Xem mã nguồn của Los Angeles

{{1000 bài cơ bản}}
{{Thành phố 
|official_name = Los Angeles
|settlement_type = [[Thành phố]]
|nickname = L.A., the City of Angels (Thành phố các thiên thần), Thủ đô Giải trí của Thế giới
|website = [http://www.ci.la.ca.us/ www.ci.la.ca.us/]
|image_skyline = New LA Infobox Pic Montage 5.jpg
|image_flag = Flag of Los Angeles, California.svg
|image_seal = Seal of Los Angeles.svg
|image_map = LA County Incorporated Areas Los Angeles highlighted.svg
|map_caption = Vị trí của Los Angeles và vùng phụ cận tại tiểu bang [[California]]
|coordinates_display = inline,title
|coordinates_region = US-CA
|subdivision_type = Quốc gia
|subdivision_type1 = [[Tiểu bang Hoa Kỳ|Tiểu bang]]
|subdivision_type2 = [[Quận của Hoa Kỳ|Quận]]
|subdivision_name = [[Hoa Kỳ]]
|subdivision_name1 = [[California]]
|subdivision_name2 = Los Angeles
|government_type = Hội đồng thị trưởng
|leader_title = Thị trưởng
|leader_name = [[Eric Garcetti]]
|leader_title1  = Biện lý thành phố 
|leader_name1   = [[Mike Feuer]]
|leader_title2  = Cơ quan điều hành
|leader_name2   = Hội đồng thành phố
|area_magnitude = 1 E8 
| unit_pref = Imperial
|area_total_sq_mi = 498.3
|area_total_km2 = 1290.6
|area_land_sq_mi = 469.1
|area_land_km2 = 1214.9
|area_water_sq_mi = 29.2
|area_water_km2 = 75.7
|area_water_percent =5.8
|population_as_of = 2006
|population_total = 3990456
|population_urban = 12950129
|area_urban_km2 = 4319.9
|area_urban_sq_mi = 1667.9
|population_metro = 17775984
|population_density_km2 = 3168
|population_density_sq_mi = 8205 
|population_footnotes = <ref>{{Chú thích web|url=http://www.census.gov/population/www/estimates/CBSA-est2006-annual.html|title=Population Estimates for the 25 Largest U.S. Cities based on 1 tháng 7 năm 2006 Population Estimates|publisher=US Census Bureau|access-date =ngày 28 tháng 6 năm 2007|format=PDF}}</ref>
|timezone = [[Múi giờ Thái Bình Dương|PST]]
|utc_offset = -8
|timezone_DST = [[Múi giờ Thái Bình Dương|PDT]]
|utc_offset_DST = -7
|latd = 34
|latm = 03
|lats = 
|latNS = N
|longd = 118
|longm = 15
|longs = 
|longEW = W
|elevation_m = 71
|elevation_ft = 233
|postal_code_type = [[Mã bưu điện Hoa Kỳ|Mã bưu điện]]
|postal_code = 90001–90068, 90070–90084, 90086–90089, 90091, 90093–90097, 90099, 90101–90103, 90174, 90185, 90189, 91040–91043, 91303–91308, 91342–91349, 91352–91353, 91356–91357, 91364–91367, 91401–91499, 91601–91609
91367, 91401–91499, 91601–91609
|area_code = [[Mã vùng 213|213]], [[Mã vùng 310|310/424]], [[Mã vùng 323|323]], [[Mã vùng 661|661]], [[Mã vùng 818|747/818]]
|established_title = Định cư
|established_date= [[1781]]
|established_title2 = [[Hội đồng khu tự quản|Hợp nhất]]
|established_date2= [[4 tháng 4]] năm [[1850]]
|footnotes =
}}
'''Los Angeles''' (viết tắt '''LA'''; {{IPA-en|lɔːs ˈændʒələs|3=En-us-Los Angeles.ogg}}; [[Tiếng Tây Ban Nha]]: ''Los Ángeles; Hán Việt:'' Lạc Sam Cơ) là thành phố lớn nhất tiểu bang [[California]] và lớn thứ nhì tại [[Hoa Kỳ]], thuộc về [[Quận Los Angeles, California|Quận Los Angeles]]. Theo Thống kê dân số năm 2000, thành phố này có 3.694.820 người. Vùng lân cận thành phố này, còn được gọi là [[Miền Nam California]], gồm có Quận Los Angeles, [[Quận San Bernardino, California|Quận San Bernardino]], [[Quận Cam, California|Quận Cam]], [[Quận Riverside, California|Quận Riverside]] và [[Quận Ventura, California|Quận Ventura]], là một trong những nơi đông dân nhất Hoa Kỳ với 16 triệu người.

Thành phố được thành lập vào năm [[1781]] do [[người Tây Ban Nha]] tại [[México]] với tên là ''El Pueblo de Nuestra Señora Reina de los Ángeles de la Porciúncula'' ("Thị trấn của [[Maria|Đức Mẹ Nữ Vương]] của các Thiên thần của sông Porciúncula" trong [[tiếng Tây Ban Nha]], ''porciúncula'' nghĩa là "phần nhỏ" và ''los Ángeles'' nghĩa là "những thiên thần"). Vào năm [[1821]] khi Mexico giành độc lập từ [[Tây Ban Nha]], thành phố này thành một phần của nước đó. Sau [[Chiến tranh Hoa Kỳ–Mexico]], Los Angeles lại rơi vào tay Hoa Kỳ.

Thành phố này nổi danh là một trung tâm [[điện ảnh]]. Rất nhiều [[minh tinh]] sống ở thành phố [[Beverly Hills]] lân cận, nhiều phim và chương trình truyền hình được thâu tại [[Hollywood]], một phần của thành phố này.

Theo Điều tra Dân số Hoa Kỳ năm 2000, số [[người Mỹ gốc Việt]] ở Los Angeles là 19.747 người, chiếm 0.5% dân số toàn thành phố.

== Lịch sử ==
:''Bài chính: [[Lịch sử Los Angeles, California]]''
Khu vực bờ biển Los Angeles đã được cư dân Tongva (hay Gabrieleños), Chumash, và các bộ tộc của những người [[Thổ dân châu Mỹ]] sinh sống từ hàng ngàn năm. Những người châu Âu đầu tiên đến đây năm [[1592]], dẫn đầu là [[Juan Cabrillo]] - một người thám hiểm [[Bồ Đào Nha]] đã tuyên bố vùng đất này cho [[Đế quốc Tây Ban Nha]] nhưng không ở lại đó. Lần có người châu Âu tiếp xúc khu vực này là 227 năm sau khi [[Gaspar de Portolà]] cùng với [[Franciscan padre Juan Crespi]], đã đến khu vực ngày nay là Los Angeles ngày 2 tháng 8 năm 1769.

Năm 1771, Cha Junípero Serra đã cho xây [[Mission San Gabriel Arcágel]] gần [[Whittier Narrows]] ở gần [[Thung lũng San Gabriel]] ngày nay. Ngày 4 tháng 9 năm 1781, một nhóm 52 người định cư từ [[Tân Tây Ban Nha]] là hậu duệ người [[châu Phi]] đã thiết lập phái đoàn San Gabriel để lập nên khu định cư dọc theo bờ của [[sông Porciúncula]] (ngày nay là sông Los Angeles). Những người định cư này có tổ tiên là người [[Philippines]], [[Ấn Độ]] và [[Tây Ban Nha]], 2/3 là [[người lai]].

Năm 1777, thống đốc mới của tiểu bang California, Felipe de Neve, giới thiệu đến phó vương Tân Tây Ban Nha rằng nơi được phát triển thành tỉnh (thị trấn). Khu vực này được đặt tên là ''El Pueblo de Nuestra Señora la Reina de los Ángeles del Río de Porciúncula'' ("Thị trấn của Đức bà Nữ hoàng của các thiên thần của sông Porciúncula"). Nó vẫn là một thị trấn nhỏ trong nhiều thập kỷ, nhưng năm 1829 dân số đã tăng lên khoảng 650, khiến nó là cộng đồng dân sự lớn nhất ở California thuộc Tây Ban Nha. Ngày nay, outline của Pueblo vẫn được gìn giữ ở một tượng đài lịch sử quen được gọi là đường Olvera, trước đây là đường Rượu, được đặt tên theo [[Augustin Olvera]].

Tân Tây Ban Nha đã giành được độc lập khỏi Đế quốc Tây Ban Nha năm 1821 và tỉnh vẫn tiếp tục là một phần của Mexico. Sự cai trị của Mexico đã chấm dứt trong [[Chiến tranh Hoa Kỳ-México|Chiến tranh Mexico-Hoa Kỳ]], khi người Mỹ giành được quyền kiểm soát từ người Californio sau một loạt các cuộc chiến. [[Trận chiến San Pascual]], [[Trận chiến Dominguez]] và sau cùng là [[Trận chiến Rio San Gabriel]] năm 1847. [[Hiệp ước Cahuenga]] được ký ngày 13 tháng 1 năm 1847, chấm dứt thu địch ở California và sau đó [[Hiệp ước Guadalupe Hidalgo]] (1848), chính phủ Mexico đã chính thức nhượng [[Alta California]] và các lãnh thổ khác cho [[Hoa Kỳ]]. Những người châu Âu và Mỹ đã củng cố sự kiểm soát thành phố sau khi họ di cư đến California trong [[Cơn sốt vàng California]] và đảm bảo sự gia nhập sau đó của California vào Hoa Kỳ năm 1850.

[[Đường ray|Đường sắt]] đã đến khi [[Công ty đường sắt Nam Thái Bình Dương]] (Southern Pacific Railroad) đã hoàn thành tuyến đường sắt đến Los Angeles năm 1876. [[Dầu mỏ]] được phát hiện năm 1892 và đến năm 1923, Los Angeles đã cấp ¼ lượng dầu mỏ thế giới. Một nhân tố góp phần phát triển thành phố là nước. Năm 1913, [[William Mulholland]] hoàn thành [[đường ống dẫn nước]] đảm bảo cho sự tăng trưởng của thành phố. Năm 1915, Thành phố Los Angeles bắt đầu sáp nhập thêm hàng chục cộng đồng dân cư xung quanh không tự cấp nước cho chính mình được. Một tài khoản được tiểu thuyết hóa rộng của Chiến tranh nước thung lũng Owens có thể được tìm thấy trong phim điện ảnh phố Tàu năm 1974.

Trong [[thập niên 1920]], [[phim hoạt hình]] và ngành [[hàng không]] đã đổ xô đến Los Angeles đã giúp thành phố phát triển. Thành phố này là nơi đăng cai [[Thế vận hội Mùa hè 1932]] chứng kiến sự phát triển của [[Đồi Baldwin]] là Làng Olympic ban đầu. Thời kỳ này cũng chứng kiến sự di dân đến của những người lưu vong từ các căng thẳng hậu chiến ở châu Âu, bao gồm những nhà quý tộc như Thomas Mann, Fritz Lang, Bertolt Brecht, Arnold Schoenberg và Lion Feuchtwanger. [[Chiến tranh thế giới thứ hai]] mang đến phát triển và thịnh vượng mới cho thành phố này, dù nhiều [[người Mỹ gốc Nhật]] bị chở đến các trại tập trung trong thời kỳ diễn ra cuộc chiến. Thời kỳ hậu chiến chứng kiến một sự bùng nổ lớn hơn khi [[sự lan ra của đô thị]] đã mở rộng đến [[Thung lũng San Fernando]]. Những cuộc [[bạo loạn Watts]] năm 1965 và "cơn giận" của Trường trung học Chicano cùng với sự tạm đình chỉ Chicano đã cho thấy sự chia rẽ chủng tộc sâu sắc hiện hữu trong thành phố này. Năm 1969, Los Angeles đã là một trong hai "nơi sinh" ra [[Internet]] khi sự truyền [[ARPANET]] được gửi từ [[Đại học California tại Los Angeles|UCLA]] đến [[SRI]] ở [[Menlo Park, California]]. [[Thế vận hội Mùa hè 1984]] đã được Los Angeles đăng cai năm 1984. Thành phố lại được thử thách qua [[Bạo loạn Los Angeles 1992]] và [[Trận động đất Northridge 1994]] và năm 2002 sự cố gắng ly khai của [[Thung lũng Fernando]] và [[Hollywood]] đã bị thất bại trong cuộc bỏ phiếu. Sự tái phát triển và sự sang trọng hóa đô thị đã diễn ra ở nhiều nơi trong thành phố, đặc biệt là trung tâm.
[[Tập tin:Los angeles 1908.jpg|nhỏ|giữa|800px|<center>Los Angeles năm [[1908]].</center>]]

== Địa lý ==
[[Tập tin:Los Angeles by Sentinel-2, 2019-03-30.jpg|nhỏ|Ảnh chụp vệ tinh của Los Angerles.]]
Theo [[Cục Thống kê Dân số Hoa Kỳ|Cục Điều tra Dân số Hoa Kỳ]], thành phố có tổng diện tích 498,3 dặm vuông (1.290,6&nbsp;km²), 469,1 dặm vuông (1.214.9&nbsp;km²) là diện tích đất và 29,2 dặm vuông (75,7&nbsp;km²) là diện tích mặt nước, diện tích mặt nước chiếm 5,86%.
Khoảng các cực bắc và cực nam là 44 dặm (71&nbsp;km), khoảng các giữa cực đông-tây là 29 dặm (47&nbsp;km), và [[chiều dài]] của biên giới thành phố là 342 dặm (550&nbsp;km). Diện tích đất lớn thứ 9 trong các thành phố của Hoa Kỳ lục địa. Điểm cao nhất của Los Angeles là Đỉnh Sister Elsie (5.080 feet) thuộc phía xa về phía Tây Bắc của Thung Lũng San Fernando thuộc một phần của rặng núi Lukens. [[Sông Los Angeles]] là một con sông phần lớn là theo mùa chảy xuyên qua thành phố có thượng nguồn ở Thung lũng San Fernando. Suốt [[chiều dài]] của sông hoàn toàn bị kè bằng bê tông. Vùng Los Angeles khá phong phú về các loài thực vật bản địa. Với những bãi biển, đụn cát, vùng đất ngập nước, đồi, núi và sông, khu vực này chứa đựng một số quần cư sinh vật quan trọng. Khu vực rộng nhất là thảm thực vật bụi cây xô thơm ven biển bao bọc các sườn đồi ở chaparral dễ bắt lửa. Các loại cây bản địa bao gồm: cây thuốc phiện California, cây thuốc phiện matilija, toyon, cây sồi bờ biển, cỏ lúa mạch đen hoang dã khổng lồ, và hàng trăm loại khác. Thật không may, nhiều loài cây bản địa quá hiếm và có nguy cơ tuyệt chủng như hoa hướng dương Los Angeles,...

Có nhiều loài hoa lạ và những cây có hoa nở hoa quanh năm với màu sắc huyền ảo và đa dạng,...

=== Địa chất ===
[[Tập tin:Mt. Lukens overlooking La Crescenta-Montrose.jpg|nhỏ|Đỉnh Lukens thuộc dãy núi San Gabriel, điểm cao nhất của thành phố Los Angerles.]]
Los Angeles chịu [[động đất]] do gần đường đứt gãy [[Phay San Andreas|San Andreas]], cũng như các rãnh đứt nhỏ hơn San Jacinto và Banning. Trận động đất lớn gần đây nhất là [[Trận động đất Northridge 1994]], có tâm chấn ở phía Bắc Thung lũng San Fernando. Chưa đến 2 năm sau [[Bạo loạn Los Angeles 1992|các vụ bạo loạn 1992]], Trận động đất Northridge đã là một cú sốc lớn cho dân Nam California và gây thiệt hại vật chất lên đến hàng tỷ [[đô la Mỹ|dollar Mỹ]]. Các trận động đất khác ở khu vực Los Angeles bao gồm [[Trận động đất Whittier Narrows 1987]], [[Trận động đất Sylmar 1971]], và [[Trận động đất Long Beach 1993]]. Tuy nhiên, phần lớn các trận động đất là khá nhỏ. Nhiều khu vực ở Los Angeles trải qua từ một đến hai trận động đất nhỏ mỗi năm nhưng không có thiệt hại. Các dư chấn rất khó cảm nhận mà chỉ thông qua [[máy đo địa chấn]] được ghi nhận hàng ngày. Nhiều phần của thành phố cũng dễ bị ảnh hưởng bởi [[sóng thần]] [[Thái Bình Dương]]; các khu vực bến cảng đã từng bị hư hại bởi các đợt sóng từ [[Trận động đất Đại Chile]] năm 1960.

=== Cảnh quan thành phố ===
Thành phố ban đầu được chia ra nhiều khu dân cư, nhiều trong số đó đã bị sáp nhập khi thành phố ngày càng được mở rộng. Cũng có nhiều thành phố độc lập bên trong và xung quanh Los Angeles, nhưng các thành phố này thường được xếp nhóm vào thành phố Los Angeles, do Los Angeles nuốt chửng hoặc nằm bên trong vùng lân cận của nó.

Nói chung, thành phố được chia ra các khu vực sau: [[Trung tâm Los Angeles|Trung tâm L.A.]], [[Đông Los Angeles (vùng)|Đông L.A.]], [[Nam Los Angeles]], [[Khu vực Cảng]], [[Hollywood]], [[Wilshire, Los Angeles, California|Wilshire]], [[Tây Los Angeles (vùng)|Westside]], và [[Thung lũng San Fernando|San Fernando]] và các thung lũng [[Thung lũng Crescenta|Crescenta]].

Một vài cộng đồng của Los Angeles bao gồm [[Venice, Los Angeles, California|Bãi biển Venice]]...

<gallery mode="packed" heights="100">
Tập tin:Aerial view of beaches (Venice) July 2022 (3).jpg|[[Venice, Los Angeles|Bãi biển Venice]]
Tập tin:Silverlake, Los Angeles (cropped).jpg|[[Silver Lake, Los Angerles|Silver Lake]]
Tập tin:Sunny business district roads (Unsplash).jpg|[[Khu Tài chính, Los Angerles|Khu Tài chính]]
Tập tin:East Hollywood looking S.jpg|[[East Hollywood, Los Angeles|East Hollywood]]
Tập tin:20140810-0429 Nisei Week Festival (cropped).JPG|[[Little Tokyo, Los Angerles|Little Tokyo]]
Tập tin:San-Pedro1.jpg|[[San Pedro, Los Angerles|San Pedro]]
</gallery>

=== Khí hậu ===
{{Weather box
|collapsed = Y
|location = Los Angeles (1981−2010)
|single line = Y
|Jan record high C = 35
|Feb record high C = 35
|Mar record high C = 37
|Apr record high C = 41
|May record high C = 39
|Jun record high C = 44
|Jul record high C = 43
|Aug record high C = 41
|Sep record high C = 45
|Oct record high C = 42
|Nov record high C = 38
|Dec record high C = 33
|year record high C = 45
|Jan high C = 20.1
|Feb high C = 20.3
|Mar high C = 21.2
|Apr high C = 22.6
|May high C = 23.6
|Jun high C = 25.6
|Jul high C = 28.4
|Aug high C = 29.1
|Sep high C = 28.4
|Oct high C = 25.8
|Nov high C = 22.7
|Dec high C = 19.8
|year high C = 24.0
|Jan low C = 8.8
|Feb low C = 9.6
|Mar low C = 10.6
|Apr low C = 11.9
|May low C = 13.9
|Jun low C = 15.7
|Jul low C = 17.6
|Aug low C = 17.8
|Sep low C = 17.3
|Oct low C = 14.8
|Nov low C = 11.1
|Dec low C = 8.6
|year low C = 13.2
|Jan record low C = −2
|Feb record low C = −2
|Mar record low C = −1
|Apr record low C = 2
|May record low C = 4
|Jun record low C = 8
|Jul record low C = 9
|Aug record low C = 9
|Sep record low C = 7
|Oct record low C = 4
|Nov record low C = 1
|Dec record low C = −1
|year record low C = −2
|precipitation colour = green
|Jan precipitation mm = 79.2
|Feb precipitation mm = 96.5
|Mar precipitation mm = 61.7
|Apr precipitation mm = 23.1
|May precipitation mm = 6.6
|Jun precipitation mm = 2.3
|Jul precipitation mm = 0.3
|Aug precipitation mm = 1.0
|Sep precipitation mm = 6.1
|Oct precipitation mm = 16.8
|Nov precipitation mm = 26.4
|Dec precipitation mm = 59.2
|year precipitation mm = 379.2
|unit precipitation days = 0.25 cm
|Jan precipitation days = 6.1
|Feb precipitation days = 6.4
|Mar precipitation days = 5.5
|Apr precipitation days = 3.2
|May precipitation days = 1.3
|Jun precipitation days = 0.6
|Jul precipitation days = 0.3
|Aug precipitation days = 0.3
|Sep precipitation days = 1.0
|Oct precipitation days = 2.5
|Nov precipitation days = 3.3
|Dec precipitation days = 5.2
|year precipitation days = 35.7
|Jan sun = 225.3
|Feb sun = 222.5
|Mar sun = 267.0
|Apr sun = 303.5
|May sun = 276.2
|Jun sun = 275.8
|Jul sun = 364.1
|Aug sun = 349.5
|Sep sun = 278.5
|Oct sun = 255.1
|Nov sun = 217.3
|Dec sun = 219.4
|year sun = 3254.2
|source 1 = NOAA (sun 1961–1990)<ref name = NOAA >
{{chú thích web
| url = http://www.nws.noaa.gov/climate/xmacis.php?wfo=lox
| title = NowData - NOAA Online Weather Data
| publisher = [[National Oceanic and Atmospheric Administration]]
| access-date = ngày 25 tháng 4 năm 2014}}</ref><ref name="NOAA txt">{{chú thích web
| url = ftp://ftp.ncdc.noaa.gov/pub/data/normals/1981-2010/products/station/USW00093134.normals.txt
| publisher = National Oceanic and Atmospheric Administration
| title = CA Los Angeles DWTN USC Campus
| url-status=dead
| access-date = ngày 25 tháng 4 năm 2014
| archive-date = ngày 25 tháng 5 năm 2017 | archive-url = https://wayback.archive-it.org/all/20170525051536/ftp://ftp.ncdc.noaa.gov/pub/data/normals/1981-2010/products/station/USW00093134.normals.txt
}}</ref><ref name = noaasun>
{{chú thích web
| title = LOS ANGELES/WBO CA Climate Normals 1961−1990
| url = ftp://ftp.atdd.noaa.gov/pub/GCOS/WMO-Normals/RA-IV/US/GROUP1/00045115.TXT
| publisher = [[National Oceanic and Atmospheric Administration]]
| access-date = ngày 25 tháng 4 năm 2014}}</ref>
}}

=== Các vấn đề môi trường ===
[[Tập tin:Los Angeles Pollution.jpg|giữa|nhỏ|800px|Các ngọn đồi của [[Công viên Griffith]] với sương khói và khu buôn bán L.A. phía sau]]
Do vị trí địa lý, Los Angeles nhạy cảm với [[Đảo ngược nhiệt độ|đảo ngược khí quyển]], [[ô tô]] là phương tiện chính và cộng với phức hợp cảng L.A./Long Beach, thành phố chịu [[ô nhiễm không khí]] dưới dạng [[khói mù]]. [[Lòng chảo Los Angeles]] và Thung lũng San Fernando giữ lại khói của xe ô tô, [[xe tải]] chạy [[dầu diesel|diesel]], [[tàu thủy]], và các động cơ [[đầu máy xe lửa]] cũng như công nghiệp chế tạo và các nguồn khác. Ngoài ra, [[nước ngầm]] đang bị đe dọa gia tăng bởi [[MTBE]] từ các [[trạm xăng]] và [[perchlorat]] từ [[nhiên liệu rocket]]. Không như các thành phố khác nhờ mưa để rửa sạch khói mù, Los Angeles chỉ nhận được 15 inches (380&nbsp;mm) mưa mỗi năm, do đó khói mù có thể tích tụ tăng lên liên tục mỗi ngày. Điều này đã khiến cho bang California tìm kiếm các loại xe cộ có chất thải ít. Nhờ đó, mức ô nhiễm đã giảm trong những thập kỷ gần đây..

== Dân cư ==
{{Historical populations
|type=USA
|1850|1610
|1860|4385
|1870|5728
|1880|11183
|1890|50395
|1900|102479
|1910|319198
|1920|576673
|1930|1238048
|1940|1504277
|1950|1970358
|1960|2479015
|1970|2816061
|1980|2966850
|1990|3485398
|2000|3694820
|2010|3792621
| footnote=Nguồn:<ref>Moffatt, Riley. ''Population History of Western U.S. Cities & Towns, 1850–1990''. [[Lanham, Maryland|Lanham]]: Scarecrow, 1996, 41.</ref><ref>{{Chú thích web| url = http://www.census.gov/popest/cities/tables/SUB-EST2009-01.csv | title = Annual Estimates of the Resident Population for Incorporated Places Over 100,000, Ranked by ngày 1 tháng 7 năm 2009 Population: ngày 1 tháng 4 năm 2000 to ngày 1 tháng 7 năm 2009| format = [[comma-separated values|CSV]] | publisher=[[United States Census Bureau]], Population Division | date = ngày 1 tháng 7 năm 2009 | access-date =ngày 28 tháng 6 năm 2010}}</ref>
|}}
Theo thống kê của 2006–2008 American Community Survey, top 10 nhóm dân có nguồn gốc châu Âu là:

* [[Đức]]: 4.5% (170,483)
* [[Cộng hòa Ireland|Ireland]]: 3.9% (146,658)
* [[Anh]]: 3.5% (129,684)
* [[Ý]]: 2.8% (100,145)
* [[Nga]]: 2.6% (98,737)
* [[Ba Lan]]: 1.6% (59,774)
* [[Pháp]]: 1.2% (45,127)
* [[Scotland]]: 0.8% (28,931)
* [[Thụy Điển|Thuỵ Điển]]: 0.6% (23,227)
* Scotland-Ireland: 0.6% (22,651)

Nguồn:<ref>{{Chú thích web |url=http://factfinder.census.gov/servlet/ADPTable?_bm=y&-geo_id=16000US0644000&-qr_name=ACS_2008_3YR_G00_DP3YR2&-ds_name=&-_lang=en&-redoLog=false |title=Selected Social Characteristics in the United States: 2006–2008: Los Angeles city, California |work=[[American Community Survey|2006–2008 American Community Survey]] |publisher=United States Census Bureau |access-date =ngày 9 tháng 7 năm 2010 |archive-date = ngày 11 tháng 2 năm 2020 |archive-url=https://archive.today/20200211182342/http://factfinder.census.gov/servlet/ADPTable?_bm=y&-geo_id=16000US0644000&-qr_name=ACS_2008_3YR_G00_DP3YR2&-ds_name=&-_lang=en&-redoLog=false |url-status=dead }}</ref>

Số liệu thống kê từ U.S. Census Bureau cho biết số dân của thành phố là 3,833,995. [[California Department of Finance]] thống kê dân số là 4,094,764 vào ngày 1, tháng 1 năm 2009.<ref name="dof.ca.gov">{{Chú thích web |url=http://www.dof.ca.gov/research/demographic/reports/estimates/e-1/2009-10/documents/E-1_2010-Press_Release.pdf |title=California |format=PDF |date=ngày 30 tháng 4 năm 2010 |access-date =ngày 28 tháng 6 năm 2010 |archive-date = ngày 2 tháng 5 năm 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100502111126/http://www.dof.ca.gov/research/demographic/reports/estimates/e-1/2009-10/documents/E-1_2010-Press_Release.pdf }}</ref>

== Kinh tế ==
[[Tập tin:Tree Map of Employment by Industries in Los Angeles County, Ca (2015).svg|nhỏ|Phân bố lao động theo tỷ lệ trong các ngành công nghiệp ở Los Angeles, năm 2015.]]
Nền kinh tế của Los Angeles được thúc đẩy bởi [[thương mại quốc tế]], [[truyền hình]] giải trí, [[điện ảnh]], [[công nghệ âm nhạc]], [[không gian]], [[công nghệ]], [[dầu mỏ|dầu khí]], [[thời trang]], trang sức, [[du lịch]]. Los Angeles cũng là trung tâm chế tạo lớn nhất Hoa Kỳ. Các [[Cảng Los Angeles]] và cảng [[Long Beach, California|Long Beach]] cùng nhau tạo thành cảng quan trọng ở [[Bắc Mỹ]] và là một trong những cảng quan trọng của thế giới và có vai trò quan trọng đối với thương mại trong [[Vành đai Thái Bình Dương]]. Các ngành quan trọng khác bao gồm [[truyền thông]], [[tài chính]], [[viễn thông]], [[Luật pháp|luật]], [[y tế]], [[vận tải]].

Trong nhiều năm, cho đến giữa [[thập niên 1990]], Los Angeles là nơi đóng trụ sở của nhiều định chế tài chính ở miền Tây nước Mỹ, bao gồm [[First Interstate Bank]], đã được sáp nhập với [[Wells-Fargo]] năm 1996, [[Great Western Bank]], đã sáp nhập với [[Washington Mutual]] năm 1998, và [[Security Pacific National Bank]], đã sáp nhập với [[Bank of America]] năm 1992. Los Angeles cũng là nơi đóng trụ sở của [[Sở giao dịch chứng khoán Pacific]] cho đến khi ngưng hoạt động năm 2001.

[[Vùng đô thị Los Angeles]] có [[tổng sản phẩm quốc nội|tổng sản phẩm vùng đô thị]] 1000 tỷ [[USD]] năm 2017,<ref name=bea>{{chú thích web|url=https://apps.bea.gov/itable/iTable.cfm?ReqID=70&step=1|title=Table 3.1. GDP & Personal Income|publisher=U.S. Bureau of Economic Analysis|year=2018|access-date =ngày 6 tháng 4 năm 2019}}</ref> là vùng đô thị kinh tế lớn thứ 3 thế giới, sau các vùng đô thị [[vùng đô thị Tokyo|Tokyo]] và [[vùng đô thị New York|New York]].<ref name=bea /> Los Angeles được xếp hạng là "[[thành phố toàn cầu|thành phố toàn cầu alpha]]" theo một nghiên cứu năm 2012 bởi một nhóm tại [[Đại học Loughborough]].<ref>{{chú thích web|url=http://www.lboro.ac.uk/gawc/world2012t.html|title=The World According to GaWC 2012|work=Globalization and World Cities Research Network|publisher=[[Loughborough University]]|access-date=ngày 25 tháng 1 năm 2014|archive-date=2014-03-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20140320212149/http://www.lboro.ac.uk/gawc/world2012t.html|url-status=dead}}</ref>

Thành phố này là nơi đóng trụ sở của 3 công ty nằm trong [[Fortune 500]] bao gồm nhà thầu không gian [[Northrop Grumman]], công ty năng lượng [[Occidental Petroleum Corporation]], và công ty xây nhà ở [[KB Home]]. [[Đại học Nam California]] (USC) là đơn vị tư nhân thuê nhân công lớn nhất thành phố.

Các công ty đóng trụ sở ở Los Angeles bao gồm [[20th Century Fox|Twentieth Century Fox]], [[Latham & Watkins]], [[Univision]], Metro Interactive, LLC, [[Premier America]], [[CB Richard Ellis]], [[Gibson, Dunn & Crutcher LLP]], [[Guess?]], [[O'Melveny & Myers LLP]], Paul, Hastings, Janofsky & Walker LLP, [[Tokyopop]], [[The Jim Henson Company]], [[Paramount Pictures]], [[Robinsons-May]], [[Sunkist]], [[Fox Sports Net]], [[Health Net, Inc.]], 21st Century Insurance, L.E.K. Consulting, và [[The Coffee Bean & Tea Leaf]].
[[Tập tin:Skyline view of Los Angeles, California LCCN2013631685 (cropped).tif|nhỏ|[[Downtown Los Angerles]], khu vực kinh doanh trung tâm của thành phố Los Angerles.]]
Vùng đô thị có trụ sở của nhiều công ty khác, nhiều trong số đó muốn rời khỏi thành phố để tránh thuế má cao. Ví dụ, Los Angeles đánh thuế tổng cộng trên phần trăm doanh thu kinh doanh, trong khi các thành phố xung quanh chỉ đánh một mức tỷ lệ cố định nhỏ. Do đó các công ty gần thành phố này tránh được thuế cao. Một vào công ty đóng ở Hạt Los Angeles là [[Shakey's Pizza]] ([[Alhambra, California|Alhambra]]), [[Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh|Academy of Motion Picture Arts and Sciences]] ([[Beverly Hills]]), [[City National Bank]] (Beverly Hills), [[Hilton Hotels]] (Beverly Hills), [[DiC Entertainment]] ([[Burbank, California|Burbank]]), [[The Walt Disney Company]] ([[Fortune 500]] – Burbank), [[Warner Bros.]] (Burbank), [[Countrywide Financial Corporation]] (Fortune 500 – [[Calabasas, California|Calabasas]]), [[THQ]] (Calabasas), [[Belkin]] ([[Compton, California|Compton]]), [[Sony Pictures Entertainment]] (parent of [[Columbia Pictures]], located in Culver City), [[Computer Sciences Corporation]] (Fortune 500 – [[El Segundo, California|El Segundo]]), [[DirecTV]] (El Segundo), [[Mattel]] (Fortune 500 – El Segundo), [[Unocal]] (Fortune 500 – El Segundo), [[DreamWorks|DreamWorks SKG]] ([[Glendale, California|Glendale]]), [[Sea Launch]] ([[Long Beach, California|Long Beach]]), [[ICANN]] ([[Marina Del Rey, California|Marina Del Rey]]), [[Cunard Line]] ([[Santa Clarita]]), [[Princess Cruises]] (Santa Clarita), [[Activision]] ([[Santa Monica, California|Santa Monica]]), và [[RAND]] (Santa Monica).

== Du lịch ==
Thành phố này có biệt danh là Thành phố của các Thiên thần. Los Angeles là trung tâm kinh doanh, thương mại quốc tế, giải trí, văn hóa, truyền thông, thời trang, khoa học, thể thao, công nghệ và giáo dục. Los Angeles là cơ sở của Hollywood nên thành phố được mệnh danh là "Thủ đô giải trí thế giới", thành phố này có nhiều nhân vật nổi tiếng trên thế giới.

== Các trường đại học và cao đẳng ==
<center><gallery>
Image:USC_Bovard_Auditorium.jpg|[[Đại học Nam California]]
Image:RHall.JPG|[[Đại học California tại Los Angeles]]
</gallery></center>

Có nhiều trường đại học và cao đẳng công ở thành phố này, bao gồm [[Đại học California tại Los Angeles]], [[Đại học Tiểu bang California, Los Angeles]], và [[Đại học Tiểu bang California, Northridge]]. Các trường đại học công gần Los Angeles bao gồm: [[Đại học Tiểu bang California, Long Beach]], [[Đại học Tiểu bang California, Dominguez Hills]] và [[Bách khoa Cali Pomona]].

== Các thành phố kết nghĩa ==
Los Angeles có 25 [[thành phố kết nghĩa]],<ref name="Sistercities">{{Chú thích web|url=http://sistercities.lacity.org/|title=Sister Cities of Los Angeles|publisher=[[Government of Los Angeles|Sister Cities Los Angeles]]|access-date=February 25, 2019}}</ref> được liệt kê theo thứ tự thời gian theo năm đã tham gia:
{{Colbegin}}
* {{flagdeco|ISR}} [[Eilat]], Israel (1959)
* {{flagdeco|JPN}} [[Nagoya]], Nhật Bản (1959)
* {{flagdeco|BRA}} [[Salvador, Bahia|Salvador]], Brazil (1962)
* {{flagdeco|FRA}} [[Bordeaux]], Pháp (1964)<ref name="Bordeaux twinnings">{{Chú thích web | url=http://www.bordeaux.fr/p63778/europe%C2%A0et%C2%A0international | title=Bordeaux– Rayonnement européen et mondial | work=Mairie de Bordeaux | access-date=July 29, 2013 | language=fr |archive-url=https://web.archive.org/web/20130207154903/http://www.bordeaux.fr/p63778/europe%C2%A0et%C2%A0international | archive-date=February 7, 2013}}</ref><ref name="Bordeaux twinnings 2">{{Chú thích web | url=http://www.cncd.fr/frontoffice/bdd-recherche-resultat.asp?searchField=bordeaux&x=36&y=14 | title=Bordeaux-Atlas français de la coopération décentralisée et des autres actions extérieures | work=Délégation pour l'Action Extérieure des Collectivités Territoriales (Ministère des Affaires étrangères) | access-date=July 29, 2013 | language=fr |archive-url=https://web.archive.org/web/20130207152951/http://www.cncd.fr/frontoffice/bdd-recherche-resultat.asp?searchField=bordeaux&x=36&y=14 | archive-date=February 7, 2013}}</ref>
* {{flagdeco|DEU}} [[Berlin]], Đức (1967)<ref name="Berlin twinnings">{{Chú thích web | url=http://www.berlin.de/rbmskzl/staedteverbindungen/staedtepartnerschaft_ueberblick.en.html | title=Berlin City Partnerships | work=Der Regierende Bürgermeister Berlin | access-date=September 17, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130521054019/http://www.berlin.de/rbmskzl/staedteverbindungen/staedtepartnerschaft_ueberblick.en.html | archive-date=May 21, 2013}}</ref>
* {{flagdeco|ZMB}} [[Lusaka]], Zambia (1968)
* {{flagdeco|MEX}} [[Thành phố Mexico]], Mexico (1969)
* {{flagdeco|NZL}} [[Auckland]], New Zealand (1971)
* {{flagdeco|ROK}} [[Busan]], Hàn Quốc (1971)
* {{flagdeco|IND}} [[Mumbai]], Ấn Độ (1972)
* {{flagdeco|IRN}} [[Tehran]], Iran (1972)
* {{flagdeco|ROC}} [[Đài Bắc]], Đài Loan (1979)
* {{flagdeco|PRC}} [[Quảng Châu]], Trung Quốc (1981)<ref name="Guangzhou twinnings">{{Chú thích web | url=http://www.gzwaishi.gov.cn/Category_121/Index.aspx | title=Guangzhou Sister Cities | publisher=Guangzhou Foreign Affairs Office | access-date=July 21, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121024091437/http://www.gzwaishi.gov.cn/Category_121/Index.aspx | archive-date=October 24, 2012}}</ref>
* {{flagdeco|GRC}} [[Athens]], Hy Lạp (1984)
* {{flagdeco|RUS}} [[Saint Petersburg]], Nga (1984)
* {{flagdeco|CAN}} [[Vancouver]], Canada (1986)<ref name="Vancouver">{{Chú thích web | url=http://vancouver.ca/ctyclerk/cclerk/20080311/documents/a14.pdf | title=Vancouver Twinning Relationships | publisher=City of Vancouver | access-date=December 5, 2009 }}</ref>
* {{flagdeco|EGY}} [[Giza]], Ai Cập (1989)
* {{flagdeco|IDN}} [[Jakarta]], Indonesia (1990)
* {{flagdeco|LTU}} [[Kaunas]], Litva (1991)
* {{flagdeco|PHL}} [[Makati]], Philippines (1992)
* {{flagdeco|CRO}} [[Split, Croatia]] (1993)<ref name="Split twinnings">{{Chú thích web | url=http://www.split.hr/Default.aspx?sec=526 | title=Gradovi prijatelji Splita |trans-title=Split Twin Towns | work=Grad Split [Split Official City Website] | access-date=December 19, 2013 | language=hr |archive-url=https://web.archive.org/web/20120324035937/http://www.split.hr/Default.aspx?sec=526 | archive-date=March 24, 2012}}</ref>
* {{flagdeco|SLV}} [[San Salvador]], El Salvador (2005)
* {{flagdeco|LBN}} [[Beirut]], Liban (2006)
* {{flagdeco|ITA}} [[Ischia, Campania]], Ý (2006)
* {{flagdeco|ARM}} [[Yerevan]], Armenia (2007)<ref name="Yerevan twinnings 2">{{Chú thích web | url=http://www.yerevan.am/en/partner/sister-cities/ | title=Yerevan Twin Towns & Sister Cities | work=Yerevan Municipality Official Website | access-date=November 4, 2013}}</ref>
{{Colend}}

== Xem thêm ==
* [[Khu học chánh Los Angeles]]

== Chú thích ==
{{Tham khảo}}

== Tham khảo ==
* {{ Chú thích sách | author=[[Carey McWilliams (journalist)|Carey McWilliams]] | publisher=Peregrine Smith | title = Southern California: An Island on the Land | edition = 9th | year = 2009 | isbn = 9780879050078}}
* {{ Chú thích sách | author=[[Richard White (historian)|Richard White]] | title = [[It's Your Misfortune and None of My Own]]: A New History of the American West | publisher=University of Oklahoma Press | year = 1991 | isbn = 9780806125671}}
* {{ Chú thích sách | author =[[David Rieff]] | title = Los Angeles: Capital of the Third World | publisher = Touchstone | year = 1992 | isbn = 9780671792107}}
* {{ Chú thích sách | author=[[Peter Theroux]] | title = Translating LA: A Tour of the Rainbow City | url=https://archive.org/details/translatingla00pete | publisher=Norton | year = 1994 | isbn = 9780393313949}}
* {{ Chú thích sách | author=[[Paul Glover]] | title = Los Angeles: A History of the Future | publisher=Greenplanners | year = 1995 | isbn = 9780962291104}}
* {{ Chú thích sách | author=Leonard Pitt & Dale Pitt | title = Los Angeles A to Z: An Encyclopedia of the City and County | publisher=University of California Press | place = Berkeley | year = 2000 | isbn = 9780520205307}}
* {{ Chú thích sách | author = [[Kevin Starr]] and David Ulin | editor = Jim Heimann | title = Los Angeles: Portrait of a City | url = https://archive.org/details/losangelesportra0000unse | publisher = [[Taschen]] America | year = 2009 | isbn = 9783836502917}}
* {{ Chú thích sách | author=[[Reyner Banham]] | title = Los Angeles: The Architecture of Four Ecologies | url=https://archive.org/details/losangelesarchit0000banh | publisher=[[University of California Press]] | place = Berkeley | year = 2009 | edition = 2nd | isbn = 9780520260153}}
* {{ Chú thích sách | author=[[Mike Davis (scholar)|Mike Davis]] | title = [[City of Quartz|City of Quartz: Excavating the Future in Los Angeles]] | publisher=Verso | year = 2006 | isbn = 9781844675685}}
* {{ Chú thích sách | author=Robert M. Fogelson | title = The Fragmented Metropolis: Los Angeles 1850–1930 | url=https://archive.org/details/fragmentedmetrop0000foge_l1o1 | publisher=University of California Press | place = Berkeley | year = 1993 | isbn = 9780520082304}}
* {{ Chú thích sách | author=Norman M. Klein | title = The History of Forgetting: Los Angeles and the Erasure of Memory | url=https://archive.org/details/historyofforgett0000klei | publisher=Verso | year = 1997 | isbn = 9781844672424}}
* {{ Chú thích sách | author = Sam Hall Kaplan | title = L.A. Lost & Found: An Architectural History of Los Angeles | publisher = Hennessey and Ingalls | year = 2000 | isbn = 9780940512238}}
* {{chú thích tạp chí | journal=City & Society | volume = XIV | issue = 2 | year = 2002 | author=Torin Monahan | pages = 155–184 | title = Los Angeles Studies: The Emergence of a Specialty Field }} [http://torinmonahan.com/papers/LA_Studies.pdf (available online)]
* {{Chú thích sách|last=Acuña|first=Rodolfo|authorlink=Rodolfo Acuña|title=Anything but Mexican: Chicanos in contemporary Los Angeles|url=http://books.google.com/books?id=0lQXqQPNOUcC|access-date =ngày 30 tháng 9 năm 2011|year=1996|publisher=Verso|isbn=978-1-85984-031-3}}
* {{ Chú thích sách | author=Lynell George | title = No Crystal Stair: African Americans in the City of Angels | url=https://archive.org/details/nocrystalstairaf0000geor | publisher=Verso | year = 1992 | isbn = 9780860913894}}
* {{ Chú thích sách | title = L.A. City Limits: African American Los Angeles from the Great Depression to the Present | author = Josh Sides | place = Berkeley | publisher = University of California Press | year = 2006 | isbn = 9780520248304}}
* {{ Chú thích sách | title = Murder at the Sleepy Lagoon: Zoot Suits, Race, and Riot in Wartime L.A. | author = Eduardo Obregón Pagán | publisher = The University of North Carolina Press | year = 2006 | isbn = 9780807854945}}
* {{ Chú thích sách | title = The Great Black Way: L.A. in the 1940s and the Last African American Renaissance | url = https://archive.org/details/greatblackwayla00smit | author = R. J. Smith | year = 2007 | publisher = PublicAffairs | isbn = 9781586485214}}
* {{ Chú thích sách | title = Gay L. A.: A History of Sexual Outlaws, Power Politics, And Lipstick Lesbians | url = https://archive.org/details/gaylahistoryofse00lill | author = [[Lillian Faderman]] and Stuart Timmons | year = 2006 | publisher = Basic Books | isbn = 046502288X}}
* {{ Chú thích sách | title = Bohemian Los Angeles: and the Making of Modern Politics | url = https://archive.org/details/bohemianlosangel0000hure | author = Daniel Hurewitz | publisher = University of California Press | place = Berkeley | year = 2007 | isbn = 0520249259}}
* {{ Chú thích sách | author=[[Marc Reisner]] | title = [[Cadillac Desert|Cadillac Desert: The American West and its Disappearing Water]] | publisher=[[Penguin Books]] | year = 1986 | isbn = 9780140178241}}
* {{ Chú thích sách |title = Smogtown: The Lung-Burning History of Pollution in Los Angeles |url = https://archive.org/details/smogtownlungburn00jaco | author = Chip Jacobs and William Kelly | publisher = Outlook Hardcover | year = 2008 | isbn = 1585678600 }}
* {{ Chú thích sách | editor = David L. Ulin | title = Writing Los Angeles: A Literary Anthology | url = https://archive.org/details/writinglosangele0000unse | publisher=[[Library of America]] | year = 2002 | isbn = 9781931082273}}
* {{ Chú thích sách | title = Pop L.A.: Art and the City in the 1960s | author = Cécile Whiting | place = Berkeley | publisher = University of California Press | year = 2008 | isbn = 9780520256347}}

== Liên kết ngoài ==
* {{thể loại Commons-inline|Los Angeles, California}}
{{sisterlinks|Los Angeles}}
* [http://www.lacity.org/ City of Los Angeles Official Website]
* [http://www.experiencela.com/ ExperienceLA.com]
* [http://www.lachamber.org/ Los Angeles Chamber of Commerce]
* [http://www.lacvb.com/ Los Angeles Convention & Visitors Bureau]
* [http://www.lamag.com/ Los Angeles magazine]
* [http://www.lacityneighborhoods.com/map.htm# Los Angeles Neighborhood Councils] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100415191320/http://www.lacityneighborhoods.com/map.htm |date = ngày 15 tháng 4 năm 2010}}
* [http://www.la2day.com/ Los Angeles Online Magazine LA2day]
* [http://bridgehunter.com/ca/los-angeles/ Historic Bridges of Los Angeles County] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090414223232/http://bridgehunter.com/ca/los-angeles/ |date=2009-04-14 }}
{{wikivoyage|Los Angeles}}
{{California}}
{{Thành phố lớn của Hoa Kỳ}}
{{Danh sách vùng đô thị đông dân nhất thế giới}}
{{Kiểm soát tính nhất quán}}

[[Thể loại:Los Angeles| ]]
[[Thể loại:Thành phố ven biển]]
[[Thể loại:Quận lỵ California]]
[[Thể loại:Thành phố ở quận Los Angeles, California]]
[[Thể loại:Thành phố của California]]