909'da İmparatorluk Sanat Akademisi'ne seçildi.^[2] Yoğun bir şekilde çalışmaya devam etti, ancak geçirdiği omurga tüberkülozu nedeniyle tedavi olması gerekliydi. Doktorlarının tavsiyesi üzerine İsviçre'ye gitti ve bir yıl boyunca özel bir klinikte tedavi gördü. İsviçre'deyken memleketine özlem duyuyordu ve Rus temaları o yıl boyunca çizdiği eserler için ana ilham kaynağı oldu. 1918'de yaptığı Tüccarın Karısı adlı tablosu en ünlü eseri haline geldi.

Kustodiyev 1916'da omurilik felci oldu.^[1] Anılarında bu durum için "Artık bütün dünyam odam" diye yazdı.^[3] Felçli olmasına rağmen neşeli ve canlı kalabilmesi insanları hayrete düşürdü. Rengârenk resimleri ve neşeli tür eserleri onun fiziksel acılarını açığa vurmamış, aksine kaygısız ve neşeli bir yaşam izlenimi vermiştir.

Maslenitsa (1916) ve Fontanka (1916) adlı eserlerini anılarından yola çıkarak resmetti. Volga kıyısındaki kalabalık şehirde geçen kendi çocukluğunu titizlikle yeniden canlandırdı.

Sanatçı, Ekim Devrimi'nden sonraki ilk yıllarda çeşitli alanlarda büyük bir ilhamla çalıştı. Takvimler ve kitap kapakları için çizimler, sokak süslemeleri için illüstrasyonlar ve eskizlerin yanı sıra bazı portreler (Kontes Grabowska'nın Portresi) gibi çağdaş temalar çalışmalarının temelini oluşturdu.

Kızıl Mısır Tarlası ve Kızıl Panorama dergileri için yaptığı kapaklar, canlılıkları ve konularının keskinliği nedeniyle dikkat çekti. Kustodiyev, Nikolay Nekrasov'un eserlerini resimleyerek litografi alanında da çalıştı. Nikolay Leskov'un Chtopal'chtchik ve Mtsensk İlçesi’nin Lady Macbeth'i adlı öyküleri için yaptığı illüstrasyonlar, edebi imgelerle o kadar iyi örtüşüyordu ki, Rus kitap tasarımı tarihinde dönüm noktası oldular.^[2]

Sahne tasarımcılığı

Sanatçı sahne dekoru tasarlamaya da ilgi duyuyordu. Tiyatroda ilk kez 1911'de Aleksandr Ostrovski'nin Ateşli Bir Kalp adlı oyununun dekorlarını tasarlayarak çalışmaya başladı. Dekor tasarımı başarılı olunca yeni siparişler almaya başladı. 1913'te Moskova Sanat Tiyatrosu'nda Pazukhin'in Ölümü için dekor ve kostüm tasarladı.

Bu alandaki yeteneği özellikle Ostrovski'nin Aile Meselesi, Bir Şans Esintisi, Kurtlar ve Koyunlar ve Fırtına adlı oyunları için yaptığı çalışmalarda kendini gösterdi. Ostrovski'nin oyunlarının ortamı -taşra yaşamı ve tüccar sınıfının dünyası- Kustodiyev'in kendi tür resimlerine yakındı ve sahne dekorları üzerinde kolay ve hızlı bir şekilde çalıştı.^[2]

Kustodiyev 1923 yılında Devrimci Rusya Sanatçılar Derneği'ne katıldı. Leningrad'da 28 Mayıs 1927'de tüberkülozdan ölene kadar tablo ve gravür yapmaya, kitap resimlemeye ve tiyatro için dekor tasarımı yapmaya devam etti.^[1]