Kontent qismiga oʻtish

Elizabeth Dole

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Elizabeth Dole
Amerika Qoʻshma Shtatlarining 20-Mehnat kotibi
Mansab davri
1989-yil 25-yanvar – 1990-yil 23-noyabr
Prezident George H. W. Bush
Amerika Qoʻshma Shtatlarining 8- transport kotibi
Mansab davri
1983-yil 7-fevral – 1987-yil 30-sentyabr
Prezident Ronald Reagan
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi
Mary Elizabeth Alexander Hanford

1936-yil 29-iyul
Solsberi, Shimoliy Karolina, AQSh
Siyosiy partiyasi

Demokratik (1975-yilgacha)

Respublikachi (1975-yildan hozirgi kungacha)
Turmush oʻrtogʻi Bob Dole
Taʼlim

Dyuk universiteti (BA)

Harvard universiteti (ME JD)
Imzosi

Mary Elizabeth Alexander Hanford Dole (1936-yil 29-iyulda tugʻilgan[1]) — amerikalik advokat, yozuvchi va siyosatchi, Nixon, Reagan va Bush prezidentlik maʼmuriyatlarida ishlagan. U, shuningdek, 2003-yildan 2009-yilgacha Shimoliy Karolina uchun Qoʻshma Shtatlar senatori boʻlib ishlagan.

Duke universiteti va Harvard yuridik fakultetini bitirgan Dole Amerika Qizil Xoch tashkiloti rahbari boʻlgunga qadar Ronald Reagan davrida transport kotibi va George H.V. Bush davrida Mehnat vaziri lavozimlarida ishlagan. Keyinchalik u Shimoliy Karolinaning birinchi ayol AQSH senatori (2003 — 2009) boʻlib ishlagan. U Respublikachilar partiyasi aʼzosi va Milliy Respublika Senator qoʻmitasining sobiq raisi. U AQSh Senatida koʻpchilikning sobiq yetakchisi, 1976-yilda Respublikachilar partiyasidan vitse-prezidentlikka nomzod va 1996-yilda Respublikachilar partiyasidan prezidentlikka nomzod Bob Dolening bevasi.

Yoshlik va taʼlim

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Dole Mary Elizabeth Alexander Hanford (Shimoliy Karolina shtati) Salisbury shahrida Mary Ella va John Van Hanford (1893—1978) oilasida tugʻilgan[1][2].

Dole Duke universitetida oʻqidi va 1958-yil 2-iyunda siyosatshunoslik boʻyicha imtiyozli diplom bilan tugatdi. U Angier B.Duke stipendiyasining finalchisi boʻlgan, bu Dukega oʻqishga kirgan taniqli abituriyentlarga beriladigan toʻliq oʻqish mukofoti[3]. U Phi Beta Kappaga saylandi va Algernon Sidney Sallivan mukofoti, boshqalarga xizmat qilish idealini koʻrsatganlarga beriladigan milliy mukofot sohibi boʻldi.

Oq uy yillari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Johnson maʼmuriyati

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Elizabeth Dole doʻsti va ustozi Virginia Knauer bilan. Knauer Nixon maʼmuriyatida Oq uyning isteʼmolchilar bilan ishlash boshqarmasini boshqargan, u yerda Dole prezident yordamchisining oʻrinbosari boʻlib ishlagan.

1960-yilda John Kennediy — prezidentlik uchun saylovoldi tashviqotini olib borgan Dole[4] 1967-yilda Lyndon B. Johnson maʼmuriyatida Sogʻliqni saqlash, taʼlim va farovonlik kotibining yordamchisi sifatida ishlay boshladi[5].

Nixon va Ford maʼmuriyati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Richard Nixon Johnsonni almashtirganidan soʻng, koʻplab demokratlar Oq uyni tark etganda, Dole buni qilmadi. 1969-yildan 1973-yilgacha u prezident Nixonning isteʼmolchilar bilan ishlash boʻyicha yordamchisi oʻrinbosari boʻlib ishlagan[6]. 1973-yilda Nixon uni etti yillik muddatga Federal Savdo Komissiyasiga tayinladi[7].

Dole boʻlajak turmush oʻrtogʻi Bob Dole bilan birinchi marta 1972-yilning bahorida uning xoʻjayini va ustozi Virginiya Knauer tomonidan uyushtirilgan uchrashuvda koʻrgan[8]. Er-xotin uchrashishdi va u 1975-yil 6-dekabrda Vashington milliy soborida turmush qurishdi[9]. Ularning farzandlari yoʻq, garchi u Bobning 1972-yilda ajrashish bilan yakunlangan 24 yillik birinchi nikohidan katta yoshli qizi Robinning oʻgay onasi boʻlsa ham. U 1996-yilda Milliy Presviterian cherkoviga qoʻshilishdan oldin, u yakka tartibda, keyinroq eri bilan Vashingtondagi Foundry United Metodist cherkovida qatnashgan[9].

2000-yil AQSh prezidentligiga nomzod

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Dolening prezidentlik kampaniyasi logotipi

Elizabet Dole 2000-yilgi AQSh prezidentligi saylovlarida Respublikachilar partiyasidan nomzodlikka daʼvogarlik qilgan.

Dole 1999-yil 4-yanvarda Qizil Xoch prezidenti lavozimini tark etishini eʼlon qilganidan keyin prezidentlik kampaniyasi haqidagi taxminlar keng tarqaldi[10].

Dole 1999-yil 10-martda tadqiqot qoʻmitasini tuzayotganini eʼlon qildi[11].

Doul toʻrt yil oldin erining kampaniyasida faol ishtirok etgan boʻlsa-da, u saylovoldi kampaniyasida deyarli qatnashmadi[12][13].

Avgust oyida Dole uchinchi oʻrinni egalladi — Jorj Bush va Stiv Forbes ortida — Ayova shtatidagi Straw Pollda katta maydonda (Respublikachilar partiyasi nomzodi uchun birinchi, majburiy boʻlmagan, saylanish testi). Ayova shtatidagi Straw soʻrovi milliy soʻrovlardan farq qildi, u yerda u Bushdan keyin ikkinchi boʻldi; Uchinchi oʻrinni senator Jon Makkeyn egalladi. 

Nensi Pelosi va Jon Makkeyn bilan 2014 yilgi Kongressning „Yashirin qahramonlar kokus“ yigʻilishida Dole

Dole 1999-yil oktyabr oyida praymerizlar oldidan poygadan chiqdi, bunga asosan mablagʻ toʻplashning yetarli boʻlmagani sabab boʻldi, vaholanki, Gallup soʻroviga koʻra, u prezidentlik poygasida 11 % ga 1999-yil oktyabrida Jorj W. Bushdan 60 % ortda qolgan edi[14].

Siyosatdan keyin: Elizabeth Dole fondi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2012-yilda Dole „yarador jangchilar“ga gʻamxoʻrlik qiluvchilarga yordam berishga bagʻishlangan Elizabeth Dole fondini tashkil etdi[15][16].

Dole RAND korporatsiyasiga harbiy va faxriylarga gʻamxoʻrlik qiluvchilarning ehtiyojlari boʻyicha birinchi umummilliy keng qamrovli, dalillarga asoslangan hisobotni ishlab chiqishni topshirdi[17]. Ikki yillik tadqiqot mavjud xizmatlarni atrof-muhitni skanerlash, boʻshliqlarni tahlil qilish va Amerikaning yashirin yordamchilari — yosh turmush oʻrtoqlar, onalar, otalar va bizga gʻamxoʻrlik qilayotganlarga gʻamxoʻrlik qilayotgan boshqa yaqinlarimizning ulkan qiyinchiliklarini hal qilish boʻyicha tavsiyalarni oʻz ichiga oladi. Tadqiqot yarador jangchi loyihasi, Lilly jamgʻarmasi va Cannon jamgʻarmasi tomonidan saxiylik bilan qoʻllab-quvvatlandi[18]

  1. 1,0 1,1 Mary Ella Cathey Hanford, „Asbury and Hanford Families: Newly Discovered Genealogical Information“ The Historical Trail 33 (1996), pp. 44-45, 49.
  2. „Ancestry of Elizabeth Dole (b. 1936)“. Wargs.com. Qaraldi: 17-iyun 2010-yil.
  3. Duke University Archives. The Registrarʼs statistics for Fall 1957 show that 25 men and 12 women seniors were majoring in political science. In the 1958 Commencement Program, hers is the only name listed for departmental honors.
  4. „Elizabeth Dole | Distinguished Service Medal | The American Legion“. www.legion.org. The American Legion. Qaraldi: 21-fevral 2021-yil.
  5. „DOLE, Elizabeth Hanford | US House of Representatives: History, Art & Archives“ (inglizcha). history.house.gov. United States House of Representatives. Qaraldi: 21-fevral 2021-yil.
  6. „Dole to Give HBS Class Day Speech | News | The Harvard Crimson“. www.thecrimson.com. Qaraldi: 18-mart 2020-yil.
  7. Greenhouse, Linda. „A Career in the Capital; Woman in the News: Elizabeth Hanford Dole“ (inglizcha). The New York Times (25-dekabr 1988-yil). Qaraldi: 18-mart 2020-yil.
  8. „Elizabeth Dole“. CNN. Qaraldi: 1-may 2010-yil.
  9. 9,0 9,1 Elizabeth Hanford Dole, „For Such a Time As This: A Personal Statement of Faith“ The Historical Trail 33 (1996) p. 26
  10. Balz, Dan. „Elizabeth Dole Set to Leave Red Cross“. The Washington Post (4-yanvar 1999-yil). Qaraldi: 29-may 2021-yil.
  11. „Dole announces presidential exploratory committee - March 10, 1999“. CNN (10-mart 1999-yil). Qaraldi: 29-may 2021-yil.
  12. West. „Elizabeth Dole drops presidential campaign“ (inglizcha). The Baltimore Sun (21-oktabr 1999-yil). Qaraldi: 29-may 2021-yil.
  13. „ELECTION 2000: Elizabeth Dole: What killed her campaign?“. products.kitsapsun.com. Kitsap Sun. 2022-yil 12-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 29-may 2021-yil.
  14. „Cain Surges, Nearly Ties Romney for Lead in GOP Preferences“. Gallup.com. Qaraldi: 10-oktabr 2011-yil.
  15. „The Elizabeth Dole Foundation“. The Elizabeth Dole Foundation.
  16. „Newly established Elizabeth Dole Foundation to help 'hidden heroes'“. Salisbury Post (9-mart 2013-yil). 22-fevral 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan.
  17. „Hidden Heroes: America's Military Caregivers“. 26-dekabr 2017-yil. Qaraldi: 3-avgust 2018-yil. {{cite magazine}}: Cite magazine requires |magazine= (yordam)CS1 maint: date format ()
  18. „Landmark Research - The Elizabeth Dole Foundation“. Qaraldi: 3-avgust 2018-yil.