Xem mã nguồn của Mil Mi-26

{|{{Infobox aircraft begin
 |name= Mil Mi-26
 |image= Hình:Mil Mi-26.jpg
 |caption= Mi-26 của [[Không quân Nga]]
}}{{Infobox aircraft type
 |type= Trực thăng vận tải hạng nặng 
 |national origin= [[Liên Xô]]/[[Nga]]
 |manufacturer= [[Nhà máy sản xuất trực thăng Mil Moskva]]
 |designer=
 |first flight= 14 tháng 12 năm 1977
 |introduction= 1983
 |retired=
 |status= Đang hoạt động
 |primary user= [[Không quân Nga]]
 |more users= [[Aeroflot]] <br/>[[Không quân Ukraina]] <br/>[[Không quân Ấn Độ]]
 |produced= 1980 tới nay
 |number built= 316
 |unit cost=
 |developed from=
 |variants with their own articles=
}}
|}
'''[[Nhà máy sản xuất trực thăng Mil Moskva|Mil]] Mi-26''' ([[tiếng Nga]]: '''Миль Ми-26''', [[tên ký hiệu của NATO|tên hiệu NATO]]: "Halo") là một [[máy bay trực thăng]] [[vận tải]] hạng nặng của [[Nga]]/[[Liên Xô]] hoạt động trong cả lĩnh vực quân sự và dân sự. Đây là chiếc máy bay trực thăng nặng nhất và mạnh nhất từng được sử dụng. Tuy nó không lớn bằng chiếc [[Mil V-12]] nhưng trong khi chiếc V-12 chỉ dừng ở các chuyến bay thử, chiếc Mi-26 đã được sử dụng cho các mục đích dân sự, quân sự, thậm chí còn được [[Liên bang Nga]] bán cho các nước khác.

== Thiết kế và Phát triển ==
Mi-26 được thiết kế để sử dụng trong quân sự và dân sự với dự định tạo cho nó khả năng nâng lớn hơn bất kỳ một loại máy bay trực thăng nào từng có trước đó. Chiếc Mi-26 đầu tiên cất cánh ngày [[14 tháng 12]] năm [[1977]] và lần đầu tiên phục vụ trong quân đội Xô viết năm [[1983]].

Mi-26 là chiếc trực thăng đầu tiên sử dụng cánh quạt tám lá. Nó có thể tiếp tục hoạt động với một động cơ khi động cơ kia hỏng (tuỳ thuộc vào trọng lượng bay).

Tuy chỉ hơi nặng hơn chiếc [[Mil Mi-6]], nó có thể nhấc hơn 20 tấn (44.000&nbsp;lb).

== Lịch sử hoạt động ==
[[Tập tin:Mi-26T.jpg|nhỏ|phải|Mi-26T tại [[Zhukovsky (thành phố)|Zhukovsky]], 1997]]
=== Rơi tại [[Chechnya]] và sự tranh cãi ===
{{chính|Vụ tấn công Khankala}}
Ngày [[19 tháng 8]] năm [[2002]], quân ly khai [[Chechnya]] đã bắn trúng một chiếc Mi-26 với một quả [[tên lửa đất đối không]], khiến nó lao xuống một [[Mìn|bãi mìn]]. Tổng cộng 127 người [[Nga]] đã thiệt mạng trong vụ việc này. Một cuộc điều tra xác định rằng chiếc máy bay đã bị quá tải rất nhiều bởi nó chỉ được thiết kế để chở khoảng 80 quân, trong khi chiếc này chở tới khoảng 150 người. Một chỉ thị từng được đưa ra năm 1997 nhằm ngăn chặn những chuyến bay quá tải như vậy, nhưng trong trường hợp này rõ ràng nó đã không được để ý tới.

Sau vụ việc, [[Tổng thống Nga]] [[Vladimir Vladimirovich Putin|Vladimir Putin]] đã ra lệnh điều tra về tình trạng cẩu thả trong quân đội. Vị chỉ huy chịu trách nhiệm về chiếc trực thăng đó, [[Trung tá]] [[Alexander Kudyakov]], đã bị quy trách nhiệm cẩu thả và vi phạm các nội quy bay. Người [[Chechnya]] đã bắn hạ chiếc trực thăng bị kết án tù chung thân tháng 4 năm 2004.<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/3669279.stm BBC news article], 29 tháng 4 năm 2004</ref>
=== Đấu thầu ở [[Ấn Độ]] ===
Mi-26 đã tham gia gói thầu cung cấp 15 trực thăng vận tải cho [[lực lượng Vũ trang Ấn Độ|quân đội Ấn Độ]] năm 2012 và có tin đồn cho là [[CH-47 Chinook|CH-47F Chinook]] của hãng [[Boeing]] đã thắng gói thầu này. Ngày 28/11/2013, hãng xuất khẩu vũ khí Nga [[Rosoboronexport]] từ chối tuyên bố rằng họ đã thua trong 2 gói thầu cung cấp các trực thăng vận tải hạng nặng và máy bay tiếp dầu cho [[Ấn Độ]].
Rosoboronexport cho rằng, thông tin nhà cung cấp vũ khí [[Nga]] "thất bại" trong hai cuộc đấu thầu nói trên của một số phương tiện truyền thông là không đúng. Theo công ty Nga thì hiện chưa có kết quả nào được công bố và việc suy đoán chỉ nhằm mục đích lừa dối công chúng. Nhiều phương tiện truyền thông đã đưa tin Ấn Độ gạt bỏ các loại máy bay Nga trong hai gói thầu này do hiệu quả vận hành cũng như chi phí bảo dưỡng cao mặc dù nhà thầu Nga đưa giá rẻ hơn các đối thủ đến từ [[Hoa Kỳ|Mỹ]] và [[châu Âu]].

Hãng tin nhà nước [[RIA Novosti]] của [[Nga]] dẫn nguồn tin Bộ Quốc phòng Ấn Độ mới đây cho biết, [[Ấn Độ]] đã xác nhận chọn trực thăng [[CH-47 Chinook|Chinook]] của hãng [[Boeing]] ([[Hoa Kỳ|Mỹ]]). Qua đó, kết thúc cuộc chạy đua giành quyền cung cấp 15 trực thăng vận tải hạng nặng cho không quân nước này. Trước đó, các phương tiện truyền thông Ấn Độ cũng đã đưa tin về việc quân đội nước này quyết định lực chọn trực thăng Mỹ.<ref>[http://petrotimes.vn/news/vn/quoc-te/ky-thuat-quan-su/chinook-my-ha-mi-26-nga-o-an-do.html]</ref>

[[The Times of India|Thời báo Ấn Độ]] dẫn nguồn tin Bộ Quốc phòng nước này cho biết giá bỏ thầu của [[Hoa Kỳ|Mỹ]] thấp hơn so với của [[Nga]]. Ngoài ra, giá bảo hành hậu mãi của Mỹ cũng tốt hơn.<ref name="phunutoday.vn">[http://phunutoday.vn/quoc-phong/truc-thang-chinook-my-ha-mi-26-nga-tai-an-do-19879.html]{{Liên kết hỏng|date = ngày 12 tháng 5 năm 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> Đây là thất bại thứ hai của trực thăng Nga trước đối thủ Mỹ tại thị trường [[Ấn Độ]] trong vòng một năm. Tháng 10 năm 2012, [[Mil Mi-28|Mi-28 Havoc]] của Nga cũng thua cuộc trước [[Boeing AH-64 Apache|AH-64D Apache Longbow]] của Mỹ trong gói thầu cung cấp cho Ấn Độ 22 trực thăng tấn công hạng nặng. Hợp đồng có giá trị 1,4 tỷ USD.<ref name="phunutoday.vn"/>

== Các biến thể ==
[[Tập tin:Mil Mi-26TC.jpg|thumb|right|Mi-26TC chữa cháy ở khu vực quanh [[Athens]]]]
[[Tập tin:Mil Mi-26 Russian helicopter cockpit.jpg|thumb|Buồng lái Mil-26]]
[[Tập tin:Mil Mi-26 Russian helicopter cargo compartment.jpg|thumb|Khoang hàng hóa của Mil-26]]

;V-29
:Nguyên mẫu.
;Mi-26
:Phiên bản vận tải quân sự. Tên mã [[NATO]]: 'Halo-A'.
;Mi-26A
:Phiên bản cải tiến.
;Mi-26M
:Được thiết kế để có tính năng hoạt động tốt hơn.
;Mi-26MS
:Phiên bản cứu hộ đường không.
;Mi-26NEF-M
:Phiên bản chống [[tàu ngầm]].
;Mi-26P
:Phiên bản dân sự chở được 63 hành khách.
;Mi-26PP
:Phiên bản tiếp sức vô tuyến.
;Mi-26PK
:Cần cẩu bay.
;Mi-26S
:Phiên bản cứu hộ thiên tai.
;Mi-26T
:Phiên bản chở hàng dân sự.
;Mi-26TC
:Phiên bản chở hàng.
;Mi-26TM
:Cần cẩu bay.
;Mi-26TP
:Phiên bản cứu hoả.
;Mi-26TC
:Phiên bản xuất khẩu của Mi-26T.
;Mi-26TZ
:Phiên bản tiếp dầu.
;Mi-26T2
:Phiên bản nâng cấp của Mi-26T.
;Mi-27
:Biến thể trạm chỉ huy trên không; 2 mẫu thử được chế tạo.

==Quốc gia sử dụng==
===Quân sự===
[[Tập tin:Mi-26 095.jpg|thumb|Mi-26 tại bảo tàng hàng không [[Kiev]]]]
[[Tập tin:MIL MI-26 Halo.JPG|thumb|right|Mil Mi-26 tại bảo tàng Monino ([[Moskva|Moscow]]), 2006]]
[[Tập tin:Mi-26T.jpg|thumb|right|Mi-26T tại Zhukovski, 1997]]
[[Tập tin:Mil Mi-26, Celebration of the 100th anniversary of Russian Air Force.jpg|thumb|right|Mi-26 của Không quân Nga, 2012]]

;{{Flag|Belarus}}
*[[Không quân Belarus]]<ref name="WORLD AIR FORCES 2013">{{chú thích web |last = |first = |url= http://www.flightglobal.com/airspace/media/reports_pdf/emptys/101015/world-air-forces-2013.pdf |title = World Air Forces 2013 |work= |publisher= Flightglobal Insight |date= 2013 |doi = |accessdate = ngày 28 tháng 2 năm 2013}}</ref> 
;{{Flag|Campuchia}}
*[[Không quân Hoàng gia Campuchia]]<ref name="WORLD AIR FORCES 2008">{{chú thích web |last = |first = |url= http://www.flightglobal.com/assets/getasset.aspx?ItemID=26061|title = World Air Forces 2008 |work= |publisher= Flightglobal Insight |date= 2013 |doi = |accessdate = ngày 1 tháng 3 năm 2013}}</ref> 
;{{Flag|Cộng hòa Dân chủ Congo}}
*[[Không quân Cộng hòa dân chủ Congo]]<ref name="WORLD AIR FORCES 2011/12">{{chú thích web |last = |first = |url= http://www.flightglobal.com/airspace/media/reports_pdf/emptys/90190/world-air-forces-2011-2012.pdf|title = WORLD AIR FORCES 2011/12|work= |publisher= Flightglobal Insight |date= 2013 |doi = |accessdate = ngày 1 tháng 3 năm 2013}}</ref>
;{{Flag|Ấn Độ}}
*[[Không quân Ấn Độ]]<ref name="WORLD AIR FORCES 2013"/><ref>{{chú thích web|url=http://www.airliners.net/photo/India---Air/Mil-Mi-26/1504867/L/&sid=0eacfe030cc4b1fc750e0a570e9c5359 |title= Indian Mil mi-26|publisher= Demand media|date=|accessdate =ngày 1 tháng 3 năm 2013}}</ref>
;{{Flag|Kazakhstan}}
*[[Lực lượng vũ trang Cộng hòa Kazakhstan|Không quân Kazakhstan]]<ref name="WORLD AIR FORCES 2013"/><ref>{{chú thích web|url=http://www.airliners.net/photo/Kazakhstan---Air/Mil-Mi-26TZ/2070652/L/&sid=0eacfe030cc4b1fc750e0a570e9c5359 |title= Kazakhstan Mi-26 |publisher= Demand media|date=|accessdate =ngày 1 tháng 3 năm 2013}}</ref> 
;{{Flag|Mexico}}
*[[Không quân Mexico]]<ref name="WORLD AIR FORCES 2011/12"/>
;{{Flag|Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên}}
*[[Không quân Nhân dân Triều Tiên]]<ref name="WORLD AIR FORCES 2011/12"/> 
;{{Flag|Peru}}
*[[Lục quân Peru]]<ref name="WORLD AIR FORCES 2008"/><ref>{{chú thích web|url= http://www.helis.com/database/modelorg/1417/|title=Ejercito del Peru Mi-26 Halo |publisher= |date=|accessdate =ngày 1 tháng 3 năm 2013}}</ref>
;{{Flag|Nga}}
*[[Không quân Nga]]<ref name="WORLD AIR FORCES 2013"/>
;{{Flag|Ukraine}}
*[[Không quân Ukraina]]<ref name="WORLD AIR FORCES 2008"/><ref>{{chú thích web|url= http://www.airliners.net/photo/Ukraine---Air/Mil-Mi-26.../1528007/L/&sid=0eacfe030cc4b1fc750e0a570e9c5359|title=Ukraine Air Force Mil mi-26 |publisher= Demand Media|date=|accessdate =ngày 1 tháng 3 năm 2013}}</ref> 
;{{Flag|Venezuela}}
*[[Lục quân Venezuela]]<ref name="WORLD AIR FORCES 2013"/>
;{{Flag|Lào}}
*[[Không quân Quân Giải phóng Nhân dân Lào]]

===Dân sự===
;{{Flag|Bỉ}}
*[[Skytech]]<ref>{{chú thích web|url= http://www.skytech-helicopters.eu/helicopters.htm|title= Skytech Fleet|publisher= skytech-helicopters.eu|date= |accessdate = ngày 1 tháng 3 năm 2013|archive-date = ngày 6 tháng 3 năm 2016 |archive-url= https://web.archive.org/web/20160306194839/http://skytech-helicopters.eu/helicopters.htm|url-status=dead}}</ref>
*[[UTair Aviation]]<ref>{{chú thích web |url=http://heli.utair.ru/en/aircrafts/24554.html |title=UT air Mil Mi-26 |publisher=heli.utair.ru |date= |accessdate =ngày 1 tháng 3 năm 2013 |archive-date = ngày 10 tháng 3 năm 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160310040706/http://heli.utair.ru/en/aircrafts/24554.html |url-status=dead }}</ref>
;{{Flag|Thụy Sĩ}}
*[[Heliswiss]]<ref>{{chú thích web |url= http://www.heliswissinternational.com/index.php?idcat=30 |title= Heliswiss Fleet |publisher= heliswissinternational.com |date=  |accessdate = ngày 1 tháng 3 năm 2013 |archive-date = ngày 15 tháng 7 năm 2012 |archive-url= https://web.archive.org/web/20120715074957/http://www.heliswissinternational.com/index.php?idcat=30 }}</ref>

===Từng sử dụng===
;{{Flag|Liên Xô}}
*[[Aeroflot]]<ref>{{chú thích web|url= http://www.airliners.net/photo/Aeroflot/Mil-Mi-26/1482843/M/ |title= Aeroflot Mil-Mi-26|publisher=Demand media |date=|accessdate =ngày 1 tháng 3 năm 2013}}</ref>
*[[Không quân Liên Xô]]<ref>{{chú thích web|url= http://www.flightglobal.com/pdfarchive/view/1987/1987%20-%202535.html|title=World's Air Forces 1987 pg. 85 |publisher= flightglobal.com |date=|accessdate =ngày 1 tháng 3 năm 2013}}</ref>

=== Khác ===
* {{flag|United Nations}}

==Tính năng kỹ chiến thuật (Mi-26)==
[[Tập tin:Mil Mi-26 Line Drawing.svg|400px|right|Mil Mi-26]]

{{Thông số kỹ thuật máy bay
<!-- If you do not understand how to use this template, please ask at [[Wikipedia talk:WikiProject Aircraft]].
 Please answer the following questions: -->
|plane or copter?=copter
|jet or prop?=prop
<!-- Now, fill out the specs. Please include units where appropriate (main comes first, alt in parentheses). If an item doesn't apply, like capacity, leave it blank. For instructions on using |more general=, |more performance=, |power original=, and |thrust original= see [[Template talk:Airtemp]].
-->
|ref=Jane's All The World's Aircraft 2003–2004<ref name="JAWA p393-4">Jackson 2003, pp. 393–394.</ref>
|crew= 5 người – 2 phi công, 1 hoa tiêu, 1 kỹ sư, 1 kỹ thuật viên 
|capacity=<br>
**90 lính ''hoặc'' 60 cáng tải thương
**20.000 kg hàng hóa (44.090 lb)
|length main=40,025 m
|length alt=131 ft 3¾ in) (cánh quạt quay
|span main=32 m
|span alt=105 ft 0 in
|height main=8,145 m
|height alt=26 ft 8¾ in
|area main=804,25 m²
|area alt=8.656,8 ft²
|empty weight main=28.200 kg
|empty weight alt=62.170 lb
|loaded weight main=49.600 kg
|loaded weight alt=109.350 lb
|max takeoff weight main=56.000 kg
|max takeoff weight alt=123.450 lb
|more general=

|engine (prop)=Lotarev D-136
|type of prop=kiểu [[turboshaft]]
|number of props=2
|power main=8,500 kW
|power alt=11,399 shp

|max speed main=295 km/h
|max speed alt=159 kt, 183 mph
|cruise speed main=255 km/h
|cruise speed alt=137 kt, 158 mph
|ceiling main=4.600 m
|ceiling alt=15.100 ft
|range main=1.920 km
|range alt=1.036 hải lý, 1,190 mi
|range more=(với thùng nhiên liệu phụ)
|climb rate main=
|climb rate alt=
|loading main=
|loading alt=
|power/mass main=
|power/mass alt=
}}

==Xem thêm==
{{aircontent
|see also=
|related=
|similar aircraft=
* [[Mil Mi-6]]
* [[Mil Mi-12]]
* [[CH-47 Chinook]]
* [[CH-53E Super Stallion]]
|lists=
}}

== Tham khảo ==
{{Tham khảo}}
;Ghi chú
{{tham khảo|30em}}

;Tài liệu
{{Refbegin}}
*{{chú thích sách|last=Gordon|first=Yefim|title=Mil's Heavylift Helicopters|url=https://archive.org/details/milsheavylifthel00ygor|year=2005|publisher=Midland Publishing|location=Hinkley|isbn=1 85780 206 3|pages=[https://archive.org/details/milsheavylifthel00ygor/page/75 75]–96|others=Dmitry and Sergey Komissarov}}
* {{Chú thích tạp chí|last=Croft |first=John |title=We Haul It All |journal=Air & Space |volume=21 |issue=2 |date = July 2006|pages=28–33}}
* {{chú thích sách |last=Jackson |first=Paul |title=Jane's All The World's Aircraft 2003–2004 |year=2003 |publisher= Jane's Information Group|location=Coulsdon, UK |isbn=0-7106-2537-5 }}
{{Refend}}

== Liên kết ngoài ==
{{Commons|Mil Mi-26}}
* [http://www.rostvertolplc.ru/en/ Rostov Helicopter Plant] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160317212402/http://rostvertolplc.ru/en/ |date = ngày 17 tháng 3 năm 2016}}
* [http://www.aviation.ru/Mi/#26 Aviation.ru – Mi-26] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060514065019/http://www.aviation.ru/Mi/#26 |date = ngày 14 tháng 5 năm 2006}}
* [http://www.aeronautics.ru/archive/vvs/mi26-01.htm Aeronautics.Ru – Mi-26] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20020106024025/http://www.aeronautics.ru/archive/vvs/mi26-01.htm |date = ngày 6 tháng 1 năm 2002}}
* [http://www.fas.org/man/dod-101/sys/ac/row/mi-26.htm Fas.org – Mi-26]
* [http://scalemodels.ru/modules/photo/viewcat_cid_230.html Walkaround Mi-26 Halo from Monino Museum, Russia]
* [http://scalemodels.ru/modules/photo/viewcat_cid_229.html Walkaround Mi-26 Halo from VAZ Technical Museum, Russia]
* [http://scalemodels.ru/modules/photo/viewcat_cid_304.html Walkaround Мi-26 from Kolomna, Russia]
* [http://www.airforce-technology.com/projects/milmi-26heavylifthel/ Mi-26 Halo Heavy Lift Helicopter Images]

{{Mil aircraft}}
{{Giant aircraft}}
{{aviation lists}}

[[Thể loại:Máy bay quân sự Liên Xô thập niên 1970]]
[[Thể loại:Máy bay thông dụng dân sự Liên Xô 1970–1979]]
[[Thể loại:Máy bay chở khách Liên Xô 1970–1979]]
[[Thể loại:Trực thăng Liên Xô 1970–1979]]
[[Thể loại:Máy bay dân sự]]
[[Thể loại:Trực thăng quân sự]]
[[Thể loại:Trực thăng dân sự]]
[[Thể loại:Máy bay trực thăng]]
[[Thể loại:Máy bay chống tàu ngầm]]
[[Thể loại:Máy bay thông dụng]]
[[Thể loại:Máy bay vận tải]]
[[Thể loại:Máy bay chở khách]]
[[Thể loại:Máy bay hai động cơ]]
[[Thể loại:Máy bay động cơ turboshaft]]
[[Thể loại:Máy bay cánh quạt]]
[[Thể loại:Máy bay trực thăng Mil]]
[[Thể loại:Trực thăng vận tải quân sự]]