Yukarıkoyunlu
| Yukarıkoyunlu | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Yukarıkoyunlu Yukarıkoyunlu'nun Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Şavşat |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[3] İhtiyar heyeti[3] |
| Rakım | 1788 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 136 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08700 |
Yukarıkoyunlu, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Yukarıkoyunlu ile Aşağıkoyunlu'nun ortak eski adı Sulesi'dir. Nitekim bu iki yerleşim 1835 nüfus defteri ile Artvin vilayeti üzerine 1927 tarihli bir yayında Süles-i Ulya (سولیس علییا) ve Süles-i Süfla (سولیس سفلا) olarak geçer.[4][5]
Sulesi, Orta Çağ'da Gürcistan'ın güneybatı kesimini oluşturan bölgelerden biri olan Şavşeti'de yer alır. Şavşeti bölgesi yazılı kaynaklarda ilk kez 8. yüzyılda geçer. Sulesi ve Balvana köyleri sınırında bulunan ve 10. yüzyılda inşa edildiği tahmin edilen Sulesi Manastırı, buranın hayli eski bir yerleşim olduğunu göstermektedir.[6] Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarına doğru Gürcülerden ele geçirmiştir. Sonraki dönemde Şavşeti bölgesi Çıldır Eyaleti'ne bağlanmıştır.
Süles-i Ulya veya Yukarı Sulesi köyü, Osmanlı idaresinin vergi tahsil etme ve askere alma amacıyla 1835'te sadece erkek nüfusun tespiti sırasında Şavşat (Satlel) sancağının köylerinden biriydi. Bu deftere göre köyde 16 hanede 33 erkek yaşıyordu. Erkek sayısı kadar kadın eklenince Yukarı Sulesi köyünün nüfusunun yaklaşık 66 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Bu tarihte köyün nüfusu Müslüman ahaliden oluşuyordu.[7]
Yukarı Sulesi köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin Yukarı Sules (верхній Сулез) adıyla kaydettiği köy, Artvin Okrugu'nun Şavşet-İmerhevi kazası içinde yer alıyordu. Bu kazaya bağlı Dabatzvrili nahiyesinin sekiz köyünden biriydi. 1886 yılındaki nüfus tespitine göre Yukarı Sules köyündek, 89'u erkek ve 76'sı kadın olmak üzere 19 hanede 165 kişi yaşıyordu. Köyün nüfusunun tamamı "Türk" olarak kaydedilmiştir.[8]
Yukarı Sulesi, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rusların bölgeden çekilmesinin ardından Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 7 Mayıs 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya Artvin sancağını Gürcistan'ın bir parçası olarak tanıdı. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti'nin Tiflis hükûmetine verdiği ültimatom üzerine Gürcü idaresinin çekilmesinin ardından Yukarı Sulesi köyü de fiilen Türkiye'ye katıldı. Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında 16 Mart 1921 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Yukarı Sulesi'yi de kapsayan Artvin bölgesi Türkiye'ye bırakıldı.[9]
Yukarı Sulesi, 1922 yılında Artvin livasında yapılan nüfus tespiti sırasında "Süles-i Ulya" adıyla Şavşat kazasına bağlı Merya nahiyesinin köylerinden biriydi. Nüfusu, 137'si kadın ve 129'u erkek olmak üzere 44 hanede yaşayan 266 kişiden oluşuyordu. Köyün nüfusunun tamamıa "Türk" olarak kaydedilmiştir.[10] Sulesi veya Süles Türkçe olmadığı için Süles-i Ulya köyünün adı 1925 yılında Yukarıkoyunlu olarak değiştirilmiştir.[11] 1965 genel nüfus sayımında Yukarıkoyunlu köyünde 458 kişi yaşıyor ve bu nüfus içinde 204 kişi okuma yazma biliyordu.[12]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Yukarıkoyunlu köyü, Artvin il merkezine 89 km, Şavşat ilçe merkezine ise 24 km uzaklıktadır.[13]
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 136[2] |
| 2020 | 143[2] |
| 2019 | 146[2] |
| 2018 | 151[2] |
| 2017 | 110[2] |
| 2016 | 109[2] |
| 2015 | 112[2] |
| 2014 | 90[2] |
| 2013 | 124[2] |
| 2012 | 116[2] |
| 2011 | 126[2] |
| 2010 | 133[2] |
| 2009 | 123[2] |
| 2008 | 120[2] |
| 2007 | 118[2] |
| 2000 | 174[13] |
| 1990 | 220[13] |
| 1985 | 314[13] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Yukarikoyunlu, Turkey Page". Fallingrain.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Şavşat Yukarıkoyunlu Köy Nüfusu". Nufusune.com. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ "Ecem Kutlu, Şavşat Nüfus Defteri (1835) - Transkripsiyon ve Değerlendirme, Artvin, 2020, s. 14". 29 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2021.
- ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 161". 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2021.
- ^ 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2016, s. 17 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
- ^ "Ecem Kutlu, Şavşat Nüfus Defteri (1835) - Transkripsiyon ve Değerlendirme, Artvin, 2020, s. 18". 13 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 1445". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2021.
- ^ "Nurşen Gök, "Artvin Livası'nın Anavatan'a Katılışı Sırasındaki Durumuna İlişkin Belgeler", Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Sayı: 41, Mayıs 2008, s. 89-104" (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Temmuz 2021.
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 2010 (Birinci basım 1927), s. 189, ISBN 9789944197526.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 89.
- ^ a b c d "Yukarıkoyunlu Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.