Xem mã nguồn của Cumen


{{chembox
| Watchedfields = changed
| verifiedrevid = 445330874
| Name = Cumene
| ImageFileL1_Ref = {{chemboximage|correct|??}}
| ImageFileL1 = Cumene-2D-skeletal.png
| ImageSizeL1 = 95px
| ImageAltL1 = Skeletal formula of cumene
| ImageFileR1 = Cumene 3D ball.png
| ImageSizeR1 = 120px 
| ImageAltR1 = Ball-and-stick model of the cumene molecule
| PIN = (1-methylethyl)benzene
| OtherNames = Isopropylbenzene<br />Cumene<ref>{{cite book | title =  Nomenclature of Organic Chemistry : IUPAC Recommendations and Preferred Names 2013 (Blue Book) | publisher = [[Royal_Society_of_Chemistry|The Royal Society of Chemistry]] | date = 2014 | location = Cambridge | pages = 139, 597 | doi = 10.1039/9781849733069-FP001 | isbn = 978-0-85404-182-4}}</ref>)<br/>Cumol
|Section1={{Chembox Identifiers
| UNII_Ref = {{fdacite|correct|FDA}}
| UNII = 8Q54S3XE7K
| ChEBI_Ref = {{ebicite|correct|EBI}}
| ChEBI = 34656
| SMILES = CC(C)c1ccccc1
| ChemSpiderID_Ref = {{chemspidercite|correct|chemspider}}
| ChemSpiderID = 7128
| PubChem = 7406
| KEGG_Ref = {{keggcite|correct|kegg}}
| KEGG = C14396
| InChI = 1/C9H12/c1-8(2)9-6-4-3-5-7-9/h3-8H,1-2H3
| InChIKey = RWGFKTVRMDUZSP-UHFFFAOYAJ
| StdInChI_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}}
| StdInChI = 1S/C9H12/c1-8(2)9-6-4-3-5-7-9/h3-8H,1-2H3
| StdInChIKey_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}}
| StdInChIKey = RWGFKTVRMDUZSP-UHFFFAOYSA-N
| CASNo_Ref = {{cascite|correct|CAS}}
| CASNo = 98-82-8
| RTECS = GR8575000
  }}
|Section2={{Chembox Properties
| C=9 | H=12 
| Appearance = chất lỏng không màu
| Odor = mùi sáp, giống xăng
| Density = 0.862 g cm<sup>−3</sup>, dạng lỏng
| Solubility = không đáng kể
| SolubleOther = tan trong [[acetone]], [[ether]], [[ethanol]]
| MeltingPtC = −96
| BoilingPtC = 152 
| Viscosity = 0.777 [[Poise|cP]] (21 °C)
| RefractIndex = 1.4915 (20 °C)
| VaporPressure = 8 mm (20°C)<ref name=PGCH/>
| MagSus = -89.53·10<sup>−6</sup> cm<sup>3</sup>/mol
  }}
|Section7={{Chembox Hazards
| ExternalSDS =
| MainHazards = chấy dễ cháy
| NFPA-H = 2 | NFPA-F = 3 | NFPA-R = 1
| FlashPtC = 43
| AutoignitionPtC = 424
| ExploLimits = 0.9-6.5%
| RPhrases = {{R10}},{{R37}},{{R51/53}},{{R65}}
| SPhrases = S24, S37, {{S61}}, S62
| PEL = TWA 50 ppm (245 mg/m<sup>3</sup>) [skin]<ref name=PGCH>{{PGCH|0159}}</ref>
| IDLH = 900 ppm<ref name=PGCH/>
| REL = TWA 50 ppm (245 mg/m<sup>3</sup>) [skin]<ref name=PGCH/>
| LD50 = 12750 mg/kg (oral, mouse)<br/> 1400 mg/kg (oral, rat)<ref name=IDLH>{{IDLH|98828|Cumene}}</ref>
| LC50 = 200 ppm (mouse, 7 hr)<ref name=IDLH/>
| LCLo = 8000 ppm (rat, 4 hr)<ref name=IDLH/>
  }}
|Section8={{Chembox Related
| OtherCpds = [[ethylbenzene]]<br />[[toluene]]<br />[[benzene]]
  }}
}}

'''Cumene''' là tên thay thế của '''isopropylbenzene''', là một [[hydrocarbon]] gồm một nhân thơm và một nhóm thế propyl.  Nó là thành phần của dầu mỏ và nhiên liệu tinh chế. Cumene là chất dễ cháy, có điểm sôi ở 152 °C.  Hầu hết cumene được sản xuất dưới dạng tinh khiết trong công nghiệp và được chuyển hoá thành [[cumene hydroperoxide]], một chất trung gian dùng để sản xuất những hợp chất quan trọng khác, chủ yếu là [[phenol]] and [[acetone]].

== Sản xuất ==
[[Image:Cumene-formation-2D-skeletal V2.svg|400px|center]]
Cumene thương mại được sản xuất bằng phản ứng [[Phản ứng Friedel-Crafts|Phản ứng ankyl hoá Friedel–Crafts]] giữa [[benzene]] và [[propylene]]. Xấp xỉ 20% sản lượng cumene toàn cầu được dùng để sản xuất [[benzene]].<ref>Market Study Benzene, published by Ceresana, July 2011 [http://www.ceresana.com/en/market-studies/chemicals/benzene/]</ref>Trước kia, hỗn hợp [[phosphoric acid]] (SPA) và [[nhôm]] được sử dụng làm chất xúc tác. Kể từ giữa những năm 1990, việc sản xuất chuyển qua dùng chất xúc tác [[zeolite]].<ref>[http://www.the-innovation-group.com/ChemProfiles/Cumene.htm The Innovation Group website, page accessed 15/11/07]</ref>

Isopropylbenzene là hợp chất bền, nhưng có thể chuyển qua dạng peroxides trong quá trình lưu trữ nếu như được tiếp xúc với không khí. Điều quan trong là phải kiểm tra có peroxides không trước khi đun nóng hoặc chưng cất. Đây là hoá chất dễ cháy và không hợp với các chất oxi hoá mạnh.

== Xem thêm ==
* [[ethylbenzene|Ethylbenzene]]
* [[toluene|Toluene]]
* [[benzene|Benzene]]
* [[Phản ứng Friedel-Crafts]]
== Tham khảo ==
{{tham khảo}}

== Liên kết ngoài ==
*[http://www.npi.gov.au/database/substance-info/profiles/28.html National Pollutant Inventory - Cumene fact sheet]
*[https://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0159.html CDC - NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards]
*[http://inclusive-science-engineering.com/cumene-production-aluminum-chloride-catalyst-benzene-propylene/ Cumene Production from Benzene and Propylene Using Aluminum Chloride Catalyst]

[[Thể loại:Hợp chất hữu cơ]]