Мукшы теле исемле битнең чыганагын карау

{{тел
|төс= 9ACD32
|исем=Мукшы теле
|үзисем=мокшень кяль
|илләр=[[Россия]]
|төбәкләр=[[Мордовия Республикасы]], <br />[[Түбән Новгород өлкәсе]], <br />[[Пенза өлкәсе]], <br />[[Самар өлкәсе]], <br />[[Сарытау өлкәсе]], <br />[[Ырынбург өлкәсе]], <br />[[Тамбов өлкәсе]], <br />[[Başqortstan|Башкортостан]] <br />һәм [[Татарстан]]
|сөйләшүче=
|дәрәҗә=юкка чыгучы
|төркем=[[Урал телләре гаиләсе]]
:[[Фин-угыр телләре]]
|рәсми тел=[[Мордовия Республикасы]]
|идарә=
|iso1=
|iso2=mdf
|sil=MDF
}}

'''Мукшы теле''' ({{lang-mdf|мокшонь кель}}, {{lang-myv|мокшень кяль}}) – мордва теленең бер юнәлеше. Мукшы теле [[фин-угыр телләре]] гаиләсенә керә. [[рус теле|Рус]] һәм [[эрзә теле|эрзә]] телләре белән официаль Мордовия республикасында [[рәсми тел|дәүләт теле]] булып санала.

Мукшы телен мордва халкының [[туган тел]] дип өчтән бере саный.

Мукшы теле [[Мордовия республикасы]]ның көнбатыш ягында кулланыла.

Гомумән, мукшы телендә [[Мордовия Республикасы]]нда; [[Пенза өлкәсе]]ндә, [[Самар өлкәсе]]ндә, [[Сарытау өлкәсе]]ндә, [[Түбән Новгород өлкәсе]]ндә, [[Ырымбур өлкәсе]]ндә, [[Рязань өлкәсе]]ндә, [[Тамбов өлкәсе]] өлкәсендә; [[Татарстан|Татарстанда,]] [[Башкортстан]]да, шулай уҡ [[Себер]]дә һәм Ерак Көнчыгышта сөйләшәләр. Россиядән читтә,  [[Әрмәнстан]]да һәм [[Америка Кушма Штатлары]]нда мукшы диаспоралары бар.

== Мукшы-татарча кечкенә әйтемлек ==
* ''И́на'' – Әйе
* ''Э́ле'' – Әйе
* ''Пара'' – Ярар
* ''Аш'' – Юк
* ''Шумбра́т!'' – Исәнме!
* ''Шумбра́тада!'' – Исәнмесез!
* ''Сюк(пря)!'' – Сәлам! ("иелү"), Рәхим итегез!
* ''Ульхть шумбра́!'' – Исән бул!
* ''У́леда шумбра́т!'' – Исән булыгыз!
* ''Ко́да те́фне?'' – Хәлләрең ничек?
* ''Ко́да э́рят?'' – Яшәүең ничек?
* ''Лац! Це́бярьста!'' – Ярыйсы! Шәп!
* ''Ня́емозонк!'' – Сау булыгыз!
* ''Ва́ндыс!'' – Иртәгәгә кадәр!
* ''Шумбра́ста па́чкодемс!'' – Хәерле юл!
* ''Па́ра а́зан'' – Рәхмәт
** '' – ле́здоманкса!'' – ярдәм өчен!
** '' – се́мбонкса!'' – барысы өчен!
* ''Прости́ндамак!'' – Гафу ит!
* ''Прости́ндамасть!'' – Гафу итегез!
* ''Тят кя́жиякшне!'' – Ачуланмагыз!
* ''Ужя́ль!'' – Кызганыч!
* ''Ко́да тонь ле́мце?'' – Синең исемең ничек?
* ''Монь ле́мозе..'' – Минем исемем..
* ''Мъзя́ра тейть ки́зода?'' – Сиңа ничә яшь?
* ''Мъзя́ра тейнза ки́зода?'' – Аңа ничә яшь?
* ''Те́йне ... ки́зот.'' – Миңа ... яшь.
* ''Те́йнза ... ки́зот.'' – Аңа ... яшь.
* ''Мярьк сува́мс?'' – Керергә мөмкин ме?
* ''Мярьк о́замс?'' – Утырырга мөмкин ме?
* ''О́зак.'' – Утыр.
* ''О́зада.'' – Утырыгыз.
* ''Учт аф ла́мос.'' – Бераз көтеп торыгыз.
* ''Мярьк та́ргамс?'' – Тәмәкене кабызырга мөмкин ме?
* ''Та́ргак.'' – Тарт.
* ''Та́ргада.'' – Тартыгыз.
* ''Аф, э́няльдян, тят та́рга.'' – Юк, зинһар өчен, тартма.
* ''Ко́рхтак аф ламода сяда кайгиста (сяда валомне).'' – Бераз кычкырыбрак (әкренрәк) әйтегез.
* ''Аст ни́нге весть.'' – Тагын бер кабатла.
* ''Га́йфтек те́йне.'' – Шалтырат миңа.
* ''Га́йфтеда те́йне.'' – Шалтыратыгыз миңа.
* ''Га́йфтек те́йне сяда ме́ле.'' – Соңыннанрак шалтыратыгыз.
* ''Сува́к.'' – Кер.
* ''Сува́да.'' – Керегез.
* ''Ётак.'' – Үт (уз).
* ''Ётада.'' – Үтегез (узыгыз).
* ''Ша́чема ши́цень ма́рхта!'' – Туган көн белән!
* ''А́рьсян тейть па́ваз!'' – Сиңа бәхет телим!
* ''А́рьсян тейть о́цю сатфкст!'' – Сиңа зур уңышлар телим!
* ''Тонь шумбраши́цень и́нкса!'' – Сәламәтлегең өчен!
* ''Од Ки́за ма́рхта!'' – Яңа Ел белән!
* ''То́ньге ста́не!'' – Сине дә шулай!

== Шулай ук карагыз ==
{{Портал|Тел|Тел белеме}}
== Тышкы сылтамалар ==
* [http://www.tatknigafund.ru/books/2488/read?locale=tt Татарча-русча-мукшыча-эрзәчә сөйләүлек] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160308111645/http://www.tatknigafund.ru/books/2488/read?locale=tt |date=2016-03-08 }}
{{Россия телләре}}{{Фин-угыр телләре}}

[[Төркем:Мукшы теле]]