Düzenli, Şavşat
| Düzenli | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Düzenli Düzenli'nin Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Şavşat |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 1584 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 167 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08700 |
Düzenli, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Düzenli köyünün eski adı Soporo'dur. Bu yer adı Gürcüce ve Türkçe kaynaklarda aynı biçimde geçer. Nitekim 1835 tarihli Osmanlı nüfusu defteri ile Artvin vilayeti hakkında 1927 tarihli kaynakta Soporo (سوپورو) olarak geçer.[4][5]
Soporo köyü, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Şavşeti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi 16. yüzyılın ortalarına doğru Gürcülerden ele geçirmiştir. Köyde Naplati (ნაფლატი), Kopçouri (კოპჭოური), Gorameti (გორამეთი), Şinduli (წინდული), Napudzari (ნაფუძარი), Harauli (ხარაული) gibi Gürcüce mevki adları bu dönemden kalmış olmalıdır.[6]
Soporo, 1835 tarihli Osmanlı nüfus defterinde Çıldır Eyaleti'ne bağlı Şavşat (Satlel) sancağının köylerinden biriydi. Ancak bu defterde ayrı bir köy olarak kaydedilmemiş, Satlel köyü nüfusuna kayıtlı bir erkeğin Soporo köyünden olduğu belirtilmiştir.[4]
Soporo köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. "Sopor" (СопорЬ) olarak kaydettiği Soporo, Artvin sancağının Şavşat-İmerhevi kazasında bağlı Satlel-Rabat nahiyesinin dokuz köyünden biriydi. 1886 tarihli nüfus sayımına göre köyde, 115'i erkek ve 113'ü kadın olmak üzere, 34 hanede 228 kişi yaşıyordu. Nüfusun tamamı "Türk" olarak kaydedilmiştir. Bu sırada Soporo köyü "Bunbul-ogli" (Bunbulidze), "Orta-megle" (Orta mahalle), "Tuzi-ogli" (Tuzidze) ve "Çartulet" (Çartuleti) mahallelerini kapsıyordu.[7]
Soporo köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonunda Rusların bölgeden çekilmesinin ardından bir süre Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. Bu durum, 7 Mayıs 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya tarafından da kabul edildi. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında, 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması uyarınca Sopro Türkiye'ye bırakıldı.[8]
Artvin livasında 1922 yılında yapılan nüfus göre Soporo, Şavşat kazasının merkez nahiyesine bağlı köylerden biriydi. Köyün nüfusu, 93'ü kadın ve 99'u erkek olmak üzere, 31 hanede yaşayan 192 kişiden oluşuyordu. Bu tarihte de nüfusun tamamı "Türk" olarak kaydedilmiştir.[9] Soporo veya Sopor Türkçe olmadığı için köyün adı 1925'te Düzenli olarak değiştirildi.[5] Düzenli köyü, 1940 genel nüfus sayımında Çoruh vilayetinin Şavşat kazasının merkez nahiyesinin köylerinden biriydi ve nüfusu 375 kişiden oluşuyordu.[10] 1965 yılına gelindiğinde köyde yaşayan insan sayısı 630 kişiyi bulmuştu ve bu nüfus içinde 324 kişi okuma yazma biliyordu.[11]
Soporo köyünün merkezinin 960 metre kuzeybatısında, Deniz seviyesinden 1.910 metrede, Ziyaret Tepe'de varlığı bilinen Soporo Kulesi'nin tarihsel Şavşeti bölgesinin ortak savunması içinde yer aldığı tahmin edilmektedir.[12]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Köy; Artvin il merkezine 73 km, Şavşat ilçe merkezine 8 km uzaklıktadır.[13]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 148[2] |
| 2020 | 167[2] |
| 2019 | 135[2] |
| 2018 | 146[2] |
| 2017 | 125[2] |
| 2016 | 132[2] |
| 2015 | 144[2] |
| 2014 | 98[2] |
| 2013 | 138[2] |
| 2012 | 139[2] |
| 2011 | 155[2] |
| 2010 | 148[2] |
| 2009 | 156[2] |
| 2008 | 151[2] |
| 2007 | 171[2] |
| 2000 | 237[13] |
| 1990 | 393[13] |
| 1985 | 422[13] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Duzenli, Turkey Page". Fallingrain.com. 9 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Şavşat Düzenli Köy Nüfusu". Nufusune.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ a b Ecem Kutlu, Şavşat Nüfus Defteri (1835) - Transkripsiyon ve Değerlendirme, Artvin, 2020, s. 22. 29 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yüksek lisans tezi
- ^ a b "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 160". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2020.
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 189. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1469". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2023.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2023.
- ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Ekim 2020.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 169.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 89.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 313, ISBN 9789941478178.
- ^ a b c d "Düzenli Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.