Fumeto
El fumeto xe un lenguajo costituìo da pì codixi, tra i cuałi se distingùnò prinçipàlmènte quełi d'imaxine (ilustraxion: cołore, pròspètiva, montàgio...) e de tenporałità (armonìa, ritmo, naraxion...).
Will Eisner definise el fumeto cofà "arte sequenxiałe".
Poìché el fumeto xe in làrga parte utiłixà a fini naratìvi, eso xe spèso definio "leteratùra disegnàta"; in realtà, el fumeto pò esare utiłixà anca a scòpi non naratìvi: par esenpio, par na riçetta de cusina, o par realixar el librèto de istruxioni de un aparècìo. On esenpio concrèto de uso non naratìvo dèl fumeto xe el vołum Capir el Fumeto - L'arte invisibiłe, sagio sentifego sol fumeto realixà interàmente a fumeti da Scott McCloud.
Interesànte xe ła definixion che dà ło steso McCloud: «Imaxìni e altre figùre justapòste i' na dełiberàta sequenxa, coło scopo de comunicar informaxioni e/o prodùre na reaxion estetegà inte el letor»[1]. En ogni caso, apàrtièn a pieno titoło ala categòria de łe pì modèrne arti visuałi, i n'era che - priviłexando l'imaxinè sora tuto - xe en grado de acòstar ła visionàrietà pop de Andy Warhol ala grazsia e ala poesia del'art déco e del'art nouveau, par apròdar al (rełativàmènte) reçente fenòmeno del vintage.
En poche parołe, el fumeto, nato par i adùlti, divegnuò poi teritòrio par l'infanxia, xe quindi tornà a esare patrìmonio de na fascia non esclusivàmente xòvaniłe. Nonostànte l'espàndèrsi de altri mexi de comunicaxion de masa, acònpagna ancor ancùo - fin a detarne in tanti casi rìtmi, tenpi e mòdi (o quantomèn limitàndosi a rejistràrne el divegnir) - el vivère (e el convìvare) cotidian.
El termine "fumeto" se riferise ałe "nuvołete", simiłi a sbufi de fumo, utiłixae par riportar el diałogo tra i personaji (deti in inglese balloon). Par divèrso tenpo, sopratùto in Itàlia, furono utiłixaè de łe didascałie in calçe a sascuna vigneta, spèso costituie da do otònari in rima basada; soło sucesìvàmente venèro utiłixai i veri e propri "fumeti" (anca se ci son utiłixi preçedènti).
Nei Stati Unii de Amèrica e nei paesi ànglofoni i fumeti son indicai cofà comics, in Giapòn vegnòno ciàmai manga ("imaxini in movimènto" o "senxa sènso"), in Francia sono ciàmai bande dessinée ("strise disegnàe"). Curiosàmente, nei paesi de lengua spagnola del Sud America, cofà ad esenpio l'Argentina, vien usà maxòrmènte el termine historieta, mentre en Spagna el termine pì difondesto xe tebeo (derivà dal nome del pì fàmoso xornałe de fumeti publicà neła penisoła ibèrica, el TBO).
Notaxion
Varda anca
Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so fumeto
el detien schemi gràfeghi so
| Controło de autorità | LCCN (EN) sh85028863 · GND (DE) 4010427-8 · BNF (FR) cb119310194 (data) · NDL (EN, JA) 00567438 |
|---|