Kacu tekst Azii

{{1000}}{{A10000}}
[[Fail:Asia-UN.png|thumb|left|200px|Azijan regionad [[Ühtenzoittud Rahvahiden Organizacii|ÜRO:n]] mödhe:
{{legend|#DF8F87|[[Päivnouzmaine Azii]]}}
{{legend|#FBEC5D|[[Päivlaskmaine Azii]]}}
{{legend|#7382B3|[[Keskuzazii]]}}
{{legend|#90EE90|[[Suvipäivnouzmaine Azii]]}}
{{legend|#FBCEB1|[[Suviazii]]}}
{{legend|#75B2DD|[[Venäma]]n azijalaine pala lugese Pohjoižeks Azijaks.}}]]
[[Fail:LocationAsia.png|right|thumb|200px|Azijan sijaduz]]
[[Fail:Possible definitions of the boundary between Europe and Asia.png|thumb|right|200px|Röun Evropanke]]
[[Fail:Asia satellite orthographic.jpg|thumb|right|200px|Azijan fizine kart]]
'''Azii''' ([[grekan kel'|grekan kelel]]: ''Ασία'') om man kuiv pala, kaikiš suremb pindan i ristitišton mödhe. Se da [[Evrop]] oma [[Evrazii]]-kontinentan kaks' palad. Sijadase pohjoižel mapoliškol, Evrazijan suves, päivnouzmas da pohjoižes. Nügüd' Azii om kaikiš heredamb šingotesen region.

== Ühthižed andmused ==
Pind lähižidenke saridenke — 43,5 millionad km². Eläjiden lugu — 4,2 mlrd (2012), koume ristitud videspäi elädas Azijas.

Kaik 47 valdkundad, viž rippujad territorijad da viž valdkundad palahiženke rahvahidenkeskeiženke tundištusenke sijadasoiš Azijas. [[Kazahstan]], [[Turkanma]] da [[Venäma]] sijadasoiš paloin Evropas-ki, [[Indonezii|Indonezijan]] pala om Valdmerimaiš, [[Egipt]] da [[Jemen]] sijadasoiš Afrikas paloin.

Nimitadas Azijan eläjid da sündnuzid [[azijalaižed|azijalaižikš]].

[[Päivnouzmmantedo]] om disciplin, tedoidab Azijan da Pohjoižafrikan rahvahiden istorijad, ižandust, literaturad, religijad, filosofijad, kelid i kul'turid.

== Geografii ==
Azijan sariden pind om läz 2 mln km², kaikiš suremb niišpäi om [[Kalimantan]] (Borneo). Järedad pol'sared: [[Arabijan pol'sar']], [[Indostan]], [[Anatolijan pol'sar']], [[Korejan pol'sar']], [[Kamčatkan pol'sar'|Kamčatk]], [[Čukotkan pol'sar'|Čukotk]], [[Taimiran pol'sar'|Taimir]].

Azijan päivnouzmaižed randad lainištab [[Tün' valdmeri]], suvižed randad — [[Indine valdmeri]], päivlaskmaižed randad — [[Atlantine valdmeri|Atlantižen valdmeren]] [[Keskmeri]] da [[Mustmeri]], pohjoižed randad — [[Jävaldmeri]]. [[Dežnevan nem']] om kaikiš päivnouzmaižemb čokkoim, [[Beringan sal'm]] sijadase Päivnouzmaižen Azijan i [[Pohjoižamerik]]an keskes. [[Suecan kanal]] lugetas röunaks Azijan i Afrikan keskes.

[[Janczi]], [[Huanhe]], [[Ob']] [[Irtiš]]-ližajogenke, [[Jenisei]] [[Angar (jogi)|Angar-ližajogenke]], [[Lenanjogi]] [[Vitim]]-ližajogenke, [[Amur (jogi)|Amur]] [[Argun'|Arguninke]], [[Mekong]], [[Evfrat]], [[Ind]], [[Gang]] i [[Brahmaputra]] oma Azijan da mail'man znamasižed joged. Järedad järved oma [[Kaspijan meri]] (paloin), [[Baikal]], [[Balhaš]], [[Tonlesap (järv)|Tonlesap]], [[Aral]], [[Issik-Kul']], [[Urmii (järv)|Urmii]] da [[Duntinhu]].

Kaikiš korktemb čokkoim om [[Džomolungm]]-mägenpä (8848 m) Kitaiš. Kaikiš alahamb čokkoim om [[Umbemeri|Umbemeren]] tazopind (−430 m vn 2015 sügüz'kul) Azijan suvipäivlaskmas.

{{Asia Labelled Map}}

== Klimat i tarbhaižed kaivatused ==
Kaik klimatižed vöd oma Azijan territorijal. Erasiden tarbhaižiden kaivatusiden varad oma kaikiš surembad: [[kivivoi]], [[londuseline gaz]], [[harvad mametallad]].

== Homaičendad ==
<references/>

{{Commons|Asia}}

{{Azii}}
{{Kontinentad}}

[[Kategorii:Azii| ]]
[[Kategorii:Man kuivad palad]]