Румыния: юрамалар арасында аерма
к r2.7.2+) (Робот: se:Romania-ны se:Románia-ка үзгәртте |
doc. Тамга: күрсәтмәле төзәтмә Үзгәртүне (сылтамалар) тикшерү активлаштырылды Проверка правок (источники) отклонена (неуместно) |
||
(16 кулланучының 48 арадаш юрамасы күрсәтелмәгән) | |||
Юл номеры - 1: | Юл номеры - 1: | ||
{{ |
{{УК}} |
||
'''Румы́ния''' яки [[Дунай татарлары]]ның атаганыңча '''Романя''' ''([[Румын теле|рум.]] România)'' – [[Европа]]ның көньяк-көнчыгышында урнашкан [[дәүләт]]. Конституция буенча, ул демократик җөмһүрият. Башкала – [[Бухарест]] (Бүкрәш) шәһәре. [[Татар теле]], [[румын теле|румын]] вә [[маҗар теле]]ндән соң [[төрек теле]] белән көп сөйлешкен телләрдән бере. |
|||
|исем = Румы́ния |
|||
|исем2 = România |
|||
|исем3 = |
|||
|кыска исем = |
|||
|байрак = Flag of Romania.svg |
|||
|герб = Coat of arms of Romania.svg |
|||
|девиз = |
|||
|гимн = |
|||
|карта = EU-Romania.svg |
|||
|нигезләнү датасы = |
|||
|бәйсезлек датасы = [[1877 ел]]ның [[21 май|21 маенда]] ([[Госманлы империясе]]ннән) |
|||
|халәт = |
|||
|идарә итү формасы = Парламент республикасы |
|||
|телләр = [[Румын теле]] |
|||
|башкала = Бухарест |
|||
|шәһәрләр = Бухарест, [[Яссы]], [[Констанца]] |
|||
|ил башлыгы урыны = Президент |
|||
|ил башлыгы исеме = Траян Бэсеску |
|||
|вәзир урыны = Премьер-министр |
|||
|вәзир исеме = Эмиль Бок |
|||
|шура башлыгы урыны = |
|||
|шура башлыгы исеме = |
|||
|мәйдан = 238 391 |
|||
|су өлеше = 3 |
|||
|халык саны = 21 498 616 |
|||
|халык тыгызлыгы = 90 |
|||
|исәп елы = 2009 |
|||
|акча = лей |
|||
|тулаем милли продукт = $182 млрд. |
|||
|тулаем милли продукт кеше башына =$8,170 |
|||
|UTC = +2 |
|||
|интернет домены = [[.ro]] |
|||
|телефон коды = +40 |
|||
}} |
|||
'''Румы́ния''' ''([[Румын теле|рум.]] România)'' – [[Аурупа]]ның көньяк-көнчыгышында урнашкан [[дәүләт]]. Конституция буенча, ул демократик җөмһүрият. Башкала – [[Бухарест]] шәһәре. Илнең башлыгы – президент. |
|||
[[ |
[[Европа берлеге]]нә керә. |
||
== География == |
|||
{{Аурупа илләре}} |
|||
Румыния территориясенең күп өлешен таулар һәм калкулыклар алып тора. Төп тау тезмәсе — [[Карпат таулары]] (иң биек ноктасы — Молдовяну тавы, 2544 м). Карпат тауларында [[җир тетрәү]]ләр була. [[Трансильвания]] платосы һәм Көнбатыш Румыния таулары да Карпат тезмәсенә карыйлар. Көньякта Түбән Дунай тигезлеге һәм көнбатышта Урта Дунай тигезлеге урнашкан. Румыния территориясендә [[Кара диңгез]] яр буеның озынлыгы 245 км. [[Күстәнҗә]]дән төньяктарак ярлары күбесенчә тәбәнәк, аерым урыннарда сазланган, култыклар һәм ва лиманнар белән ергаланган, утраулар күп. |
|||
{{Аурупа берлеге}} |
|||
Файдалы казылмалардан [[нефть]] һәм [[газ]], ташкүмер, [[тимер]], полиметалл, бакыр һәм алтын мәгъдәннәре, [[боксит]], таш тоз чыганаклары табылган. |
|||
[[Төркем:Аурупа дәүләтләре]] |
|||
[[Төркем:Румыния|*]] |
|||
Климат уртача континеталь. |
|||
{{Link FA|hr}} |
|||
{{Link FA|id}} |
|||
{{Link FA|ro}} |
|||
{{Link GA|ar}} |
|||
Иң зур елга — [[Дунай]]. Аның төп кушылдыклары: Прут, Сирет, Олт, Яломица. |
|||
[[ace:Rumania]] |
|||
[[af:Roemenië]] |
|||
Түбәнлекләрдә, нигездә, уңдырышлы каратуфрак, биеклекләрдә [[көрән (төс)|көрән]] һәм [[соры төс|соры]] урман, тауларда, нигездә, тау-болын туфраклары таралган. Елга тугайларында болыннар, камышлыклар, урманнар бар. Трансильвания платосы, Молдавия калкулыгы, Добруҗаның иң биек урыннарында һәм Карпат тау алдында (400—700 м биеклеккәчә) катнаш имәнлекләр бар. Карпат тауларында (800—1200 м биеклеккәчә) буклар, биегрәк (1500—1800 метргача) ылыслы агачлар үсә. Тауларның иң биек өлешләрен субальп вә альп болыннары алып тора. |
|||
[[als:Rumänien]] |
|||
[[am:ሮማንያ]] |
|||
Урманнарда [[бүре]], төлке, барс, [[бурсык]], [[куян]], йоклач, кошлардан чырайсыз ябалак, [[тукран]], [[кәккүк]] һәм башкалар яши. Тау кәҗәсе, [[дуңгыз]], [[аю]], [[болан]], далаларда байбак, йомран, дала тычканы очрый. |
|||
[[an:Rumanía]] |
|||
[[ang:Rumǣnia]] |
|||
== Халык == |
|||
[[ar:رومانيا]] |
|||
=== Эре шәһәрләр === |
|||
[[arc:ܪܘܡܢܝܐ]] |
|||
{| |
|||
[[arz:رومانيا]] |
|||
| align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''Урын''' |
|||
[[ast:Rumanía]] |
|||
| align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''Шәһәр исеме''' |
|||
[[ay:Rumanya]] |
|||
| align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''Румын исеме''' |
|||
[[az:Rumıniya]] |
|||
| align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''Жудец''' |
|||
[[ba:Румыния]] |
|||
| align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''Халык саны (2011)''' |
|||
[[bar:Rumänien]] |
|||
|- |
|||
[[bat-smg:Romunėjė]] |
|||
| 1||[[Бухарест]]||Bucharest||Bucharest||1 883 425 |
|||
[[bcl:Romanya]] |
|||
|- |
|||
[[be:Румынія]] |
|||
| 2||[[Клуж-Напока]]||Cluj-Napoca||Cluj||324 576 |
|||
[[be-x-old:Румынія]] |
|||
|- |
|||
[[bg:Румъния]] |
|||
| 3||[[Тимишоара]]||Timișoara||Timiș||319 279 |
|||
[[bi:Romania]] |
|||
|- |
|||
[[bn:রোমানিয়া]] |
|||
| 4||[[Яшь (шәһәр)|Яшь]]||Iași||Iași||290 422 |
|||
[[bo:རོ་མ་ནི་ཡ།]] |
|||
|- |
|||
[[bpy:রোমানিয়া]] |
|||
| 5||[[Күстәнҗә]]||Constanța||Constanța||283 872 |
|||
[[br:Roumania]] |
|||
|- |
|||
[[bs:Rumunija]] |
|||
| 6||[[Крайова]]||Craiova||Dolj||269 506 |
|||
[[ca:Romania]] |
|||
|- |
|||
[[cbk-zam:Rumanía]] |
|||
| 7||[[Брашов]]||Brașov||Brașov||253 200 |
|||
[[ce:Румыни]] |
|||
|- |
|||
[[ceb:Romania]] |
|||
| 8||[[Галац]]||Galați||Galați||249 342 |
|||
[[chr:ᎶᎹᏂᏯ]] |
|||
|- |
|||
[[ckb:ڕۆمانیا]] |
|||
| 9||[[Плоешти]]||Ploiești||Prahova||209 945 |
|||
[[co:Romania]] |
|||
|- |
|||
[[crh:Romaniya]] |
|||
| 10||[[Орадя]]||Oradea||Bihor||196 367 |
|||
[[cs:Rumunsko]] |
|||
|- |
|||
[[csb:Rumùńskô]] |
|||
| 11||[[Брэила]] (Ибраил)||Brăila||Brăila||180 302 |
|||
[[cu:Роумꙑнїꙗ]] |
|||
|- |
|||
[[cv:Румыни]] |
|||
| 12||[[Арад]]||Arad||Arad||159 704 |
|||
[[cy:Rwmania]] |
|||
|- |
|||
[[da:Rumænien]] |
|||
| 13||[[Питешти]]||Pitești||Argeș||155 383 |
|||
[[de:Rumänien]] |
|||
|- |
|||
[[diq:Romanya]] |
|||
| 14||[[Сибиу]]||Sibiu||Sibiu||147 245 |
|||
[[dsb:Rumuńska]] |
|||
|- |
|||
[[dv:ރުމޭނިއާ]] |
|||
| 15||[[Бакэу]]||Bacău||Bacău||144 307 |
|||
[[ee:Romania]] |
|||
|- |
|||
[[el:Ρουμανία]] |
|||
| 16||[[Тыргу-Муреш]]||Târgu Mureș||Mureș||134 290 |
|||
[[eml:Rumanî]] |
|||
|- |
|||
[[en:Romania]] |
|||
| 17||[[Бая-Маре]]||Baia Mare||Maramureș||123 738 |
|||
[[eo:Rumanio]] |
|||
|- |
|||
[[es:Rumania]] |
|||
| 18||[[Бузэу]]||Buzău||Buzău||115 494 |
|||
[[et:Rumeenia]] |
|||
|- |
|||
[[eu:Errumania]] |
|||
| 19||[[Ботошани]]||Botoșani||Botoșani||106 847 |
|||
[[ext:Rumania]] |
|||
|- |
|||
[[fa:رومانی]] |
|||
| 20||[[Сату-Маре]]||Satu Mare||Satu Mare||102 441 |
|||
[[fi:Romania]] |
|||
|} |
|||
[[fiu-vro:Rumeeniä]] |
|||
[[fo:Rumenia]] |
|||
== Дәүләт төзелеше == |
|||
[[fr:Roumanie]] |
|||
Румыния — [[җөмһүрият]]. Гамәлдәге Конституциясе 1991 елның 8 декабрендә гомумхалык референдумында халык тарафыннан хупланган. Дәүләт башлыгы — президент. Ул халык тарфыннан гомуми, тигез һәм турыдан-туры сайлау нигезендә яшерен тавыш бирү юлы белән 4 елга сайлана һәм 2 мөддәттән артык сайлана алмый. Канун чыгаручы хакимиятне икепулатлы парламет, башкарма хакимиятне хөкүмәт гамәлгә ашыра. |
|||
[[frp:Roumanie]] |
|||
[[frr:Rumänien]] |
|||
== Дәүләт һимны == |
|||
[[fur:Romanie]] |
|||
{| |
|||
[[fy:Roemeenje]] |
|||
|- |
|||
[[ga:An Rómáin]] |
|||
|style="border-right: 1px solid #999; padding-right:10px"| |
|||
[[gag:Romıniya]] |
|||
'''Deşteaptă-te, române! ''' |
|||
[[gd:Romàinia]] |
|||
[[gl:Romanía - România]] |
|||
Deşteaptă-te, române,<br/> |
|||
[[gn:Rrumaña]] |
|||
din somnul cel de moarte,<br/> |
|||
[[gu:રોમાનિયા]] |
|||
În care te-adînciră<br/> |
|||
[[gv:Yn Romaan]] |
|||
barbarii de tirani,<br/> |
|||
[[hak:Lò-mâ-nì-â]] |
|||
barbarii de tirani!<br/> |
|||
[[haw:Romānia]] |
|||
Acum ori niciodată<br/> |
|||
[[he:רומניה]] |
|||
croieşte-ţi altă soartă,<br/> |
|||
[[hi:रोमानिया]] |
|||
La care să se-nchine<br/> |
|||
[[hif:Romania]] |
|||
şi cruzii tăi dusmani,<br/> |
|||
[[hr:Rumunjska]] |
|||
şi cruzii tăi duşmani!<br/> |
|||
[[hsb:Rumunska]] |
|||
Acum ori niciodată<br/> |
|||
[[ht:Woumani]] |
|||
croieşte-ţi altă soartă,<br/> |
|||
[[hu:Románia]] |
|||
La care să se-nchine<br/> |
|||
[[hy:Ռումինիա]] |
|||
şi cruzii tăi dusmani,<br/> |
|||
[[ia:Romania]] |
|||
şi cruzii tăi duşmani!<br/> |
|||
[[id:Rumania]] |
|||
|style="padding-left:30px"| |
|||
[[ie:Rumania]] |
|||
'''Уян, румын''' <br/>(беренче куплеты)<br/> |
|||
[[ilo:Romania]] |
|||
Уян, румын, уян инде<br/> |
|||
[[io:Rumania]] |
|||
гомерлек бу йокыңнан,<br/> |
|||
[[is:Rúmenía]] |
|||
Коллык богавы салган<br/> |
|||
[[it:Romania]] |
|||
сиңа кыргый тиран,<br/> |
|||
[[ja:ルーマニア]] |
|||
богау салган тиран!<br/> |
|||
[[jbo:romanias]] |
|||
Бүген булмаса – кайчан<br/> |
|||
[[jv:Rumania]] |
|||
үзгәртерсең язмышыңны?<br/> |
|||
[[ka:რუმინეთი]] |
|||
Хөрмәт итсен сине дөнья,<br/> |
|||
[[kaa:Rumıniya]] |
|||
калтырансын дошман,<br/> |
|||
[[kbd:Румыниэ]] |
|||
калтырансын дошман!<br/> |
|||
[[kg:Romania]] |
|||
Бүген булмаса – кайчан<br/> |
|||
[[kk:Румыния]] |
|||
үзгәртерсең язмышыңны?<br/> |
|||
[[kl:Rumænia]] |
|||
Хөрмәт итсен сине дөнья,<br/> |
|||
[[kn:ರೊಮಾನಿಯ]] |
|||
калтырансын дошман,<br/> |
|||
[[ko:루마니아]] |
|||
калтырансын дошман!<br/> |
|||
[[koi:Ромыния]] |
|||
|} |
|||
[[krc:Румыния]] |
|||
'''Һимнның тарихы''' |
|||
[[ku:Romanya]] |
|||
[[kv:Румыния]] |
|||
1848 елның революцион-патриотик җыры «Deşteaptǎ-te române!» (“Уян, румын!”) [[1990 ел]]да гына илнең рәсми һимны буларак расланган. Аның 11 куплеттан торган текстын шагыйрь Андрей Мурешану (Andrei Mureşanu |
|||
[[kw:Roumani]] |
|||
(1816-1863), музыкасын халык иҗаты белгече Антон Панн (Anton Pann (1796-1854) 1830 нчы елларда ук язган |
|||
[[ky:Румыния]] |
|||
булган. Бу ике иҗат кешесе ул вакытта бер-берсе белән таныш булмаган әле һәм үз әсәрләрен, бер-берсенең иҗат җимешеннән хәбәрдар булмаган килеш тудырган. Көй белән шигырьне 1848 елдагы революция вакытында бөтенләй башка кеше – җырчы Георге Ученеску (Gheorghe Ucenescu (1830-1896) “бергә тоташтырган”. |
|||
[[la:Romania]] |
|||
[[lad:Rumania]] |
|||
Хәзерге заманда Мурешану шигыренең 4 куплеты гына кулланыла. “Румын Марсельезасы” [[Икенче бөтендөнья сугышы|Икенче Бөтендөнья сугышыннан]] соң коммунистлар тарафыннан тыелган иде. Хәзер ул ил гимны буларак кына түгел, җырчыларның патриотик репертуарында аерылгысыз бер өлеш итеп тә кулланыла.Kritikusok: Cigányok családja: Lungu Constantin az Electroprecicia és a PSD Brasov Sacele kivonatait finanszírozza Istrate Gabriela, egy krónikus beteg nevére, aki Görögországban nyaralt. |
|||
[[lb:Rumänien]] |
|||
[[li:Roemenië]] |
|||
== Дин == |
|||
[[lij:Romania]] |
|||
Румыниядә рәсми дин юк, халыкның күпчелеге — [[православие|православ]] [[христианнар]]. |
|||
[[lmo:Rumania]] |
|||
* 86,8 % — Румыния православие чиркәве; |
|||
[[ln:Rumania]] |
|||
* 6,0 % — протестантлар; |
|||
[[lt:Rumunija]] |
|||
* 4,7 % — католиклар; |
|||
[[ltg:Rumuneja]] |
|||
* 2,4 % — башкалар (нигездә, [[мөселманнар]]) |
|||
[[lv:Rumānija]] |
|||
* [[Румыниядә ислам]] |
|||
[[mdf:Румыние]] |
|||
** [[Бөек мәчет (Күстәнҗә)]] |
|||
[[mhr:Румыний]] |
|||
[[mi:Romeinia]] |
|||
== Искәрмәләр == |
|||
[[mk:Романија]] |
|||
{{Искәрмәләр}} |
|||
[[ml:റൊമാനിയ]] |
|||
[[mn:Румын]] |
|||
== Сылтамалар == |
|||
[[mr:रोमेनिया]] |
|||
{{Тышкы сылтамалар}} |
|||
[[ms:Romania]] |
|||
[[mt:Rumanija]] |
|||
== Моны да карагыз == |
|||
[[my:ရိုမေးနီးယားနိုင်ငံ]] |
|||
* [[Румыния татарлары]] |
|||
[[na:Romania]] |
|||
{{Европа илләре}} |
|||
[[nah:Rumania]] |
|||
{{Европа берлеге}} |
|||
[[nap:Rumania]] |
|||
[[nds:Rumänien]] |
|||
[[Төркем:Европа дәүләтләре]] |
|||
[[nds-nl:Roemenië]] |
|||
[[Төркем:Румыния|*]] |
|||
[[ne:रोमानिया]] |
|||
[[Төркем:Җөмһүриятләр]] |
|||
[[new:रोमानिया]] |
|||
[[nl:Roemenië]] |
|||
[[nn:Romania]] |
|||
[[no:Romania]] |
|||
[[nov:Rumania]] |
|||
[[nrm:Roumanie]] |
|||
[[nv:Wooméiniya]] |
|||
[[oc:Romania]] |
|||
[[or:ରୋମାନିଆ]] |
|||
[[os:Румыни]] |
|||
[[pam:Romania]] |
|||
[[pdc:Rumeenie]] |
|||
[[pih:Romainya]] |
|||
[[pl:Rumunia]] |
|||
[[pms:Romanìa]] |
|||
[[pnb:رومانیہ]] |
|||
[[pnt:Ρουμανία]] |
|||
[[ps:رومانیا]] |
|||
[[pt:Roménia]] |
|||
[[qu:Rumanya]] |
|||
[[rm:Rumenia]] |
|||
[[rmy:Rumuniya]] |
|||
[[ro:România]] |
|||
[[roa-rup:Romãnia]] |
|||
[[roa-tara:Romanie]] |
|||
[[ru:Румыния]] |
|||
[[rue:Румуньско]] |
|||
[[rw:Romaniya]] |
|||
[[sah:Румыния]] |
|||
[[sc:Romania]] |
|||
[[scn:Rumanìa]] |
|||
[[sco:Romanie]] |
|||
[[se:Románia]] |
|||
[[sh:Rumunija]] |
|||
[[si:රුමේනියාව]] |
|||
[[simple:Romania]] |
|||
[[sk:Rumunsko]] |
|||
[[sl:Romunija]] |
|||
[[sm:Romania]] |
|||
[[so:Romania]] |
|||
[[sq:Rumania]] |
|||
[[sr:Румунија]] |
|||
[[ss:IRomaniya]] |
|||
[[stq:Rumänien]] |
|||
[[su:Romania]] |
|||
[[sv:Rumänien]] |
|||
[[sw:Romania]] |
|||
[[szl:Růmůńijo]] |
|||
[[ta:உருமேனியா]] |
|||
[[te:రొమేనియా]] |
|||
[[tet:Roménia]] |
|||
[[tg:Руминия]] |
|||
[[th:ประเทศโรมาเนีย]] |
|||
[[tk:Rumyniýa]] |
|||
[[tl:Rumanya]] |
|||
[[tpi:Romenia]] |
|||
[[tr:Romanya]] |
|||
[[udm:Румыния]] |
|||
[[ug:Ruminiye]] |
|||
[[uk:Румунія]] |
|||
[[ur:رومانیہ]] |
|||
[[uz:Ruminiya]] |
|||
[[vec:Romanìa]] |
|||
[[vep:Romanii]] |
|||
[[vi:Romania]] |
|||
[[vls:Roemenië]] |
|||
[[vo:Rumän]] |
|||
[[wa:Roumaneye]] |
|||
[[war:Rumania]] |
|||
[[wo:Romaani]] |
|||
[[wuu:罗马尼亚]] |
|||
[[xal:Румудин Орн]] |
|||
[[xmf:რუმინეთი]] |
|||
[[yi:רומעניע]] |
|||
[[yo:Románíà]] |
|||
[[zea:Roemenië]] |
|||
[[zh:羅馬尼亞]] |
|||
[[zh-classical:羅馬尼亞]] |
|||
[[zh-min-nan:România]] |
|||
[[zh-yue:羅馬尼亞]] |
5 ноя 2024, 13:18 өчен соңгы юрама
Румы́ния яки Дунай татарларының атаганыңча Романя (рум. România) – Европаның көньяк-көнчыгышында урнашкан дәүләт. Конституция буенча, ул демократик җөмһүрият. Башкала – Бухарест (Бүкрәш) шәһәре. Татар теле, румын вә маҗар телендән соң төрек теле белән көп сөйлешкен телләрдән бере.
Европа берлегенә керә.
География
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Румыния территориясенең күп өлешен таулар һәм калкулыклар алып тора. Төп тау тезмәсе — Карпат таулары (иң биек ноктасы — Молдовяну тавы, 2544 м). Карпат тауларында җир тетрәүләр була. Трансильвания платосы һәм Көнбатыш Румыния таулары да Карпат тезмәсенә карыйлар. Көньякта Түбән Дунай тигезлеге һәм көнбатышта Урта Дунай тигезлеге урнашкан. Румыния территориясендә Кара диңгез яр буеның озынлыгы 245 км. Күстәнҗәдән төньяктарак ярлары күбесенчә тәбәнәк, аерым урыннарда сазланган, култыклар һәм ва лиманнар белән ергаланган, утраулар күп.
Файдалы казылмалардан нефть һәм газ, ташкүмер, тимер, полиметалл, бакыр һәм алтын мәгъдәннәре, боксит, таш тоз чыганаклары табылган.
Климат уртача континеталь.
Иң зур елга — Дунай. Аның төп кушылдыклары: Прут, Сирет, Олт, Яломица.
Түбәнлекләрдә, нигездә, уңдырышлы каратуфрак, биеклекләрдә көрән һәм соры урман, тауларда, нигездә, тау-болын туфраклары таралган. Елга тугайларында болыннар, камышлыклар, урманнар бар. Трансильвания платосы, Молдавия калкулыгы, Добруҗаның иң биек урыннарында һәм Карпат тау алдында (400—700 м биеклеккәчә) катнаш имәнлекләр бар. Карпат тауларында (800—1200 м биеклеккәчә) буклар, биегрәк (1500—1800 метргача) ылыслы агачлар үсә. Тауларның иң биек өлешләрен субальп вә альп болыннары алып тора.
Урманнарда бүре, төлке, барс, бурсык, куян, йоклач, кошлардан чырайсыз ябалак, тукран, кәккүк һәм башкалар яши. Тау кәҗәсе, дуңгыз, аю, болан, далаларда байбак, йомран, дала тычканы очрый.
Халык
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Эре шәһәрләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Урын | Шәһәр исеме | Румын исеме | Жудец | Халык саны (2011) |
1 | Бухарест | Bucharest | Bucharest | 1 883 425 |
2 | Клуж-Напока | Cluj-Napoca | Cluj | 324 576 |
3 | Тимишоара | Timișoara | Timiș | 319 279 |
4 | Яшь | Iași | Iași | 290 422 |
5 | Күстәнҗә | Constanța | Constanța | 283 872 |
6 | Крайова | Craiova | Dolj | 269 506 |
7 | Брашов | Brașov | Brașov | 253 200 |
8 | Галац | Galați | Galați | 249 342 |
9 | Плоешти | Ploiești | Prahova | 209 945 |
10 | Орадя | Oradea | Bihor | 196 367 |
11 | Брэила (Ибраил) | Brăila | Brăila | 180 302 |
12 | Арад | Arad | Arad | 159 704 |
13 | Питешти | Pitești | Argeș | 155 383 |
14 | Сибиу | Sibiu | Sibiu | 147 245 |
15 | Бакэу | Bacău | Bacău | 144 307 |
16 | Тыргу-Муреш | Târgu Mureș | Mureș | 134 290 |
17 | Бая-Маре | Baia Mare | Maramureș | 123 738 |
18 | Бузэу | Buzău | Buzău | 115 494 |
19 | Ботошани | Botoșani | Botoșani | 106 847 |
20 | Сату-Маре | Satu Mare | Satu Mare | 102 441 |
Дәүләт төзелеше
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Румыния — җөмһүрият. Гамәлдәге Конституциясе 1991 елның 8 декабрендә гомумхалык референдумында халык тарафыннан хупланган. Дәүләт башлыгы — президент. Ул халык тарфыннан гомуми, тигез һәм турыдан-туры сайлау нигезендә яшерен тавыш бирү юлы белән 4 елга сайлана һәм 2 мөддәттән артык сайлана алмый. Канун чыгаручы хакимиятне икепулатлы парламет, башкарма хакимиятне хөкүмәт гамәлгә ашыра.
Дәүләт һимны
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Deşteaptă-te, române! Deşteaptă-te, române, |
Уян, румын |
Һимнның тарихы
1848 елның революцион-патриотик җыры «Deşteaptǎ-te române!» (“Уян, румын!”) 1990 елда гына илнең рәсми һимны буларак расланган. Аның 11 куплеттан торган текстын шагыйрь Андрей Мурешану (Andrei Mureşanu (1816-1863), музыкасын халык иҗаты белгече Антон Панн (Anton Pann (1796-1854) 1830 нчы елларда ук язган булган. Бу ике иҗат кешесе ул вакытта бер-берсе белән таныш булмаган әле һәм үз әсәрләрен, бер-берсенең иҗат җимешеннән хәбәрдар булмаган килеш тудырган. Көй белән шигырьне 1848 елдагы революция вакытында бөтенләй башка кеше – җырчы Георге Ученеску (Gheorghe Ucenescu (1830-1896) “бергә тоташтырган”.
Хәзерге заманда Мурешану шигыренең 4 куплеты гына кулланыла. “Румын Марсельезасы” Икенче Бөтендөнья сугышыннан соң коммунистлар тарафыннан тыелган иде. Хәзер ул ил гимны буларак кына түгел, җырчыларның патриотик репертуарында аерылгысыз бер өлеш итеп тә кулланыла.Kritikusok: Cigányok családja: Lungu Constantin az Electroprecicia és a PSD Brasov Sacele kivonatait finanszírozza Istrate Gabriela, egy krónikus beteg nevére, aki Görögországban nyaralt.
Дин
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Румыниядә рәсми дин юк, халыкның күпчелеге — православ христианнар.
- 86,8 % — Румыния православие чиркәве;
- 6,0 % — протестантлар;
- 4,7 % — католиклар;
- 2,4 % — башкалар (нигездә, мөселманнар)
- Румыниядә ислам
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 1,23 1,24 (unspecified title) — база данных Всемирного банка.
- ↑ 2,0 2,1 http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_r%C3%A9vis%C3%A9_2020-01-27-1.pdf
- ↑ The National Terminology Database for Irish — 2006.
- ↑ 13 // Constitution of Romania // Monitorul Oficial — 1991.
- ↑ https://www.workwithdata.com/place/romania
- ↑ https://www.ncnk.org/sites/default/files/content/resources/publications/NCNK_Issue_Brief_DPRK_Diplomatic_Relations.pdf
- ↑ https://www.interpol.int/Member-countries/World — Интерпол.
- ↑ https://www.interpol.int/Who-we-are/Member-countries/Europe/ROMANIA
- ↑ http://www.nuclearsuppliersgroup.org/en/participants1 — Атом-төш чималны сатучылар төркеме.
- ↑ https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/ — ХКТО.
- ↑ https://www.opcw.org/about-us/member-states/romania
- ↑ http://mcce-mil.com/wp-content/uploads/glance/MCCE-AT-A-Glance-September-2017.pdf — Movement Coordination Centre Europe.
- ↑ https://www.sacprogram.org/en/Pages/The%20Strategic%20Airlift%20Capability.aspx — Strategic Airlift Capability.
- ↑ https://www.iho.int/srv1/index.php?option=com_wrapper&view=wrapper&Itemid=452&lang=en — Халыкара гидрография оешмасы.
- ↑ http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp
- ↑ http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html
- ↑ https://www.upu.int/en/Universal-Postal-Union/About-UPU/Member-Countries?csid=-1&cid=241
- ↑ https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8
- ↑ https://public.wmo.int/en/members/romania
- ↑ https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/
- ↑ https://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/about-us/wco-members/list-of-members-with-membership-date.pdf
- ↑ https://holocaustremembrance.com/countries/romania
- ↑ https://www.dw.com/en/eu-romania-and-bulgaria-join-schengen-area-by-air-and-sea/a-68706160
- ↑ Primele date provizorii pentru Recensământul Populației și Locuințelor, runda 2021
- ↑ 25,0 25,1 https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD — Бөтендөнья банкы.
- ↑ Отчёт о развитии человечества — Программа развития ООН, 2022.
- ↑ Отчёт о развитии человечества — Программа развития ООН, 2022.
- ↑ http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS
- ↑ http://chartsbin.com/view/edr
- ↑ 30,0 30,1 World Plugs / мөхәррир Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе
- ↑ http://www.ziare.com/stiri/eveniment/romania-si-a-marit-suprafata-la-238-397-kilometri-patrati-1470103
- ↑ Acesta este NOUL TERITORIU al României — Gândul, 2017.
- ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
- ↑ https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI
- ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
- ↑ Индекс демократии — Economist Intelligence Unit.
- ↑ 2020 Democracy Index
- ↑ 38,00 38,01 38,02 38,03 38,04 38,05 38,06 38,07 38,08 38,09 38,10 38,11 38,12 38,13 38,14 https://www.bti-project.org
- ↑ 39,0 39,1 https://bti-project.org/en/reports/country-dashboard/ROU
- ↑ https://happyplanetindex.org/countries/?c=ROU
- ↑ International Numbering Resources Database: ITU-T E.129 National-only numbers linked with emergency services and other services of social value / мөхәррир Халыкара телекоммуникацияләр берлеге